P O S T A N O W I E N I E

Działając na podstawie przepisów art. 14a § 1 i § 4 oraz art. 216 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), udzielając interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług w indywidualnej sprawie Naczelnik Urzędu Skarbowego w Puławach postanawia uznać za nieprawidłowe stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 31.03.2005r., złożonym dn. 04.04.2005r.

U Z A S A D N I E N I E

Stan faktyczny i stanowisko podatnika w sprawie.

Prowadzi Pan kancelarię adwokacką oraz na zlecenie sądów świadczy Pan usługi udzielania pomocy prawnej z urzędu w sprawach wyznaczanych przez sądy (uzyskując przychody określone w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zapytanie dotyczy wątpliwości, czy czynności wykonywane przez adwokata z urzędu, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też są wyłączone z ustawy na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3?

W Pana ocenie świadczenie usług w zakresie pomocy prawnej z urzędu podlega wyłączeniu z podatku od towarów i usług na mocy art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT i przychody z tego tytułu nie powinny być wykazywane w deklaracjach VAT-7 składanych w związku z prowadzoną kancelarią adwokacką.

Stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego.

Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podatnikami są (...) osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, obejmującą wszelką działalność (...) usługodawców, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast w myśl przepisu ust. 3 pkt 3) ww. artykułu za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności: z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do:

- warunków wykonywania tych czynności,

- wynagrodzenia i

- odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Przychody z tytułu świadczenia przez Pana pomocy prawnej z urzędu to przychody z działalności wykonywanej osobiście określone, w art. 13 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako przychody osób, którym (...) sąd (...), na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności.

Przepisy nowej ustawy o VAT nie zaliczają do samodzielnej działalności wykonywania określonych usług, jeżeli wykonujące je osoby są związane ze zlecającym prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny. Należy wyjaśnić jakie niezbędne elementy powinna zawierać taka umowa zlecenia, o dzieło lub inna o podobnym charakterze, żeby wykonana na jej podstawie praca nie podlegała VAT.

Dążąc do tego, aby wykonywane przez zleceniobiorcę usługi nie podlegały VAT, należy umowę ukształtować tak, aby ograniczała samodzielność wykonującego. Należy w niej zawrzeć klauzule, z których wynikać będzie m.in., że głos decydujący co do sposobu, terminu, czasu, miejsca realizacji zleconej pracy ma zlecający. Z umowy powinno również wynikać, że to zamawiający usługę ponosi ryzyko gospodarcze związane z jej realizacją. Generalnie taka umowa powinna być bardzo zbliżona do umowy o pracę. Jeżeli wymienione elementy zostaną zawarte w umowie, to spełni ona kryteria przewidziane w art. 15 ust. 3 pkt 3 nowej ustawy, a wykonywane na jej podstawie prace nie będą podlegały VAT.

Można wskazać na orzeczenia sądów, które mogą mieć znaczenie przy rozstrzyganiu ewentualnych wątpliwości dotyczących opodatkowania lub zwolnienia z VAT umów zlecenia, agencyjnych, o dzieło czy innych o podobnym charakterze.

W jednym z wyroków (sygn. akt I PRN 42/75) Sąd Najwyższy uznał, że zakwalifikowanie umowy o świadczenie usług jako umowy o pracę nie stoi na przeszkodzie ani nazwa umowy określającej ją jako umowę cywilnoprawną, ani też postanowienia umowy wskazujące na charakter stosunku cywilnoprawnego. O takim zakwalifikowaniu decyduje jedynie sposób wykonania umowy, a w szczególności realizowane przez strony, nawet wbrew postanowieniom zawartej umowy, tych cech, które charakteryzują umowę o pracę, i odróżniają ją od innych umów o świadczeniu usług. Według SN niezbędnym warunkiem dla zakwalifikowania umowy o świadczenie usług jako umowy o pracę jest ustalenie, że cechy istotne dla umowy o pracę mają charakter przeważający. Do tych cech należy przede wszystkim podporządkowanie pracownika, wymóg osobistego świadczenia pracy oraz obciążenie podmiotu zatrudniającego ryzykiem prowadzenia zakładu pracy.

Oznacza to, że jeżeli ktoś zawrze umowę cywilnoprawną - np. umowę zlecenia, agencyjną czy o dzieło lub inną umowę o podobnym charakterze - zawierającą ww. elementy, a więc ograniczającą samodzielność wykonującego, to niewątpliwie umowa taka zostanie uznana za zwolnioną z VAT.

Rozpatrywaną kwestią zajęło się ostatnio Ministerstwo Finansów, umieszczając na stronie internetowej www.mofnet.gov.pl w dziale "Najczęściej zadawane pytania" - Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w pytaniach i odpowiedziach - następujące wyjaśnienie:

"(Adwokaci) Czy czynności wykonywane przez adwokata z urzędu, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też są wyłączone z ustawy na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3?

Czynności wykonywane przez adwokata na zlecenie sądu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Powyższe czynności nie podlegają wyłączeniu z zakresu ustawy z dnia 11 marca 2004r., gdyż nie jest spełniony warunek odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę (art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy). Należy zauważyć, że w przypadku świadczenia przez adwokatów pomocy prawnej z urzędu, nie można mówić, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność za czynności adwokata. Sąd odpowiada za wydany wyrok oraz za zapewnienie np. oskarżonemu prawa do obrony, natomiast nie ma w przedmiotowej sprawie tożsamości czynności (sądu i adwokata), których odbiorcą jest uczestnik postępowania sądowego, tj. korzystający z tej pomocy prawnej."

Biorąc powyższe pod uwagę w przedstawionym stanie faktycznym, zdaniem Naczelnika tut. Urzędu stanowisko Pana jest niezgodne z przepisami prawa podatkowego i stanowiskiem tut. Urzędu. Winien Pan wykazywać ww. przychody w składanych deklaracjach VAT-7.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie tego zdarzenia. Jest wiążąca tylko dla właściwych organów podatkowych i organów kontroli skarbowej do czasu jej zmiany lub uchylenia, nie jest natomiast wiążąca dla podatnika.

Na niniejsze postanowienie Stronie służy prawo wniesienia zażalenia w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia do Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie, za pośrednictwem Naczelnika tutejszego Urzędu Skarbowego (na podstawie art. 14a § 4 w związku z art. 236 § 2 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa).