INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2012 r. (data wpływu 29 marca 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 marca 2012 r. (data wpływu 4 kwietnia 2012 r.) oraz pismem z dnia 4 czerwca 2012 r. (data wpływu 11 czerwca 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika jest:

• prawidłowe – w odniesieniu do obowiązku wystawienia informacji PIT-8C z tytułu wypłaty odszkodowań osobom fizycznym, w sytuacji gdy nie są one związane z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą, na podstawie umów (ugód, porozumień) zawartych bezpośrednio między stronami,
• nieprawidłowe - w odniesieniu do obowiązku wystawienia informacji PIT-8C z tytułu wypłaty odszkodowań osobom fizycznym na podstawie umów (ugód, porozumień) zawartych w sądzie, bądź wynikających bezpośrednio z wyroku sądu oraz w odniesieniu do obowiązku wystawienia informacji PIT-8C z tytułu wypłaty odszkodowań osobom fizycznym, w sytuacji gdy są one związane z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą, na podstawie umów (ugód, porozumień) zawartych bezpośrednio między stronami.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 i art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 28 maja 2012 r. nr ILPB2/415-337/12 -3/WS ILPB4/423-115/12-3/MC, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 28 maja 2012 r., skutecznie doręczono dnia 30 maja 2012 r, zaś w dniu 11 czerwca 2012 r. (data nadania 5 czerwca 2012 r.), do tut. organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Gmina w roku ubiegłym płaciła odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokali socjalnych osobom do nich uprawnionym na mocy prawomocnych wyroków sądowych.

Odszkodowania płacone były zarówno osobom fizycznym, jak i prawnym. Odszkodowania były wypłacane na podstawie wyroków sądowych orzekających wypłatę odszkodowania, ugód zawartych w sądzie pomiędzy gminą i właścicielem lokalu oraz ugód zawartych bezpośrednio przez gminę i właściciela

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy w przypadku wypłaty przedmiotowych odszkodowań Gmina zobowiązana jest do wystawiania PIT-8C...
2. Czy we wszystkich wymienionych przypadkach należy wystawić PIT-8C...
3. Czy ma wpływ na konieczność wystawienia PIT-8C fakt wypłaty na podstawie wyroku sądowego, ugody w sądzie, czy też bezpośredniej ugody zawartej przez gminę i właściciela lokalu...
   
   

Tut. Organ informuje, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na powyższe pytania w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w odniesieniu do podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, roszczenie odszkodowawcze do gminy przysługuje właścicielowi, w przypadku, gdy gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do takiego lokalu z mocy wyroku, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, który stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę publiczną.

Odpowiedzialność odszkodowawcza nie jest odpowiedzialnością subsydiarną (wyrok SN z 19 czerwca 2008 r. V CSK 31/08). Właściciele lokali, z których ma być wykonana eksmisja mogą dochodzić od gminy pełnego odszkodowania za poniesioną szkodę, wyrażającą się chociażby w utraconych korzyściach, jakie mogliby osiągnąć dysponując opróżnionymi lokalami. Nie ma zapisu o wysokości czy zasadach ustalania wysokości odszkodowania.

O wypłatę odszkodowań występują do gminy zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz okoliczności, w jakich dochodzi do zawarcia porozumień w sprawie wypłaty odszkodowań, Wnioskodawca uważa, że:

1. nie są wolne od podatku odszkodowania gminy wobec właściciela za niedostarczenie lokali socjalnych osobom do nich uprawnionym z mocy wyroku orzekającego eksmisję, wypłacane osobom fizycznym i osobom prawnym na postawie umów (ugód, porozumień) zawartych bezpośrednio między stronami - nie przed sądem. W tych sytuacjach gmina winna wystawiać PIT-8C;
2. wolne od podatku winny być zatem odszkodowania, o których mowa wyżej, wypłacane na podstawie umów (ugód, porozumień) zawartych w sądzie, bądź wynikających bezpośrednio z wyroku sądu. Analogicznie więc, w tych sytuacjach gmina nie ma obowiązku wystawiania PIT-8C.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

• prawidłowe – w odniesieniu do obowiązku wystawienia informacji PIT-8C z tytułu wypłaty odszkodowań osobom fizycznym, w sytuacji gdy nie są one związane z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą, na podstawie umów (ugód, porozumień) zawartych bezpośrednio między stronami,
• nieprawidłowe - w odniesieniu do obowiązku wystawienia informacji PIT-8C z tytułu wypłaty odszkodowań osobom fizycznym na podstawie umów (ugód, porozumień) zawartych w sądzie, bądź wynikających bezpośrednio z wyroku sądu oraz w odniesieniu do obowiązku wystawienia informacji PIT-8C z tytułu wypłaty odszkodowań osobom fizycznym, w sytuacji gdy są one związane z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą, na podstawie umów (ugód, porozumień) zawartych bezpośrednio między stronami.
  
  

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca płacił m.in. osobom fizycznym odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokali socjalnych osobom do nich uprawnionym na mocy prawomocnych wyroków sądowych.

Odszkodowania były wypłacane na podstawie wyroków sądowych orzekających wypłatę odszkodowania, ugód zawartych w sądzie pomiędzy gminą i właścicielem lokalu oraz ugód zawartych bezpośrednio przez gminę i właściciela.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Z przepisu art. 417 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wynika, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego).

Należy w tym miejscu zauważyć, iż przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy Kodeks cywilny regulują tylko możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost wysokości odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego, jak również z przepisów tych nie wynikają zasady ustalania tego odszkodowania. Wobec tego do odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego w ogóle nie może mieć zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten dotyczy wyłącznie odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa.

Powyższe odszkodowanie nie może również korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści tego przepisu wynika bowiem, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

W tym miejscu należy podkreślić, iż podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Na podstawie ww. przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega odszkodowanie otrzymane z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W świetle powyższego wypłacone przez Wnioskodawcę odszkodowanie z tytułu niedostarczenia przez gminę lokalu socjalnego osobom uprawnionym nie dotyczy odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści - korzyści, które osoba je otrzymująca mogłaby uzyskać, gdyby bez przeszkód mogła dysponować swoją własnością, lokalem mieszkalnym. W związku z tym odszkodowanie to nie będzie korzystało ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wypłacane przez Wnioskodawcę kwoty nie mieszczą się w żadnym ze zwolnień określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem dochód z tego tytułu będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Należy wskazać, iż zakres obowiązków płatnika, ciążących na Wnioskodawcy zależy od kategorii osób, którym te środki wypłacono.

Jeżeli wypłacone odszkodowanie nie jest związane z prowadzoną przez osoby fizyczne działalnością gospodarczą, uzyskane przez nich środki stanowią przychód z tytułu innych źródeł, określonych w art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Treść art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

W tym przypadku – zgodnie z art. 42a ww. ustawy – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (tj. PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

W pozostałych przypadkach na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika, zarówno w zakresie pobrania zaliczek na podatek jak i sporządzania informacji podatkowych.

Reasumując stwierdzić należy, iż wypłacane przez Wnioskodawcę odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokali socjalnych osobom do nich uprawnionym, zarówno na podstawie wyroków sądowych orzekających wypłatę odszkodowania, jak i ugód zawartych w sądzie pomiędzy gminą i właścicielem lokalu oraz ugód zawartych bezpośrednio przez gminę i właściciela, nie korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem w przypadku wypłaty tych odszkodowań osobom fizycznym, w sytuacji gdy nie są one związane z prowadzoną przez te osoby działalnością gospodarczą, na Wnioskodawcy ciąży obowiązek wystawienia informacji PIT-8C. W pozostałych przypadkach na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika, zarówno w zakresie pobrania zaliczek na podatek jak i sporządzania informacji podatkowych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2

ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.