POSTANOWIENIE

Na podstawie przepisów art. 14a § 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. Nr 8 poz 60 z 2005r.) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 10.03.2005r. (data wpływu 14.03.2005r.) uzupełnionego pismem z dnia 4.05.2005r. (data wpływu 7.04.2005r.) w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów z czynności biegłego w postępowaniu toczącym się przed sądem lub innym uprawnionym organem,

postanawiam:

– uznać stanowisko przedstawione w złożonym wniosku za zgodne z przepisami prawa podatkowego.

UZASADNIENIE

Powołanym w sentencji wnioskiem z dnia 10.03.2005r. podatnik wystąpił do tutejszego organu podatkowego w trybie przepisów art. 14a ustawy Ordynacja podatkowa o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Przedmiotem wniosku jest zakres i sposób zastosowania prawa podatkowego do należności, które podatnik otrzymywał w 2004r. za wykonywanie czynności biegłego w postępowaniach toczących się przed sądami i komornikami sądowymi.

Z akt sprawy wynika, że:

1. Według przedstawionego we wniosku stanu faktycznego w 2004r. podatnik zgłosił wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie usług geodezyjnych. Czynności należące do zakresu tej działalności wykonywał występując jako biegły tylko na rzecz Sądów i Komorników Sądowych. Przychody z tych czynności podatnik zaliczał do przychodów z działalności gospodarczej, potwierdzając również ten fakt w fakturach dokumentujących te przychody, które wystawiał jednostkom powierzającym mu wykonania czynności biegłego w zakresie geodezji. W sierpniu ubiegłego roku księgowość jednego z sądów poinformowała podatnika, że sąd ten rozliczy jego należności jako należności biegłego, który nie prowadzi działalności gospodarczej. Wobec takiej informacji z dniem 16.08.2004r. podatnik zlikwidował prowadzoną działalność gospodarczą. Obecnie z sądów podatnik otrzymał informacje PIT 8B, z których wynika, że sądy te działając jako płatnicy wbrew treści wystawionych przez podatnika faktur pobrały od dokonywanych wypłat zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Uwzględniając z jednej strony treść informacji PIT 8B, a z drugiej zaś treść wystawionych przez podatnika faktur i treść dokonanych na ich podstawie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów podatnik zwrócił się telefonicznie do wydziałów finansowych sądów, które wystawiły przedmiotowe informacje o ich zmianę z uwzględnieniem przedstawionych przez podatnika faktur. Podatnikowi odmówiono prostowania tych informacji powołując się na wiążące sąd interpretacje i zalecenia pokontrolne organów podatkowych w kwestii zasad rozliczania należności biegłych. W powyższym stanie sprawy podatnik dokonał korekty zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów zmniejszając wynikające z niej przychody o przychody wynikające z informacji PIT 8B otrzymanych z sądów. Tak dokonaną korektę podatnik uwzględnił składając odpowiednie korekty uprzednio złożonych deklaracji PIT 5 oraz w rozliczeniu zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za rok 2004 dokonanym w złożonym za ten rok zeznaniu. W ocenie podatnika w powyższej sprawie należało dokonać powyższych korekt i zmian w rozliczeniu rocznym podatku.

2. Zgodnie z przepisem art. 5a pkt 6, art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 13 pkt 6, art. 13 pkt 8 lit. a, art. 14 ust. 1, art. 41 ust. 1 i 2, art. 44 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. nr 14 poz. 176 z 2000r. z późn. zm.), źródłami przychodów są w szczególności działalność wykonywana osobiście i pozarolnicza działalność gospodarcza. W rozumieniu tej ustawy pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa (w tym działalność usługowa – świadczenie usług geodezyjnych) wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ustawy. Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się w szczególności:

a) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz

b) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1 ustawy, z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 4 - 9 tej ustawy są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy. Płatnicy ci nie są obowiązani do poboru zaliczek od wypłaconych należności z tytułu umów o dzieło lub umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3. Podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy. Ponadto zgodnie z przepisami art. 9 ust. 1 - 3, art. 10 ust. 1 i 2 dekretu z dnia 26.10.1950r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym. (Dz. U. Nr 49, poz. 445 z późn. zm.) biegłemu powołanemu przez sąd służy prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę. Biegłemu wezwanemu do sądu (lub innego organu prowadzącego postępowanie) w razie nieskorzystania przez sąd z jego usług służy prawo do wynagrodzenia za utracony z powodu stawiennictwa zarobek. Biegłemu powołanemu poza miejscowość jego zamieszkania służy prawo do diet oraz do zwrotu kosztów przejazdów i noclegów. Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę określa sąd (organ), uwzględniając wymagane od biegłego kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii nakład pracy i poświęcony czas, a także w miarę potrzeby pokrycie wydatków niezbędnych do wykonania zleconej pracy. Jeżeli do określenia wynagrodzenia za pracę danej specjalności ustalone są normy urzędowe, należy biegłym przyznawać wynagrodzenie stosownie do tych norm. Zgodnie z przepisami § 4 ust. 1, § 5 i § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18.12.1975r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46 poz 254 z późn. zm.), wynagrodzenie biegłych z zakresu geodezji i kartografii za wykonaną pracę określa się generalnie według taryfy stanowiącej załącznik do tego rozporządzenia. Wynagrodzenie biegłych za wykonaną pracę obejmuje należność za czynności przygotowawcze i badawcze, łącznie z zapoznaniem się z aktami sprawy, oraz za opracowanie opinii wraz z uzasadnieniem. Biegłym niezależnie od wynagrodzenia za wykonaną pracę przysługuje zwrot kosztów zużytych materiałów oraz innych wydatków niezbędnych do wydania opinii.

3. Uwzględniając powyższe wskazać należy, że osoba fizyczna wykonująca pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie usług geodezyjnych zawierając w ramach tej działalności umowy cywilnoprawne (w tym umowy zlecenia i umowy o dzieło, także gdy są one zawierane z sądami, czy komornikami sądowymi), których przedmiotem jest wykonywanie czynności geodezyjnych przez biegłego obowiązana jest zaliczyć przychody wynikające z wykonania tych umów, do swoich przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W związku z tymi przychodami obowiązana jest też samodzielnie obliczać i wpłacać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 44 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Osoba ta ma też prawo złożyć zleceniodawcy tych czynności oświadczenie, że wypłacana przez niego należność jest należnością za usługi należące do zakresu prowadzonej działalności gospodarczej. Złożenie takiej treści oświadczenia zwalnia zleceniodawcę z wykonywania powinności płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dotyczącym danej wypłacanej przez niego należności. Wszelkie kwoty pobrane przez osobę działającą jak płatnik pomimo tego zwolnienia są zaliczkami pobranymi nienależnie, w związku z którymi podatnikowi służy roszczenie o ich zwrot wobec osoby, która je pobrała. Odmienna od wyżej opisanej sytuacja występuje w przypadku, gdy osobie fizycznej wykonującej pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie usług geodezyjnych, organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zleca wykonanie określonych czynności (na przykład wydanie przez biegłego opinii bądź ekspertyzy w sprawie wymagającej specjalnych umiejętności – tu: umiejętności w dziedzinie geodezji) w toczącym się przed właściwym organem postępowaniu sądowym, dochodzeniowym lub administracyjnym. W tym przypadku biegły nie wykonuje swoich czynności na podstawie stosunku cywilnoprawnego, możliwego do ukształtowania w sposób umowny, pomiędzy jego stronami, na zasadzie swobody zawierania umów, przez określonej treści umowę, zawieraną i wykonywaną na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny (Dz U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.). Podstawą czynności biegłego jest tu szczególny, pozaumowny stosunek prawny, jaki powstaje w postępowaniu, pomiędzy uprawnionym organem, który prowadzi to postępowanie, a osobą, którą ten organ powołał na biegłego. Powołanie biegłego przez uprawniony organ, działający w toczącym się przed nim postępowaniu, nie powoduje powstania pomiędzy tym organem, a osobą powołaną na biegłego stosunku prawnego o charakterze umownym, kształtowanego na zasadzie cywilnoprawnej swobody zawierania umów. O powołaniu biegłego w danym postępowaniu rozstrzyga władczo organ prowadzący postępowanie. Również działając w sposób władczy, wprost na podstawie przepisów prawa, organ prowadzący postępowanie sam określa i zwraca biegłemu jego należności. Faktycznie nie ma w tym stanie miejsca na negocjacje dwustronne warunków jakiejkolwiek umowy, której stronami byłyby z jednej strony uprawniony organ, a z drugiej – osoba powołana na biegłego. Jedynie działając poza zakresem toczącego się postępowania sąd (czy inny organ) w razie potrzeby może zawierzeć z biegłym umowę cywilnoprawną. W zakresie wynikającym z potrzeb toczącego się postępowania, w którym dostępne są organowi inne środki działania, nie jest to możliwe. Stąd przychody, które dla osoby fizycznej wiążą się z wypełnianiem przez nią w postępowaniu przed uprawnionym organem powinności biegłego, przy ich opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, nie mogą być traktowane jak przychody z cywilnoprawnych umów zlecenia i o dzieło (art. 13 pkt 8 lit. a powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Należy je w tym względzie traktować jak przychody z nieopartych na umowie cywilnoprawnej czynności osoby, której uprawniony organ, działając na podstawie właściwych przepisów w sposób pozaumowny, zlecil wykonanie tych czynności w toczącym się przed tym organem postępowaniu (art. 13 pkt 6 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

4. Odnosząc powyższe uregulowania do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wskazać należy, że w tych przypadkach, gdy sąd dla którego podatnik wykonywał czynności biegłego w dziedzinie geodezji, zlecał mu dokonanie tych czynności jako biegłemu powołanemu w prowadzonym przez ten sąd postępowaniu, osiągane przez podatnika z wykonania tych czynności przychody, dla potrzeb ich opodatkowania u podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należało zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście przez osobę której uprawniony organ, działając na podstawie właściwych przepisów, zlecil wykonanie tych czynności w toczącym się przed tym organem postępowaniu (art. 13 pkt 6 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Sposób postępowania z tymi przychodami nie zależał przy tym od faktu, że podobne czynności podatnik wykonywał równolegle na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, obejmującej wykonywanie usług geodezyjnych. Sąd dokonujący wypłaty przedmiotowych należności, na podstawie przepisu art. 41 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, działając jako płatnik obowiązany był pobierać dotyczące tych przychodów zaliczki na podatek dochodowy. Płatnika nie zwalniało z tego obowiązku złożenie mu przez płatnika oświadczenia określonego w przepisie art. 41 ust. 2 tej ustawy. Oświadczenie to dla sądu, wykonującego w tej sprawie powinności płatnika, pozostawało bezskuteczne w jego postępowaniu przy wypłacie należności określonych w art. 13 pkt 6 tejże ustawy. Złożone przez podatnika oświadczenie byłoby dla sądu wiążące tylko w przypadku wypłacania należności wynikających z wykonania cywilnoprawnych umów zlecenia i o dzieło, których przedmiotem byłoby wykonywanie przez podatnika czynności geodezyjnych. Umów tych podatnik nie mógł jednak zawierać z sądem będąc powołanym przez ten sąd na biegłego w toczącym się przed nim postępowaniu. Wskazać także należy, że sporządzanie przez osobę fizyczną powołaną na biegłego przez sąd w toczącym się przed nim postępowaniu, ekspertyz i opinii na użytek tego postępowania, nie stanowi dla tej osoby prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 6 powołanej uprzednio ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle tego przepisu nie jest bowiem pozarolniczą działalnością gospodarczą taka działalność, z której przychody są zaliczane w szczególności do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym stanie sprawy nie ma podstaw do zaewidencjonowania osiągniętych przez podatnika przychodów z czynności biegłego powołanego przez sąd w toczącym się przed nim postępowaniu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, ani też do wykazywania tych przychodów w deklaracjach PIT 5 składanych w związku z osiąganiem przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej ani też w wierszu "pozarolnicza działalność gospodarcza" zeznania PIT 36 za rok 2004. Przychody koszty, dochody i zaliczki z tego tytułu należało wykazać w wierszu "działalność wykonywana osobiście" zeznania PIT 36 na podstawie informacji PIT 8B sporządzonej porzez płatnika.

5. Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że stanowisko zajęte przez podatnika w powołanym na wstępie wniosku, co do stosowania w przedmiotowej sprawie przepisów prawa podatkowego, jest zgodne z przepisami prawa podatkowego, w zakresie dotyczącym wyłączenia z przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej tych przychodów, które jak się okazało podatnik otrzymywał faktycznie z tytułu wypełniania powinności biegłego w postępowaniu toczącym się przed sądem, a nie z tytułu świadczenia dla tegoż sądu, na podstawie zawartej z nim umowy cywilnoprawnej, usług należących do zakresu wykonywanej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na uwadze postanawiam jak w sentencji.

Interpretacja niniejsza uwzględnia stan prawny istniejący w dacie zaistnienia zdarzenia oraz stan faktyczny przedstawiony w powołanym na wstępie wniosku.

Stosownie do przepisu art. 14b § 1 i 2 powołanej w sentencji ustawy Ordynacja podatkowa, interpretacja niniejsza nie jest wiążąca dla podatnika, jest jednak wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji, w trybie określonym w § 5 tego artykułu.