Stan faktyczny

Podatnik został wyznaczony przez pracodawcę do obsługi: grupowego ubezpieczenia emerytalnego, grupowego ubezpieczenia na życie wraz z ubezpieczeniami dodatkowymi oraz grupowego ubezpieczenia pracowniczego wraz z ubezpieczeniami dodatkowymi. Ponadto podatnik zobowiązany jest do wykonywania obowiązków pracodawcy wynikających z zawartych przez pracodawcę umów dotyczących w/w ubezpieczeń.

Jednocześnie podatnik zawarł z tym samym ubezpieczycielem umowy zlecenia, w których zobowiązał się do:

• przeprowadzania okresowych badań satysfakcji ubezpieczonych w ramach zawartej przez pracodawcę umowy grupowego ubezpieczenia emerytalnego, na życie i pracowniczego wraz z ubezpieczeniami dodatkowymi, w sposób określony przez zleceniodawcę,
• udzielania ubezpieczonym informacji o lokalizacji placówek zleceniodawcy,
• udzielania ubezpieczonym informacji o możliwości skontaktowania się z osobą nadzorującą ze strony ubezpieczyciela sposób wykonywania umów ubezpieczenia zawartych przez pracodawcę,
• informowania zleceniodawcy o wystąpieniu zmian podstawowych danych teleadresowych pracodawcy,
• niezwłocznego informowania zleceniodawcy o działaniach innych zakładów ubezpieczeń na życie na terenie pracodawcy,
• niezwłocznego informowania zleceniodawcy o działaniach firm konkurencyjnych w zakładzie pracy w zakresie ubezpieczeń ochronnych,
• niezwłocznego informowania zleceniodawcy o działaniach firm konkurencyjnych oferujących ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe na terenie pracodawcy,
• niezwłocznego informowania zleceniodawcy o działaniach prowadzonych przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych na terenie pracodawcy,
• comiesięcznego dostarczania zleceniodawcy dokumentów opracowanych przez pracodawcę w związku z umową grupowego ubezpieczenia pracowniczego, emerytalnego i na życie zapakowanych w sposób wymagany przez zleceniodawcę,
• sporządzania i przesyłania raz na trzy miesiące do zleceniodawcy raportu z wykonania umowy zlecenia, w formie i w terminach określonych przez zleceniodawcę.

Zgodnie z postanowieniami zawartych umów zlecenia

• przy wykonywaniu czynności zleceniobiorca obowiązany jest stosować się do przepisów prawa oraz wewnętrznych przepisów technicznych, manipulacyjnych i finansowych obowiązujących u zleceniodawcy oraz do wskazówek udzielanych w formie pisemnej lub ustnej przez zleceniodawcę.
• zleceniobiorca potwierdził, że został zapoznany ze wszystkimi przepisami i uregulowaniami potrzebnymi do prawidłowego wykonywania powierzonych czynności oraz oświadczył, że pracodawca wyraził zgodę na świadczenie przez niego usług na rzecz zleceniodawcy.
• zleceniodawca zobowiązał się przeszkolić zleceniobiorcę w zakresie czynności stanowiących przedmiot umowy.
• zleceniobiorca zobowiązał się świadczyć usługi wyłącznie osobiście.
• wynagrodzenie zleceniobiorcy zostało szczegółowo określone w umowach.

W ocenie składającego zapytanie nie jest on podatnikiem podatku od towarów i usług i nie ma obowiązku prowadzenia dodatkowej ewidencji w tym zakresie.

Ocena prawna stanu faktycznego

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) - zwanej dalej ustawą o VAT - podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Przez działalność gospodarczą rozumie się - zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie w myśl art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego za wykonanie tych czynności.

W art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz.176 z późn. zm.) ustawodawca wymienił m. in. przychody z tytułu osobistego wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z przedstawionych powyżej przepisów prawa wynika, że świadczenie usług w ramach umowy zlecenia, o której mowa w art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) będzie wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT wyłącznie w sytuacji, gdy z tytułu świadczenia w/w usług osoby fizyczne świadczące te usługi są związane ze zlecającym ich wykonanie więzami prawnymi co do:

• warunków wykonywania usług,
• wynagrodzenia,
• odpowiedzialności zlecającego.

Wskazać przy tym należy, że umowy cywilnoprawne, w tym umowy zlecenia i o dzieło, co do zasady tworzą pewien rodzaj stosunku prawnego pomiędzy zlecającym wykonanie czynności a zleceniobiorcą, który te czynności wykonuje. Warunki jakie musi spełniać dany stosunek prawny, aby świadcząca w oparciu o niego osoba fizyczna została wyłączona z kręgu podatników podatku od towarów i usług, z uwagi na brak samodzielności przy realizacji czynności określonych w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że chodzi o takie czynności, które wykonywane są w warunkach swoistych dla umowy o pracę czyli: podporządkowania usługodawcy co do warunków realizacji umówionych czynności (czas, miejsce względnie sposób świadczenia), wynagrodzenia a także przejęcie odpowiedzialności zlecającego za wykonaną czynność (po stronie zlecającego będzie spoczywało ryzyko gospodarcze np. nieprawidłowego wykonania danej czynności, on poniesie ewentualne negatywne skutki danej czynności).

Natomiast czynności z art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym umowy zlecenia i o dzieło, które są realizowane w oparciu o stosunek prawny, w którym nie określono cech istotnych dla umowy o pracę (nie określono przede wszystkim odpowiedzialności zatrudniającego za czynności zatrudnianego) - podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu samodzielnej działalności gospodarczej

Biorąc pod uwagę w/w stan prawny, przedstawiony w zapytaniu stan faktyczny sprawy oraz pytanie podatnika stwierdzić należy, że świadczenie usług w ramach umów zlecenia załączonych do zapytania jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podatnik zaś jest podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 tej ustawy w zakresie, w jakim te usługi świadczy. Zauważyć bowiem należy, iż przedłożone przez pytającego umowy zlecenia określają warunki wykonywania zlecenia oraz wynagrodzenie zleceniobiorcy, nie zwierają jednak postanowień co do odpowiedzialności zleceniodawcy za wykonanie zlecenia przez zleceniobiorcę.

Jednocześnie zauważyć należy, że podatnikowi przysługuje prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 9 w zw. z ust. 1 ustawy o VAT do momentu, w którym wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 45.700 zł w 2004r.

Zgodnie z art. 109 ust. 1 podatnicy zwolnieni od podatku obowiązani są prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Celem ewidencjonowania sprzedaży przez podatników zwolnionych jest ustalenie momentu przekroczenia kwoty obrotu uprawniającej do korzystania ze zwolnienia od podatku, przy czym zauważyć należy, że przepisy nie określają szczegółowych zasad prowadzenia tej ewidencji.