Interpretacja Szef Krajowej Administracji Skarbowej
DPP10/DOP8.841.14.2020
z 12 stycznia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Na podstawie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020r. poz. 1325 ze zm.) Szef Krajowej Administracji Skarbowej, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13.03.2019 r. nr 0111-KDIB2-2.4014.17.2019.1.HS zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko p. I. M. przedstawione we wniosku z dnia 28.01.2019 r. (data wpływu 29.01.2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych (zwanym dalej p.c.c) w zakresie skutków podatkowych przysądzenia w postępowaniu egzekucyjnym nieruchomości w zamian za wierzytelność – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 28.01.2019 r. p. I. M. zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej p.c.c w zakresie skutków podatkowych przysądzenia nieruchomości w zamian za wierzytelność w postępowaniu egzekucyjnym.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 04.06.2008 r. Sąd Okręgowy rozwiązał małżeństwo Wnioskodawczyni zawarte 30.04.1983 r. W orzeczeniu Sąd nie określił sposobu korzystania z domu usytuowanego w K., który to małżonkowie nabyli wspólnie podczas trwania małżeństwa w 1985 r. Następnie Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 29.05.2012 r. orzekł o podziale majątku wspólnego, gdzie własność nieruchomości w K. przypadła byłemu małżonkowi Wnioskodawczyni, który miał spłacić Wnioskodawczynię w kwocie 153.667, 50 zł (płatnych w 6 ratach). Zobowiązany – były małżonek Wnioskodawczyni – nie spłacił Wnioskodawczyni, w związku z czym sprawa została skierowana do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym. Komornik poinformował Wnioskodawczynię, że nie może dalej ściągnąć zaległej należności. W związku z tym wierzyciel czyli Wnioskodawczyni wystąpiła o dokonanie opisu i oszacowanie przedmiotowej nieruchomości a następnie o przeprowadzenie licytacji nieruchomości. Komornik Sądowy pismem z dnia 20.09.2016 r. poinformował wierzyciela – Wnioskodawczynię, że druga licytacja nie doszła do skutku (z powodu braku chętnych do nabycia nieruchomości). Poinformowano również Wnioskodawczynię o możliwości nabycia nieruchomości poprzez jej przejęcie. Zgodnie bowiem z art. 984 § 1 ustawy z dnia 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (zwanej dalej K.p.c) jeżeli na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu przejęcie nieruchomości na własność może nastąpić w cenie nie niższej od 2/3 sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje wierzycielowi egzekucyjnemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Następnie Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 23.11.2017 r. przysądził wierzycielowi – Wnioskodawczyni własność nieruchomości w K. Przez cały czas trwania związku małżeńskiego Wnioskodawczyni była współwłaścicielką nieruchomości. Po podziale majątku Sąd przyznał wyłączną własność jej byłemu małżonkowi, który został zobowiązany do spłacenia Wnioskodawczyni, czego nie wykonał. W związku z powyższym Wnioskodawczyni przejęła przedmiotową nieruchomość. W czasie gdy były małżonek Wnioskodawczyni widniał w księdze wieczystej jako jedyny właściciel nieruchomości Wnioskodawczyni (wierzyciel) ustanowiła hipotekę przymusową w celu zabezpieczenia swoich roszczeń. Powyższy fakt potwierdza, że Wnioskodawczyni w tym okresie miała prawo do nieruchomości w sytuacji niespłacenia jej przez zobowiązanego tj. byłego małżonka.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni zadała następujące pytanie:

Czy nabycie własności przedmiotowej nieruchomości postanowieniem Sądu Rejonowego z 23.11.2017r. jest czynnością podlegająca opodatkowaniu p.c.c? Jeśli czynność taka podlega opodatkowaniu, co w takim razie stanowi podstawę opodatkowania?

W opinii Wnioskodawczyni:

Nabycie własności nieruchomości poprzez jej przejęcie w związku z podziałem nieruchomości współmałżonków jest wyłączone z opodatkowania p.c.c. Przejęcie własności nieruchomości nastąpiło w toku egzekucji sądowej, która była konsekwencją nierzetelności dłużnika (byłego małżonka). Nie można definiować sprzedaży dokonanej w trybie egzekucji sądowej jako sprzedaży z wolnej ręki, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit a u.p.c.c. Za powyższym stanowiskiem przemawia również zasada wdrożona w art. 2a Ordynacji podatkowej (in dubio pro tributario) oraz zasada sprawiedliwości społecznej – przyjęcie, że przedstawiona w opisanym stanie faktycznym czynność podlega opodatkowaniu p.c.c w oczywisty sposób stawia w gorszej sytuacji prawnopodatkowej wierzyciela aktywnie i skutecznie zmierzającego do uzyskania zaspokojenia od dłużnika, niż wierzyciela biernie oczekującego na wynik działania organu egzekucyjnego. Gdyby jednak przyjąć, że opisana czynność podlega opodatkowaniu to podstawą opodatkowania będzie połowa wartości rynkowej przejmowanej nieruchomości.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z dnia 13.03.2019 r. nr 0111-KDIB2-2.4014.17.2019.1.HS w świetle obowiązującego stanu prawnego uznał stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie braku obowiązku podatkowego z tytułu przysądzenia nieruchomości w zamian za wierzytelność w postępowaniu egzekucyjnym - za prawidłowe.

W wydanej interpretacji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, w pierwszej kolejności wskazał, iż w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1150 ze zm. – zwana dalej u.p.c.c), ustawodawca wprowadził zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c czynnościami tymi są: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, umowy pożyczki pieniędzy oznaczonych tylko co do gatunku, umowy darowizny - w części dotyczącej przyjęcia przez obdarowanego długów i ciężarów lub zobowiązań darczyńcy, umowy dożywocia, umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat i dopłat, ustanowienie hipoteki, ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności, umowy depozytu nieprawidłowego oraz umowy spółki. Dodatkowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zaznaczył, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 u.p.c.c podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają zmiany wyżej wskazanych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania a według art. 1 ust. 1 pkt 3 u.p.c.c orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak w pkt 1 lub 2. Dlatego też, w ocenie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej poprzez zawarcie w wyżej wskazanych przepisach zamkniętego katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem p.c.c ustawodawca automatycznie wyłączył z opodatkowania, inne podobne czynności, które nie zostały enumeratywnie wymienione we wskazanych wyżej przepisach. Tym samym czynności niewymienione w ustawowym katalogu, nie podlegają opodatkowaniu, nawet w sytuacji gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej podobne, bądź takie same do tych, które zostały w nim wyliczone.

W drugiej kolejności Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, iż zgodnie z art. 952 K.p.c zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytacje publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie 2 tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawę którego wszczęto egzekucję. Według art. 972 K.p.c licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego albo referendarza sądowego. Na podstawie art. 983 K.p.c. jeżeli nikt nie zgłosił wniosku o przejęcie nieruchomości w myśl artykułu poprzedzającego albo przedmiot egzekucji nie jest nieruchomością rolną, komornik na wniosek wierzyciela wyznacza drugą licytację na której cena wywołania stanowi dwie trzecie sumy oszacowania. Cena ta jest najniższą za która można nabyć nieruchomość. W myśl art. 984 § 1 K.p.c. jeżeli również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu, przyjęcie nieruchomości może nastąpić na własność w cenie nie niższej od dwóch trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna stosuje się art. 982 z wynikającą z niniejszego przepisu zmianą, co do ceny przejęcia. W przypadku gdy osoby określone w art. 982 nie skorzystają z prawa przejęcia nieruchomości prawo to przysługuje także wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu. Jednocześnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podkreślił, iż zgodnie z art. 999 § 1 (zdanie pierwsze) K.p.c, prawomocne orzeczenie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbiorów dokumentów.

Przenosząc zaś wyżej wskazane przepisy na grunt złożonego wniosku, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, iż z opisu zdarzenia wynika, że Wnioskodawczyni była wierzycielem na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z 29.05.2012 r. o podzielę majątku wspólnego, gdzie własność nieruchomości w K. przypadła byłemu małżonkowi, który miał spłacić Wnioskodawczynię w kwocie 153.667,50 zł. Wobec niespłacenia wierzytelności Wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu Rejonowego o przeprowadzenie licytacji z powyższej nieruchomości. Obie licytacje nie doszły do skutku z uwagi na brak chętnych do nabycia nieruchomości. Wnioskodawczyni została poinformowana o możliwości nabycia nieruchomości poprzez jej przejęcie w trybie art. 984 § 1 K.p.c. Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 23.11.2017 r. przysądził Wnioskodawczyni własność nieruchomości w K. Przysądzenie to nastąpiło zgodnie z art. 984 K.p.c. W rezultacie zatem wskazane we wniosku postanowienie Sądu nie będzie podlegało opodatkowaniu p.c.c, gdyż nie będzie ono wywoływać skutków prawnych tożsamych do czynności określonych w art. 1 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. W opisanym zdarzeniu nie doszło bowiem do sprzedaży nieruchomości, lecz do jej przejęcia przez wierzyciela z uwagi na bezskuteczne licytacje. Tym samym w związku z przysądzeniem własności nieruchomości – na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w p.c.c, gdyż opisane nabycie nie podlega opodatkowaniu p.c.c.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy, Szef Krajowej Administracji Skarbowej stwierdza, że interpretacja indywidualna z dnia 13.03.2019 r. nr 0111-KDIB2-2.4014.17.2019.1.HS wydana przez Dyrektora Krajowej informacji Skarbowej - jest nieprawidłowa.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

Ponadto zgodnie z pkt 2 i 3 tego artykułu podatkowi podlegają zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 a także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Jak wynika z wyżej wskazanych przepisów w zamkniętym katalogu czynności opodatkowanych p.c.c wskazana została między innymi umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych. Podatkowi temu podlegają również orzeczenia sądów, w tym polubownych lub ugody, które wywołują takie same skutki prawne jak między innymi umowa sprzedaży. Obowiązek podatkowy w p.c.c w przypadku umowy sprzedaży powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (art. 3 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c) a w przypadku postanowienia sądu w chwili jego uprawomocnienia (art. 3 ust. 1 pkt 3 u.p.c.c). Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c. stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Jednocześnie zgodnie z ust. 2 tego artykułu wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Ponieważ u.p.c.c nie zawiera definicji umowy sprzedaży w tym celu należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny (zwany dalej K.c). Zgodnie z definicją zawartą w art. 535 § 1 K.c przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Zgodnie z powyższym, zawarcie umowy sprzedaży wymaga zobowiązania się sprzedawcy względem kupującego do przeniesienia własności rzeczy i wydania mu jej oraz wzajemnego zobowiązania się kupującego względem sprzedawcy do odebrania rzeczy i zapłaty jej ceny. Istotą kreowanego przez zawarcie takiej umowy stosunku jest przejście własności w zamian za cenę wyrażoną w pieniądzu jako nośniku „uniwersalnej” wartości ekonomicznej.

Dlatego też jeżeli na rzecz osoby (wierzyciela) następuje przysądzenie własności nieruchomości w postepowaniu egzekucyjnym, zakończone prawomocnym postanowieniem sądu, które potwierdza fakt tego przysądzenia, to dla oceny sytuacji podatnika w zakresie p.c.c znaczenie ma czy postanowienie to będzie wywierało takie same skutki jak umowa sprzedaży. Zasady związane z udzieleniem przybicia i przysądzeniem własności na rzecz licytanta (wierzyciela) zostały określone w przepisach K.p.c. Zgodnie z art. 952 K.p.c zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytacje publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję. Według art. 972 K.p.c licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego albo referendarza sadowego. Na podstawie art. 983 K.p.c. jeżeli nikt nie zgłosił wniosku o przejęcie nieruchomości w myśl artykułu poprzedzającego albo przedmiot egzekucji nie jest nieruchomością rolną, komornik na wniosek wierzyciela wyznacza drugą licytację na której cena wywołania stanowi dwie trzecie sumy oszacowania. Cena ta jest najniższą za która można nabyć nieruchomość. W myśl art. 984 § 1 K.p.c. jeżeli również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu, przyjęcie nieruchomości może nastąpić na własność w cenie nie niższej od dwóch trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna stosuje się art. 982 z wynikającą z niniejszego przepisu zmianą, co do ceny przejęcia. W przypadku gdy osoby określone w art. 982 nie skorzystają z prawa przejęcia nieruchomości prawo to przysługuje także wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu. Zgodnie z art. 987 K.p.c po zamknięciu przetargu sąd w osobie sędziego albo referendarz sądowy, pod którego nadzorem odbywa się licytacja, wydaje na posiedzeniu jawnym postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który zaofiarował najwyższą cenę, po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników. Zgodnie z art. 990 K.p.c. w postanowieniu o przybiciu wymienia się imię i nazwisko nabywcy, oznaczenie nieruchomości, datę przetargu i cenę nabycia. Według art. 998 § 1 K.p.c po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności. Jednocześnie według art. 999 § 1 K.p.c prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności.

Skoro zatem postanowienie o przybiciu tak jak i postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości zawiera przedmiot i cenę nabycia – podobnie jak w przypadku elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży a to ostatnie dodatkowo przenosi własność nieruchomości na rzecz wierzyciela, to postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości wywołuje tożsamy skutek jak umowa sprzedaży. Powoduje ono bowiem, że wierzyciel nabywa na własność konkretną nieruchomość za określoną cenę. I mimo, iż czynność ta nie jest zawarciem umowy sprzedaży to de facto wywiera skutki tożsame ze skutkami umowy sprzedaży. Również w literaturze podmiotu, jako przykład orzeczeń, które wywołują takie same skutki prawne jak podlegające podatkowi czynności cywilnoprawne, wskazuje się m.in. przysądzenie przez sąd własności rzeczy (K. Chustecka, Podatek od czynności cywilnoprawnych w 2009 r., Warszawa 2009, s. 95).

Należy zatem uznać, że sądowe postanowienie o przysądzeniu własności jest orzeczeniem, o którym mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy u.p.c.c.

W świetle powyżej powołanych przepisów, należy stwierdzić, że nabycie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym, na gruncie u.p.c.c kwalifikowane jest tak jak sprzedaż i z tej przyczyny podlega temu podatkowi na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 u.p.c.c.

Momentem powstania obowiązku podatkowego w p.c.c w związku z wydaniem postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości, jest dzień uprawomocnienia się tego postanowienia. Z tym bowiem dniem następuje przeniesienie własności na rzecz nabywcy. Zatem z tytułu ww. czynności, stosownie do regulacji art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Natomiast podstawę opodatkowania w przypadku przysądzenia własności nieruchomości postanowieniem sądu, podobnie jak przy umowie sprzedaży zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c stanowi wartość rynkowa nabytej (tu przysądzonej) nieruchomości. Należy przy tym pamiętać, że taką wartość, zgodnie z art. 6 ust. 2 u.p.c.c określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Przeciętne ceny, o jakich mowa, zgodnie z rozważaną regulacją prawną – to ceny stosowane w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku. Okoliczność, że np. w stosunku do danej nieruchomości prowadzone było postępowanie egzekucyjne lub ustanowiono na niej hipotekę nie określa tej rzeczy jako rzeczy określonego rodzaju lub rzeczy określanego gatunku. Zarówno w języku potocznym jak i wypowiedziach stanowionego prawa pojęcie rodzaju albo gatunku rzeczy nie jest konstytuowane incydentalnym i przejściowym stanem np. obciążeniem rzeczy hipoteką lub objęciem postępowaniem egzekucyjnym. Ustalenie podstawy opodatkowania ma nastąpić bowiem w oparciu o wartość rynkową rzeczy lub prawa majątkowego, a więc w oparciu o wartość, po której dana rzecz lub prawo majątkowe może być aktualnie zbyte. Czynnikami modyfikującymi cenę rynkową służącą do określenia wartości rynkowej nieruchomości, są czynniki przynależne do stanu faktycznego a nie prawnego nieruchomości. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 08.03.2018r. sygn. akt I SA/Łd 961/17 „ (...) sąd nie znajduje podstaw do zakwestionowania mocy dowodowej operatu, podziela również ocenę, iż czynnikami modyfikującymi cenę rynkową służącą do określenia wartości rynkowej zbywanej rzeczy, są czynniki przynależne do stanu faktycznego a nie prawnego zbywanej rzeczy, stąd w przypadku zbycia nieruchomości brak jest podstaw do przyjęcia, że czynnikiem modyfikującym cenę rynkową może być element stanu prawnego nieruchomości, jakim jest hipoteka (por. wyroki: NSA z dnia 22 marca 2013 r. sygn. akt II FSK 1551/11; z dnia 11 grudnia 2012 r. sygn. akt II FSK 832/11 - dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem http://cbosa.nsa.gov.pl)”. Ponadto w wyroku tym WSA zaznaczył, że „ art. 6 ust. 2 u.p.c.c jest jednoznaczny i stanowi o wartości rynkowej przedmiotu czynności cywilnoprawnych bez odliczania długów i ciężarów. Zatem ustanowienie hipoteki lub prowadzenie postępowania egzekucyjnego nie ma wpływu na wartość rynkową (por. wyrok NSA z dnia 20.04.2012 r., sygn. akt II FSK 2109/10)”. W miejscu tym podkreślić należy także, iż w sytuacji gdy na rzecz konkretnej osoby przysądzona zostaje cała nieruchomość to podstawą opodatkowania w p.c.c będzie wartość rynkowa całej nieruchomości.

Bez znaczenia pozostaje zaś to, że osoba nabywająca nieruchomość była kiedyś współwłaścicielem tej nieruchomości skoro następnie dokonała jej zbycia np. poprzez podział majątku wspólnego małżonków tak, iż właścicielem nieruchomości (przed dniem przysądzenia) stała się inna osoba (tu były małżonek). Jednocześnie samo ustanowienie hipoteki na nieruchomości nie wpływa na zmianę właściciela tej nieruchomości. Hipoteka jest bowiem ograniczonym prawem rzeczowym na nieruchomości, służącym zabezpieczeniu wierzytelności wynikającej z oznaczonego stosunku prawnego, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdoczesnego właściciela nieruchomości. Oznacza to, iż zbycie nieruchomości przez dłużnika nie narusza prawa wierzyciela hipotecznego - może on dochodzić zaspokojenia od kogokolwiek, kto stanie się właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku Wnioskodawczyni wskazała, iż po II licytacji złożyła wniosek o przejęcie nieruchomości w zamian za wymagalne zadłużenia. Jednocześnie zaznaczyła, iż przejęcie nieruchomości nastąpiło w trybie art. 984 K.p.c. W związku z powyższym, postanowienie Sądu które zostało wydane w stosunku do Wnioskodawczyni przeniosło prawo własności nieruchomości na wierzyciela czyli Wnioskodawczynię i ma takie same skutki jak umowa sprzedaży, co powoduje, iż na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek w p.c.c. Obowiązek podatkowy powstał z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu przysądzającego własność na rzecz Wnioskodawczyni. Podstawę opodatkowania stanowi zaś wartość rynkowa całej nieruchomości. Bez znaczenia pozostaje bowiem, że Wnioskodawczyni była kiedyś właścicielką nieruchomości we wspólności majątkowej małżeńskiej, skoro w drodze podziału majątku nieruchomość ta przeszła na wyłączną własność jej byłego małżonka a następnie z uwagi, iż nie spłacił on Wnioskodawczyni przeszła ona w drodze postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości na Wnioskodawczynię. Ustanowienie na nieruchomości hipoteki pozostaje bez wpływu na własność tej nieruchomości oraz na wartość rynkową tej nieruchomości stanowiącej podstawę opodatkowania w p.c.c.

W konsekwencji należało z urzędu dokonać zmiany pisemnej interpretacji indywidualnej z dnia 13.03.2019 r. nr 0111-KDIB2-2.4014.17.2019.1.HS wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Zgodnie z art. 14e § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może, z urzędu, zmienić ją w dowolnym czasie.

Zmieniona interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji zmienianej.

POUCZENIE

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia (art. 3 § 2 pkt 4a, art. 13 § 1 i § 2 i art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, ze zm.). Skargę wnosi się za pośrednictwem Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (którego działanie jest przedmiotem skargi):

- w dwóch egzemplarzach, na adres: Ministerstwo Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa (art. 47 § 1 i art. 54 § 1 ww. ustawy), lub

- w formie dokumentu elektronicznego bez dołączania odpisów, zawierającą adres elektroniczny oraz podpisaną kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Ministerstwa Finansów na platformie ePUAP: /bx1qpt265q/SkrytkaESP (art. 46 § 2a, art. 47 § 3 i art. 54 § 1a ww. ustawy). Datą wniesienia skargi w formie dokumentu elektronicznego jest określona w urzędowym poświadczeniu odbioru data jej wprowadzenia do systemu teleinformatycznego Ministerstwa Finansów (art. 83 § 5 ww. ustawy). Zgodnie z art. 57a ww. ustawy skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.