INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 5 listopada 2013 r. (data wpływu 8 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieposiadania statusu podatnika z tytułu działalności polegającej na wyprzedaży kolekcji antyków – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieposiadania statusu podatnika z tytułu działalności polegającej na wyprzedaży kolekcji antyków.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Posiada Pan kolekcję antyków, na którą składają się liczne wiekowe ruchomości, takie jak w szczególności: stare meble, porcelana, sztućce, obrazy, stare pieniądze, odznaczenia. Do kolekcji wchodzą również stare książki, zegary i ich elementy, lampy naftowe i ich elementy, grafiki, platery i srebra, brązy - w tym figury z brązu, rzeźby wykonane z różnych materiałów, pióra wieczne, znaczki, czy mapy. Przedmioty należące do kolekcji nabywane były przez Pana w okresie ostatnich 30 lat. Przedmioty nabywane były na rynkach, giełdach i targach staroci. Pojedyncze, nieliczne przedmioty zostały nabyte za pośrednictwem Internetu. Ostatni przedmiot, wchodzący w skład kolekcji, został nabyty przed około trzema laty. W związku z tym, że zakupu przedmiotów dokonywał Pan na rynkach, giełdach i targach staroci oraz w związku z tym, że nie planował późniejszej sprzedaży przedmiotów należących do kolekcji, nie gromadził dowodów zakupu przedmiotów wchodzących w skład kolekcji i w następstwie nie dysponuje dowodami zakupu tych przedmiotów.

Wszystkie przedmioty objęte kolekcją nabywał Pan w ramach realizacji swojego „hobby", którym było gromadzenie wiekowych przedmiotów o wartości kolekcjonerskiej. Nabywanie, ani następnie posiadanie przedmiotowych ruchomości, nie było powiązane z prowadzeniem jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Przedmioty te stanowią (i stanowiły) wyłącznie Pana majątek prywatny. Żaden z przedmiotów należących do kolekcji nie był nabywany w zamiarze jego dalszej odsprzedaży. Przeciwnie, Pana zamiarem było zgromadzenie jak największej i jak najokazalszej kolekcji antyków. Cel w istocie został zrealizowany, zgromadził Pan około 3.000 (trzech tysięcy) przedmiotów.

W związku z pogorszeniem się sytuacji finansowej, oraz zamiarem zmiany miejsca zamieszkania, postanowił Pan zbyć zgromadzoną kolekcję w całości. Zamiarem jest zbycie całości kolekcji w ten sposób, że, jeśli znaleziony zostanie potencjalny nabywca całości kolekcji, kolekcja zbyta zostanie w całości (jednorazowo na rzecz jednego podmiotu), albo, jeśli powyższe będzie niemożliwe, nastąpi sukcesywna sprzedaż poszczególnych przedmiotów ze zbioru na rzecz różnych podmiotów, tj. sprzedaż poszczególnych przedmiotów osobno, kolejno, jeden po drugim, aż do dokonania sprzedaży ostatniego ze zgromadzonych przedmiotów. Dopuszcza Pan możliwość sprzedaży kolekcji antyków za pośrednictwem portali i aukcji internetowych, za pośrednictwem galerii oraz organizowanych giełd staroci.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wyprzedaż kolekcji antyków będzie stanowiła czynność podlegającą podatkowi od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, wyprzedaż kolekcji przedmiotów ruchomych, w sposób wskazany powyżej, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W niniejszym stanie faktycznym nie będzie zachodziła podstawowa przesłanka opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności polegających na zbyciu przedmiotów ruchomych, należących do zgromadzonej kolekcji. Mianowicie, czynności te nie będą dokonywane w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, w szczególności art. 15 ust. 2 tej ustawy. W następstwie, w związku z dokonywaniem takich czynności, nie można będzie Pana uznać za podatnika podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie zaś z przepisem art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wskazuje się na gruncie przywołanych powyżej przepisów, że aby można było mówić o istnieniu podstawy do opodatkowania czynności podatkiem od towarów i usług, podmiot dokonujący czynności powinien występować przy dokonywaniu takiej czynności w charakterze podatnika VAT, a więc czynność powinna zostać dokonana w ramach wykonywania działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, (tak m.in.: Wojewódzki Sad Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 9 lutego 2010 r., sygn. akt: I SA/Po 1015/09, LEX nr 559520, zob. również: Bartosiewicz Adam, Komentarz do art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług Bartosiewicz Adam, VAT. Komentarz., LEX, 2013)

W odniesieniu do czynności polegających na zbyciu prywatnej kolekcji przedmiotów (której dotyczy niniejszy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej) i kwalifikacji takiej czynności (takich czynności) w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wielokrotnie wypowiadały się sądy administracyjne. Wskazuje się mianowicie w orzecznictwie, że sprzedaż, czy wyprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego dalszej odsprzedaży, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Pojęcie „handel” oznacza bowiem, jak się wskazuje, dokonywanie w sposób zorganizowany zakupów towarów w celu ich dalszej odsprzedaży. Brak takiego zamiaru w dacie nabycia towaru przesądza o niedopuszczalności uznania późniejszej sprzedaży takiego towaru za dokonaną w ramach działalności gospodarczej, a więc za sprzedaż podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Więcej nawet, wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, że nie jest częstotliwością, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, zawarcie nawet kilkunastu transakcji sprzedaży w odniesieniu do majątku własnego podatnika. Sama wyprzedaż majątku, bez względu na to, czy dokonana jednorazowo, czy też w częściach, nie ma bowiem charakteru powtarzalnego (tak m.in.: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 25 sierpnia 2010 r. sygn. akt I SA/Po 490/10, LEX nr 749940; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 stycznia 2010 r. sygn. akt I SA/Op 512/09, LEX nr 559511; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 listopada 2009 r. sygn. akt I FSK 1736/08, LEX nr 588746; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2009 r. sygn. akt I FSK 1334/08; T. Michalik, glosa do wyroku WSA z dnia 20 października 2006 r., sygn. akt I SA/Wr 830/06, Jur.Podat. 2007/2/62; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 9 lutego 2010 r., sygn. akt I SA/Po 1015/09, LEX nr 559520; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygn. akt I FPS 3/07).

Nadto, co warto podkreślić, Naczelny Sąd Administracyjny, na gruncie dokonywania przez podatników sprzedaży kosztowności, takich choćby jak biżuteria, kruszce, akcje, obligacje, dzieła sztuki, które uprzednio zostały nabyte w celach osobistych, takich, jak na przykład celem ulokowania środków pieniężnych, wskazał kategorycznie, że nabywanie takich przedmiotów, nawet jeśli celem tego była swoista lokata środków pieniężnych, uznać należy za realizację celu osobistego, nie zaś dokonywanie czynności w ramach działalności gospodarczej (tak m.in.: Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 516/11). Nadto, jak wynika z orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, istotny jest zamiar nabywcy co do dalszego przeznaczenia przedmiotu towarzyszący nabywcy w chwili jego nabycia (tak m.in.: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 1874/11). Jeśli, jak to miało miejsce w niniejszym stanie faktycznym, nie ma okoliczności, które by przemawiały, że dotąd zachowywał się Pan jak sprzedawca profesjonalnie zajmujący się handlem antykami, to uznać należy sprzedaż takich antyków, gromadzonych przez lata, za czynności dokonywane w ramach zarządu majątkiem prywatnym - niemające cech działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (zob. m.in.: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 1974/11 i z dnia 21 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 1852/11).

Podkreślić należy również, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyraził pogląd, że nie jest działalnością gospodarczą sprzedaż majątku osobistego (prywatnego), który nie został nabyty w celach odsprzedaży (celach handlowych) lecz, jak to miało miejsce w niniejszym stanie faktycznym, w celu spożytkowania w celach prywatnych (tak m.in.: Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 maja 2012 r., sygn. akt I SA/Po 352/12).

Dlatego, jak się powszechnie wskazuje w przywołanym powyżej orzecznictwie sądów administracyjnych, sprzedaż majątku własnego nie jest nigdy i w żadnych okolicznościach działaniem tworzącym przesłanki wskazujące na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, a więc nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W niniejszym stanie faktycznym, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, w odniesieniu dowszystkich przedmiotów należących do kolekcji, zakup następował wyłącznie w zamiarze stworzenia prywatnej kolekcji antyków, było to dokonywane wyłącznie na prywatny użytek i nie miało żadnego związku z jakąkolwiek działalnością gospodarczą. Ich sprzedaż będzie stanowiła więc wyłącznie wyprzedaż prywatnego majątku i nie będzie dokonywana w wykonywaniu działalności gospodarczej.

Czynności, stanowiące zdarzenie przyszłe, których dotyczy niniejszy wniosek o interpretację indywidualną, nie będą więc, z uwagi na okoliczności przywołane powyżej, podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 – w świetle art. 7 ust. 1 ustawy – rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, o czym stanowi art. 2 pkt 6 ww. ustawy.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – w myśl ust. 2 tego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Cytowane przepisy stanowią implementację przepisów wspólnotowych. W art. 9 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, str. 1 z późn. zm.) zawarta została definicja podatnika oraz działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 9 ust. 1 Dyrektywy "Podatnikiem" jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. "Działalność gospodarcza" obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określaną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, z cytowanego powyżej art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Nie oznacza jednak, że podmiot, który wykona np. tylko jedną transakcję, nie uzyska statusu podatnika podatku od towarów i usług prowadzącego działalność gospodarczą.

Analiza okoliczności faktycznych sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że w sytuacji, gdy kolekcja zostanie zbyta jednorazowo w całości na rzecz jednego podmiotu, można uznać, że transakcja ta nie będzie nosiła cech czynności wykonywanej w ramach działalności gospodarczej. W sytuacji jednak, gdy poszczególne przedmioty z kolekcji zbywane będą na rzecz różnych podmiotów, wbrew stanowisku wyrażonemu we wniosku, zostaną spełnione warunki do uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy prowadzącego działalność gospodarczą w odniesieniu do czynności polegających na wyprzedaży kolekcji antyków. Jakkolwiek gromadzenie i posiadanie kolekcji może być uznane za działanie w zakresie sfery prywatnej, o tyle sukcesywne, stałe, regularne i ciągłe ich zbywanie – potencjalnie na przestrzeni wielu miesięcy lub lat na rzecz kilku tysięcy nabywców – będzie nosiło cechy uczestnictwa w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Dopuszcza Pan sprzedaż za pośrednictwem portali, aukcji internetowych, galerii oraz organizowanych giełd staroci, a więc w sposób zorganizowany i nastawiony na zysk tak, aby dotrzeć do jak najszerszego kręgu odbiorców. Dodatkowo, w związku ze sprzedażą za pośrednictwem portali oraz aukcji internetowych, będzie Pan musiał dokonywać szeregu czynności związanych z pakowaniem i wysyłką towarów. Definicja działalności gospodarczej zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy nie wyklucza, by za taką uznać czynności wykonywane sporadycznie, czy okazjonalnie, w sytuacji gdy z obiektywnego punktu widzenia celem takiego działania jest osiąganie zysków. Niemniej jednak podjęcie decyzji o sukcesywnej sprzedaży poszczególnych przedmiotów ze zbioru, kolejno, jeden po drugim, aż do dokonania sprzedaży ostatniego z nich, spowoduje, że transakcje nie będą miały charakteru jednostkowego, czy incydentalnego.

Odnosząc się do powołanych w treści wniosku wyroków sądów administracyjnych należy stwierdzić, że Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) w rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego na terytorium RP, którymi - zgodnie z jej art. 87 ust. 1 - są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Nie przewiduje takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, wyroki zapadają bowiem na tle zindywidualizowanych stanów faktycznych. Przywołane przez Pana orzeczenia sądów administracyjnych, w tym wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2012 r., który – jak wskazał Pan we wniosku – rzekomo dotyczyć miał zbywania kosztowności, takich jak biżuteria, kruszce, akcje, obligacje, dzieła sztuki, odnoszą się do specyficznej kwestii, jaką jest uznanie za podatnika osoby fizycznej dokonującej zbycia gruntów, tezy zatem z nich wynikające nie mogą wpływać na stanowisko organu w sprawie będącej przedmiotem niniejszego wniosku o wydanie interpretacji. Istnieją natomiast orzeczenia, które zapadły na tle analogicznych stanów faktycznych, jak przedstawiony we wniosku, w których sądy potwierdziły status osób zbywających zgromadzone kolekcje jako podatników prowadzących działalność gospodarczą – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 października 2013 r. sygn. akt I FSK 1722/12, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 marca 2011 r. sygn. akt I SA/Wr 17/11, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 3 lipca 2013 r. sygn. akt I SA/Op 258/13 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 15 czerwca 2011 r. sygn. akt I SA/Sz 290/11.

Należy jednakże wskazać, że z uwagi na charakter planowanych czynności, ostateczna ocena Pana postępowania może być dokonana jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.). W postępowaniu o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego organ podatkowy nie zbiera bowiem materiału dowodowego, ani nie dokonuje żadnych ustaleń faktycznych. To organy prowadzące postępowanie podatkowe lub kontrolę podatkową na podstawie całego zebranego materiału dowodowego władne są ustalić okoliczności nabywania poszczególnych przedmiotów, w tym zamiar ich nabywania, częstotliwość transakcji oraz rozmiar i profesjonalizm przedsięwziętych czynności.

Istnieje także prawdopodobieństwo, że wśród zbywanych przedmiotów znaleźć się mogą także takie, które wymienione zostały w załączniku nr 12 do ustawy, zawierającym listę towarów, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.