Koszty uzyskania przychodów, stanowiące jedną z podstawowych instytucji podatkowych, decydującą o podstawie opodatkowania a tym samym o wysokości obciążenia podatkowego, mogą być potrącane tylko w określonym czasie wyraźnie wskazanym przepisami prawa.

Ogólna zasada prawna w tym względzie, przyjęta w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi, iż koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

Wyżej wymieniona reguła, wynikająca z art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oznacza (zakładając, iż punktem wyjścia zabiegów interpretacyjnych jest warstwa językowa aktu normatywnego), iż w ciężar kosztów należy wliczyć w danym roku podatkowym nie tylko i wyłącznie wydatki poniesione w danym roku podatkowym w celu osiągnięcia przychodów w tym właśnie okresie rozliczeniowym, ale także te koszty, które zostały poniesione w danym roku podatkowym, ale w celu osiągnięcia przychodów w latach następnych.

Jednocześnie ustawodawca określił odstępstwa od powyższej zasady generalnej, unormowane w art. 22 ust. 5 i 6 ustawy podatkowej.

Zgodnie z art. 22 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „u podatników prowadzących księgi rachunkowe (handlowe) koszty uzyskania przychodów objętych tymi księgami są potrącane tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że zarachowanie ich nie było możliwe; w tym wypadku są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione.”

Zgodnie z art. 22 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „zasada określona w art. 22 ust. 5 ma zastosowanie również do podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów, pod warunkiem że stale w każdym roku podatkowym księgi te będą prowadzone w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania odnoszących się tylko do tego roku podatkowego”.

Przy w/w wyjątkach od ogólnej zasady chodzi o następujące przypadki:

W działalności prowadzonej przez podatnika mogą pojawić się wydatki, których rozliczenie w całości lub w części w tym roku podatkowym, w którym rzeczywiście je poniesiono, byłoby nieracjonalne z punktu widzenia gospodarki finansowej (zmieniałoby rzeczywistą sytuację ekonomiczną podatnika); są to wydatki obejmujące "nakłady przyszłych okresów"; dlatego też możliwe jest zaliczenie do kosztów poniesionych w danym roku podatkowym również kosztów uzyskania poniesionych w latach poprzedzających dany rok podatkowy (przeszłe), ale dotyczących przychodów tego roku podatkowego;

Kosztem mogą być również określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono (przyszłe), pod warunkiem że odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego.

Ten sposób czasowego wyodrębniania kosztów danego roku podatkowego dotyczy podatników, którzy prowadzą księgi rachunkowe (handlowe) lub prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów – w odniesieniu do tych ostatnich warunkiem sine qua non takiego trybu rozliczenia kosztów jest prowadzenie stale w każdym roku podatkowym księgi w taki sposób, który umożliwi wyodrębnienie kosztów uzyskania odnoszących się tylko do tego roku podatkowego. Jeżeli ten warunek nie jest spełniony, to stosuje się ogólną zasadę, zgodnie z którą koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione przy jednoczesnym zachowaniu związku przyczynowo-skutkowego kosztu z przychodem.

Biorąc pod uwagę stan faktyczny przedstawiony przez pytającego, tj. fakt, iż faktury kosztowe, wystawione przez wykonawcę zobowiązującego się do opracowania i przeprowadzenia restrukturyzacji Pańskiego przedsiębiorstwa na podstawie umowy z dnia 15.06.2001 r. zostały, jak Pan twierdzi, dostarczone Pańskiej firmie w dniu 10 stycznia 2003 r. oraz fakt, iż przelew wierzytelności, jako zbywalnego prawa majątkowego, wynikającego z powyższych faktur kosztowych przez na rzecz spółki, będącej jednocześnie Pańskim dłużnikiem z tytułu czynszu dzierżawnego, nastąpił w dniu 17 czerwca 2003 r., uznać należy zasadność przedstawionego przez Pana stanowiska odnośnie możliwości zaksięgowania obydwu faktur w ciężar kosztów w okresie rozliczeniowy jakim był rok podatkowy 2003, pomimo, iż umowa restrukturyzacji Pańskiej firmy (z której wynikają koszty uzyskania przychodów) dotyczyła okresu od 31.07.2001 do 31.12.2002.