INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 i § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 22 kwietnia 2011 r. (data wpływu 26 kwietnia 2011 r.), uzupełnionym w dniu 21 lipca 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej świadczonych usług w zakresie pomocy społecznej przez MOPS – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2011 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej świadczonych usług w zakresie pomocy społecznej przez MOPS.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest samorządową jednostką budżetową, która swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadza na rachunek budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Podopiecznym przyznawane są świadczenia w różnych formach (gotówka, pomoc rzeczowa, itp.), na podstawie ustawy o pomocy społecznej w drodze decyzji administracyjnej. Wśród przyznanych świadczeń są posiłki i obiady przygotowywane w MOPS oraz usługi opiekuńcze. Podopieczni, których dochody przekraczają wysokość określoną w ww. ustawie, częściowo lub w całości pokrywają koszty posiłków, obiadów, usług opiekuńczych, itp. W 2010 r. kwota wpłacona przez korzystających z usług opiekuńczych, obiadów, posiłków, noclegowni i z ośrodka wsparcia (środowiskowy dom samopomocy) przekroczyła łącznie 64.000 zł.

Jednocześnie wskazano, że usługi opiekuńcze, obiady, posiłki, pobyt w noclegowni, finansowane są z budżetu gminy, natomiast dzienny pobyt w środowiskowym domu samopomocy oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze z budżetu państwa.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że opisane we wniosku wpłaty, ponoszone przez podopiecznych, dokonywane są w około 98% w kasie ośrodka, pozostałe wpływają bezpośrednio na konto bankowe Ośrodka (wpływy z poczty lub innych banków). Ponadto wskazano, że z dowodów zapłaty wynikają następujące dane: data, imię i nazwisko, adres, tytuł płatności, ilość, cena, wartość, kwota słownie, podpis przyjmującego wpłatę. Natomiast w ewidencji zawarte są następujące dane: tytuł płatności, okres dotyczący wpłat (np. maj 2011 r.), imię i nazwisko, ilość, cena, wartość, numer dokumentu wpłaty.

Na podstawie ewidencji zapłaty można ustalić następujące dane: nazwę transakcji, okres za jaki dokonywane są wpłaty, tj. miesiąc i rok, imię i nazwisko (brak adresu), ilość, cenę, wartość, numer dowodu wpłaty.

Ewidencje w ww. formie wprowadzone zostały przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Jednocześnie zaznaczono, że Ośrodek nie jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, zaś rachunki na których zawarte są szczegółowe dane identyfikujące odbiorcę, wystawiane są tylko na prośbę podopiecznych. W 2010 r. wystawiono 2 rachunki z tytułu odpłatności za uzyskane świadczenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy od dnia 1 maja 2011 r., Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej zobowiązany jest ewidencjonować odpłatność lub częściową odpłatność za ww. świadczenia przy zastosowaniu kas rejestrujących...

Zdaniem Wnioskodawcy, nowe przepisy nie wskazują wyłączenia z konieczności stosowania kas fiskalnych dla symbolu PKWiU 88. Jednak, w związku z tym, iż nie jest to działalność gospodarcza a świadczenie społeczne przyznawane na podstawie ustawy o pomocy społecznej, Wnioskodawca powziął wątpliwość w kwestii obowiązku stosowania kasy rejestrującej.

Według Wnioskodawcy, zwroty z tytułu odpłatności ww. świadczeń nie podlegają ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.).

W myśl ust. 1 tego przepisu, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku stosowania do ewidencjonowania kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Z przepisu art. 111 ust. 1 wynika ponadto, iż podatnicy, wobec których powstał obowiązek w zakresie stosowania kas rejestrujących, są obowiązani za pośrednictwem tych urządzeń ewidencjonować obrót i kwoty podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż opodatkowanie transakcji podatkiem od towarów i usług nie jest kryterium determinującym powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przedmiotowy obowiązek dotyczy bowiem również sytuacji, gdy czynności sprzedaży są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy.

Powyższą tezę wspiera pośrednio art. 111 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym w przypadku, gdy podatnik rozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących terminach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub jest podatnikiem zwolnionym od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty określonej w ust. 4 na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, w terminie do 25. dnia od daty złożenia wniosku przez podatnika.

Z powyższej normy prawnej wprost wynika, iż zamiarem ustawodawcy jest objęcie obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz konkretnych nabywców, a mianowicie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych bez względu na to czy dokonywane transakcje podlegają opodatkowaniu i czy są dokonywane przez podatników będących podatnikami podatku od towarów i usług, bowiem zgodnie z art. 15 ust. 1 podatnikami są (…) osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika z art. 111 ust. 8 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa. Przy wydawaniu rozporządzenia minister właściwy do spraw finansów publicznych uwzględnia:

1. wielkość i proporcje sprzedaży zwolnionej od podatku w danej grupie podatników;
2. stosowane przez podatników zasady dokumentowania obrotu;
3. możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących;
4. konieczność zapewnienia realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1, przy uwzględnieniu korzyści wynikających z ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz faktu zwrotu podatnikom przez budżet państwa części wydatków na zakup tych kas;
5. konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczania podatku, w tym właściwego ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego;
6. konieczność zapewnienia kontroli prawidłowości rozliczania podatku;
7. konieczność przeciwdziałania nadużyciom związanym z nieewidencjonowaniem obrotu przez podatników.

Zatem, stosownie do powyższego, kwestie dotyczące między innymi zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz terminów rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji, ustawodawca reguluje na mocy wydawanych rozporządzeń w tym zakresie.

W stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. obowiązywały przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797).

Zgodnie z zapisem § 2 tego rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2010 r. sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do ww. rozporządzenia, w którym w poz. 26 wymieniono świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej (PKWiU 85).

Natomiast od 1 stycznia 2011 r. obowiązują w tym zakresie przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930).

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. – sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

W poz. 37 ww. załącznika wymieniono świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła².

Z objaśnień zawartych w punkcie² wynika, iż zwolnienie to nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Korzystanie z powyższego zwolnienia wymaga spełnienia określonych warunków wynikających wprost z zapisu tej regulacji. Zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy można zatem stosować jeżeli:

• zapłata za świadczoną usługę w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika,
• z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,
• podatnik nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług za pomocą kasy rejestrującej przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Niewystąpienie jednego z nich oznacza brak możliwości zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Wskazać ponadto należy, iż w poz. 34 powołanego załącznika do rozporządzenia wskazano również możliwość zwolnienia od obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej czynności, w przypadku których ma miejsce świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła²:

1. każde świadczenie usługi dokonane przez podatnika jest dokumentowane fakturą, w której zawarte są w szczególności dane identyfikujące odbiorcę,
2. liczba wszystkich dokonanych operacji świadczenia usług, o których mowa w pkt 1, w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 50, przy czym liczba odbiorców tych usług w tym okresie była mniejsza niż 20³.

W punkcie 3 objaśnień do załącznika wskazano, że dotyczy również podatników rozpoczynających w 2011 r. lub 2012 r. wykonywanie sprzedaży, jeżeli do końca 2011 r. lub 2012 r. podatnik spełni warunki, o których mowa w poz. 34 załącznika, z tym że w przypadku podatników rozpoczynających wykonywanie czynności w drugiej połowie 2011 r. lub 2012 r., jeżeli liczba operacji świadczenia tych usług do końca roku nie przekroczy odpowiednio 25, a liczba odbiorców tych usług - 10.

Również w tym przypadku zastosowanie znajduje punkt 2 objaśnień, z którego wynika, że zwolnienie to nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Przy czym, należy zauważyć, iż poprzez fakturę, zgodnie z przepisem § 17 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360) wynika, że za fakturę uznaje się również rachunki, o których mowa w art. 87 i 88 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.), wystawiane przez podatników nieobowiązanych do wystawiania faktur według zasad określonych w § 4, 5,7-14, 16-20 i 23.

Z zapisu § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika natomiast, iż zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 30 kwietnia 2011 r. czynności objęte do dnia 31 grudnia 2010 r. zwolnieniem od ewidencjonowania wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797), niewymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

W świetle powyższego, do dnia 30 kwietnia 2011 r. zostało przedłużone zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej w przypadku świadczenia ww. usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej, jako niewymienionych w załączniku do ww. rozporządzenia z dnia 26 lipca 2010 r.

Tym samym, od 1 maja 2011 r. wobec podatników świadczących usługi w ww. zakresie, powstanie obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej na zasadach ogólnych.

Natomiast, zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 powołanego rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6.

Zwolnienie, o którym wyżej mowa, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy (§ 3 ust. 6).

Jak wynika z § 5 wyżej powołanego rozporządzenia, podatnicy, o których mowa w art. 111 ust. 5 ustawy, osiągnięty obrót ewidencjonują jako obrót zwolniony od podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Ośrodek (samorządowa jednostka budżetowa), na rzecz podopiecznych, którym zostały przyznane świadczenia w różnych formach (gotówka, pomoc rzeczowa, itp.), na podstawie ustawy o pomocy społecznej, wydaje posiłki i obiady przygotowywane w MOPS oraz świadczy usługi opiekuńcze. Podopieczni, których dochody przekraczają wysokość określoną w ww. ustawie, częściowo lub w całości pokrywają koszty posiłków, obiadów, usług opiekuńczych, itp. Wpłaty, ponoszone przez podopiecznych, dokonywane są w około 98% w kasie ośrodka, pozostałe wpływają bezpośrednio na konto bankowe Ośrodka (wpływy z poczty lub innych banków).

Tym samym, stwierdzić należy, że nie zostały przez Ośrodek spełnione warunki dla zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej opisanych we wniosku czynności, wymienione w poz. 34 załącznika do rozporządzenia z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących – nie każde świadczenie usługi dokumentowane jest przez Ośrodek fakturą (w tym przypadku uznanym za fakturę na podstawie powołanego wcześniej rozporządzenia, rachunkiem).

Ośrodek nie spełnia również warunków wymienionych w poz. 37 załącznika do ww. rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących w przypadku dokonywania wpłat przez podopiecznych Ośrodka – w części, w jakiej wpłaty nie są dokonywane w formie wskazanej w poz. 37 załącznika do tego rozporządzenia, tj. względem około 98% wpłat dokonywanych przez podopiecznych Ośrodka w formie wpłat gotówkowych w kasie. Natomiast jedynie w stosunku do około 2% wpłat dokonywanych przez podopiecznych Ośrodka spełnione zostały warunki umożliwiające zwolnienie od obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej przedmiotowych wpłat, w oparciu o ww. poz. 37 załącznika do rozporządzenia.

Wobec tego, o możliwości skorzystania ze zwolnienia od obowiązku ewidencjonowania decydują – jak zaznaczono wcześniej – zasady ogólne, wskazane w § 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, iż w sytuacji, gdy osiągnięty przez Ośrodek obrót z tytułu świadczenia usług na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, przekroczył w ubiegłym roku kwotę 40.000 zł (ww. § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia), to ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej Wnioskodawca mógł korzystać do dnia 30 kwietnia 2011 r., stosownie do zapisu § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a.

Wobec powyższego od dnia 1 maja 2011 r. Jednostka jest zobowiązana do prowadzenia ewidencji świadczonych usług przy zastosowaniu kas rejestrujących na zasadach ogólnych.

Podkreślić należy, iż na powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej nie ma wpływu fakt, czy podatnik jest objęty zwolnieniem przedmiotowym od podatku od towarów i usług, bowiem jak wynika z powołanych przepisów, ewidencję tą są zobowiązani prowadzić wszyscy podatnicy (także korzystający ze zwolnienia przedmiotowego od podatku), których obroty z tytułu sprzedaży na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy przekroczyły 40.000 zł.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.