INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 24.06.2009 r. (data wpływu 29.06.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwrotu w drodze Decyzji Starosty udziału w nieruchomości - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29.06.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwrotu w drodze Decyzji Starosty udziału w nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni, na mocy ostatecznej decyzji administracyjnej Starosty Powiatu z dnia 31 października 2007 r. (zwanej dalej: „decyzją”), działającego na podstawie art. 137 ust. 1, art. 139, art. 142 w związku z art. 216 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2004 r., Nr 261, poz. 2603 ze zm., zwanej dalej: „ugn”), otrzymała zwrot udziału w nieruchomości gruntowej (zwanej dalej „nieruchomością”), wynoszącego 1/12 część tej nieruchomości. Nieruchomość ta została wywłaszczona w 1967 r. bez odszkodowania na rzecz Skarbu Państwa na mocy prawomocnego postanowienia Sądu Powiatowego z dnia 17 marca 1967 r. Do wywłaszczonych współwłaścicieli nieruchomości zaliczała się m. in. matka Wnioskodawczyni, posiadająca 1/6 udziału w nieruchomości. Ww. udział w nieruchomości należał do majątku osobistego matki Wnioskodawczyni (choć w chwili wywłaszczenia była ona mężatką), ponieważ nabyła go w drodze dziedziczenia w roku 1957, a zgodnie z art. 21 ówczesnego Kodeksu rodzinnego (ustawa z dnia 27 czerwca 1950 r. – Kodeks rodzinny, Dz. U. z 1950 r., Nr 34, poz. 308) rzeczy i prawa majątkowe nabyte w drodze dziedziczenia nie stawały się częścią majątku wspólnego małżonków, lecz wchodziły do majątku odrębnego spadkobiercy.

Matka Wnioskodawczyni zmarła w 2000 r. Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 28 sierpnia 2000 r., sygn. Wnioskodawczyni odziedziczyła po matce 1/3 część praw i obowiązków spadkowych. Taki sam udział w spadku zmarłej otrzymali brat oraz ojciec Wnioskodawczyni. Natomiast w 2005 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 14 października 2005 r., Wnioskodawczyni nabyła po ojcu 1/2 część pozostawionego przez niego spadku. Taki sam udział w spadku zmarłego otrzymał brat Wnioskodawczyni.

Jak już wskazano, na mocy decyzji z 2007 r. Wnioskodawczyni otrzymała zwrot udziału w nieruchomości, odpowiadającej 1/12 części tej nieruchomości. Roszczenie o zwrot tego udziału Wnioskodawczyni nabyła w pierwszej kolejności w spadku po matce (w części dotyczącej 1/18 części nieruchomości), a następnie w spadku po ojcu (w części dotyczącej 1/36 części nieruchomości). Taki sam udział w nieruchomości, odpowiadający 1/12 części tej nieruchomości, na podstawie wspomnianej decyzji otrzymał również brat Wnioskodawczyni (jako drugi spadkobierca po rodzicach Wnioskodawczyni).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy Wnioskodawczyni jest obowiązana uiścić podatek od spadków i darowizn z tytułu zwrotu w drodze decyzji udziału w nieruchomości wynoszącego 1/12 części tej nieruchomości...
2. Jeżeli odpowiedź na pytanie pierwsze wskazywać będzie na konieczność uiszczenia podatku od spadków z tytułu zwrotu udziału w nieruchomości, czy Wnioskodawczyni jest obowiązana uiścić podatek od spadku po zmarłej w 2000 r. matce, w tym od wartości 1/18 udziału w zwróconej decyzją nieruchomości „nabytego” z chwilą śmierci wstępnej Wnioskodawczyni...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad.1. Brak opodatkowania podatkiem od spadków zwrotu udziału wynoszącego 1/12 część nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawczyni zwrot 1/12 części udziału w nieruchomości nie skutkuje obowiązkiem uiszczenia podatku od spadków i darowizn.

Dzieje się tak dlatego, że tytułem zwrotu 1/12 części nieruchomości jest decyzja, wydana na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami, a nie prawo spadkowe. Ustawa o gospodarce nieruchomościami wprowadza bowiem szczególne regulacje dotyczące możliwości zwrotu nieruchomości, niezależnie od właścicieli ani ich spadkobierców, tj. upływ 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna i niepodjęcie w tym czasie prac związanych z realizacją celu, na który została wywłaszczona albo upływ 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna i brak zrealizowania tego celu.

Powyższe oznacza, iż źródłem prawa do zwrotu nieruchomości nie jest spadkobranie, lecz decyzja administracyjna.

Podobne stanowisko zajął Trzeci Urząd Skarbowy w Gdańsku w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 29 lipca 2005 r. (sygn. WM/436/4/S/2005), który stwierdził iż „prawo do zwrotu nieruchomości następuje nie na drodze spadkobrania, lecz z mocy prawa, to jest na zasadach przewidzianych w akcie administracyjnym (…). Podsumowując stwierdza się, iż nabycie przez spadkobierców nieruchomości, należącej uprzednio do zmarłego, w trybie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn”.

Reasumując, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż zwrot 1/12 udziału w nieruchomości nie powoduje obowiązku po stronie Wnioskodawczyni uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Stanowisko Wnioskodawczyni nie jest w tym zakresie odosobnione. Taką samą konkluzję wyraża także m. in. Urząd Skarbowy w Skarżysku-Kamiennej w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 14 grudnia 2006 r. (sygn. PO/436-1/06): „należy stwierdzić, że prawo do zwrotu nieruchomości uzyskuje się nie na drodze spadkobrania, lecz na mocy przepisu szczególnego i decyzji administracyjnej. Tym samym nabycie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn”.

Ad.2. Przedawnienie prawa do wymierzenia podatku od spadków po matce Wnioskodawczyni.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest ona zobowiązana do zapłaty podatku od wartości rzeczy i praw majątkowych (w tym od udziału w nieruchomości, odpowiadającego 1/18 tej nieruchomości zwróconego następnie na mocy Decyzji Starosty Powiatu Otwockiego) nabytych w drodze spadku po zmarłej w 2000 r. matce.

Dzieje się tak z powodu upływu terminu przedawnienia prawa do wymiaru podatku od spadków i darowizn z tytułu przedmiotowego spadkobrania. Zgodnie bowiem z art. 68 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej powoływanej jako „Ordynacja podatkowa”), jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego (w tym przypadku: w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego), zobowiązanie podatkowe nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Z uwagi na fakt, iż w analizowanym stanie faktycznym obowiązek podatkowy powstał w roku 2000, a deklaracja nie została złożona, zaś decyzja ustalająca wysokość podatku nie została doręczona do końca 2005 r. brak jest już możliwości ustalenia zobowiązania podatkowego z powodu przedawnienia. Co więcej, ze względu na to, iż do spadkobrania po matce Wnioskodawczyni znajdą zastosowanie przepisy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r., brak jest również możliwości ponownego powstania obowiązku podatkowego z omawianego tytułu. Stosownie bowiem do przepisu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.), ustawodawca w sposób wyraźny przewidział możliwość „odżycia” obowiązku podatkowego jedynie w przypadku nabycia rzeczy i praw majątkowych w drodze darowizny (co nie miało miejsca w analizowanym stanie faktycznym). Tym samym, na gruncie stanu prawnego obowiązującego w chwili nabycia spadku wyłączona była możliwość ponownego powstania obowiązku podatkowego z tytułu nabycia rzeczy i praw majątkowych w drodze spadku z chwilą powołania się przed organem podatkowym na okoliczność takiego nabycia.

Reasumując, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż prawo do ustalenia zobowiązania podatkowego z tytułu nabycia rzeczy i praw majątkowych (w tym udziału w nieruchomości) w drodze spadku po zmarłej w 2000 r. matce uległo przedawnieniu i w świetle obowiązujących przepisów nie ma możliwości, by powstało na nowo.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) wymienia nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Spadek definiuje art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zatem spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, przechodzące z chwilą śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie.

W myśl § 2 powołanego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jego indywidualną sytuację, np. roszczenie alimentacyjne, czy uprawnienie do renty.

Zaznaczyć należy, że roszczenie o zwrot nieruchomości jest prawem majątkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. A zatem, jeżeli Wnioskodawczyni przysługiwało roszczenie o odzyskanie nieruchomości (klasyfikowane jako prawo majątkowe), to ciążył na niej obowiązek złożenia zeznania podatkowego o nabyciu praw do spadku.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) stanowi, że do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Na podstawie art. 6 ust. 4 zd. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Zgodnie z art. 5 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Art. 21 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) reguluje sposób powstawania zobowiązań podatkowych i określa moment powstania takiego zobowiązania.

Zobowiązanie podatkowe powstaje więc z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
   
   

§ 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

§ 3. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

§ 3a. Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że kwota zwrotu podatku lub kwota nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa prawidłową wysokość zwrotu podatku lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

§ 4. Przepisy § 3 i art. 53a stosuje się odpowiednio, gdy podatnik obowiązany jest do zapłaty podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku bez złożenia deklaracji, a obowiązku tego nie wykonał w całości lub w części.

§ 5. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym.

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast, gdy podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
   
   

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn w przedmiotowej sprawie powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu w 2000 r. po matce oraz w 2005 r. po ojcu.

Należy wskazać, że decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości nie kreuje prawa do nieruchomości, lecz tylko przywraca stosunki własnościowe sprzed wywłaszczenia. Przy zwrocie nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami nie mamy do czynienia z przeniesieniem na zasadach ogólnych własności nieruchomości na wywłaszczonego uprzednio właściciela, czy też jego spadkobierców.

Reasumując należy stwierdzić, iż w związku ze zwrotem w drodze decyzji Starosty 1/12 cz. udziału w nieruchomości, Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Na Wnioskodawczyni ciążył obowiązek złożenia zeznania podatkowego z tytułu nabycia praw do roszczenia po zmarłej matce, jak i po zmarłym ojcu. Nadmienia się, że skoro obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przez Wnioskodawczynię spadku po matce powstał z datą uprawomocnienia się ww. orzeczenia sądu, tj. w 2000 r., w myśl powołanych przepisów ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.