POSTANOWIENIE

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pucku, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. z 2005r. Dz. U. Nr 8, poz. 60 zmiany: Dz. U. Nr 85 poz. 727 i Dz. U. nr 86 poz. 732; Nr 93 z 2004 r., poz. 894), po rozpatrzeniu wniosku podatnika z dnia 28 czerwca 2005r., uzupełnionego w dniu 08.07.2005r., o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w kwestii: Czy egzekwowane sukcesywnie przez komornika sądowego, zasądzone wyrokiem sądu należności z tytułu zwrotu pożyczki gotówkowej #8722; udzielonej przez podatnika nie prowadzącego działalności gospodarczej osobie fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej#8722; wraz z odsetkami umownymi, z tytułu nie dokonania jej zwrotu w terminie oznaczonym w umowie, oraz koszty procesu sądowego w tej sprawie (w tym koszty zastępstwa procesowego) podlegają opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

stwierdza, że

stanowisko podatnika, przedstawione w tym wniosku, w którym stwierdził, iż jego zdaniem wskazane w pytaniu egzekwowane przez komornika sądowego należności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych:

1. w części dotyczącej opodatkowania egzekwowanej przez komornika należności głównej (kwoty pożyczki) oraz kosztów procesu (w tym kosztów zastępstwa procesowego) #8722; jest prawidłowe,
2. w części dotyczącej opodatkowania egzekwowanej kwoty odsetek umownych, naliczanych od kwoty głównej należności #8722; jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

1. W dniu 28 czerwca 2005r., do tut. organu podatkowego wpłynął wniosek z dnia 28 czerwca 2005 r., o udzielenie interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w kwestii opodatkowania zwrotu pożyczki wraz odsetek odsetkami umownymi oraz kosztami procesu sądowego, wyegzekwowanych w trybie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez komornika sądowego oraz w kwestii opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu cesji wierzytelności, dotyczącej niewyegzekwowanych przez komornika sądowego, pozostałych należności z tytułu pożyczki oraz odsetek umownych.

W związku z tym, że wniosek dotyczy ogólnie kwestii opodatkowania, tj. wszelkich obciążeń podatkowych znajdujących się w zakresie właściwości tut. organu, w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, interpretacje dotyczące obszaru podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną załatwione w odrębnym trybie (odrębne postanowienia). Ponadto z uwagi na fakt, iż w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zgłoszono dwa odrębne zagadnienia, a mianowicie: a) kwestię opodatkowania zwrotu pożyczki wraz odsetek odsetkami umownymi oraz kosztami procesu sądowego, wyegzekwowanych w trybie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez komornika sądowego, b) kwestię opodatkowania przychodu z tytułu cesji wierzytelności dotyczącej niewyegzekwowanych przez komornika sądowego, pozostałych należności z tytułu pożyczki oraz odsetek umownych#8722; w tym zakresie również wydano postanowienia odrębne. Niniejsze postanowienie dotyczy kwestii opodatkowania zwrotu pożyczki wraz odsetek odsetkami umownymi oraz kosztami procesu sądowego, wyegzekwowanych w trybie postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez komornika sądowego.

1.2. Wezwaniem z dnia 06 lipca 2005r. tut. organ podatkowy wezwał podatnika do usunięcia braków we wniosku, w związku z brakiem opłaty skarbowej oraz własnego stanowiska w sprawie a także niewyczerpującym przedstawieniem stanu faktycznego sprawy. W dniu 07 lipca 2005r. podatnik uiścił opłatę skarbową w znakach, natomiast pismem z dnia 08 lipca 2005r. uzupełnił pozostałe braki powołanego wniosku.

W piśmie uzupełniającym braki w przedmiotowym wniosku podatnik wskazał, iż zasądzona wyrokiem sądu należność to pożyczka gotówkowa udzielona przez podatnika osobie fizycznej. Nadto podatnik poinformował, iż egzekucja komornicza w/w należności toczy się od grudnia 2004r., zaś dopiero w styczniu 2005r. pożyczkobiorca - na wezwanie komornika prowadzącego egzekucję wyroku - spłacił część przedmiotowej należności, a mianowicie kwotę główną, koszty procesu sądowego oraz koszty zastępstwa procesowego. Podatnik przedstawił również swoje stanowisko w sprawie, stwierdzając, iż jego zdaniem #8722; od egzekwowanej sukcesywnie przez komornika zasądzonej wyrokiem sądu należności z tytułu zwrotu pożyczki gotówkowej nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Ponadto w dniu 25 lipca 2005r. podatnik złożył w tut. organie wypis aktu notarialnego z dnia 12 lipca 2005r. stanowiący umowę sprzedaży wierzytelności, zaś w dniu 12 sierpnia 2005r. złożył wniosek o przyspieszenie odpowiedzi w przedstawionej wyżej kwestii.

2. Stan faktyczny

W roku 2001, na podstawie umowy cywilnoprawnej podatnik udzielił jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej pożyczki pieniężnej w kwocie 15.000 zł, osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Umowa przewidywała spłatę pożyczki w określonym terminie, przewidując odsetki ustawowe. Pożyczkobiorca nie wywiązał się z w/w umowy w określonym terminie, wobec czego podatnik wniósł sprawę do sądu cywilnego, w efekcie, czego wyrokiem z dnia 10 sierpnia 2004 r., sąd orzekł m.in. o zasądzeniu na rzecz podatnika od dłużnika zwrot całej kwoty pożyczki wraz z odsetkami umownymi, liczonymi poczynając od dnia 1 czerwca 2001 r., nadając jednocześnie orzeczeniu w tym zakresie rygor natychmiastowej wykonalności. W oparciu o powyższe orzeczenie, sprawa wyegzekwowania tych należności skierowana została przez podatnika do komornika sądowego, który wszczął egzekucję, i w jej efekcie ściągnął od dłużnika część należnych kwot #8722; jak wskazuje podatnik w treści wniosku #8722; 16.762 zł. Jak dodatkowo podatnik wyjaśnił, , na w/w wyegzekwowaną kwotę składają się: należność główna (kwota pożyczki) oraz koszty procesu sądowego (w tym koszty zastępstwa procesowego oraz odsetki umowne, od kwoty w/w pożyczki.

Na tle tak zarysowanego stanu faktycznego sprawy, podatnik sformułował następujące zapytanie: Czy egzekwowane sukcesywnie przez komornika sądowego, zasądzone wyrokiem sądu należności z tytułu zwrotu pożyczki gotówkowej #8722; udzielonej przez podatnika nieprowadzącego działalności gospodarczej osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej#8722; wraz z odsetkami ustawowymi, z tytułu nie dokonania jej zwrotu w terminie oznaczonym w umowie, oraz koszty procesu sądowego w tej sprawie (w tym koszty zastępstwa procesowego) podlegają opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

3. Stan prawny

3.1. Kwota pożyczki (należność główna)

W myśl przepisów art.720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy pożyczki (rok 2001) - dalej: k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. nr 14 poz. 176 z późn. zm.) –dalej: ustawa, nie wypowiadają się wprost w kwestii opodatkowania u pożyczkodawcy, wartości zwróconej mu kwoty pożyczki. Mając jednak na uwadze zwrotny charakter tego świadczenia (w wyniku wyasygnowania kwoty pożyczki, do pożyczkodawcy wraca w efekcie ta sama kwota pieniędzy) należy uznać, iż dokonanie pożyczkodawcy zwrotu kwoty udzielonej pożyczki, nie rodzi obowiązku podatkowego w świetle przepisów art.1, art.9 i in. Ustawy. A zatem zwrot kwoty pożyczki nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

3.2. Odsetki umowne

Zgodnie z regulacją art.359 §§ 1#8722;2 k.c., odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu (§ 1). Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe (§ 2). W niniejszej sprawie, obowiązek zapłaty odsetek wynika z postanowień umowy pożyczki.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt.1 ustawy, odsetki od pożyczek uważa się za przychody z kapitałów pieniężnych, przy czym obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych powstaje w tym zakresie z chwilą otrzymania tych odsetek lub postawienia ich do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym (art.11 ust.1 ustawy).

W myśl zaś regulacji art. 30a ust. 1 pkt 1) ustawy, od uzyskanych dochodów (przychodów) z tytułu z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem, gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej, pobiera się 19 % zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a powołanej ustawy. Dyspozycją tego przepisu są objęte wyłącznie odsetki od pożyczek udzielonych przez takiego podatnika, którego przedmiotem działalności nie jest udzielanie pożyczek, w przeciwnym wypadku, bowiem, otrzymane odsetki stanowią przychód z działalności gospodarczej. Stosownie do art. 30a ust. 6 i 7 w związku z ust.1 pkt.1 ustawy, przychodów odsetek od pożyczek, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 powołanej ustawy zaś zryczałtowany podatek z tego tytułu pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania.

W przypadku, gdy podmiotem wypłacającym odsetki jest przedsiębiorca (niezależnie od jego formy organizacyjnej), wówczas na mocy art. 41 ust. 4 ustawy jest on płatnikiem zryczałtowanego podatku od tego dochodu. Płatnik ten ma obowiązek obliczyć i pobrać 19% zryczałtowany podatek od tych dochodów, oraz w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek złożyć stosowną deklarację podatkową (PIT-8A) i przekazać kwoty pobranego podatku na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby albo miejsca zamieszkania płatnika. Wówczas podatnika nie obciążają obowiązki z tego zakresu. Natomiast w przypadku, gdy podmiotem płacącym odsetki jest osoba niebędącą przedsiębiorcą, wówczas nie jest ona płatnikiem tego podatku. Do zapłaty zryczałtowanego podatku od odsetek zobowiązany jest wówczas sam podatnik, który ma obowiązek wykazać zryczałtowany podatek dochodowy w zeznaniu podatkowym, w składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał odsetki i rozliczyć ten podatek łącznie z podatkiem wynikającym z tego zeznania w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym otrzymano odsetki (art. 45 ust.3b ustawy). Powyższy podatek wykazuje się, stosownie do składanego zeznania podatkowego: w polu oznaczonym „doliczenia do podatku”.

Zgodnie z art.42e ustawy, w przypadku, gdy za płatnika, o którym mowa w art. 31 ustawy, wypłaty świadczeń ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy dokonuje komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym płatnika, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, jest on obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według stawki 19 %. Z powołanego unormowania wynika, zatem, iż obowiązki komornika sądowego w zakresie odprowadzania zaliczek na podatek, zostały ograniczone do wymienionych wyżej świadczeń (klauzula zamknięta), wśród których nie znajdują się egzekwowane na podstawie wyroku sądowego odsetki od pożyczek.

3.3. Koszty procesu sądowego (w tym koszty zastępstwa procesowego).

Zgodnie z art.98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r., Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.)#8722; dalej: k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego (§ 2), zaś do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (§ 3).

Jak wynika z powyższego, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków, poniesionych przez powoda. Mając zatem na uwadze zwrotny charakter uzyskiwanych w wyniku pozytywnie dla powoda zakończonego procesu sądowego należy uznać, iż uzyskanie zwrotu kosztów procesu sądowego (w tym również kosztów zastępstwa procesowego), nie rodzi obowiązku podatkowego w świetle przepisów art.1, art.9 i in. ustawy. A zatem uzyskanie świadczenia z powyższych tytułów nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

4. Ocena prawna stanu faktycznego

W efekcie analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego sprawy w relacji do obowiązującego stanu prawnego, tut. organ stwierdził, iż stanowisko podatnika, przedstawione we wniosku, w którym stwierdził, iż jego zdaniem wskazane w pytaniu egzekwowane przez komornika sądowego należności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych:

4.1. w części dotyczącej opodatkowania egzekwowanej przez komornika należności głównej (kwoty pożyczki) oraz kosztów procesu (w tym zastępstwa procesowego)#8722; jest prawidłowe, bowiem zwrot pożyczki pieniężnej udzielonej przez osobę fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej, osobie fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na zwrotny charakter tego świadczenia; analogicznie#8722; z uwagi na zwrotny charakter tych świadczeń#8722; nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zwrot kosztów procesu sądowego (w tym kosztów zastępstwa procesowego).

4.2. w części dotyczącej opodatkowania egzekwowanej kwoty odsetek umownych, naliczanych od kwoty głównej należności#8722; jest nieprawidłowe, bowiem otrzymane z tytułu udzielonej pożyczki odsetki, niezależnie od tego, czy pożyczkobiorca wypłaca je dobrowolnie czy też ich ściągnięcie następuje za pośrednictwem komornika sądowego#8722; podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych wg stawki 19% uzyskanego przychodu#8722; bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu; obowiązek rozliczenia tego podatku, w sytuacji gdy pożyczka udzielona została osobie fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej, obciąża pożyczkodawcę, niezależnie od tego, czy pożyczkobiorca wypłaca je dobrowolnie czy też ich ściągnięcie następuje za pośrednictwem komornika sądowego; pożyczkodawca winien rozliczyć podatek z tego tytułu w składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał odsetki, zeznaniu podatkowym, łącznie z podatkiem wynikającym z tego zeznania, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym otrzymano odsetki; powyższy podatek wykazuje się, stosownie do składanego zeznania podatkowego, w polu oznaczonym „doliczenia do podatku”.

Mając na uwadze powyższe, tut. organ orzekł jak w sentencji niniejszego postanowienia.