Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4014.18.2019.1.MD
z 2 stycznia 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 25 października 2019 r. (data wpływu – 4 listopada 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności z obowiązkiem spłaty – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 listopada 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności z obowiązkiem spłaty.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W wyniku prawomocnego orzeczenia Sądu (postanowienie z 2 sierpnia 2019 r.) nastąpiło zniesienie współwłasności nieruchomości pomiędzy Wnioskodawczynią a jej synem. W wyniku tego zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni otrzymała na wyłączną własność nieruchomość (wcześniej była współwłaścicielem w udziale 50%).

Elementem ściśle związanym z faktem sądowego zniesienia współwłasności jest obowiązek spłaty przez Wnioskodawczynię na rzecz jej syna, z którym dotychczas posiadała nieruchomość na współwłasność. Ugoda Sądu nakazuje Wnioskodawczyni spłacić syna tytułem zniesienia współwłasności w kwocie 750.000,00 zł (50% wartości rynkowej nieruchomości).

Spłata ta fizycznie (wykonanie przelewu bankowego) nie nastąpi, ponieważ będzie ona potrącona (zaliczona) z zachowku, który należy się Wnioskodawczyni po jej zmarłej matce (babci syna, z którym Wnioskodawczyni ma zniesioną sądownie współwłasność). Zachowek będzie pochodził również z innych nieruchomości po zmarłej matce Wnioskodawczyni (nie tylko z nieruchomości, co do której sądownie została zniesiona współwłasność).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy powstaje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, jeśli nie nastąpi fizyczna spłata (wykonanie przelewu bankowego) na rzecz syna Wnioskodawczyni w wyniku zniesienia współwłasności, lecz uregulowanie nakazu spłaty ma nastąpić w wyniku potrącenia (kompensaty) z innych nieruchomości po zmarłej matce Wnioskodawczyni w ramach zachowku po niej, który przysługuje Wnioskodawczyni?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 1 par. 1 (winno być: ust. 1) pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie powstaje obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie następuje spłata (nie następuje czynność wykonania przelewu bankowego lub ewentualnie zapłata gotówką). Ponadto potrącenie (kompensata), czyli rozliczenie „spłaty” mające nastąpić z przysługującego Wnioskodawczyni zachowku po zmarłej matce z jej innych nieruchomości, nie wiadomo czy w ogóle nastąpi. Tym bardziej nie wiadomo jaka jest wartość pieniężna przysługującego Wnioskodawczyni zachowku po zmarłej matce (babci syna, z którym Wnioskodawczyni ma Sądownie zniesioną współwłasność). Sprawa przyznania Wnioskodawczyni zachowku po zmarłej matce będzie zapewne przedmiotem postępowania sądowego, toteż nie wiadomo kiedy i o jakiej wartości będzie Wnioskodawczyni przysługiwał zachowek, z którego ewentualnie „spłaci” (skompensuje) zniesienie współwłasności z synem.

Mając na uwadze powyższy stan faktyczny, brak fizycznej czynności wykonania spłaty syna oraz bardzo odległa i nieokreślona co do wartości wysokość przysługującego Wnioskodawczyni zachowku po zmarłej matce, Wnioskodawczyni uważa, że obowiązek zapłaty przez nią podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu Sądowego zniesienia współwłasności nie powstaje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1150, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ww. ustawy – podatkowi temu podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy – podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – przepisy ustawy o:

1. umowie spółki i jej zmianie – stosuje się odpowiednio do aktów założycielskich spółek, statutów spółek i ich zmiany;
2. czynnościach cywilnoprawnych – stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3;
3. umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:
1. nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,
   
2. odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

W myśl natomiast art. 4 pkt 5 ww. ustawy – obowiązek podatkowy przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy – podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów (art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy – stawki podatku od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny wynoszą:

1. przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%,
2. przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych − 1%.
   
   

Stosownie do art. 10 ust. 1 ww. ustawy – podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Jak wynika z powołanych przepisów – umowa zniesienia współwłasności ze spłatą podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności.

Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują pojęcia „zniesienie współwłasności”, zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145).

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego – własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego – współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Zgodnie z art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego – współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu. W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej,
2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
   
   

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w wyniku prawomocnego orzeczenia Sądu (postanowienie z 2 sierpnia 2019 r.) nastąpiło zniesienie współwłasności nieruchomości pomiędzy Wnioskodawczynią a jej synem. W wyniku tego zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni otrzymała na wyłączną własność nieruchomość (wcześniej była współwłaścicielem w udziale 50%). Elementem ściśle związanym z faktem sądowego zniesienia współwłasności jest obowiązek spłaty przez Wnioskodawczynię na rzecz jej syna, z którym dotychczas posiadała nieruchomość na współwłasność. Ugoda Sądu nakazuje Wnioskodawczyni spłacić syna tytułem zniesienia współwłasności w kwocie 750.000,00 zł (50% wartości rynkowej nieruchomości). Spłata ta fizycznie (wykonanie przelewu bankowego) nie nastąpi, ponieważ będzie ona potrącona (zaliczona) z zachowku, który należy się Wnioskodawczyni po jej zmarłej matce (babci syna, z którym Wnioskodawczyni ma zniesioną sądownie współwłasność).

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że zniesienie współwłasności na podstawie postanowienia sądu z 2 sierpnia 2019 r. z obowiązkiem spłaty przez Wnioskodawczynię na rzecz syna – wbrew twierdzeniom Wnioskodawczyni – podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) i pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy, zgodnie z treścią art. 4 pkt 5 ww. ustawy, ciąży na podmiocie nabywającym rzecz ponad udział, a zatem na Wnioskodawczyni, gdyż nabyła składniki majątku ponad udział we współwłasności (Wnioskodawczyni sama wskazuje w opisie stanu faktycznego, że ciąży na niej obowiązek spłaty 750.000,00 zł wobec syna).

Nie można zatem zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, że brak fizycznej czynności spłaty wartości należnego udziału w majątku wspólnym (spłata ma być bowiem dokonana poprzez kompensatę z przysługującym jej zachowkiem) nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. W przedmiotowej sprawie doszło bowiem – jak wskazała Wnioskodawczyni – do zniesienia współwłasności pomiędzy Wnioskodawczynią i synem jako współwłaścicielami nieruchomości. Przedstawione w sprawie zniesienie współwłasności wiązało się ze spłatą. W sytuacji, gdy ze zniesieniem współwłasności dokonanej na podstawie ugody sądowej związana jest spłata, to taka czynność skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Nie ma w takiej sytuacji znaczenia w jakiej formie i kiedy zostanie dokonana spłata. Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega bowiem sama czynność jako taka, tj. umowa lub orzeczenie sądu czy też zawarcie ugody. Wnioskodawczyni została jedynym właścicielem nieruchomości, przejmując udział syna wynoszący 50%. Sąd zobowiązał Wnioskodawczynię do spłaty na rzecz syna 50% wartości rynkowej nieruchomości. Podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności nieruchomości stanowi wartość rynkowa rzeczy nabytej ponad wartość udziału we współwłasności. Określenie wartości następuje w oparciu o wskazany powyżej art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast stawka podatku wynosi w takiej sytuacji 2% tejże wartości rynkowej.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…)za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.