INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 września 2010r. (data wpływu do tut. Biura - 10 listopada 2010r.), uzupełnionym w dniach 02 i 03 lutego 2011r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania transakcji nabycia wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 listopada 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania transakcji nabycia wierzytelności. Wniosek uzupełniono w dniach 02 i 03 lutego 2011r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca – osoba fizyczna prowadząc działalność gospodarczą określoną jako obrót wierzytelnościami (PKD – pozostałe usługi finansowe) dokonywać będzie zakupu zobowiązań pieniężnych poniżej wartości nominalnej oraz usług ich ściągania na własny rachunek i ryzyko.

Zdaniem wnioskodawcy, jeżeli zakup będzie realizowany na podstawie umowy cywilnoprawnej, a wnioskodawca nie będzie dysponował żadnym dokumentem świadczącym o fakcie, iż sprzedający jest płatnikiem VAT i nie otrzyma dokumentu, który mógłby wprowadzić do swojego rejestru nabycia VAT, a transakcja przekracza wartość 1000 zł, wówczas transakcja ta podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli z kolei zakup wierzytelności nastąpi od innych podmiotów trudniących się „zawodowo” obrotem wierzytelnościami (nie własnymi, ale nabytymi w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej), zakup winien odbywać się na podstawie faktury sprzedaży (wartość faktury również może być niższa od nominalnej wartości zobowiązania) wówczas transakcja ta nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych z uwagi na udział w obrocie podatników VAT (art. 2 pkt 4a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie wyjaśnia się, że w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż wnioskodawca – osoba fizyczna prowadząc działalność gospodarczą określoną jako obrót wierzytelnościami (PKD – pozostałe usługi finansowe) dokonywać będzie zakupu zobowiązań pieniężnych poniżej wartości nominalnej oraz usługi ich ściągania na własny rachunek i ryzyko. Zakup wierzytelności następować będzie od podmiotów niebędących podatnikami VAT oraz od podmiotów będących podatnikami VAT.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Jeżeli zatem umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlegać będzie opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą od umowy sprzedaży innych praw majątkowych - 1%. W myśl art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Niezależnie jednak od powyższego, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   

Należy przy tym zwrócić uwagę, że z treści cytowanego przepisu wynika zarówno zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak i zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Dla prawidłowego stosowania art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawowe znaczenie ma zatem ustalenie, czy z racji dokonania czynności cywilnoprawnej powstaje obowiązek z tytułu podatku od towarów i usług, czy też nie. Dla zastosowania omawianego wyłączenia nie ma znaczenia fakt, która ze stron transakcji jest opodatkowana tym podatkiem lub też z tego podatku zwolniona. Jeżeli zatem umowa sprzedaży wierzytelności u którejkolwiek ze stron umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub korzysta ze zwolnienia z tego podatku, wówczas zastosowanie znajdzie wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mając na uwadze opisane we wniosku zdarzenie przyszłe podkreślić należy, iż jakkolwiek zapytanie wnioskodawcy dotyczy możliwości opodatkowania umowy przelewu wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia opodatkowania konkretnej transakcji (np. transakcji nabycia wierzytelności) podatkiem od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy.

Jednocześnie, zgodnie z definicją zawartą w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych użyte w ustawie określenie „podatek od towarów i usług” oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

W świetle powyższych argumentów nie można zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy, iż jeżeli zakup będzie realizowany na podstawie umowy cywilnoprawnej, a wnioskodawca nie będzie dysponował żadnym dokumentem świadczącym o fakcie, iż sprzedający jest płatnikiem VAT i nie otrzyma dokumentu, który mógłby wprowadzić do swojego rejestru nabycia VAT, a transakcja przekracza wartość 1000 zł wówczas transakcja ta podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Również błędne jest stanowisko wnioskodawcy, w którym stwierdza, iż transakcja nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych z uwagi na udział w obrocie podatników VAT.

W pierwszej kolejności należy jednakże wskazać, iż zgodnie z art. 9 pkt 6 ustawy zwalnia się od podatku od czynności cywilnoprawnych sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1.000 zł. Wierzytelność jest prawem majątkowym, a zatem powołane przez wnioskodawcę zwolnienie z opodatkowania nie znajdzie zastosowania albowiem dotyczy ono sprzedaży rzeczy ruchomych nie zaś sprzedaży praw majątkowych. Ponadto o opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji nabycia wierzytelności nie decyduje brak dokumentu z treści którego wynikałoby, iż sprzedający jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Również wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji nabycia wierzytelności nie jest spowodowane - w świetle powołanego art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - udziałem w transakcji podatnika podatku od towarów i usług. Dla rozstrzygnięcia czy transakcja nabycia wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych decydujące znaczenia ma fakt czy z tytułu dokonania konkretnej transakcji przynajmniej jedna ze stron opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z podatku od towarów i usług. Z kolei dla rozstrzygnięcia czy dana transakcja podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma m.in. znaczenie fakt czy z tytułu dokonania konkretnej transakcji żadna ze stron czynności nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona. Tym samym wskazane przez wnioskodawcę okoliczności, które jego zdaniem wiążą się z obowiązkiem uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych lub dają podstawy do wyłączenia z tegoż podatku nie mogą być brane pod uwagę jako okoliczności wystarczające do stwierdzenia, iż art. 2 pkt 4 cyt. ustawy może mieć zastosowanie.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.