Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/443-112/14/IK
z 16 maja 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 3 lutego 2014 r. (data wpływu 6 lutego 2014 r.), uzupełnionym pismem z 1 maja 2014 r. (data wpływu 6 maja 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości anulowania faktury – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości anulowania faktury.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 1 maja 2014 r. (data wpływu 6 maja 2014 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 22 kwietnia 2014 r. znak: IBPP2/443-112/14/IK.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny (ostatecznie sformułowany w piśmie z 1 maja 2014 r.):

Podatnik zawarł umowę ryczałtową na wykonanie roboty budowlanej. Po zakończeniu inwestycji – w dniu 19 listopada 2011 r. - wystawił dodatkową fakturę uznając, iż należy mu się wyższe wynagrodzenie. Umowa nie przewidywała możliwości żądania dodatkowego wynagrodzenia (ryczałt). Faktura została wysłana do drugiej strony umowy i natychmiast odesłana - bez księgowania - jako wystawiona błędnie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 1 maja 2014 r.):

Czy istnieje możliwość anulowania faktury, w sytuacji gdy została ona wystawiona na kwotę powyżej wskazanego w ryczałtowej umowie wynagrodzenia za roboty budowlanej (podczas gdy wynagrodzenie w umowie miało charakter ryczałtowy, a zatem umowa wykluczała „dodatkowe wynagrodzenie za wykonaną usługę), przesłana kontrahentowi, który jednak ją natychmiast zwrócił jako wystawioną omyłkową i bez podstawy umownej.

Stanowisko Wnioskodawcy.

W ocenie Wnioskodawcy na pytanie postawione w rubryce 68 należy odpowiedzieć pozytywnie, tj. istnieje możliwość anulowania faktury w przypadku jej wystawienia jako dodatkowej za dodatkowe wynagrodzenie za prace w sytuacji gdy zawarta między stronami umowa miała charakter ryczałtowy, nie przewidujący dodatkowego wynagrodzenia za wykonaną usługę poza ryczałtem, a faktura przesłana kontrahentowi nie została przez niego przyjęta, a zatem została natychmiast odesłana jako wystawiona omyłkowo i bez podstawy prawnej.

Przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054, dalej: ustawa o VAT) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360, dalej: Rozporządzenie), nie regulują kwestii dopuszczalności oraz zasad anulowania wystawionych przez podatnika faktur VAT. Niemniej jednak podejście takie jest w odniesieniu do wyjątkowych sytuacji akceptowane w praktyce gospodarczej, co potwierdzają także Dyrektorzy Izb Skarbowych w wydawanych interpretacjach indywidualnych.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Powyższy przepis wskazuje zatem, iż faktura VAT jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonej transakcji, zdarzenia gospodarczego. Natomiast stosownie do art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Zgodnie z powyższymi przepisami, obowiązek wystawienia faktury dotyczy sytuacji, w których ma miejsce transakcja podlegająca opodatkowaniu (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług). Jeżeli jednak podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku (również fakturę niedokumentującą faktycznej dostawy lub świadczenia) zobowiązany jest do wykazania zawartego w niej podatku i jego zapłaty.

W świetle powyższych regulacji, zdaniem Wnioskodawcy wyeliminowanie (anulowanie) sporządzonej faktury możliwe jest w sytuacji, w której łącznie spełnione są dwa warunki;

dostawa towaru lub świadczenie usług udokumentowane fakturą faktycznie nie doszły do skutku, oraz nie została wystawiona faktura, w której podatnik wykazał kwotę VAT. Zdaniem Wnioskodawcy przez „wystawienie faktur/należy rozumieć sporządzenie takiego dokumentu oraz jego wprowadzenie do obrotu prawnego. Faktury jedynie sporządzonej, ale niewprowadzonej do obrotu prawnego nie można natomiast uznać za „wystawioną”.

Jeżeli faktura została sporządzona, ale nie została wysłana odbiorcy lub odbiorca odmówił jej odbioru, to nie została ona wprowadzona do obrotu prawnego. Tym samym, nie stanowi ona podstawy do zapłaty podatku w niej wykazanego w trybie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż nie została „wystawiona".

Stanowisko wyrażone powyżej znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych w analogicznych sytuacjach przez Dyrektorów Izy Skarbowych. Dla przykładu, w interpretacji z 25 listopada 2010 r. o sygn. IPPP1-443-1044/10-2/Igo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że „biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż w analizowanych przypadkach, tj. gdy faktury nie zostały wysłane, gdy zostały wysłane, ale nieodebrane (...) nie doszło do zrealizowania transakcji. Zainteresowany wprawdzie sporządził faktury VAT, jednak nie zostały one wprowadzone do obrotu prawnego. (...) Zatem stwierdzić należy, iż Zainteresowany ma prawo do anulowania przedmiotowych faktur. Anulowanie powinno odbyć się poprzez opatrzenie faktur VAT odpowiednią adnotacją o przyczynie i okolicznościach anulowania i pozostawienie ich w dokumentacji podatkowej, bez konieczności wprowadzania ich do ewidencji i wykazywanie wynikających z nich kwot w deklaracji VAT".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast według art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Przez sprzedaż – zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy – rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16 (art. 106 ust. 1 ustawy).

Na mocy art. 108 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Z powyższego wynika, iż podatnik wystawia fakturę w przypadku sprzedaży towaru lub usługi. Faktura VAT jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury VAT zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt sprzedaży określonych towarów lub usług. Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi, a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.

Faktura VAT jedynie sporządzona, a nie dokumentująca rzeczywistych zdarzeń gospodarczych oraz nie wprowadzona do obrotu prawnego, nie jest zatem fakturą wystawioną w rozumieniu wyżej cytowanego przepisu prawnego i nie stanowi podstawy do zapłaty podatku w niej wykazanego w trybie art. 108 ust. 1 ustawy. W konsekwencji anulowania faktury VAT podatnik nie wykazuje wartości w niej zawartych w deklaracji VAT.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur VAT i innych dokumentów z nimi zrównanych uregulowane zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 ze zm.).

W praktyce przy dokumentowaniu obrotu gospodarczego przez podatników podatku od towarów i usług zdarzają się pomyłki lub sytuacje, w których błędnie bądź niesłusznie zostały wystawione faktury. Ustawodawca przewidział dwie procedury korygowania błędów w fakturach VAT, tj. za pomocą faktury korygującej, która może być wystawiona przez sprzedawcę (§ 13 i § 14 ww. rozporządzenia) lub faktury nazywanej notą korygującą, która może być wystawiona w określonych przepisami sytuacjach przez nabywcę (§ 15 cyt. rozporządzenia). Zatem, prawo do korygowania przysługuje również nabywcy.

Generalna zasada dotycząca korygowania danych zawartych w fakturze polega na wystawieniu faktury korygującej. Podkreślić jednak należy, że dotyczy to sytuacji, gdy faktura została wprowadzona do obrotu prawnego (jest w posiadaniu nabywcy), dokumentuje faktycznie dokonane czynności, a po jej wystawieniu wystąpiły okoliczności, o których mowa we wskazanych wyżej przepisach rozporządzenia.

Jednakże w sytuacjach wyjątkowych, gdy pomiędzy stronami nie doszło do wykonania usługi lub dostawy towarów, dopuszczalne jest również anulowanie faktury, sprowadzające się do przekreślenia obu egzemplarzy faktury oraz dokonaniu na nich adnotacji uniemożliwiających ich powtórne wykorzystanie. Warunkiem koniecznym jest posiadanie obu egzemplarzy (tj. przeznaczonego dla nabywcy i sprzedawcy) faktury oraz nie wprowadzenie ich do obiegu prawnego.

Należy zauważyć, że ani przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, ani przepisy rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, nie regulują kwestii dotyczącej anulowania wystawionych faktur.

W niniejszej sprawie Wnioskodawca zawarł umowę ryczałtową na wykonanie roboty budowlanej. Po zakończeniu inwestycji – w dniu 19 listopada 2011 r. - wystawił dodatkową fakturę uznając, iż należy mu się wyższe wynagrodzenie. Umowa nie przewidywała możliwości żądania dodatkowego wynagrodzenia (ryczałt). Faktura została wysłana do drugiej strony umowy i natychmiast odesłana - bez księgowania - jako wystawiona błędnie.

Należy zauważyć, że ani przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, ani przepisy rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, nie regulują kwestii dotyczącej anulowania wystawionych faktur. W praktyce jednak – w drodze wyjątku – jest dopuszczalne anulowanie faktury, sprowadzające się do przekreślenia oryginału i kopii faktury oraz dokonaniu na nich adnotacji uniemożliwiających ich powtórne wykorzystanie.

Należy jednak w tym miejscu podkreślić, iż anulowanie faktur powinno być traktowane w sposób wyjątkowy i może dotyczyć wyłącznie tych dokumentów rozliczeniowych, które nie zostały wprowadzone przez podatnika do obrotu prawnego.

Podatnik powinien dołożyć należytej staranności przy dokumentowaniu zaistniałych zdarzeń gospodarczych. W przypadku anulowania faktury sprzedawca (wystawca faktury) winien posiadać w swojej dokumentacji zarówno kopię, jak i oryginał dokumentu sprzedaży z dokonaną na nich adnotacją unieważniającą fakturę, która uniemożliwi ich powtórne wydanie i wykorzystanie.

Zatem stwierdzić należy, że Wnioskodawca – w tym szczególnym przypadku – może anulować przedmiotową fakturę, gdyż wskazana faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego skoro Wnioskodawca będący jej wystawcą jest w posiadaniu oryginału i kopii faktury.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zmiana któregokolwiek z elementów przedstawionego opisu stanu faktycznego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że interpretacja traci ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.