Stan faktyczny:

Spółka posiada zintegrowany system komputerowy składający się z serwera i podłączonych do niego komputerów, monitorów i drukarek. Większość zestawów komputerowych po odłączeniu od jednostki centralnej (serwera) nie może samodzielnie funkcjonować. Spółka posiada również komputery pracujące samodzielnie, tj. bez konieczności podłączenia do serwera. Spółka zakupiła także maszyny i urządzenia stanowiące linie produkcyjne (zaliczone do grupy 4-6 Klasyfikacji Środków Trwałych), posiadające wbudowane układy mikroprocesorowe oraz zaawansowane systemy komputerowe. Wymienione linie produkcyjne używane są bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych (praca na trzy zmiany). Podatnik zamierza w/w maszyny i urządzenia ulepszyć, tj. wyposażyć w nowe części zamienne a następnie oddać do używania i wprowadzić do ewidencji środków trwałych. Ponadto spółka posiada środki trwałe, od których dokonuje odpisów amortyzacyjnych metodą liniową przy zastosowaniu następujących stawek amortyzacyjnych: 14% podwyższoną o współczynnik nie wyższy niż 1,4 dla linii produkcyjnych oraz 30% dla zespołów komputerowych.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Ad 1

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 15.02.1992r. kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.

Stosownie do art. 16a ust. 1 ww. ustawy amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, inne przedmioty - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Z powyższego wynika, iż jednym z podstawowych kryteriów zaliczania składników majątku do środków trwałych jest kompletność i zdatność do użytku w dniu przyjęcia do używania.

Środkiem trwałym, od którego wartości można dokonywać odpisów amortyzacyjnych będzie więc taki zestaw komputerowy, który funkcjonuje samodzielnie, bez konieczności podłączenia go do serwera. Przy czym zgodnie z art. 16d ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992r. podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 16a i 16b, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g nie przekracza 3.500 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania. Natomiast zgodnie z art. 16f ust. 3 ustawy z dnia 15.02.1992r. w przypadku gdy wartość początkowa środka trwałego jest równa lub niższa niż 3.500 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16d ust. 1, mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h-16m albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym.

Natomiast w przypadku gdy zakupiony zespół komputerowy nie może działać samodzielnie uznać należy, iż jest on urządzeniem peryferyjnym serwera, stanowiącym składnik zespołu składającego się z jednostki centralnej (serwera) i podłączonych do niej komputerów. Jak wynika z art. 16g ust. 13 ustawy z 15.02.1992r. jeżeli środki trwałe uległy ulepszeniu w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, wartość początkową tych środków, ustaloną zgodnie z ust. 1 i 3-11, powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 3.500 zł. Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 3.500 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji. Na podstawie powyższego przepisu, wydatek poniesiony na zakup zestawu komputerowego, niezdolnego do samodzielnego funkcjonowania po odłączeniu od jednostki centralnej, którego wartość nie przekracza 3.500,00 zł, w sytuacji gdy w danym roku podatkowym nie były czynione inne wydatki o charakterze ulepszającym, będzie stanowił koszt uzyskania przychodów w miesiącu oddania do używania.

Ad 2

Zgodnie z art. 16i ust. 1 ustawy z 15.02.1992r. odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 16j-16ł, dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1.

Natomiast w myśl art. 16i ust. 2 pkt 3 wym. ustawy podatnicy mogą podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki podwyższać: (...) dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KST), wydanej na podstawie odrębnych przepisów, zwanej dalej "Klasyfikacją", poddanych szybkiemu postępowi technicznemu, przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0.

Jak wynika z pkt 4 objaśnień do Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przez maszyny i urządzenia z grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu, rozumie się maszyny, urządzenia i aparaturę, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną.

Jeżeli więc zakupione przez Spółkę maszyny i urządzenia - zaliczone do grupy 4-6 Klasyfikacji Środków Trwałych - spełniają powyższe warunki, to Spółka ma prawo stawki amortyzacyjne z Wykazu stawek amortyzacyjnych podwyższyć przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0.

Ad. 3

W stanie prawnym obowiązującym od dnia 01.01.2000r. do dnia 31.12.2002r. art. 16i ust. 4 ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych stanowił, że podwyższenia stawek dla środków trwałych wymienionych w ust. 2 pkt 3, bądź rezygnacji z ich stosowania, podatnicy mogą dokonać począwszy od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego. Zgodnie natomiast z art. 16i ust. 4 ustawy - w brzmieniu obowiązującym od dnia 01.01.2003r. - podatnicy mogą podwyższać stawki dla środków trwałych wymienionych w ust. 2 pkt 3 bądź rezygnować z ich stosowania począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Reasumując, to podatnik decyduje kiedy rozpocznie naliczanie odpisów amortyzacyjnych według podwyższonych stawek, mając do wyboru dwie opcje – tj. od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, lub od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.