Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL2-1.4011.277.2021.1.MKA
z 28 kwietnia 2021 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 lutego 2021 r. (data wpływu 2 marca 2021 r.), uzupełnionym w dniu 23 kwietnia 2021 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko – jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 2 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.
Wnioskodawca ma dwóch synów w wieku 10 i 15 lat. Od 17 lutego 2020 r. Wnioskodawca jest rozwiedziony, a od stycznia 2019 r. zamieszkuje oddzielnie. Wnioskodawca nie znajduje się w ponownym związku małżeńskim. Wnioskodawca nie został pozbawiony praw rodzicielskich co do dzieci - w treści wyroku. Sąd (ustalając miejsce zamieszkania dzieci przy matce) pozostawił wykonywanie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom i jednocześnie zatwierdził przedstawione we wniosku rozwodowym porozumienie rodzicielskie, mówiące o tym, że dla usprawnienia procesu wychowawczego, codzienne decyzje wychowawcze podejmuje ten rodzic, z którym faktycznie pozostają dzieci. Stan faktyczny jest taki, że dzieci spędzają z Wnioskodawcą co drugi weekend (dwie noce) oraz prawie każdy poniedziałek po zajęciach szkolnych - pozostają wtedy na utrzymaniu i pod wyłączną opieką Wnioskodawcy. W zależności od aktualnej potrzeby i możliwości Wnioskodawcy - dzieci odwiedzają Zainteresowanego także w inne dni. Weekendy Wnioskodawca spędza z dziećmi albo w obecnym miejscu zamieszkania Wnioskodawcy, albo na wyjeździe z noclegiem w innej miejscowości, albo odwiedzając dziadków lub pozostałą rodzinę. Dodatkowo - również zgodnie z zawartym porozumieniem rodzicielskim - dzieci spędzają z Wnioskodawcą część ferii zimowych i wakacji letnich. W 2020 r. były to między innymi kilkudniowe pobyty w (…). Dzieci pozostawały pod opieką Wnioskodawcy także w okresie Świąt Wielkanocnych i Bożego Narodzenia (częściowo z Wnioskodawcą, a częściowo z matką). W 2020 r. pod wyłączną opieką Wnioskodawcy dzieci przebywały ponad 100 dni. Jeśli zachodzi taka potrzeba dzieci pod nadzorem Wnioskodawcy odrabiają lekcje i przygotowują się do zajęć szkolnych. Wnioskodawca ma dostęp i wiedzę odnośnie ich wyników nauczania, a także bierze udział w przygotowaniu młodszego syna do pierwszej komunii świętej. Interesuje się pasjami dzieci, zachęca i wspiera je w rozwoju. Wnioskodawca w 2020 r. dowoził starszego syna na zajęcia z programowania, a w czasie kwarantanny zapewniał mu dostęp do tych zajęć online. Urozmaicenie wspólnie spędzonego czasu stanowiły także wspólne wyjścia na basen, kręgle itp. Wnioskodawca dla dzieci organizuje także przyjęcia urodzinowe, na których mają możliwość spotkania się i rozwijania relacji z rodzicami Zainteresowanego, rodziną i dziećmi brata oraz innym wspólnymi znajomymi. W razie potrzeby (oprócz comiesięcznych alimentów płaconych matce) Wnioskodawca dokonuje także niezbędnych zakupów ubrań, obuwia, itp. Biorąc pod uwagę istniejący stan faktyczny, a także Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 maja 2020 r. II FSK 383/20, na który powołał się również Naczelny Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 12 stycznia 2021 r. (SA/Gd 785/20), stwierdzający iż „kryterium samotnego wychowywania dzieci jest spełnione również wtedy, gdy rozwiedziony rodzic wychowuje dzieci naprzemiennie z drugim rodzicem, tj. w odosobnieniu od drugiego rodzica oraz bez jego udziału wykonuje czynności stanowiące proces wychowania w innym miejscu i czasie niż drugi rodzic.” Wnioskodawca obecnie rozlicza się według skali podatkowej (jest zatrudniony wyłącznie w oparciu o umowę o pracę. Wnioskodawca nie rozlicza się podatkiem liniowym ani ryczałtem.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.
Czy w ramach rocznego rozliczenia podatkowego Wnioskodawca może rozliczać się jako samotny rodzic - wspólnie z dzieckiem?
Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle przedstawionych faktów oraz opierając się na istniejącym w tym zakresie orzecznictwie, Wnioskodawca kwalifikuje się do uznania go za osobę samotnie wychowującą dziecko i może w ten sposób się rozliczyć za 2020 r. Wnioskodawca dysponuje dokumentami potwierdzającymi jego udział w wychowaniu dzieci - są to faktury za pobyty, potwierdzenia rezerwacji, rachunki za zakupione ubrania, korespondencja elektroniczna, zdjęcia z urodzin itp. Ponadto Wnioskodawca dysponuje także kopią orzeczenia sądu o rozwodzie i jego warunkach (porozumienie rodzicielskie).
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426 ze zm.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
- małoletnie,
- bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
- do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
˗ podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Natomiast stosownie do art. 6 ust. 9 cyt. ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
- posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
- wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka).
Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowująca dziecko.
Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.
Z uwagi zaś, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji „wychowywać”, należy odwołać się do definicji słownikowych tego pojęcia. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.
Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia osoby, którym przysługuje status osoby samotnie wychowującej dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.
Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest ojcem dwojga małoletnich dzieci. Zainteresowany od stycznia 2019 r. zamieszkuje oddzielnie, natomiast od 17 lutego 2020 r. jest osobą rozwiedzioną. Wnioskodawca nie został pozbawiony praw rodzicielskich co do dzieci. Sąd ustalił miejsce zamieszkania dzieci przy matce, pozostawił wykonywanie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom oraz zatwierdził przedstawione we wniosku rozwodowym porozumienie rodzicielskie. Zgodnie z porozumieniem codzienne decyzje wychowawcze podejmuje ten rodzic, z którym faktycznie pozostają dzieci. Dzieci spędzają z Wnioskodawcą co drugi weekend oraz prawie każdy poniedziałek po zajęciach szkolnych, odwiedzają Zainteresowanego także w inne dni - pozostają wtedy na utrzymaniu i pod wyłączną opieką Wnioskodawcy. Weekendy Wnioskodawca spędza z dziećmi w obecnym miejscu zamieszkania Wnioskodawcy lub na wyjeździe z noclegiem w innej miejscowości, odwiedzając rodzinę. Dodatkowo dzieci spędzają z Wnioskodawcą część ferii zimowych i wakacji letnich oraz Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia. W 2020 r. pod wyłączną opieką Wnioskodawcy dzieci przebywały ponad 100 dni. Dzieci pod nadzorem Wnioskodawcy odrabiają lekcje i przygotowują się do zajęć szkolnych, Wnioskodawca interesuje się ich wynikami w szkole. Bierze udział w przygotowaniu syna do pierwszej komunii świętej. Interesuje się pasjami dzieci, zachęca i wspiera je w rozwoju. Urozmaicenie wspólnie spędzonego czasu stanowiły także wyjścia na basen, kręgle itp. Wnioskodawca dla dzieci organizuje także przyjęcia urodzinowe. W razie potrzeby (oprócz comiesięcznych alimentów płaconych matce) Wnioskodawca dokonuje także niezbędnych zakupów ubrań, obuwia, itp.
Wskazać należy, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej dany przepis prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.
Podkreślenia wymaga fakt, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko.
Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób. Używając określeń „rodzic albo opiekun prawny” ustawodawca przesądził bowiem, że możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodów rodzica w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko przysługuje tylko temu z rodzicowi, który faktycznie wychowuje dziecko.
Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.
Stwierdzić należy, że w tym konkretnym przypadku każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dzieci, co oznacza, że dzieci wychowywane są wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Nie sposób bowiem uznać, że w tak zorganizowanym trybie wykonywania władzy rodzicielskiej zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza matka, gdy dzieci u niej zamieszkują, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dzieci przebywają z ojcem. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.
Biorąc pod uwagę powyższe oraz opisany we wniosku stan faktyczny, nie kwestionując faktu, że Wnioskodawca – jako osoba rozwiedziona – bierze udział w wychowywaniu swoich dzieci – nie sposób wywnioskować, że Zainteresowany spełnia wszystkie warunki uprawniające do opodatkowania jako osoby samotnie wychowującej dziecko. Jak wskazał Zainteresowany opieka nad małoletnimi dziećmi została powierzona przez Sąd obojgu rodzicom, codzienne decyzje wychowawcze podejmuje ten rodzic, z którym faktycznie pozostają dzieci a sposób sprawowania opieki został ustalony w sposób naprzemienny, w powtarzających się i spisanych w treści wyroku sądu okresach. Ponadto Zainteresowany wskazał, że w 2020 r. pod jego wyłączna opieką dzieci przebywały ponad 100 dni. Wobec powyższego bezsprzecznym pozostaje fakt, że część danego roku dzieci przebywają pod opieką matki i to ona wówczas je wychowuje, zatem Wnioskodawca w roku podatkowym nie wychowuje dzieci samotnie, tzn. bez udziału drugiego z rodziców.
Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że okoliczność, że dwie osoby wychowują te same dzieci wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dzieci samotnie. W przedstawionych we wniosku opisie dzieci są wychowywane przez oboje rodziców.
Reasumując, Wnioskodawca nie spełnia warunków określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego Zainteresowanemu nie przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2020 r.
Odnośnie dokumentów stanowiących załączniki do wniosku, tutejszy Organ wyjaśnia, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny przesłanych załączników.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
- z zastosowaniem art. 119a;
- w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
- z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).
Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.