INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. u. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. u. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2009 r. (data wpływu 28 stycznia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania wypłaty zachowku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 stycznia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania wypłaty zachowku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 6 września 2004 r. zmarła babcia Wnioskodawczyni, która pozostawiła testament i jedynym spadkobiercą uczyniła swoją córkę. w chwili śmierci spadkodawczyni żył jej mąż i dwoje dzieci: córka i syn (ojciec Zainteresowanej). Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego sąd rejonowy stwierdził nabycie całego spadku przez córkę spadkodawczyni. w dniu 11 września 2004 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni wobec powyższego na podstawie art. 1002 Kodeksu cywilnego w związku z art. 991 Kodeksu cywilnego roszczenie z tytułu zachowku przeszło na Zainteresowaną. w lipcu 2007 r. Wnioskodawczyni złożyła w sądzie wniosek o zachowek. Postępowanie sądowe zakończyło się ugodą zawartą w dniu 16 grudnia 2008 r., na mocy, której Zainteresowana nabyła prawa majątkowe z tytułu przysługującego Jej zachowku. w dniu 16 stycznia 2009 r. zachowek został wypłacony Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. u. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) Wnioskodawczyni jest zobowiązana do uiszczenia podatku od wypłaconego w dniu 16 stycznia 2009 r. zachowku...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lutego 1999 r. sygn. akt III SA 7642/98 zachowku nie można utożsamiać ze spadkiem, tym bardziej, że zgodnie z wolą spadkodawcy osoby uprawnione do zachowku nie zostały powołane do spadku. w związku z tym, w ocenie Zainteresowanej zgodnie z literalnym brzmieniem art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn ma on zastosowanie w niniejszej sprawie. z uwagi na fakt, iż obowiązek podatkowy powstał z dniem wypłacenia zachowku, tj. w dniu 16 stycznia 2009 r., czyli pod rządami nowego brzmienia ustawy, tym samym Wnioskodawczyni uważa, że zwolniona jest od podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. u. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu tytułem zachowku – z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do i grupy podatkowej. w myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do i grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. dla i grupy podatkowej 9.637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. u. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do i grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy. w myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków jedynie, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Z przedstawionego stanu faktycznego sprawy wynika, że 6 września 2004 r. zmarła babcia Wnioskodawczyni pozostawiając testament, w którym jako jedyną spadkobierczynię wskazała swoją córkę (ciotkę Zainteresowanej). w kręgu spadkobierców nie wymienionych w testamencie był jeszcze mąż spadkodawczyni i jej syn (ojciec Wnioskodawczyni), który zmarł 11 września 2004 r. Następnie w miejsce uprawnionego do roszczenia o zachowek ojca weszła Zainteresowana, która w lipcu 2007 r. złożyła w sądzie pozew o zachowek. w dniu 16 grudnia 2008 r. zawarto ugodę na mocy, której w dniu 16 stycznia 2009 r. Wnioskodawczyni został wypłacony zachowek.

Wskazać należy, że instytucja zachowku wprawdzie ściśle wiąże się ze spadkiem, jednakże sam zachowek nie jest częścią spadku. Roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej tytułem należnego zachowku powstaje, gdy uprawniony nie otrzymał go także w innej postaci niż powołanie do dziedziczenia. w myśl art. 991 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. u. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) roszczenie takie powstaje, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego zachowku w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku lub ustanowienia zapisu na jego rzecz. Jednocześnie na podstawie art. 1007 § 1 Kodeksu cywilnego „roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku (…) przedawniają się z upływem lat trzech od ogłoszenia testamentu.”

Z uwagi na to, iż zachowek nie stanowi części majątku spadkowego, a jest jedynie określoną kwotowo sumą pieniężną wypłacaną przez spadkobierców (lub zapisobierców) osobom wymienionym w art. 991 Kodeksu cywilnego, spełnienie roszczenia o zachowek nastąpi w chwili jego wypłaty.

Konsekwencją powyższego jest, że osoby, którym przysługują roszczenia z tytułu zachowku nie nabywają sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia z chwilą śmierci spadkodawcy, gdyż osobom tym przysługuje jedynie roszczenie do spadkobiercy o wypłatę sumy pieniężnej na pokrycie zachowku lub jego uzupełnienia.

W związku z powyższym momentem nabycia na podstawie zachowku jest chwila wykonania, spełnienia określonych świadczeń. Tym samym moment ten będzie decydował o możliwości stosowania zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym kwota wypłaconego w styczniu 2009 r. zachowku będzie korzystała ze zwolnienia od podatku, o ile Wnioskodawczyni spełni wszystkie wymienione w tym przepisie warunki.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawczynię wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, tut. organ informuje, że został on wydany w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.