Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-1.4012.798.2020.2.AKA
z 7 grudnia 2020 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2020 r. (data wpływu 27 października 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 1 grudnia 2020 r. (data wpływu 2 grudnia 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z operacją pn. „...” – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 października 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z operacją pn. „...”.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 2 grudnia 2020 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy i własnego stanowiska oraz jednoznaczne przedstawienie pytania, w zakresie którego Wnioskodawca oczekuje wydania interpretacji indywidualnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).

Powiat ... jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

Powiat ... w dniu 28.07.2020 r. podpisał umowę o powierzenie grantu ze ... Grupą Działania w ramach środków przeznaczonych na wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 -2020, na realizację zadania, którego przedmiotem było przygotowanie wraz z drukiem publikacji pn. „...”. Powiat ... podpisał umowę z wykonawcą wybranym w trybie konkurencyjnym na wykonanie usługi. Zgodnie z zapisami umowy, w atlasie zawarte zostały informacje obejmujące obszar - teren administracyjny powiatu ..., tj. gminy; .... ..., ..., ..., ..., ..., ..., .... W atlasie zamieszczone zostały najaktualniejsze informacje/dane dotyczące: przebiegu turystycznych szlaków: pieszych/wędrownych, rowerowych, konnych, kajakowych; aktualnych połączeń drogowych wraz z numeracją sieci dróg krajowych, wojewódzkich; aktualnych tras przebiegu kolei wąskotorowych, sieci wodne: rzeki, jeziora, kąpieliska; wyodrębnione obszary leśne; wyodrębnione obszary zabudowane; przedstawienie nazw wzniesień; dokładne i precyzyjne przedstawienie nazw obszarów zabudowanych z podziałem na miasta/wsie/kolonie, z wyodrębnieniem siedziby Starostwa Powiatowego, siedzib Urzędów Gmin, Domów Kultury; miejscowości z siłowniami sportowymi na świeżym powietrzu; przedstawienie miejscowych atrakcji i zabytków (zamki, pałace, dwory, obiekty budownictwa sakralnego i inne zabytki architektury), przedstawienie systemu ochrony przyrody: pomniki przyrody, parki, zespoły pałacowo-parkowe, rezerwaty przyrody; inne obiekty - miejscowości, w których mają siedziby Koła Gospodyń Wiejskich. W opracowaniu znajduje się opis charakteryzujący powiat ... oraz gminy należące administracyjnie do jego obszaru. Atlas opracowany został w polsko-niemieckiej wersji językowej. Opracowanie zrealizowano w wydaniu papierowym (2000 egzemplarzy) oraz elektronicznym, dostosowanym do potrzeb publikowania na stronie internetowej Zamawiającego, portalu społecznościowym.

Celem zrealizowanego grantu, którym było opracowanie i wydanie atlasu turystycznego powiatu ..., jest promocja zasobów lokalnych obszaru LSR do 2023 r. Nakład 2000 egzemplarzy został rozdystrybuowany przez wykonawcę zadania, wybranego w trybie konkurencyjnym, do wskazanych miejsc, tj.: Starostwo Powiatowe w ... w ilości 600 egzemplarzy; Samorządowe Centrum Kultury w ... w ilości 500 egzemplarzy; ilości po 100 egzemplarzy do: Gminny Ośrodek Kultury w ...; Biblioteka Publiczna w m. .... Miejsko - Gminny Ośrodek Kultury w ...; Gminny Ośrodek Kultury w ...; Centrum Kultury w ...; Lokalna Organizacja Turystyczna w ...; Polanowski Ośrodek Kultury i Sportu w ...; Centrum Kultury i Biblioteka Publiczna Gminy i Miasta ...; Multimedialne Centrum Kultury „...” Biblioteka Publiczna w ....

Faktura za wykonaną usługę wystawiona została na Powiat ... i w całości pokryta ze środków otrzymanego grantu. Dystrybucja atlasu jest całkowicie bezpłatna, otrzymają ją turyści odwiedzający region i mieszkańcy, społeczność lokalna.

Publikacja wytworzona w ramach realizowanego projektu będzie wykorzystywana wyłącznie do czynności poza działalnością gospodarczą, tj. edukacja publiczna, rekreacja, aktywizacja społeczna, rozwój turystyki, promocja regionu, dlatego też towary i usługi nabyte w ramach realizowanego projektu będą wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności poza działalnością gospodarczą.

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 poz. 106 t.j.), zwanej dalej ustawą - w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

  1. nabycia towarów i usług,
  2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Zatem, warunki uprawniające do odliczenia nie są spełnione, gdyż Wnioskodawca realizując zadanie w ramach projektu nie będzie wykorzystywał jego efektu do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, majątek wytworzony w ramach realizowanego projektu będzie wykorzystywany wyłącznie do czynności poza działalnością gospodarczą.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwraca się z prośbą o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w związku z projektem „...”.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku).

Czy Powiat ... ma możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w związku z operacją pn. „...”, zgodnie z zawartą umową o powierzenie grantu ze ... Grupą Działania w ramach środków przeznaczonych na wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lala 2014-2020?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie przedstawionym w uzupełnieniu wniosku), w przedmiotowej sprawie nie znajduje zastosowania art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem jak wskazano wyżej, obniżenie podatku należnego o podatek naliczony może nastąpić jedynie w ściśle określonych przez ustawodawcę zasadach, a jedną z podstawowych przesłanek pozytywnych jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi a tematyką/zakresem projektu (art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r.).

Podatek VAT, który w związku z realizacją projektu zostanie odprowadzony, nie może zostać w żaden sposób odzyskany. Faktura za wykonaną usługę, tj. realizacja publikacji, wystawiona została na Powiat ... i w całości pokryta ze środków otrzymanego grantu. Dystrybucja atlasu jest całkowicie bezpłatna, otrzymają ją turyści odwiedzający region i mieszkańcy, społeczność lokalna.

Publikacja wytworzona w ramach realizowanego projektu będzie wykorzystywana wyłącznie do czynności poza działalnością gospodarczą, tj. edukacja publiczna, rekreacja, aktywizacja społeczna, rozwój turystyki, promocja regionu, dlatego też towary i usługi nabyte w ramach realizowanego projektu będą wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności poza działalnością gospodarczą. Wnioskodawca realizując zadanie w ramach projektu nie będzie wykorzystywał ich efektów do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, Publikacja wytworzona w ramach realizowanego projektu będzie wykorzystywana wyłącznie do czynności poza działalnością gospodarczą, tj. promocji regionu. Przedmiot zadania będzie przekazywany nieodpłatnie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z art. 87 ust. 1 ustawy wynika, że w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE.L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże, w świetle unormowań prawa wspólnotowego w przypadku, gdy organy władzy publicznej bądź urzędy obsługujące te organy podejmują takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2020 r., poz. 920), powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie powiatowym, do zakresu działania powiatu należą zadania publiczne o charakterze ponadgminnym. Zadania te obejmują m.in. sprawy z zakresu kultury fizycznej i turystyki oraz promocji powiatu (art. 4 ust. 1 pkt 8 i 21 ustawy o samorządzie powiatowym).

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie jest spełniony, ponieważ – jak wskazał Wnioskodawca – efektów realizowanego zadania nie będzie wykorzystywał do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług W związku z powyższym, Zainteresowany nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z wydatkami ponoszonymi z tytułu realizacji ww. projektu. Tym samym, Wnioskodawcy z tego tytułu nie przysługuje prawo do zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy.

Reasumując, Wnioskodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w związku z operacją pn. „...”, ponieważ towary i usługi nabyte w ramach projektu nie są wykorzystywane przez Powiat do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanej. Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja nie wywiera skutków prawnych dla pozostałych współwłaścicieli nieruchomości, o których mowa we wniosku.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowana ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ..., za pośrednictwem Organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj