Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/443-741/13/KO
z 21 listopada 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2013 r. (data wpływu 13 sierpnia 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 8 listopada 2013 r. (data wpływu), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi zarządzania długami - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 sierpnia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi zarządzania długami.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 8 listopada 2013 r. (data wpływu), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 30 października 2013 r. znak: IBPP2/443-698/13/KO.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W planowanej transakcji będą uczestniczyły trzy podmioty:

1. Spółka A,
2. N Sp. z o.o. (dalej: N),
3. Kontrahent.
   
   

Spółka A jest powiązana kapitałowo z N.

N posiada wierzytelności (należności) od Kontrahenta i zobowiązania wobec Kontrahenta. Kontrahent posiada wierzytelność od Spółki A.

W ramach planowanej transakcji N rozważa świadczenie usługi zarządzania długami na rzecz Spółki A (dłużnika). Usługa zarządzania długami mieści się w grupowaniu PKWiU 65.23.10 i podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

N zamierza pomóc w zrestrukturyzowaniu portfela długów Spółki A (dłużnika) poprzez:

1. Podpisanie umowy, w której N wyznaczy Spółce A nowe terminy i warunki spłaty wierzytelności,
2. Sfinansowanie zadłużenia Spółki A wobec Kontrahenta poprzez nabycie wierzytelności,
3. Egzekwowanie we własnym imieniu oraz na własny rachunek i ryzyko nabytą wierzytelność od Spółki A.
   
   

W konsekwencji będzie miało miejsce odnowienie zobowiązania Spółki A lecz już wobec N a nie wobec Kontrahenta. Podkreślenia wymaga więc fakt, że nabycie wierzytelności (cesja) nie stanowi odrębnej usługi lecz jest częścią usługi zarządzania długami. W N na skutek jednolitej czynności obejmującej nabycie wierzytelności i powstanie nowego zobowiązania powstanie w efekcie nowe aktywo.

Elementem usługi zarządzania długami będzie nabycie wierzytelności w celu wykorzystania jej do operacji prawno-gospodarczych.

Poprzez sfinansowanie zadłużenia, o którym mowa powyżej w pkt 1 należy rozumieć nabycie ze środków własnych N wierzytelności Spółki A. Umowa nabycia wierzytelności (cesji) obejmować będzie jedynie: wskazanie Cesjonariusza i Cedenta, oznaczenie wierzytelności, dłużnika oraz cenę za którą wierzytelność będzie nabywana. W związku z nabyciem wierzytelności N nie otrzyma jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia). Cena nabywanej wierzytelności będzie skalkulowana w taki sposób, że nie będzie zawierała jakiegokolwiek wynagrodzenia. Poza zbyciem wierzytelności nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia dla N (np. premii, prowizji). Nie zostaną podpisane jakiekolwiek umowy zawierające postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności. Nie istnieje żaden odrębny stosunek prawny pomiędzy zbywcą wierzytelności (Kontrahentem) a N rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności. Umowa zbycia wierzytelności nie ustanawia żadnego upoważnienia dla N do występowania wobec Spółki A (dłużnika) po to by wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności (Kontrahenta). N nabędzie wierzytelność we własnym imieniu na własny rachunek i na własne ryzyko. Nabyte wierzytelności będą stanowić w dacie ich nabycia wierzytelności wymagalne. W stosunku do wierzytelności będących przedmiotem cesji nie było prowadzone postępowanie egzekucyjne, itp.

Nabyta wierzytelność wejdzie w skład przedsiębiorstwa N jako jej aktywa. Umowa z kontrahentem nie będzie nakładała na N jakiegokolwiek innego (poza zapłatą „ceny”) obowiązku świadczenia na rzecz Kontrahenta. Zapisy umowy nie przewidują też możliwości powrotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na Kontrahenta. Wierzytelności będą nabywane po cenie równej lub niższej od wartości nominalnej. W przypadku gdy cena będzie niższa od wartości nominalnej będzie ona odzwierciedlała rynkową wartość wierzytelności.

N zamierza skompensować zobowiązanie wobec Kontrahenta (powstałe z tytułu cesji) z posiadanymi wierzytelnościami od Kontrahenta.

Pismem z dnia 8 listopada 2013 r. Wnioskodawca uzupełnił zdarzenie przyszłe następująco:

Ad.1

Świadczone przez N (dalej: N) usługi zarządzania długami będą świadczone odpłatnie.

Ad.2

N z tytułu świadczenia usługi zarządzania długami otrzyma wynagrodzenie od Spółki A. Wynagrodzenie, czyli cena rynkowa usługi zarządzania długami będzie ustalona kwotowo. Ustalając poziom ceny rynkowej usługi zarządzania długami, N uwzględni fakt, iż usługa świadczona będzie pomiędzy podmiotami powiązanymi. Realizacja usługi pomiędzy podmiotami powiązanymi ma wpływ na znaczące obniżenie ryzyka takiej transakcji m.in. dzięki wiedzy N o standingu ekonomicznym i finansowym Spółki A, niedostępnej podmiotom niezależnym. N uwzględni również wpływ innych czynników wskazanych w art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), jeżeli będą one miały wpływ na ustalenie tej ceny.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy usługi zarządzania długami, w ramach której dojdzie do nabycia wierzytelności od Kontrahenta, w celu wykorzystania nabytej wierzytelności do operacji prawno-gospodarczych, kwalifikowanej jako usługa pośrednictwa finansowego mieszcząca się w grupowaniu PKWiU 65.23.10 podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

Stanowisko Wnioskodawcy:

W ocenie Spółki usługa zarządzania długami, w ramach której dojdzie do cesji (nabycia) wierzytelności od Kontrahenta stanowi usługę pośrednictwa finansowego (PKWiU 65.23.10) podlegającą zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT zwolnieniu z podatku VAT podlegają transakcje związane z długami. Jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 15 Ustawy VAT wyłączeniu ze zwolnienia opodatkowania VAT podlegają usługi ściągania długów oraz usługi factoringu. W przedmiotowej sytuacji N rozważa świadczenie usługi zarządzania długami na rzecz Spółki A (dłużnika). W ramach tej usługi N zamierza wyznaczyć nowe warunki i terminy spłaty wierzytelności od Spółki A, następnie nabyć wierzytelność Spółki A od Kontrahenta i dokonać jej windykacji na własny rachunek i ryzyko. Z uwagi na fakt, iż zarządzanie długami stanowi świadczenie usługi w świetle art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT Spółka stoi na stanowisku, iż planowana usługa zarządzania długami, której część składową stanowi cesja wierzytelności mieści się w zakresie usług pośrednictwa finansowego (PKWiU 65.23.10).

II

Podkreślenia wymaga fakt, iż w przedmiotowej sprawie stosunek cywilnoprawny pomiędzy N oraz Kontrahentem skończy się po dokonaniu cesji wierzytelności. Kontrahent nie będzie zainteresowany dalszymi losami wierzytelności oraz postępowaniem N w związku z nabytą wierzytelnością.

Cesja wierzytelności nie będzie również realizowana z opcją zwrotu należności Kontrahentowi w przypadku nieodzyskania przez N wierzytelności od Spółki A.

Powyższe uwagi powodują w ocenie N, iż nie można przedmiotowej usługi zarządzania długami, której część składową i pomocniczą stanowi nabycie wierzytelności zakwalifikować ani do usług ściągania długów, ani do faktoringu.

O usłudze ściągania długów można mówić jedynie wówczas, gdy określone działanie (zobowiązanie się do powstrzymywania się od działania) wykonywane jest na rzecz osoby trzeciej, tzn. osoba trzecia występuje jako zlecający, albo beneficjent tego działania. Taka usługa nie ma miejsca w przypadku bezwarunkowego zbycia wierzytelności takiej jaka występuje w przedmiotowym stanie faktycznym, w sytuacji gdy dalsze czynności N w związku z nabytą wierzytelnością nie będą miały żadnego wpływu na sytuację Kontrahenta. Kontrahent ostatecznie wyzbędzie się wierzytelności i nie będzie mógł spodziewać się żadnych dodatkowych korzyści z tego, że N podpisze umowę ze Spółką A ustanawiającą nowe terminy i warunki spłaty wierzytelności oraz wyegzekwuje wierzytelność we własnym zakresie. Zdaniem N usługa ściągania długów jako usługa inna od factoringu obejmuje te sytuacje, w których usługodawca wykonuje na rzecz posiadacza wierzytelności, usługi związane z jej ściągnięciem. O usłudze ściągania długów można mówić również wówczas, gdy dojdzie do zbycia wierzytelności, ale z możliwością jej zwrotu w razie nieskutecznej egzekucji, a ostateczne wynagrodzenie zależy od tego, czy dług zostanie wyegzekwowany. W tym ostatnim przypadku działania są podejmowane również w interesie zbywcy wierzytelności. Taka sytuacja w przedmiotowym stanie faktycznym nie zajdzie, gdyż w umowie zawarta będzie klauzula wyłączająca możliwość powrotnego przeniesienia wierzytelności na Kontrahenta.

III

Realizowana przez N usługa pośrednictwa finansowego (PKWiU 65.23.10) korzystać będzie zdaniem N ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT.

Podkreślamy, iż znane jest nam stanowisko prezentowane w uchwale NSA z dnia 19 marca 2012 r., I FPS 5/11 wydane składzie 7 sędziów po analizie orzeczenia TSUE z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10.

Pragniemy jednakże zwrócić uwagę, iż powołane wyżej orzeczenia nie mogą mieć zastosowania do planowanej transakcji. We wskazanych wyżej; wyroku TSUE oraz uchwale NSA, przedmiotem analizy były wierzytelności, co do których istniało wysokie prawdopodobieństwo, że nie zostaną spłacone przez dłużnika. Innymi słowy wyroki te dotyczą wierzytelności trudnych.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie może być mowy o tzw. wierzytelnościach trudnych. Nabycie wierzytelności ma charakter spłaty Kontrahenta. Natomiast N ustanawiając nowe terminy i warunki płatności dla Spółki A na podstawie podpisanej umowy de facto spowoduje odnowienie zobowiązania Spółce A na nowych warunkach. W N na skutek jednolitej czynności obejmującej nabycie wierzytelności i powstanie nowego zobowiązania powstanie w efekcie nowe aktywo.

W konsekwencji planowana transakcja nie będzie podlegała wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Będzie natomiast podlegała zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Wskazać należy, że przepis art. 43.1.40 ustawy VAT został wprowadzony z dniem 1 stycznia 2011 r. Do końca 2010 r. usługi polegające na nabyciu wierzytelności danej firmy w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych podlegały zwolnieniu na podstawie art. 43.1.1 ustawy VAT w związku z załącznikiem nr 4 poz. 3 do ustawy VAT. Przedmiotowy załącznik został usunięty z ustawy, natomiast przewidziane w nim usługi zwolnione z podatku zostały implementowane bezpośrednio do art. 43 Ustawy o VAT. Jedną z takich usług zwolnionych z VAT jest usługa związana z długami, polegająca na nabyciu wierzytelności danej firmy w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych przewidziana w art. 43.1.40 ustawy VAT. Na podkreślenie zasługuje to, iż zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1476) nowelizującej ustawę VAT w powyższym zakresie, przedmiotowa nowelizacja nie miała na celu ograniczenia zakresu dotychczasowych usług zwolnionych z opodatkowania VAT, a jedynie odejście od klasyfikowania usług na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. W konsekwencji, wprowadzenie zmian do ustawy VAT od 1 stycznia 2011 r. nie może skutkować zmianą zakresu usług zwolnionych od tego podatku. Przyjęcie wniosków wynikających z powyższej tezy pozwala na wykorzystanie poglądów zawartych w dotychczasowym orzecznictwie na tle stanu prawnego przed nowelizacją ustawy VAT w zakresie rezygnacji z załączników do ustawy VAT.

N pragnie zatem wskazać, iż potwierdzenie powyższych wniosków można znaleźć przykładowo w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 29 maja 2007 r. (sygn. I SA/Wr 208/07), w którym sąd wskazał, że (...) nabycie wierzytelności danej firmy w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych zaliczana jest do usług pośrednictwa finansowego. Usługa ta mieści się w grupowaniu PKWiU 65.23.10 „usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane”. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności w celu odsprzedaży lub wyegzekwowania lub dalszej odsprzedaży, należy zakwalifikować jako usługę pośrednictwa finansowego na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej. Sprzedawca taki jest w opisanej sytuacji usługobiorcą on bowiem jest odbiorcą świadczenia ze strony nabywcy wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca posiada wierzytelności (należności) od Kontrahenta i zobowiązania wobec Kontrahenta. Kontrahent posiada wierzytelność od Spółki A. Ta wierzytelność ma być przedmiotem cesji na rzecz Wnioskodawcy. Wnioskodawca zamierza ze środków własnych nabyć wierzytelność Spółki A. Umowa nabycia wierzytelności (cesji) obejmować będzie jedynie: wskazanie Cesjonariusza i Cedenta, oznaczenie wierzytelności, dłużnika oraz cenę, za którą wierzytelność będzie nabywana. Umowa nie będzie nakładała na Wnioskodawcę jakiegokolwiek innego (poza zapłatą ceny) obowiązku świadczenia na rzecz Kontrahenta. Zapisy umowy nie przewidują też możliwości powrotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na Kontrahenta. Wierzytelności będą nabywane po cenie równej lub niższej od wartości nominalnej.

Wnioskodawca zamierza wyznaczyć nowe terminy spłaty wierzytelności oraz egzekwować we własnym imieniu oraz na własny rachunek i ryzyko nabytą wierzytelność od Spółki A. W związku z nabyciem wierzytelności Wnioskodawca nie otrzyma jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia) od zbywcy wierzytelności (Kontrahenta). Wnioskodawca zapłaci cenę, za rynkową wartość wierzytelności.

Usługa jaką Wnioskodawca świadczy wobec dłużnika (a nie wobec zbywcy) polega na nabyciu wierzytelności w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych w ramach usługi zarządzania długami.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi zarządzania długami będą świadczone odpłatnie. Wnioskodawca z tytułu świadczenia usługi zarządzania długami otrzyma wynagrodzenie od Spółki A. Wynagrodzenie, czyli cena rynkowa usługi zarządzania długami będzie ustalona kwotowo.

Na wstępie należy wyjaśnić, iż wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje – w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego – na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc, ustalona przez strony umowy, cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

TSUE w wyroku z dnia 27 października 2011 r. już w punkcie wyjścia zastrzegł, że opodatkowaniu w ramach systemu VAT podlegają tylko takie transakcje, które przewidują zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie (pkt 17 ww. wyroku).

Natomiast NSA w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. sygn. akt I FPS 5/11 rozważał okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę, ustalając, czy po stronie kupującego-cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za wykonaną na rzecz zbywcy - cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną czyli czynnością opodatkowaną. Wyraził w tym zakresie pogląd, że „poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy". Stwierdził zarazem, że trzeba odpowiedzieć na pytanie, „czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę". W jego ocenie przy tym w „sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi".

W tym miejscu wskazać należy, że w przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności. Zbycie wierzytelności na rzecz osoby trzeciej najczęściej może mieć miejsce w sytuacji, gdy wierzyciel ma kłopoty z uzyskaniem od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi.

Takie zbycie, z punktu widzenia pierwszego wierzyciela, nie jest sprzedażą towarów ani usług, lecz jednym ze sposobów otrzymania zapłaty za dokonaną wcześniej sprzedaż.

Celem i skutkiem takiej transakcji jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku tej transakcji przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, iż czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powołanych wcześniej przepisów stwierdzić należy, iż czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Natomiast z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności. Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności, a jej nabywcą. Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Jednakże biorąc pod uwagę treść powołanych przepisów oraz powołanego wyżej wyroku TSUE należy stwierdzić, że jeżeli cena nabycia wierzytelności będzie równa lub niższa od wartości nominalnej, poza ceną nabycia wierzytelności nie dojdzie do przekazania innego wynagrodzenia, jak również pomiędzy zbywcą wierzytelności a nabywcą nie istniał odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz nabywcy w związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności, to nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast stosownie do treści art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast z art. 43 ust. 15 ustawy wynika, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Ponadto zgodnie z art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/We Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.) państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i opis zdarzenia należy zauważyć, iż usługa nazwana przez Wnioskodawcę „usługą zarządzania długami” jest niczym innym jak czynnością ściągania długów, gdyż jak wskazał Wnioskodawca cyt.: „W konsekwencji będzie miało miejsce odnowienie zobowiązania spółki A wobec N, a nie wobec kontrahenta.” Natomiast czynność taka jak np. podpisanie umowy, w której Wnioskodawca wyznaczy spółce A nowe terminy i warunki spłaty wierzytelności będzie stanowiła jedynie czynność pomocniczą w stosunku do czynności głównej jaką jest czynność ściągania długów. Z tytułu nabycia wierzytelności od kontrahenta Wnioskodawca otrzyma od spółki A wynagrodzenie. Bez znaczenia pozostaje tu fakt, że Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie nie od zbywcy wierzytelności (Kontrahenta) lecz od spółki A. W świetle bowiem przepisu art. 29 ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa, od tego na czyją rzecz dług zostaje ściągnięty ani od tego w jaki sposób zostaną pozyskane środki na finansowanie nabycia wierzytelności. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m. in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Natomiast istota rozróżnienia usług obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów.

Usługę polegającą na nabyciu wierzytelności od innych podmiotów w drodze umowy sprzedaży wierzytelności (cesji) i uwolnieniu ich od obowiązku egzekwowania tych wierzytelności potraktować należy jako usługę ściągania długów, która została wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem, czynność polegająca na nabyciu wierzytelności od innych podmiotów za wynagrodzeniem, spowoduje niewątpliwie „uwolnienie” tych podmiotów od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Mając na uwadze przedstawione powyżej regulacje prawne oraz opis sprawy należy wskazać, że usługi, o których mowa we wniosku, stanowią czynność odzyskiwania długów.

Reasumując czynność ściągania długów nazwana przez Wnioskodawcę „usługą zarządzania długami” będzie stanowiła odpłatne świadczenie usług, gdyż Wnioskodawca z tytułu świadczenia tych czynności otrzyma wynagrodzenie od spółki A.

W konsekwencji powyższego, brak jest podstaw do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.