INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 listopada 2010r. (data wpływu 15 listopada 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie uznania czy w zaistniałym stanie faktycznym umowę powierniczego przelewu wierzytelności należy traktować jako odpłatne zbycie wierzytelności uniemożliwiające w świetle art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT zastosowanie ulgi na złe długi - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 listopada 2010r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie uznania czy w zaistniałym stanie faktycznym umowę powierniczego przelewu wierzytelności należy traktować jako odpłatne zbycie wierzytelności uniemożliwiające w świetle art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT zastosowanie ulgi na złe długi.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w październiku, listopadzie oraz grudniu 2008 roku dokonał na rzecz sp. z o.o. sprzedaży usług. Kontrahent Wnioskodawcy nie wywiązał się z obowiązku zapłaty za wykonane usługi. Wobec braku płatności Wnioskodawca umową z 3 marca 2009 roku dokonał powierniczego przelewu wierzytelności na rzecz firmy, zajmującej się profesjonalnym obrotem wierzytelnościami oraz windykacją wierzytelności. Z umowy tej wynikało, że Wnioskodawca przeniósł na powiernika nieuregulowane dotychczas wierzytelności. Powiernik zobowiązał się do podjęcia czynności zmierzających do odzyskania kwot wynikających z tych wierzytelności, za które to czynności miał otrzymać wynagrodzenie.

W związku z tym, iż egzekucja sądowa ww. wierzytelności okazała się w całości bezskuteczna, cesjonariusz dokonał we wrześniu 2010 roku zwrotnego przelewu wierzytelności na Wnioskodawcę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym powyżej zaistniałym stanie faktycznym umowę powierniczego przelewu wierzytelności należy traktować jako odpłatne zbycie wierzytelności uniemożliwiające w świetle art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT zastosowanie ulgi na złe długi...

Stanowisko Wnioskodawcy:

W ocenie Wnioskodawcy, umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie powodują przeniesienia ich własności i tym samym nie mogą być one traktowane jako odpłatne zbycie wierzytelności. Nadto w zaistniałym stanie faktycznym doszło do zwrotnego przelewu wierzytelności. Tym samym, pomimo zawarcia umowy Wnioskodawca ma możliwość dokonania korekty w oparciu o art. 89a ustawy o VAT.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 89a ust. 2 ustawy o VAT, możliwość dokonania korekty należnego podatku w odniesieniu do wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona jest uzależniona od spełnienia następujących warunków:

1. świadczenie usług jest dokonane na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust.1 ustawy o VAT, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny;
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni;
4. wierzytelności nie zostały zbyte;
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata licząc od końca roku, w którym została wystawiona;
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie nieściągalności wierzytelności, a dłużnik w ciągu 14 dni od otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
   
   

Wnioskodawca stwierdził, że w przedmiotowej sprawie wszelkie wymienione warunki zostały spełnione. Wątpliwość Wnioskodawcy rodzi jedynie kwestia zbycia wierzytelności, wobec zawarcia umowy powierniczego przelewu wierzytelności, co mogłoby wykluczyć możliwość skorzystania z ulgi na złe długi.

Umowa powierniczego przelewu wierzytelności jest przeniesieniem, nie zaś zbyciem wierzytelności na podmiot trzeci, w celu podjęcia przez ten podmiot czynności zmierzających do odzyskania należności. Wnioskodawca otrzymuje po wyegzekwowaniu przez powiernika należnej kwoty zapłatę za przekazaną wierzytelność. Dopiero wówczas powiernik może dokonać potrącenia swojego wynagrodzenia od Wnioskodawcy.

W zaistniałym stanie faktycznym powiernikowi nie udało się wyegzekwować zaległej kwoty.

Wnioskodawca wskazał, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia "zbycie wierzytelności". Wobec tego należy odnieść się do interpretacji podatkowych odwołujących się do umowy powierniczego przelewu wierzytelności. Przykładowo w interpretacji z 30 kwietnia 2009 roku (sygn. IBPP2/443-125/09/ICz) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazał, iż "Firma windykacyjna nabywająca wierzytelności na podstawie umowy określanej potocznie mianem "przelewu powierniczego", nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika, chociaż działa w imieniu własnym. Dlatego istotą omawianej czynności prawnej nie jest sprzedaż wierzytelności (powiększenie majątku cesjonariusza o wartość przelanej wierzytelności), lecz odpłatne świadczenie usługi ściągania długów oraz ewentualnie pośrednictwo w obrocie wierzytelnościami. Omawiana usługa przyjmuje formę przelewu wierzytelności wyłącznie dla potrzeb prawa procesowego ponieważ większość firm windykacyjnych nie ma statusu kancelarii adwokackich lub radcowskich z tego powodu nie może reprezentować wierzyciela przed sądem. Po nabyciu wierzytelności firma windykacyjna może występować przeciwko dłużnikowi jako wierzyciel, a więc strona postępowania cywilnoprawnego. Firmy windykacyjne mogą także zbywać wierzytelności na warunkach ustalonych z cedentem, jeżeli jednak po upływie określonego czasu nabywca nie zostanie znaleziony, wierzytelność powraca do cedenta. Powierniczy przelew wierzytelności dokonywany jest na podstawie umowy, która nie została uregulowana wprost w przepisach prawa cywilnego (tzw. umowa nienazwana). W praktyce przelew powierniczy nie jest niczym innym, jak zleceniem windykacji należności, z przeniesieniem na windykatora praw przysługujących wierzycielowi. Przelew powierniczy nie jest umową sprzedaży wierzytelności, lecz zawierany jest dla stworzenia prawnych podstaw dla windykacji należności, której ryzyko zapłaty przez cały czas ciąży na pierwszym wierzycielu.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołany stan prawny, zdaniem Wnioskodawcy, należy stwierdzić, że cesja zawarta na podstawie powierniczego przelewu wierzytelności nie oznacza ich zbycia, o ile z zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a firmą windykacyjną, umowy wynika m.in. że ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, czyli Wnioskodawcę, w której ustalono czas obowiązywania umowy, po upływie którego przy braku skuteczności działań windykacyjnych, wierzytelność "wraca do pierwotnego wierzyciela tj. Wnioskodawcy, firma windykacyjna nie dokonała zapłaty wnioskodawcy aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności".

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż cesja zawarta na podstawie powierniczego przelewu wierzytelności nie oznacza ich zbycia. Nadto, zdaniem Wnioskodawcy należy podkreślić, iż 20 września 2010 roku doszło do zwrotnego przeniesienia wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, zatem w ocenie wnioskodawcy nie doszło do definitywnego przeniesienia własności wierzytelności.

Reasumując, zawarcie przez Wnioskodawcę umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie ma wpływu na skorygowanie na podstawie art. 89a ustawy o VAT należnego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zauważyć, iż Wnioskodawca wskazał, iż oczekuje interpretacji art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, zatem też niniejsza interpretacja odnosi się tylko do tego przepisu.

Niniejsza interpretacja nie rozstrzyga więc czy zostały spełnione pozostałe warunki wynikające z art. 89a ustawy o VAT umożliwiające Wnioskodawcy skorzystanie z prawa do skorygowania podatku należnego z tytułu świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, gdyż nie było to przedmiotem zapytania.

Zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy o VAT podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Natomiast nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (ust. 1a).

Na podstawie ust. 2, przepis ust. 1 stosuje się w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:

1. dostawa towarów lub świadczenie usług jest dokonywane na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
4. wierzytelności nie zostały zbyte,
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
   
   

Zgodnie z ust. 3 wskazanego artykułu korekta podatku należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym upłynął termin określony w ust. 2 pkt 6, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6. Warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w październiku, listopadzie oraz grudniu 2008r. dokonał na rzecz sp. z o.o. sprzedaży usług. Kontrahent Wnioskodawcy (sp. z o.o.) nie wywiązał się z obowiązku zapłaty za wykonane usługi. Wobec braku płatności Wnioskodawca umową z dnia 3 marca 2009r. dokonał powierniczego przelewu wierzytelności na rzecz firmy, zajmującej się profesjonalnym obrotem wierzytelnościami oraz windykacją wierzytelności. Z umowy tej wynikało, że Wnioskodawca przeniósł na powiernika nieuregulowane dotychczas wierzytelności. Powiernik zobowiązał się do podjęcia czynności zmierzających do odzyskania kwot wynikających z tych wierzytelności, za które to czynności miał otrzymać wynagrodzenie.

W związku z tym, iż egzekucja sądowa ww. wierzytelności okazała się w całości bezskuteczna, cesjonariusz dokonał we wrześniu 2010 roku zwrotnego przelewu wierzytelności na Wnioskodawcę.

W przedmiotowej sprawie wyjaśnienia wymaga czy w zaistniałym stanie faktycznym umowę powierniczego przelewu wierzytelności należy traktować jako odpłatne zbycie wierzytelności, co w konsekwencji, w świetle art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT uniemożliwia skorzystanie z prawa do skorzystania z ulgi za złe długi.

Odnosząc się do powyższej kwestii należy wskazać, że przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają regulacji prawnej instytucji powiernictwa. Nie ma jednak przeszkód do zawierania tego typu umów - pozwala na to zasada swobody umów wyrażona w art. 3531 ustawy z 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Podstawą dla dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 K.c. Zgodnie z wymienionym przepisem wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wywiera taki skutek, że na osobę trzecią przechodzą wszelkie związane z wierzytelnością prawa, w tym roszczenie o odsetki.

Przelew powierniczy nie jest jednak typową umową sprzedaży wierzytelności, lecz raczej podstawą do przeprowadzenia windykacji przez podmiot trudniący się ściąganiem długów.

Najistotniejsze postanowienia umowy przelewu powierniczego wierzytelności są następujące:

1. nabywca wierzytelności posiada uprawnienie do zwrotu wierzytelności w przypadku nieskuteczności windykacji,
2. ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, czyli podmiot, który dokonał powierniczego przelewu,
3. ustala się czas obowiązywania umowy, po upływie którego, przy braku skuteczności działań windykacyjnych, wierzytelność „wraca” do pierwotnego wierzyciela,
4. nie dokonuje się zapłaty cedentowi aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności,
5. wynagrodzenie firmy windykacyjnej ustalane jest najczęściej w określonym procencie odzyskanej kwoty i jest ono potrącane ze ściągniętego długu.
   
   

Jak wynika z powyższego, firma windykacyjna, „nabywająca” wierzytelności na podstawie umowy określanej potocznie mianem „przelewu powierniczego”, nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika, chociaż działa w imieniu własnym. Dlatego istotą omawianej czynności prawnej nie jest sprzedaż wierzytelności (powiększenie majątku cesjonariusza o wartość przelanej wierzytelności), lecz odpłatne świadczenie usługi ściągania długów oraz ewentualnie pośrednictwo w obrocie wierzytelnościami.

Omawiana usługa przyjmuje formę przelewu wierzytelności wyłącznie dla potrzeb prawa procesowego, ponieważ większość firm windykacyjnych nie ma statusu kancelarii adwokackich lub radcowskich i z tego powodu nie może reprezentować wierzyciela przed sądem. Po nabyciu wierzytelności firma windykacyjna może występować przeciwko dłużnikowi jako wierzyciel, a więc strona postępowania cywilnoprawnego. Firmy windykacyjne mogą także zbywać wierzytelność na warunkach ustalonych z cedentem, jeżeli jednak po upływie określonego czasu, nabywca nie zostanie znaleziony, wierzytelność powraca do cedenta.

Powierniczy przelew wierzytelności dokonywany jest na podstawie umowy, która nie została uregulowana wprost w przepisach prawa cywilnego (tzw. umowa nienazwana). W praktyce przelew powierniczy nie jest niczym innym, jak zleceniem windykacji należności, z przeniesieniem na windykatora praw przysługujących wierzycielowi.

Przelew powierniczy, jak wspomniano, nie jest umową sprzedaży wierzytelności, lecz zawierany jest dla stworzenia prawnych podstaw dla windykacji należności, której ryzyko zapłaty przez cały czas ciąży na pierwszym wierzycielu.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, iż zawarta przez Wnioskodawcę umowa powierniczego przelewu wierzytelności nie jest równoznaczna ze zbyciem wierzytelności.

Wobec powyższego zawarcie umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie oznacza ich zbycia, o ile z zawartej, pomiędzy Wnioskodawcą a firmą windykacyjną, umowy wynika m.in., że ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, czyli Wnioskodawcę, w której ustalono czas obowiązywania umowy, po upływie którego, przy braku skuteczności działań windykacyjnych, wierzytelność „wraca” do pierwotnego wierzyciela tj. Wnioskodawcy, firma windykacyjna nie dokonała zapłaty Wnioskodawcy aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności.

Zatem należy uznać, iż zostanie wypełniony warunek wynikający z przepisu art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT, tzn. wierzytelność nie została zbyta a Wnioskodawca zachowuje prawo do skorygowania podatku należnego z tytułu świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z zastrzeżeniem ust. 2-5.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku należało uznać za prawidłowe.

Ponadto w tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy o VAT w przypadku gdy po dokonaniu korekty określonej w ust. 1 art. 89a należność została uregulowana w jakiejkolwiek formie, podatnik, o którym mowa w ust. 1 obowiązany jest zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części.

Dodatkowo tut. organ pragnie tutaj wyjaśnić, iż interpretacje organów podatkowych wydawane są w indywidualnych sprawach podatników w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawa i stan faktyczny przedstawiony przez podatnika.

Bez znaczenia dla sprawy jest więc powoływanie się we wniosku o wydanie interpretacji podatkowej na inne interpretacje.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek elementu stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.