Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/436-1/13/BK
z 4 kwietnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2012 r. (data wpływu 4 stycznia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zachowku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 stycznia 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zachowku.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 20 czerwca 2006 r. zmarła Pani babcia powołując do całości spadku swojego jedynego syna, a Pani wujka. W dniu 16 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy zasądził, na rzecz Pani i Jej brata zachowek po babci w wysokości 74. 999 zł dla każdego z nich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 września 2006 r. (z klauzulą wykonalności z dnia 5 stycznia 2010 r.).

Ze względu na fakt, że dłużnik nie spłacał należności wszczęte zostało postępowanie komornicze. W jego efekcie udało się zabezpieczyć odziedziczone przez dłużnika po zmarłej matce nieruchomości. Po przeprowadzonej w 2012 r. licytacji mieszkania, komornik przelał na konto Pani matki w dniu 13 września 2012 r. kwotę 39. 937 zł 39 gr (do podziału po połowie dla każdego z dzieci). Egzekucja dalszych należności jest w toku. W najbliższym czasie zamierza Pani złożyć we właściwym urzędzie skarbowym druk SD-Z2.

Wobec powyższego zadano pytania.

1. Czy ma Pani prawo do zwolnienia z podatku wyegzekwowanej dotychczas sumy pieniężnej tytułem zachowku oraz pozostałej kwoty, jeżeli kiedykolwiek dalsza egzekucja co do pozostałej części należności okaże się skuteczna?
2. Czy na druku SD-Z2, który planuje Pani złożyć, za datę nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych (poz. 4) można uznać datę rzeczywistego otrzymania środków pieniężnych, a więc 13 września 2012 r., a nie datę śmierci babci, tj. dzień 20 czerwca 2006 r.? Tym samym czy w opisanym przypadku datą nabycia będzie również data powstania obowiązku podatkowego?

Zdaniem Pani, nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn, ponieważ może skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli spełni wymienione w przepisie warunki formalne, m.in. jeżeli zgłosiła nabycie zachowku w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego Naczelnikowi Urzędu Skarbowego. Ponadto na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy, przy nabyciu tytułem zachowku własności rzeczy lub praw majątkowych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

W związku z powyższym uważa Pani, że kwota otrzymanego zachowku zwolniona jest z opodatkowania i zgodnie z obowiązującymi przepisami za datę powstania obowiązku podatkowego uważa się datę zaspokojenia roszczenia tytułem zachowku, tj. rok 2012, a nie datę śmierci spadkodawcy (2006 r.), kiedy to obowiązywały przepisy w brzmieniu sprzed 2007 r. Analogicznie, jeżeli w przyszłości uda się wyegzekwować dalsze części należności, będzie mogła Pani skorzystać ze zwolnienia od zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Pani osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Zgodnie z przepisami Księgi IV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.) przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku następuję nie w momencie śmierci spadkodawcy, a z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobiercę na rzecz osoby uprawnionej. Nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku następuje z chwilą otrzymania należności. Tym samym data nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych wykazana przez Panią na druku SD- Z2 w poz. 4 będzie tożsama z datą powstania obowiązku podatkowego umieszczoną w poz. 5 ww. druku i będzie nią 13 września 2012 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Pani w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, natomiast stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2a przy nabyciu tytułem zachowku powstaje on z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 20 czerwca 2006 r. zmarła Pani babcia powołując do całości spadku swojego jedynego syna, a Pani wujka. W dniu 16 listopada 2009 r. Sąd Rejonowy zasądził, na rzecz Pani i Jej brata zachowek po babci w wysokości 74. 999 zł dla każdego z nich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 września 2006 r. (z klauzulą wykonalności z dnia 5 stycznia 2010 r.).

Ze względu na fakt, że dłużnik nie spłacał należności wszczęte zostało postępowanie komornicze. W jego efekcie udało się zabezpieczyć odziedziczone przez dłużnika po zmarłej matce nieruchomości. Po przeprowadzonej w 2012 r. licytacji mieszkania, komornik przelał na konto Pani matki w dniu 13 września 2012 r. kwotę 39. 937 zł 39 gr (do podziału po połowie dla każdego z dzieci). Egzekucja dalszych należności jest w toku. W najbliższym czasie zamierza Pani złożyć we właściwym urzędzie skarbowym druk SD-Z2.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem. Zachowek nie jest jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu, do których zgodnie z art. 991 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zalicza się zstępnych, małżonka oraz rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, jeżeli zostali oni pominięci przy dziedziczeniu tzn. nie zostali powołani do dziedziczenia jako spadkobiercy, nie został też na ich rzecz ustanowiony zapis ani polecenie, nie otrzymali także darowizny od spadkodawcy w wysokości równej należnemu im zachowkowi. Roszczenie o zachowek przysługuje więc, jeżeli uprawniony do zachowku nie otrzymał go w żadnej ze wskazanych korzyści majątkowej, co wynika z art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego. Z tego też powodu, zachowek jest odrębnym tytułem do opodatkowania, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu.

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Analiza przepisów dotyczących zachowku wskazuje zatem, że momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest chwila jego wykonania. Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W myśl powołanego art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 203, poz. 1267), zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Stosownie do art. 4a ust. 3 ww. ustawy w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, iż w przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w momencie otrzymania przez Panią środków pieniężnych tytułem zachowku. Ponadto, skoro nabycie środków pieniężnych nastąpiło w 2012 r. zastosowanie znajdują przepisy ustawy o podatku od spadku i darowizn w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r. Oznacza to, że opisane we wniosku nabycie może korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ww. ustawy, jeżeli we właściwym terminie zgłosi je Pani właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2. Pozostała kwota zachowku, jeżeli dalsza egzekucja okaże się skuteczna, również będzie korzystała z ww. zwolnienia, jeżeli wypełni Pani dyspozycje zawarte w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.