INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 17 lipca 2009r. (data wpływu do tut. Biura - 24 lipca 2009r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 lipca 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi mieszkaniowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Dnia 21 stycznia 2006r. zmarła matka wnioskodawczyni. Była ona właścicielką mieszkania o pow. 37 m². Wnioskodawczyni została wskazała w testamencie jako spadkobierczyni, a gdyby nie mogła lub nie chciała przyjąć spadku spadkodawczyni wyznaczyła swoją wnuczkę jako następną w kolejności spadkobierczynię. W czerwcu 2006r. wnioskodawczyni złożyła w sądzie wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Termin pierwszego posiedzenia sądu został wyznaczony na sierpień 2006r. Pomimo deklaracji ze strony wnioskodawczyni, aby to jej córka odziedziczyła mieszkanie po babci, Sąd postanowieniem z listopada 2006r. wskazał wnioskodawczynię jako jedynego spadkobiercę. W Urzędzie Skarbowym, właściwym ze względu na miejsce położenia mieszkania, z zachowaniem terminu, wnioskodawczyni złożyła zeznanie podatkowe o nabyciu spadku oraz oświadczenie, iż na podstawie art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn pragnie skorzystać z ulgi w podatku. W styczniu 2007r. wnioskodawczyni zamieszkała w odziedziczonym mieszkaniu. W listopadzie 2007r. podpisała z deweloperem umowę przedwstępną zakupu lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość w budynku wielorodzinnym oraz garażu zlokalizowanego w tym budynku. Nowy lokal położony jest w innej dzielnicy niż odziedziczone mieszkanie.

W umowie przedwstępnej zawarty został zapis, iż przedmiot sprzedaży zostanie wydany przez przedsiębiorstwo (dewelopera) kupującemu na podstawie dwustronnego protokołu odbioru w terminie do 31 marca 2009r., ponadto strony umowy zobowiązały się do "zawarcia, w terminie nie później niż do 31 grudnia 2009r. umowy w formie aktu notarialnego ustanawiającej odrębną własność lokalu mieszkalnego o pow. użytkowej 42,17 m², całkowitej 65,27 m² i garażu". Klucze do mieszkania, po podpisaniu protokołu odbioru, wnioskodawczyni otrzymała od dewelopera w maju 2009r.

Aby zrealizować zakup nowego mieszkania, w dniu 29 listopada 2009r., wnioskodawczyni wraz z mężem i córką, występując wspólnie jako kredytobiorcy, zawarła z bankiem umowę kredytu mieszkaniowego. Wysokość przyznanego kredytu wystarczała na zapłacenie 65% ceny nowego mieszkania.

W dniu 23 grudnia 2008r. wnioskodawczyni sprzedała odziedziczone po matce mieszkanie. W tym samym dniu wymeldowała się z tego mieszkania. O transakcji sprzedaży w terminie 14 dni poinformowała Urząd Skarbowy.

Środki finansowe uzyskane ze sprzedaży mieszkania wnioskodawczyni przeznaczyła na zapłatę ostatnich dwóch rat (kwartalnych) około 30% ceny zakupu nowego mieszkania oraz spłatę jednorazową prawie 40% kredytu mieszkaniowego. Niewielka kwota 10% pozostała z ceny sprzedaży posłużyła na zakup materiałów budowlanych do wykończenia mieszkania oraz wyposażenia łazienki. Wnioskodawczyni na bieżąco spłaca odsetki i raty kapitałowe od pozostałej części kredytu.

Aktualnie wnioskodawczyni mieszka wraz z mężem, córką i wnuczką w dwupokojowym mieszkaniu o powierzchni 48 m². Mieszkanie posiadają na podstawie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Do daty składania zapytania wnioskodawczyni nie posiada aktu notarialnego przeniesienia własności nowego mieszkania na nią.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym stanie faktycznym wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadku...

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż w opisanej sytuacji nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadku, ze względu na całkowite zaangażowanie środków ze sprzedaży odziedziczonego mieszkania na zakup nowego lokalu oraz fakt, iż nowy lokal przeznacza na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych córki i jej dziecka.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Ponieważ nabycie ww. nieruchomości w drodze spadku nastąpiło przed 01 stycznia 2007r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01 stycznia 2007r.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r., podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę ( art. 1025 § 1 k.c.).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej, nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Ulga o której mowa w ust. 1 art. 16 ustawy przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki (art. 16 ust. 2 ww. ustawy):

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, t.j. posiadają obywatelstwo polskie lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy,
3. nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego,
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu,
5. będą zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat:

a) od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku,
b) od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

Zgodnie z art. 16 ust. 7 powołanej powyżej ustawy, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Zaznaczyć należy, iż obie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

W świetle przytoczonego wyżej przepisu, podstawą uzasadniającą zbycie lokalu może być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków (miejsca) zamieszkania. Konieczność w rozumieniu art. 16 tejże ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany. Za przesłankę uzasadniającą zbycie lokalu mieszkalnego w świetle omawianej ustawy uznać należy trudne warunki materialne podatnika w sytuacji, gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży mieszkania na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z mniejszym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Okolicznością uzasadniającą konieczność zmiany warunków mieszkaniowych jest też stan zdrowia, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w lokalu nabytym w drodze spadku.

Podkreślić należy, że powołane powyżej przykłady ilustrujące „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych” nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, każda sytuacja bowiem w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może dłużej zamieszkiwać w nabytym w spadku mieszkaniu.

Ustawodawca stwierdził, że jedynie „uzasadniona konieczność” zmiany warunków mieszkaniowych pozwala na zachowanie prawa do ulgi przewidzianej w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie wystarcza zatem dla spełnienia tej przesłanki zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Stosując wykładnię językową, pojęcie „konieczność” oznacza nieodzowność, przymus lub, że coś jest nieuchronne, nie dające się uniknąć. Zatem konieczność zmiany warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy zachodzi nagła nieoczekiwana sytuacja życiowa, w której znalazł się podatnik.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni w 2006r. nabyła w drodze spadku mieszkanie. We właściwym urzędzie skarbowym wnioskodawczyni złożyła zeznanie podatkowe o nabyciu spadku oraz oświadczenie, iż na podstawie art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn pragnie skorzystać z ulgi w podatku. W styczniu 2007r. wnioskodawczyni zamieszkała w odziedziczonym mieszkaniu. W listopadzie 2007r. podpisała z deweloperem umowę przedwstępną zakupu lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość. W dniu 23 grudnia 2008r. wnioskodawczyni sprzedała odziedziczone po matce mieszkanie, jednakże do daty złożenia niniejszego zapytania wnioskodawczyni nie posiada aktu notarialnego przeniesienia własności nowego mieszkania na nią.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że wnioskodawczyni nie spełnia żadnego z warunków pozwalających zachować prawo do ulgi.

Opisana we wniosku sytuacja życiowa wnioskodawczyni nie stanowi przesłanki konieczności zmiany warunków mieszkaniowych, gdyż wnioskodawczyni wprost stwierdza, iż nowy lokal przeznaczy na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych córki i jej dziecka.

W przedmiotowej sprawie nie został zachowany również drugi warunek, o którym mowa w art. 16 ust.7 ustawy, dotyczący nabycia innego budynku lub lokalu w przeciągu 6 miesięcy od dnia zbycia odziedziczonej nieruchomości. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika bowiem, iż wnioskodawczyni nie posiada aktu notarialnego przeniesienia na nią własności nowego mieszkania, została jedynie zawarta umowa przedwstępna.

Wskazać należy, iż umowa przedwstępna ma na celu przygotowanie zawarcia umowy między stronami. Zgodnie z treścią tej umowy jedna lub obie strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy, którą określa się mianem umowy przyrzeczonej. Z umowy przedwstępnej nie tylko wynika zobowiązanie zawarcia umowy przyrzeczonej, ale także instrumentalnie przyporządkowane mu obowiązki dokonania działań koniecznych do spełnienia świadczenia głównego (art. 354 ustawy - Kodeks cywilny). Umowa przedwstępna ma charakter oświadczenia woli zapewniającego, że przyrzeczona umowa zostanie zawarta. Umowa ta może mieć charakter dwustronnie albo jednostronnie zobowiązujący - zależnie od tego, czy zobowiązanie do zawarcia umowy przyrzeczonej zaciąga jedna strona, czy obie. Umowa przedwstępna nie przenosi prawa własności. Nastąpi to w momencie zawarcia ostatecznego aktu notarialnego sprzedaży.

W związku z powyższym wnioskodawczyni nie spełniła żadnego z dwóch wymienionych w ustawie warunków uprawniających do skorzystania z ulgi.

Mając powyższe na względzie stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała