POSTANOWIENIE

Na podstawie przepisów art. 14a § 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. Nr 8 poz 60 z 2005r.) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 26.04.2005r. (data wpływu 27.04.2005r.) uzupełnionego pismem złożonym dnia 19.05.2005r. w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w Pana indywidualnej sprawie dotyczącej zasad opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów z czynności biegłego w postępowaniu toczącym się przed sądem

postanawiam:

– uznać Pana stanowisko przedstawione w złożonym wniosku za niezgodne z przepisami prawa podatkowego.

UZASADNIENIE

Powołanym w sentencji wnioskiem z dnia 26.04.2005r. wystąpił Pan do tutejszego organu podatkowego w trybie przepisów art. 14a ustawy Ordynacja podatkowa o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w Pana indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Przedmiotem wniosku jest zakres i sposób zastosowania prawa podatkowego do należności, które otrzymywał Pan w 2004r. za wykonywanie czynności biegłego w postępowaniach toczących się przed sądami.

Z akt sprawy wynika, że:

1. Według przedstawionego we wniosku stanu faktycznego w 2004r. wykonywał Pan pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie rzeczoznawstwa majątkowego nieruchomości. Czynności należące do zakresu tej działalności wykonywał Pan występując jako biegły między innymi na rzecz Sądów. Przychody z tych czynności zaliczał Pan w całości do przychodów z działalności gospodarczej, stwierdzał Pan również ten fakt w fakturach dokumentujących te przychody, które wystawiał Pan jednostkom powierzającym Panu do wykonania czynności biegłego w zakresie wyceny nieruchomości. Faktury wystawiał Pan na podstawie postanowień sądu przyznających Panu należności przysługujące biegłemu. Żaden z Pana odbiorców w momencie odbioru wystawionej przez Pana faktury nie kwestionował jej prawidłowości. Na podstawie tych faktur bezpośrednio po ich wystawieniu dokonywał Pan wpisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w zakresie przychodów z działalności gospodarczej. W ten sam sposób ewidencjonował Pan sprzedaż usług w rejestrze sprzedaży VAT. W bieżącym roku jeden z sądów przysłał Panu informację PIT 8B, z której wynika, że wbrew temu co stwierdził Pan w fakturach dokumentujących należne Pana przychody, sąd ten działając jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych pobrał przy wypłacie Pańskich należności zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach takich jakie mają zastosowanie do rozliczania przychodów z działalności wykonywanej osobiście przez osoby fizyczne dla których działalność ta nie jest przedmiotem działalności gospodarczej. Przyjął też do ustalenia kosztów uzyskania przychodów z tego tytułu koszty obliczone według stawki procentowej (20% przychodu), które są niższe od kosztów rzeczywiście przez Pana poniesionych. W powyższej sytuacji uważa Pan, że nadesłana przez płatnika informacja PIT 8B, w której płatnik ten zaliczył osiągnięte przez Pana przychody do przychodów z działalności gospodarczej wykazując przychód w kwocie 1 600,00 zł, koszty w kwocie 320,00 zł i dochód w kwocie 1 280,00 zł, została sporządzona nieprawidłowo, bo z pominięciem faktu, że przychód ten stanowi u Pana przychód z działalności gospodarczej, czego dowodem jest, że wystawił Pan płatnikowi fakturę, a wynikający z niej przychód ujął Pan w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Także sprzedaż tej usługi ujął Pan w rejestrze sprzedaży VAT. Z tego powodu nie uznając błędnie wypełnionej informacji płatnika wykazał Pan z niej w zeznaniu PIT 36 tylko dane o pobranych przez płatnika zaliczkach, pozostałe dane (określenie źródła przychodów, przychód, koszty i dochód z tego źródła) zastępując danymi wynikającymi z prowadzonej przez Pana podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Za prawidłowe uznaje też Pan postępowanie innych sądów, które wypłacając Panu należności w podobnych okolicznościach nie dokonują z nich żadnych potrąceń uwzględniając to, że prowadzi Pan pozarolniczą działalność gospodarczą i w ramach tej działalności samodzielnie opłaca zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych związane także z tymi należnościami.

2. Zgodnie z przepisem art. 5a pkt 6, art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 13 pkt 6, art. 13 pkt 8 lit. a, art. 14 ust. 1, art. 22 ust. 9 pkt 4, art. 22 ust. 1, art. 22 ust. 9 pkt 4, art. 22 ust. 10, art. 41 ust. 1 i 2, art. 44 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. nr 14 poz. 176 z 2000r. z późn. zm.), źródłami przychodów są w szczególności działalność wykonywana osobiście i pozarolnicza działalność gospodarcza. W rozumieniu tej ustawy pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa (w tym działalność usługowa – wycena nieruchomości) wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ustawy. Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się w szczególności:
a) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz
b) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Koszty uzyskania przychodów z działalności wykonywanej osobiście w zakresie czynności biegłego w postępowaniu sądowym określa się w wysokości 20% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) tej ustawy, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej określonej w ust. 9 pkt 4, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1 ustawy, z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 4 - 9 tej ustawy, są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy. Płatnicy ci nie są obowiązani do poboru zaliczek od wypłaconych należności z tytułu umów o dzieło lub umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3. Podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy. Ponadto zgodnie z przepisami art. 9 ust. 1 - 3, art. 10 ust. 1 i 2 dekretu z dnia 26.10.1950r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym. ( Dz. U. Nr 49, poz. 445 z późn. zm.) biegłemu powołanemu przez sąd służy prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę. Biegłemu wezwanemu do sądu w razie nieskorzystania przez sąd z jego usług służy prawo do wynagrodzenia za utracony z powodu stawiennictwa zarobek. Biegłemu powołanemu poza miejscowość jego zamieszkania służy prawo do diet oraz do zwrotu kosztów przejazdów i noclegów. Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę określa sąd, uwzględniając wymagane od biegłego kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii nakład pracy i poświęcony czas, a także w miarę potrzeby pokrycie wydatków niezbędnych do wykonania zleconej pracy. Jeżeli do określenia wynagrodzenia za pracę danej specjalności ustalone są normy urzędowe, należy biegłym przyznawać wynagrodzenie stosownie do tych norm. Zgodnie z przepisami § 4 ust. 1 i 3, § 5 i § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18.12.1975r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym ( Dz. U. Nr 46 poz 254 z późn. zm. ), wynagrodzenie biegłych z zakresu medycyny, geodezji i kartografii za wykonaną pracę określa się generalnie według taryf stanowiących załączniki do tego rozporządzenia. W razie niemożności ustalenia wynagrodzenia biegłego w ten sposób ( ma to miejsce w szczególności w przypadku biegłych w dziedzinie wyceny nieruchomości ) stosuje się wynagrodzenie za godzinę pracy. Wynagrodzenie biegłych za wykonaną pracę obejmuje należność za czynności przygotowawcze i badawcze, łącznie z zapoznaniem się z aktami sprawy, oraz za opracowanie opinii wraz z uzasadnieniem. Biegłym niezależnie od wynagrodzenia za wykonaną pracę przysługuje zwrot kosztów zużytych materiałów oraz innych wydatków niezbędnych do wydania opinii. Zgodnie z przepisami art. 174 ust. 1, 5, 7 i 9 ustawy z dnia 21.08.1997r. o gospodarce nieruchomościami ( Dz. U. Nr 261 poz. 2603 z 2004r. z późn. zm. ) rzeczoznawstwo majątkowe jest działalnością zawodową. Rzeczoznawca majątkowy nie może odmówić pełnienia funkcji biegłego sądowego. Rzeczoznawca majątkowy wykonuje zawód w szczególności prowadząc we własnym imieniu jednoosobowo działalność gospodarczą. Powyższe nie dotyczy jednak biegłych sądowych wykonujących wycenę na zlecenie sądu.

3. Uwzględniając powyższe wskazać należy, że osoba fizyczna wykonująca pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie usług rzeczoznawstwa majątkowego nieruchomości, zawierając w ramach tej działalności umowy cywilnoprawne ( w tym umowy zlecenia i umowy o dzieło, także gdy są one zawierane z sądami ), których przedmiotem jest wykonywanie czynności rzeczoznawcy majątkowego nieruchomości, obowiązana jest zaliczyć przychody wynikające z wykonania tych umów, do swoich przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W związku z tymi przychodami obowiązana jest też samodzielnie obliczać i wpłacać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 44 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Osoba ta ma też prawo złożyć zleceniodawcy tych czynności oświadczenie, że wypłacana przez niego należność jest należnością za usługi należące do zakresu prowadzonej działalności gospodarczej. Złożenie takiej treści oświadczenia zwalnia zleceniodawcę z wykonywania powinności płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dotyczącym danej wypłacanej przez niego należności. Wszelkie kwoty pobrane przez osobę działającą jak płatnik pomimo tego zwolnienia są zaliczkami pobranymi nienależnie, w związku z którymi podatnikowi służy roszczenie o ich zwrot wobec osoby, która je pobrała. Odmienna od wyżej opisanej sytuacja występuje w przypadku, gdy osobie fizycznej wykonującej pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie rzeczoznawstwa majątkowego nieruchomości, organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zleca wykonanie określonych czynności ( na przykład wydanie przez biegłego opinii bądź ekspertyzy w sprawie wymagającej specjalnych umiejętności – tu: umiejętności w dziedzinie rzeczoznawstwa majątkowego nieruchomości ) w toczącym się postępowaniu sądowym. W tym przypadku biegły nie wykonuje swoich czynności na podstawie stosunku cywilnoprawnego, możliwego do ukształtowania w sposób umowny, pomiędzy jego stronami, na zasadzie swobody zawierania umów, przez określonej treści umowę, zawieraną i wykonywaną na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny ( Dz U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm. ). Podstawą jego czynności jest obowiązek wypełnienia powinności należącej do wykonywanego zawodu wobec władczo wyrażonej woli sądu, której biegły winien się podporządkować. Więź jaka powstaje tu między sądem, który powierzył określone czynności, a biegłym, który ma powinność czynności tych starannie dokonać nie jest więzią kształtowaną w sposób umowny przez równoprawnych sobie jej uczestników. Stąd więzi tej nie można wiązać ze stosunkami prawnymi kształtowanymi w sposób umowny, pomiędzy równymi sobie w prawach stronami, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu ( art. 750 powołanej ustawy Kodeks cywilny ). Dla biegłego rzeczoznawcy majątkowego w dziedzinie nieruchomości czynności powierzone mu do wykonania przez sąd są jedną z jego powinności zawodowych, których ma obowiązek się podjąć i wykonać zgodnie z regułami tego zawodu z uwzględnieniem wymogów stawianych przez sąd. Wskazać tu należy, że charakter usług świadczonych przez rzeczoznawcę i czynności biegłego w postępowaniu przed sadem choć będzie dotyczył wyceny może być różny co do treści. Rzeczoznawca powołany do wyceny obiektu może oceniać jego wartość i uzasadnić swój operat szacunkowy. Biegły może tu pójść dalej niż rzeczoznawca i dokonywać na użytek toczącego się z jego udziałem postępowania interpretacji czynności i zdarzeń wpływających na wartość. O powołaniu biegłego w danym postępowaniu rozstrzyga władczo sąd. Również działając w sposób władczy, wprost na podstawie przepisów prawa, sąd prowadzący postępowanie sam określa i przyznaje biegłemu jego należności. Faktycznie nie ma w tym stanie miejsca na negocjacje dwustronne warunków jakiejkolwiek umowy, której stronami byłliby z jednej strony sąd, a z drugiej – osoba powołana na biegłego. Jedynie działając poza zakresem toczącego się postępowania sąd w razie potrzeby może zawierzeć z biegłym umowę cywilnoprawną. W zakresie wynikającym z potrzeb toczącego się postępowania, w którym dostępne są organowi inne środki działania, nie jest to możliwe. Stąd przychody, które dla osoby fizycznej wiążą się z wypełnianiem przez nią w postępowaniu przed uprawnionym organem powinności biegłego rzeczoznawcy majątkowego w dziedzinie nieruchomości, przy ich opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, nie mogą być traktowane jak przychody z cywilnoprawnych umów zlecenia i o dzieło ( art. 13 pkt 8 lit. a powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ). Należy je w tym względzie traktować jak przychody z nieopartych na umowie cywilnoprawnej czynności osoby, której sąd, działając na podstawie właściwych przepisów w sposób pozaumowny, zlecil wykonanie tych czynności w toczącym się przed tym organem postępowaniu ( art. 13 pkt 6 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ).

4. Odnosząc powyższe uregulowania do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wskazać należy, że gdy sąd dla którego wykonywał Pan czynności biegłego rzeczoznawcy w dziedzinie nieruchomości, zlecał Panu dokonanie tych czynności jako biegłemu powołanemu w prowadzonym przez ten sąd postępowaniu, osiągane przez Pana z wykonania tych czynności przychody, dla potrzeb ich opodatkowania u Pana podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należało zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście przez osobę której sąd, działając na podstawie właściwych przepisów, zlecil wykonanie tych czynności w toczącym się przed tym organem postępowaniu ( art. 13 pkt 6 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ). Sposób postępowania z tymi przychodami nie zależał przy tym od faktu, że podobne czynności miał Pan prawo wykonywać na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, obejmującej wykonywanie usług wyceny nieruchomości. Sąd dokonujący Panu wypłaty przedmiotowych należności, na podstawie przepisu art. 41 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, działając jako płatnik obowiązany był pobierać dotyczące tych Pana przychodów zaliczki na podatek dochodowy. Płatnika nie zwalniało z tego obowiązku złożenie mu przez Pana oświadczenia określonego w przepisie art. 41 ust. 2 tej ustawy. Oświadczenie to dla sądu, wykonującego w tej sprawie powinności płatnika, pozostawało bezskuteczne w jego postępowaniu przy wypłacie Panu należności określonych w art. 13 pkt 6 tejże ustawy. Złożone przez Pana oświadczenie byłoby dla sądu wiążące tylko w przypadku wypłacania Panu należności wynikających z wykonania cywilnoprawnych umów zlecenia i o dzieło, których przedmiotem byłoby wykonywanie przez Pana czynności wyceny nieruchomości. Umów tych nie mógł Pan jednak zawierać z sądem będąc powołanym przez ten sąd na biegłego w toczącym się przed nim postępowaniu. Wskazać także należy, że sporządzanie przez osobę fizyczną powołaną na biegłego przez sąd w toczącym się przed nim postępowaniu, ekspertyz i opinii na użytek tego postępowania, nie stanowi dla tej osoby prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 6 powołanej uprzednio ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle tego przepisu nie jest bowiem pozarolniczą działalnością gospodarczą taka działalność, z której przychody są zaliczane w szczególności do przychodów z działalności wykonywanej osobiście ( w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ). W tym stanie sprawy nie było dla Pana podstaw do ewidencjonowania przychodu osiągniętego z wykonywania powinności biegłego w toczącym się przed sadem postępowaniu sądowym w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako przychodu ze sprzedaży usług dokonywanej w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wyceny nieruchomości oraz do ewidencjonowania kosztów uzyskania odnoszących się do tych przychodów. Nie było też podstaw do wykazywania tych przychodów i kosztów oraz dochodu w załączniku PIT B do zeznania PIT 36 i w wierszu "pozarolnicza działalność gospodarcza" zeznania PIT 36 za rok 2004. Przychody koszty, dochody i zaliczki z tego tytułu należało wykazać w wierszu "działalność wykonywana osobiście" zeznania PIT 36 na podstawie informacji PIT 8B sporządzonej porzez płatnika. W opodatkowaniu tych przychodów mogły być uwzględnione faktycznie poniesione przez Pana koszty ich uzyskania ( udowodnione koszty zużytych materiałów i narzędzi, przejazdów i noclegów oraz tym podobne ), jeżeli były wyższe od ustalonych procentowo, a w postępowaniu przed płatnikiem udowodnił Pan odpowiednio ich wysokość, fakt poniesienia w wykonaniu powierzonej czynnności i związek przyczynowo – skutkowy tych wydatków z osiągniętym w wyniku wykonania powierzonej czynności przychodem.

5. Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że stanowisko zajęte przez Pana w powołanym na wstępie wniosku, co do stosowania w przedmiotowej sprawie przepisów prawa podatkowego, nie jest zgodne z przepisami prawa podatkowego, w takim zakresie w jakim uważa Pan przychody uzyskane w 2004r. z wykonywania powinności biegłego w toczącym się przed sądem postępowaniu sądowym za przychody z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wyceny nieruchomości, podlegające ewidencjonowaniu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, które należało wykazać w załączniku PIT B do zeznania PIT 36 i w wierszu "pozarolnicza działalność gospodarcza" zeznania PIT 36 za rok 2004. Przychody koszty, dochody i zaliczki z tego tytułu należało wykazać w wierszu "działalność wykonywana osobiście" zeznania PIT 36 na podstawie informacji PIT 8B sporządzonej porzez płatnika. W opodatkowaniu tych przychodów mogły być uwzględnione faktycznie poniesione przez Pana koszty ich uzyskania ( udowodnione koszty zużytych materiałów, narzędzi, przejazdów i noclegów oraz tym podobne ), jeżeli były wyższe od ustalonych procentowo, a w postępowaniu przed płatnikiem udowodnił Pan odpowiednio ich wysokość, fakt poniesienia w wykonaniu powierzonej czynnności i związek przyczynowo – skutkowy tych wydatków z osiągniętym w wyniku jej wykonania przychodem.

Mając powyższe na uwadze postanawiam jak w sentencji.

Końcowo informuję, że w sprawie wniosku zawartego w piśmie z dnia 19.05.2005r. dotyczącego udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w Pana indywidualnej sprawie dotyczącej zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności biegłego w postępowaniu toczącym się przed sądem Naczelnik tutejszego Urzędu wyda rozstrzygnięcie odrebnym postanowieniem.

Interpretacja niniejsza uwzględnia stan prawny istniejący w dacie zaistnienia zdarzenia oraz stan faktyczny przedstawiony w powołanym na wstępie wniosku.