Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDWPT.4011.69.2021.2.KSM
z 25 czerwca 2021 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2021 r. (data wpływu 10 kwietnia 2021 r.), uzupełnionym pismem z dnia 17 czerwca 2021 r. (data wpływu 17 czerwca 2021 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie opodatkowania dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej preferencyjną stawką podatkową – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 kwietnia 2021 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), w związku z powyższym pismem z dnia 7 czerwca 2021 r., Nr 0113-KDWPT.4011.69.2021.1.KSM, wezwano Wnioskodawcę, na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało za pośrednictwem platformy ePUAP w dniu 7 czerwca 2021 r. (skutecznie doręczone w dniu 10 czerwca 2021 r.), jednocześnie w dniu 17 czerwca 2021 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca od dnia 1 maja 2018 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, której przeważającym przedmiotem jest działalność związana z oprogramowaniem (……). Wnioskodawca posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczony obowiązek podatkowy w świetle art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej „ustawy PIT’’). Wnioskodawca rozlicza się w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów. Jednocześnie, na potrzeby skorzystania z preferencyjnego opodatkowania wg stawki 5% podatku dochodowego od osób fizycznych (tzw. IP Box), prowadzi odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję zgodnie z wymogami określonymi w art. 30cb ustawy PIT. Przedmiotowa ewidencja jest prowadzona na bieżąco od początku realizacji działalności badawczo-rozwojowej skutkującej wytworzeniem przez Wnioskodawcę kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Od dnia 2 maja 2018 r., na podstawie umowy, Wnioskodawca świadczy na terenie Polski na rzecz …… z siedzibą we …… (dalej zwaną „Spółką") usługi programistyczne, których efektem są programy komputerowe. Zgodnie z przedmiotową umową w zakres obowiązków Wnioskodawcy wchodzi tworzenie, dokonywanie lub rozwijanie własności intelektualnej rozumianej jako wszystkie projekty wynalazcze, w tym wynalazki, wzory użytkowe i wzory przemysłowe, jak również utwory, znaki towarowe, bazy danych, know-how i inne przedmioty własności intelektualnej. W ramach umowy Wnioskodawca przenosi na Spółkę majątkowe prawa autorskie do utworów powstałych w związku z wykonywaniem umowy na wszystkich znanych stronom w dacie zawarcia umowy polach eksploatacji, włączając pola eksploatacji wymienione w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (zwanej dalej „ustawą PrAut”) oraz w przypadku programów komputerowych, pola eksploatacji wymienione w art. 74 ust. 4 ustawy PrAut. Z tytułu wykonanych usług programistycznych Wnioskodawca wystawia na rzecz Spółki faktury dokumentujące wysokość wynagrodzenia. Kwoty wyszczególnione na fakturach uwzględniają wynagrodzenie z tytułu przeniesienia na rzecz Spółki praw autorskich do wytworzonego oprogramowania. Odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat oraz wykonywanie przez Wnioskodawcę czynności w ramach ww. umowy ponosi sam Wnioskodawca. Zlecone Wnioskodawcy czynności na podstawie tej umowy nie są wykonywane pod kierownictwem Spółki, a miejsce i czas pracy nie są Wnioskodawcy wyznaczone. Wnioskodawca, świadcząc usługi programistyczne, ponosi ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. W ramach działalności realizowanej na rzecz Spółki, pracując w ramach zespołu projektowego, Wnioskodawca tworzy oprogramowanie (zwane dalej „Oprogramowaniem") służące do testowania i usprawniania w sposób zautomatyzowany procesu tworzenia oprogramowania na rzecz jednego z klientów Spółki (zwanego dalej „Oprogramowaniem klienta"). Zadaniem Oprogramowania jest identyfikacja awarii i słabych punktów w funkcjonowaniu Oprogramowania klienta oraz automatyczne zapewnienie działań naprawczych i prewencyjnych. Ponadto tworzone przez Wnioskodawcę Oprogramowanie odpowiada za automatyczne sprawdzanie i zarządzanie procesem kompilowania kodu źródłowego na kod wynikowy w Oprogramowaniu klienta, a także za automatyczne uruchamianie i instalację Oprogramowania klienta na wykorzystywanych przez niego środowiskach oraz weryfikację poprawności tej instalacji. Wnioskodawca bierze udział w pracach mających na celu przygotowanie kodu źródłowego Oprogramowania, projektując nowe funkcjonalności do niego. Dzięki Oprogramowaniu tworzonemu przez Wnioskodawcę proces powstawania Oprogramowania klienta przebiega sprawniej i efektywniej, a także w sposób automatyczny eliminowane zostają ewentualne błędy pojawiające się w procesie jego tworzenia. Podkreślenia wymaga fakt, iż Oprogramowanie tworzone przez Wnioskodawcę jest produktem samodzielnym i niezależnym od Oprogramowania klienta. Oznacza to, że Wnioskodawca tworzy Oprogramowanie od podstaw, nie wykorzystując do tego kodu źródłowego Oprogramowania klienta. W celu wykonania powyżej opisanych czynności Wnioskodawca łączy i wykorzystuje szeroko rozumianą wiedzę z zakresu nauk informatycznych i umiejętności programistycznych, posługując się między innymi różnego rodzaju bibliotekami programistycznymi, językami programowania, frameworkami oraz systemami operacyjnymi. Wnioskodawca w zakresie realizowanego przez siebie oprogramowania, tworzy rozwiązania od podstaw. Wykorzystuje do tego swoją kreatywność i inwencję twórczą, uwzględniając jedynie wytyczne klienta Spółki bądź względy funkcjonalności. Ponieważ Oprogramowanie tworzone jest do testowania i usprawniania procesu tworzenia innego, indywidualnie oznaczonego oprogramowania realizowanego na rzecz konkretnego klienta Spółki, jest ono unikatowe i w znacznym stopniu odróżnia się od innych stworzonych przez Wnioskodawcę rozwiązań. Czynności podejmowane przez Wnioskodawcę nie mają charakteru rutynowego. Wnioskodawca wykonuje swoje czynności w ramach projektu, w którym określone są konkretne cele do osiągnięcia. Jego praca jest organizowana według harmonogramu czasowego i finansowego projektu ustalonego przez klienta Spółki.

Celem działalności Wnioskodawcy jest jego własny samorozwój oraz wykorzystanie swojej wiedzy do tworzenia nowych rozwiązań. W wyniku opisanych powyżej czynności podejmowanych bezpośrednio przez Wnioskodawcę dochodzi do powstania odrębnego programu komputerowego, rozumianego jako zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu, który zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy PrAut podlega ochronie prawnej jak utwór literacki. Wnioskodawcy, jako twórcy, przysługują autorskie prawa do ww. programu. W związku z tym, że przenosi On na Spółkę całość majątkowych praw autorskich do niego za wynagrodzeniem uwzględnionym w cenie świadczonych usług, osiąga On dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, o którym mowa w art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy PIT i ten dochód zamierza opodatkować preferencyjną stawką podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 5% zgodnie z art. 30ca ustawy PIT.

W uzupełnieniu wniosku doprecyzowano opisu stanu faktycznego o następujące informacje:

Działalność opisana we wniosku była realizowana przez Wnioskodawcę w 2020 roku i jest realizowana do dnia złożenia uzupełnienia wniosku, w związku z czym Wnioskodawca oczekuje wydania interpretacji indywidualnej za rok 2020 i 2021. Wnioskodawca korzystał z opodatkowania podatkiem liniowym, za wyjątkiem opodatkowania dochodu kwalifikującego się do opodatkowania preferencyjną stawką podatku dochodowego IP Box. Wnioskodawca co do zasady wytwarza programy komputerowe, projektując i tworząc nowe funkcjonalności do Oprogramowania. Jednakże ze względu na złożoność Oprogramowania tworzonego przez zespół projektowy, którego Wnioskodawca jest częścią i rozłożenie procesu jego tworzenia w długim okresie czasu, Wnioskodawca również rozwija i ulepsza to Oprogramowanie. W związku z powyższym przedmiotem wniosku jest kwestia możliwości zastosowania przez Wnioskodawcę 5% stawki od dochodu uzyskiwanego z tytułu przenoszenia autorskich praw majątkowych do wytwarzanego, rozwijanego i ulepszanego przez Wnioskodawcę oprogramowania komputerowego. Tworzenie, rozwijanie i ulepszanie oprogramowania komputerowego w ramach prowadzonych przez Wnioskodawcę prac rozwojowych stanowi działalność o charakterze twórczym, ponieważ polega na tworzeniu rozwiązań programistycznych od podstaw oraz wymaga od Wnioskodawcy kreatywności, indywidualnego podejścia i inwencji twórczej. Efekty pracy Wnioskodawcy są ustalone głównie w postaci kodu źródłowego i ze względu na to, że są dostosowane do potrzeb gospodarczych podmiotu zamawiającego w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań wcześniej stworzonych przez Wnioskodawcę. Działalność ta jest podejmowana w sposób systematyczny ze względu na fakt, że jest prowadzona w ramach konkretnego projektu, dla którego przyjęte są określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Ponadto celem działalności Wnioskodawcy jest zwiększenie zasobów wiedzy, tj. własny samorozwój oraz wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań, tj. wykorzystanie swoich kompetencji programistycznych do tworzenia usprawnionych i znajdujących zastosowanie gospodarcze rozwiązań. Tym samym działalność prowadzona przez Wnioskodawcę w sposób opisany powyżej jest działalnością twórczą, obejmującą prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Prowadzona przez Wnioskodawcę działalność nie obejmuje badań naukowych. Działalność Wnioskodawcy obejmuje łączenie i wykorzystywanie dotychczas posiadanej przez Wnioskodawcę wiedzy i umiejętności w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania do projektowania i tworzenia nowych, usprawnionych produktów w postaci nowych funkcjonalności oprogramowania komputerowego. Jednocześnie, poprzez zdobywanie kolejnych doświadczeń, Wnioskodawca nabywa i kształtuje nową wiedzę i umiejętności programistyczne, które może wykorzystać w przyszłości do tworzenia dalszych, nowych zastosowań. Działalność prowadzona przez Wnioskodawcę nie polega na wprowadzaniu rutynowych i okresowych zmian do tworzonych produktów. Wobec powyższego prace rozwojowe prowadzone przez Wnioskodawcę wypełniają definicję prac rozwojowych z art. 4 ust. 3 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Wnioskodawca prowadzi działalność badawczo-rozwojową i uzyskuje z tego tytułu dochody od początku współpracy ze Spółką, tj. od dnia 2 maja 2018 roku. Wnioskodawca świadczy swoje usługi dla Spółki w ramach zespołów projektowych, w których pracach biorą udział programiści oraz osoby pełniące inne funkcje w projekcie. Każdemu członkowi zespołu, w tym również Wnioskodawcy, przydzielane są odrębne zadania. Wnioskodawca wykonuje te zadania indywidualnie i osobiście odpowiada za nie. W związku z powyższym tworzenie, rozwijanie oraz ulepszanie Oprogramowania ma miejsce w ramach prowadzonej bezpośrednio przez Wnioskodawcę działalności badawczo-rozwojowej. Autorskie prawa do programu komputerowego, a więc również tworzone, rozwijane i ulepszane oprogramowanie, podlegają ochronie prawnej z art. 74 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Rozwijanie oraz ulepszanie Oprogramowania przez Wnioskodawcę stanowi przejaw działalności twórczej o charakterze indywidualnym, ponieważ polega na tworzeniu rozwiązań programistycznych od podstaw oraz wymaga od niego kreatywności, indywidualnego podejścia i inwencji twórczej. Efekty pracy Wnioskodawcy są ustalone głównie w postaci kodu źródłowego i ze względu na to, że są dostosowane do potrzeb gospodarczych podmiotu zamawiającego w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań wcześniej stworzonych przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca rozwija i ulepsza Oprogramowanie poprzez wytwarzanie nowych kodów źródłowych będących nowymi funkcjonalnościami tego oprogramowania, które to funkcjonalności stanowią równocześnie programy komputerowe rozumiane jako zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. W związku z powyższym w wyniku ulepszenia i rozwinięcia Oprogramowania tworzone są nowe kody i algorytmy w językach programowania, które stanowią nowe prawo własności intelektualnej.

W przypadku gdy Wnioskodawca rozwija i ulepsza oprogramowanie komputerowe, powstają jego nowe funkcjonalności, które stanową równocześnie odrębne utwory, tj. odrębne programy komputerowe rozumiane jako zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu i jako takie podlegają ochronie na podstawie art. 74 PrAut. Wnioskodawca przenosi całość autorskich praw majątkowych do tych utworów na rzecz Spółki i z tytułu sprzedaży tych praw pobiera wynagrodzenie.

Wnioskodawca rozwija i ulepsza Oprogramowanie komputerowe wytwarzane w ramach zespołu projektowego, którego Wnioskodawca jest częścią. W związku z powyższym Wnioskodawca rozwija i ulepsza oprogramowanie wytworzone zarówno przez siebie, jak i przez pozostałych członków zespołu.

Wnioskodawca rozwija i ulepsza Oprogramowanie na podstawie umowy zawartej ze Spółką. Oprogramowanie stanowi własność Spółki lub kontrahenta Spółki, które udostępniają je Wnioskodawcy. W związku z powyższym, rozwijając i ulepszając Oprogramowanie, Wnioskodawca działa na zlecenie podmiotu będącego jego właścicielem.

Rozwijanie i ulepszanie przez Wnioskodawcę Oprogramowania polega na tworzeniu jego nowych funkcjonalności, w związku z czym zmierza do poprawy użyteczności tego oprogramowania.

Oprogramowanie obejmujące rozwiązania programistyczne tworzone przez Wnioskodawcę jest realizowane na zamówienie konkretnego podmiotu i uwzględnia jego sprecyzowane potrzeby gospodarcze. Nie powiela ono gotowych rozwiązań, dostępnych na otwartym rynku. To oznacza, że w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawca tworzy, ulepsza i rozwija produkty na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u Wnioskodawcy.

Przytoczone w pytaniu sformułowanie stanowi cytat z umowy o współpracy zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką. Określa on w sposób ogólny zakres czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach usług świadczonych na rzecz Spółki. Ze względu na to, że zacytowane postanowienie umowy nie zawiera słowa „zmiany”, uznać należy, że nie chodzi w nim o dokonywanie zmian w wytworzonych programach komputerowych. Z brzmienia tego zapisu wynika, że słowo „dokonywanie” jest użyte jako synonim słowa „tworzenie” i odnosi się do własności intelektualnej i projektów wynalazczych realizowanych przez Wnioskodawcę na podstawie umowy ze Spółką.

Wnioskodawca świadczy swoje usługi na rzecz Spółki na terytorium Polski. Wnioskodawca przenosi na Spółkę całość autorskich praw majątkowych na podstawie umowy o współpracę zawartej ze Spółką w dniu 1 marca 2019 roku.

Wnioskodawca nie nabywał wyników prac badawczo-rozwojowych od innych podmiotów. Prowadzona przez Wnioskodawcę działalność w zakresie tworzenia, rozwijania i ulepszania Oprogramowania nie obejmuje rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do niego. Prace nad Oprogramowaniem mają charakter systematyczny, ponieważ są prowadzone w ramach konkretnego projektu, dla którego przyjęte są określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Ponadto są nastawione na rozwój i ulepszanie Oprogramowania w przyszłości, aż do osiągnięcia wyznaczonych w projekcie celów.

Wnioskodawca uzyskuje dochód z tworzenia, rozwijania i ulepszania kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględniony w cenie sprzedaży usługi, tj. z wynagrodzenia z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych do programów komputerowych uwzględnionego w kwocie wynagrodzenia za świadczone usługi.

Wnioskodawca jako członek zespołu projektowego realizuje zadania, których efektem jest wytworzenie własnego kodu źródłowego, który następnie jako nowa funkcjonalność (nowy program komputerowy rozumiany jako zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu podlegający ochronie na podstawie art. 74 PrAut) dołączany jest do całego systemu, tj. Oprogramowania na rzecz klienta Spółki. Zadania w zespole są dzielone na cyklicznych spotkaniach członków zespołu, w tym przedstawicieli kontrahenta Spółki. Zadania są przydzielane indywidualnie członkom zespołu, w tym Wnioskodawcy. Wnioskodawca wykonuje te zadania samodzielnie i osobiście za nie odpowiada. Autorskie prawa do wytworzonych w ramach tego zespołu programów komputerowych – nowych funkcjonalności – przysługują ich twórcom, w tym Wnioskodawcy.

Preferencyjną stawką podatkową Wnioskodawca zamierza objąć część wynagrodzenia otrzymywanego od Spółki obejmującą dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, tj. dochody z tytułu przeniesienia autorskich praw do tworzonego, rozwijanego i ulepszanego oprogramowania komputerowego.

W prowadzonej na bieżąco odrębnej od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencji Wnioskodawca wyodrębnia każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej oraz koszty przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu, a także prowadzi przedmiotową ewidencję w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu, przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwalifikowany dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uzyskany w ramach opisanego stanu faktycznego Wnioskodawca może opodatkować preferencyjną stawką w wysokości 5% zgodnie z art. 30ca ust 1 ustawy PIT. tzw. IP Box?

Zdaniem Wnioskodawcy, spełnia On warunki wymagane do skorzystania z preferencji podatkowej IP Box i może opodatkować dochód uzyskany w ramach opisanego stanu faktycznego stawka w wysokości 5% zgodnie z art. 30ca ust. 1 ustawy PIT. Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie działalności związanej z programowaniem oraz posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. Prowadzi odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję zgodnie z wymogami określonymi w art. 30cb ustawy PIT. Działalność Wnioskodawcy wypełnia znamiona działalności badawczo-rozwojowej. Prowadzi On bowiem bezpośrednio prace rozwojowe w sposób twórczy, systematyczny oraz zmierzający do zwiększenia i wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Efektem powyżej opisanej działalności Wnioskodawcy jest wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w postaci autorskich praw do programu komputerowego, podlegającego ochronie prawnej na podstawę przepisów ustawy PrAut. Wnioskodawca, jako twórca i w konsekwencji właściciel wytworzonego oprogramowania, przenosi na Spółkę całość przysługujących Mu autorskich praw majątkowych do niego za wynagrodzeniem, które jest uwzględnione w cenie sprzedaży świadczonych usług. Osiąga więc z tego tytułu dochód, który może opodatkować preferencyjną stawką podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 5% zgodne z art. 30ca ustawy PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm., dalej: „updof”), jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

W myśl art. 5a pkt 6 updof, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:

  1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
  2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
  3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Stosownie natomiast do art. 5b ust. 1 updof, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

  1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
  2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
  3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

W związku z tym, że przepisy dotyczące IP Box odnoszą się do działalności badawczo-rozwojowej, należy także przytoczyć definicje, które wynikają w tym zakresie z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r., poz. 478).

Ustawodawca wprowadził definicję działalności badawczo-rozwojowej w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą – przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Definicje badań naukowych i prac rozwojowych zostały zawarte w art. 5a pkt 39 i 40 ustawy o PIT. I tak, w myśl art. 5a pkt 39 ww. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych - oznacza to:

  1. badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668),
  2. badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Z kolei w definicji prac rozwojowych zawartej w art. 5a pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, że oznaczają one prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r., poz. 1668, ze zm.), badania naukowe są działalnością obejmującą:

  1. badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
  2. badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy, prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Zatem, z pracami badawczo-rozwojowymi mamy do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszania istniejących produktów/usług oraz procesów i technologii produkcji.

Przedsiębiorcy osiągający dochody generowane przez prawa własności intelektualnej od 1 stycznia 2019 r. mogą korzystać z preferencyjnej stawki w podatku dochodowym. Na podstawie art. 1 pkt 25 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193), w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 30ca i art. 30cb.

Zgodnie z art. 30ca ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.

W myśl art. 30ca ust. 2 ww. ustawy, kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są:

  1. patent,
  2. prawo ochronne na wzór użytkowy,
  3. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
  4. prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
  5. dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
  6. prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
  7. wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r., poz. 432 oraz z 2020 r., poz. 288),
  8. autorskie prawo do programu komputerowego

-podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym (art. 30ca ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy przyjąć, że dochody z kwalifikowanego IP mogą być opodatkowane na preferencyjnych zasadach w takim zakresie, w jakim kwalifikowane IP wytwarza dochody w efekcie prac badawczo-rozwojowych prowadzonych przez podatnika. Innymi słowy, skorzystanie z preferencji IP Box jest możliwe w sytuacji występowania związku między dochodem kwalifikującym się do preferencji a kosztami faktycznie poniesionymi w celu jego uzyskania.

Stosownie natomiast do art. 30ca ust. 4 tej ustawy, wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:

(a+b) x 1,3 / (a+b+c+d)

w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:

  • a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,
  • b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3,
  • c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4,
  • d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Do kosztów, o których mowa w ust. 4, nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami (art. 30ca ust. 5 ww. ustawy).

W myśl art. 30ca ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: w przypadku gdy wartość wskaźnika, o którym mowa w ust. 4, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.

Zgodnie z art. 30ca ust. 7 powołanej ustawy, dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:

  1. z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
  2. ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
  3. z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
  4. z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.

Stosownie do art. 30ca ust. 8 ww. ustawy: do ustalenia dochodów (strat), o których mowa w ust. 7 pkt 3, przepis art. 23o stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 30ca ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy korzystający z opodatkowania zgodnie z ust. 1 są obowiązani do wykazania dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnięto ten dochód (poniesiono stratę).

Zatem, podatnik, który osiągnął w ciągu roku dochód z kwalifikowanego IP i decyduje, że wobec tego dochodu będzie stosował 5% stawkę podatku, jest zobowiązany do wykazania tego dochodu w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym ten dochód został osiągnięty. Podatnik ma prawo stosować 5% stawkę podatkową do dochodu z tego konkretnego kwalifikowanego IP w okresie, w którym kwalifikowane IP posiada ochronę prawną.

Ponadto, należy wskazać, że podatnik, który chce skorzystać z ww. preferencji jest zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję rachunkową w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac.

Podkreślić należy, że w celu skorzystania z opodatkowania dochodów na podstawie art. 30ca ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma obowiązek na bieżąco prowadzić odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, czyli od momentu poniesienia pierwszych kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ww. ustawy. Przepisy o IP BOX nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP BOX.

Na podstawie art. 30cb ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:

  1. wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
  2. prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
  3. wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
  4. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
  5. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1, w odrębnej ewidencji (art. 30cb ust. 2 ustawy o PIT).

Według art. 30cb ust. 3 ustawy o PIT, w przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji, o której mowa w ust. 2, nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku zgodnie z art. 27 lub art. 30c.

Powyższe przepisy wprowadzają korzystne rozwiązania podatkowe dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody z komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich praw własności intelektualnej, tzw. Innovation Box. W tym zakresie wpisują się one w realizację „Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”, „Strategii na rzecz doskonałości naukowej, nowoczesnego szkolnictwa wyższego, partnerstwa z biznesem i społecznej odpowiedzialności nauki” oraz „Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” w obszarze innowacyjności. Znowelizowane przepisy mają prowadzić do wzrostu zainteresowania pracami badawczo-rozwojowymi prowadzonymi w Polsce oraz stanowić swoiste „zamknięcie” łańcucha wartości związanego z procesem tworzenia i komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań będących efektem prac badawczo-rozwojowych.

Należy także wskazać, że powyższe regulacje polegają na preferencyjnym opodatkowaniu 5% stawką podatkową dochodów uzyskiwanych przez podatnika z praw własności intelektualnej, których podatnik jest właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem lub posiada prawa do korzystania z nich na podstawie umowy licencyjnej i które są chronione na podstawie obowiązującego prawa krajowego lub międzynarodowego przez m.in. patent, dodatkowe prawo ochronne na wzór użytkowy czy prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, zwane „kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej”.

Możliwość skorzystania z ulgi Innovation Box ma miejsce również w sytuacji, gdy podatnik dokona zakupu kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o których mowa powyżej, pod warunkiem, że następnie poniesie on koszty związane z rozwojem lub ulepszeniem nabytego prawa.

Dochodem kwalifikującym się do ulgi Innovation Box jest dochód uzyskany z tytułu należności/opłat licencyjnych lub innych należności związanych z wykorzystywaniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, dochód ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jak również, co istotne, dochód z tego aktywa uwzględniony w cenie sprzedaży produktu lub usługi określany na zasadzie ceny rynkowej.

Warunkiem koniecznym dla skorzystania z omawianej preferencji jest wymóg prowadzenia przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z wytworzeniem, komercjalizacją, rozwojem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, co stanowi wyraz realizacji zasady nexus. Poziom dochodu kwalifikowanego do zastosowania preferencyjnej stawki opodatkowania będzie wyliczany przy zastosowania formuły (wzoru) wynikającej z raportu nr 5 BEPS. Przewidziano także możliwość zlecenia wykonania prac badawczo-rozwojowych innym podmiotom zarówno niepowiązanym, jak i powiązanym. Należy podkreślić, że stosowanie tej ulgi (niższej stawki podatku do kwalifikowanych dochodów) będzie prawem, a nie obowiązkiem podatnika. Jest to o tyle istotne, gdyż z korzystaniem z ulgi wiążą się, bądź co bądź, dodatkowe obowiązki po stronie podatników, w szczególności obowiązek prowadzenia ewidencji pozwalającej na monitorowanie i śledzenie efektów prac badawczo-rozwojowych.

Odnosząc powyższe przepisy podatkowe do przedstawionego opisu sprawy, należy wskazać, że:

  1. w ramach indywidualnej działalności gospodarczej Wnioskodawca tworzy, rozwija i ulepsza oprogramowanie lub jego część;
  2. Wnioskodawca wykonuje powyższe czynności w ramach prowadzonej przez siebie działalności badawczo-rozwojowej spełniającej definicje wskazane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych;
  3. w wyniku prowadzonych przez Wnioskodawcę prac związanych z tworzeniem, rozwijaniem i ulepszaniem oprogramowania komputerowego powstaje oprogramowanie podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
  4. Wnioskodawca dokonuje przeniesienia praw autorskich do wytworzonego oprogramowania, za co otrzymuje wynagrodzenie, osiągając dochody ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży usługi;
  5. Wnioskodawca prowadzi na bieżąco odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, zgodną z wymogami art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy także wskazać, że oprogramowanie – definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów – podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1231, ze zm.). Stąd oprogramowanie może być uznane za kwalifikowane IP, w świetle art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem prac badawczo-rozwojowych.

Zgodnie z art. 74 ust. 2 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych: ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz przytoczone przepisy prawa podatkowego, stwierdzić należy, że uzyskany przez Wnioskodawcę dochód z tytułu przenoszenia autorskich praw majątkowych do oprogramowania komputerowego lub jego części, które stanowi utwór prawnie chroniony i zostało wytworzone, rozwinięte bądź ulepszone w ramach prowadzonej przez Niego działalności badawczo-rozwojowej, stanowi dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Tym samym Wnioskodawca może zastosować w zeznaniu rocznym za lata 2020 i 2021 stosownie do art. 30ca ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stawkę 5% do dochodu uzyskanego ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie usługi.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Końcowo należy wskazać, że prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej nie było przedmiotem interpretacji indywidualnej, bowiem okoliczność ta stanowiła element opisu stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj