Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL2-1.4011.653.2020.1.JK
z 29 października 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 sierpnia 2020 r. (data wpływu 1 września 2020 r.), uzupełnionym w dniu 7 października 2020 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 września 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Miasto jako jednostka samorządu terytorialnego, działająca na podstawie ustawy o samorządzie gminnym i statutu prowadzi gospodarkę m.in. zasobem mieszkaniowym i lokalami użytkowymi, które są wynajmowane najemcom za odpłatnością czynszową.

Zasobem Miasta zarządza Spółka z o.o., ze 100% udziałem Miasta, która prowadzi w imieniu i na rzecz Miasta działania dotyczące windykacji należności związanych z wynajmem lokali. W celu zwiększenia efektywności prowadzonych działań windykacyjnych w zakresie opłat czynszowych i mediów, Miasto wdraża program ułatwiający spłatę zadłużenia z tytułu najmu lokalu mieszkalnego w lokalach gminnych, osobom będącym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej, w formie ekwiwalentnego świadczenia rzeczowego (odpracowania). Z dłużnikiem, który posiada zaległości, zawierane będzie porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego polegającego na świadczeniu pracy, w jednostkach podległych Wnioskodawcy. Świadczenie rzeczowe polegać będzie na wykonywaniu różnego rodzaju lekkich prac porządkowych, np. sprzątanie, zbieranie śmieci, sadzenie roślin, malowanie. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie określonej przez Prezydenta Miasta stawki odpowiadającej za wykonywaną pracę. Z najemcami podpisywane byłoby porozumienie, w którym ustalony byłby indywidualnie konkretny rodzaj pracy, termin jej wykonania oraz wysokość zadłużenia, jaka w wyniku wykonania pracy byłaby spłacana. Z osobami zajmującymi lokal bez tytułu prawnego, zawierane byłoby również porozumienie we wskazanym powyżej zakresie.

W myśl postanowień art. 453 ustawy Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1145) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa i zgodnie z brzmieniem art. 659 § 1 i § 2 przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy wartość świadczenia rzeczowego w postaci odpracowanych przez dłużnika lub osobę pełnoletnią pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, zaległości czynszowych, opłat za media, bądź opłat za bezumowne korzystanie z lokalu jest przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającym opodatkowaniu ?
2. Czy wartość świadczenia rzeczowego w postaci odpracowania przez osobę wskazaną przez dłużnika, która nie jest związana z jego gospodarstwem domowym zaległości czynszowych, opłat za media, bądź opłat za bezumowne korzystanie z lokalu jest przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającym opodatkowaniu ?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.), przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, z zastrzeżeniem postanowień określonych w art. 453 ustawy Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1145) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa i zgodnie z brzmieniem art. 659 § 1 i § 2 przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Wartość świadczenia rzeczowego w postaci odpracowanych przez dłużnika lub osobę pełnoletnią pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, albo inną osobę wskazaną przez dłużnika zaległości czynszowych, opłat za media, bądź opłat za bezumowne korzystanie z lokalu nie jest przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie podlega opodatkowaniu.

Wnioskodawca jako płatnik, nie jest zobowiązany do odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższych przepisów za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy.

Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie w szczególności dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca (Miasto) posiada lokale mieszkalne i użytkowe, które są wynajmowane najemcom za odpłatnością czynszową. Zasobem mieszkaniowym Wnioskodawcy zarządza Spółka z o.o. (ze 100% udziałem Miasta), która prowadzi również działania dotyczące windykacji należności związanych z wynajmem lokali. W celu zwiększenia efektywności prowadzonych działań windykacyjnych w zakresie opłat czynszowych i mediów, Wnioskodawca wdraża program ułatwiający spłatę zadłużenia z tytułu najmu lokalu mieszkalnego w lokalach gminnych, osobom będącym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej, w formie ekwiwalentnego świadczenia rzeczowego (odpracowania). Z dłużnikiem, który posiada zaległości, zawierane będzie porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego polegającego na świadczeniu pracy, w jednostkach podległych Wnioskodawcy. Świadczenie rzeczowe polegać będzie na wykonywaniu różnego rodzaju lekkich prac porządkowych, np. sprzątanie, zbieranie śmieci, sadzenie roślin, malowanie. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie określonej przez Prezydenta Miasta stawki odpowiadającej za wykonywaną pracę. Z najemcami podpisywane byłoby porozumienie, w którym ustalony byłby indywidualnie konkretny rodzaj pracy, termin jej wykonania oraz wysokość zadłużenia, jaka w wyniku wykonania pracy byłaby spłacana. Z osobami zajmującymi lokal bez tytułu prawnego, zawierane byłoby również porozumienie we wskazanym powyżej zakresie. Dłużnik może wykonywać świadczenie samodzielnie lub wskazać inną osobę, która to świadczenie wypełni.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 611, z późn. zm.) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.

Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (art. 18 ust. 2 ww. ustawy).

Natomiast w myśl art. 18 ust. 3 ww. ustawy, osoby uprawnione do lokalu zamiennego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, uiszczają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Ma tu zastosowanie instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania).

Celem datio in solutum jest wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań (w tym przypadku z tytułu zaległości czynszowych, odszkodowania za bezumowne zajmowanie tych lokali i pomieszczeń oraz opłat niezależnych od właściciela) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów – w tym w formie odpracowania – są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem w sytuacji osobistego odpracowania przez dłużnika zobowiązania na zasadzie datio in solutum po stronie dłużnika nie powstanie przychód, a tym samym na Wnioskodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika. W sytuacji natomiast, gdy w ramach świadczenia w miejsce wykonania, w wyniku zawartej między dłużnikiem i wierzycielem umowy, następuje zmiana przedmiotu świadczenia, które zostaje spełnione przez osobę trzecią to istniejące zobowiązanie dłużnika wygasa. Na Wnioskodawcy z tego tytułu również nie ciążą obowiązki płatnika. Wnioskodawca nie dokonuje bowiem w opisanej sytuacji wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, a jedynie odbiera „zapłatę” m.in. za zaległy czynsz w postaci odpracowania zobowiązania przez wskazaną przez dłużnika osobę trzecią. Zatem dłużnik w opisanej sytuacji nie uzyskuje przychodu od Wnioskodawcy. Natomiast to czy dłużnik uzyskuje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia (od osoby trzeciej spełniającej świadczenie zwalniające dłużnika z długu) będzie uzależnione od indywidualnych postanowień umownych zawartych między dłużnikiem i wskazaną osobą trzecią regulujących warunki spełnienia świadczenia przez osobę trzecią.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzeń przyszłych oraz przytoczone przepisy prawa stwierdzić należy, że w sytuacji odpracowania przez dłużnika lub osobę pełnoletnią pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, albo inną osobę wskazaną przez dłużnika zaległości czynszowych, opłat za media, bądź opłat za bezumowne korzystanie z lokalu dłużnik ten nie uzyskuje od Wnioskodawcy żadnego przychodu a zatem na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Końcowo wskazać należy, że przedmiotowa interpretacja indywidualna zwiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu do obowiązków płatnika nie rozstrzyga natomiast kwestii czy dłużnik uzyskuje przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia od osoby pełnoletniej pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym lub innej osoby.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.