Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4015.124.2020.2.ASZ
z 21 października 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r., poz. 1325, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 17 sierpnia 2020 r. (data wpływu – 25 sierpnia 2020 r.), uzupełnionym 11 października 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny połowy mieszkania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 sierpnia 2020 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania darowizny połowy mieszkania.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 02 października 2020 r. znak: 0111-KDIB2-3.4015.124.2020.1.ASZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 11 października 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni na chwilę obecną żyje w nieformalnym związku z partnerem (brak ślubu). Wspólnie wychowują dziecko. W ubiegłym roku partner Wnioskodawczyni nabył nieruchomość (mieszkanie) na kredyt hipoteczny za cenę 85.000,00 zł. W związku z tym, że uwzględnienie Wnioskodawczyni jako partnerki w zakupie mieszkania i skredytowania go, wysoce obniżało zdolność kredytową jej partnera, podjęli decyzję, że nabędzie ją sam, a w przyszłości w postaci darowizny przekaże Wnioskodawczyni jego połowę.

Wnioskodawczyni wskazała, że obecnie chcą dokonać darowizny, a w związku z tym, że nieruchomość jest kredytowana chcą skorzystać z prawa do odliczenia wysokości kredytu (który opiewa na około 108.000,00 zł) od darowanej wartości mieszkania. W związku z tym jako osoba formalnie „obca” – nie spokrewniona, Wnioskodawczyni zostałaby zwolniona z obowiązku opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (kredyt wyższy niż wartość), gdy wartość kredytu przewyższa wartość zakupu nieruchomości przez partnera.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że do posiadanej nieruchomości darczyńca zaciągnął kredyt hipoteczny. Pozostały kapitał do spłaty na dzień 11 października 2020 r. to 105.853,38 zł (plus odsetki). Kwota obciążenia nieruchomości w księdze wieczystej (hipoteka umowna) to 184.550,00 zł. Wartość nieruchomości szacuje się na kwotę 84.500,00 zł.

Z powyższego wynika, że wartość obciążenia nieruchomości (hipoteka) przewyższa wartość tej nieruchomości. Proporcjonalnie do wartości aktualnej całej nieruchomości, tj. 84.500,00 zł ‒ nabycie jej w proporcji 1/2 stanowić będzie równowartość tej proporcji w wartości, tj. 1/2 ‒ 42.250,00 zł. Przyjąć należy, że wartość nabytej w przyszłości części będzie taka sama jak wartość drugiej części pozostałej we własności darczyńcy. Zaznaczyć należy również, że wartość hipoteki przypadająca na nabywany udział w lokalu mieszkalnym przekroczy wartość tego udziału, tj. zobowiązanie przekroczy wartość udziału nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Jakie skutki podatkowe w podatku od spadków i darowizn powstaną w wyniku nabycia w drodze darowizny od darczyńcy z grupy podatkowej III, jeżeli w skutek nabycia nieruchomości przez darczyńcę zaciągnął on kredyt hipoteczny przekraczający w chwili obecnej oraz w chwili przyszłego zdarzenia wartość zakupionej nieruchomości?

Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek od spadków i darowizn należy zapłacić od wartości darowanej nieruchomości, ale jeśli jest kredytowana to można odliczyć wartość zaciągniętego na ten cel kredytu. Wartość nieruchomości ustala się zgodnie z ceną nabycia i od tego należy odjąć kwotę kredytu. W zaistniałej sytuacji zdarzenia przyszłego przyjąć należy, że wartość nabytej nieruchomości to 84.500,00 zł, a kwota kapitału pozostałego do spłaty na dzień 11 października 2020 r. to 105.853,38 zł. Kwota kredytu w wynikłym zdarzeniu przekracza wartość nieruchomości, a więc niezależnie od grupy pokrewieństwa Wnioskodawczyni jako obdarowana nie jest zobowiązania do odprowadzenia podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2019 r., poz. 1813), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1864 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Podstawę opodatkowania, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Pojęcie „długów” w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jego wartości. „Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. ustanowienie służebności, hipoteki. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ww. ustawy, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (…). Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych, zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od darowizny ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie (art. 9 ust. 2 cyt. ustawy) oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej).

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 powołanej ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 ww. ustawy do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III – innych nabywców.
   
   

Natomiast zgodnie z art. 244 § 1 ustawy Kodeks cywilny, hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Hipotekę regulują odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2019 r., poz. 2204).

W myśl art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z przedstawionego we wniosku opisu wynika, że Wnioskodawczyni na chwilę obecną żyje w nieformalnym związku z partnerem, z którym wspólnie wychowują dziecko. W ubiegłym roku partner Wnioskodawczyni nabył nieruchomość (mieszkanie) na kredyt hipoteczny za kwotę 85.000,00 zł. W przyszłości partner Wnioskodawczyni w postaci darowizny przekaże jej połowę ww. mieszkania. Pozostały kapitał do spłaty na dzień 11 października 2020 r. to 105.853,38 zł. (plus odsetki). Kwota obciążenia nieruchomości w księdze wieczystej (hipoteka umowna) to 184.550,00 zł. Wartość nieruchomości szacuje się na kwotę 84.500,00 zł.

Przenosząc powołane powyżej przepisy na grunt przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że opisana darowizna podlega opodatkowaniu, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 tej ustawy.

Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek od spadków i darowizn należy zapłacić od wartości darowanej nieruchomości, ale jeśli jest kredytowana to można odliczyć wartość zaciągniętego na ten cel kredytu. Wartość nieruchomości ustala się zgodnie z ceną nabycia i od tego należy odjąć kwotę kredytu. W zaistniałej sytuacji zdarzenia przyszłego przyjąć należy, że wartość nabytej nieruchomości to 84.500,00 zł, a kwota kapitału pozostałego do spłaty na dzień 11 października 2020 r. to 105.853,38 zł.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

Należy zauważyć, że ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy. Przy czym, skoro przedmiotem darowizny jest udział w nieruchomości, to hipoteka będzie stanowić obciążenie w proporcji odpowiadającej temu udziałowi. Zatem wartość 1/2 części nieruchomości, nabyta w drodze darowizny przez Wnioskodawczynię, powinna być pomniejszona o 1/2 część kwoty hipoteki.

W analizowanej sytuacji dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota zobowiązania z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup darowanego mieszkania pozostała do spłacenia, ponieważ nie stanowi ona długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Kredyt i wynikające z niego zobowiązania stanowią osobiste obciążenie kredytobiorcy, a nie przedmiotu darowizny. Nie może więc wpływać na ustalenie podstawy opodatkowania. Istotna jest kwota hipoteki, którą została obciążona opisana we wniosku nieruchomość. Zatem jeśli w przedmiotowej sprawie wartość hipoteki (1/2) przekroczy wartość rynkową nabywanego udziału w nieruchomości wówczas podstawa opodatkowania wyniesie zero, a tym samym i podatek wyniesie zero.

Tym samym w niniejszej sprawie obowiązek podatkowy co prawda wystąpi, jednak nie dojdzie do powstania zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn, w sytuacji jeżeli faktycznie wartość 1/2 hipoteki przekracza wartość nabywanego przez Wnioskodawczynię udziału w nieruchomości (tj. 1/2). W związku z powyższym na Wnioskodawczyni istotnie nie będzie ciążył obowiązek uiszczenia podatku od spadków i darowizn, lecz z innych względów niż Wnioskodawczyni wskazała.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Końcowo Organ wskazuje, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, a więc niniejsza interpretacja dotyczy tylko Wnioskodawczyni, jako występującej z wnioskiem i nie ma zastosowania do partnera Wnioskodawczyni – nie wywołuje skutków prawnych wobec partnera Wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.