Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-2.4012.177.2021.1.RM
z 23 czerwca 2021 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 29 marca 2021 r. (data wpływu za pośrednictwem platformy ePUAP 29 marca 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy towarów - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 29 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy towarów.


We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:


Wnioskodawcą jest spółka komandytowa zarejestrowana jako czynny podatnik VAT, której działalność polega na zajmowaniu się pośrednictwem w sprzedaży za pośrednictwem stron internetowych, aukcji internetowych i ofert handlowych w Internecie.

Działalność skupia się na świadczeniu usług pośrednictwa (na gruncie prawa cywilnego) w zamawianiu towarów oferowanych przez sprzedawców z krajów trzecich (przeważnie krajów azjatyckich; dalej: sprzedawcy) w zagranicznych serwisach aukcyjnych (dalej: serwis aukcyjny) zarówno osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej jak i przedsiębiorcom (dalej: klienci).

Schemat działania wygląda następująco:

  1. Wnioskodawca wyszukuje towary oferowane przez sprzedawców w serwisie aukcyjnym, kierując się m.in. jakością oferowanych towarów oraz oceną ogólną sprzedawcy (bazującą na opiniach kupujących);
  2. informacje dotyczące towarów oferowanych w serwisie aukcyjnym (inaczej: treść ofert sprzedawców) są pobierane, modyfikowane i prezentowane na prowadzonych przez Wnioskodawcę stronach internetowych (dalej: strona internetowa bądź strony internetowe). Strony internetowe nie funkcjonują jako sklepy internetowe, lecz jako portale pośrednictwa zakupowego. Modyfikacja ofert sprzedawców polega m.in. na ich tłumaczeniu na język polski, dodawaniu spersonalizowanych opisów, edycja graficzna zdjęć produktowych - celem dostosowania do potrzeb odbiorcy. Wnioskodawca nie zawiera żadnych umów ze sprzedawcami - jest to autonomiczne działanie. Ponadto towary są reklamowane w mediach społecznościowych: …, … itp.;
  3. klienci (zarówno przedsiębiorcy jak i konsumenci; przeważnie są to podmioty posiadające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski) składają zamówienia na towary za pośrednictwem strony internetowej. Przed złożeniem zamówienia klient jest zobligowany do zaakceptowania regulaminu strony internetowej, wypełnienia danych dostawy, które zostaną przekazane sprzedawcy oraz do wpłacenia pieniędzy w wysokości zamówienia na rachunek bankowy Wnioskodawcy.
    Z treści regulaminu strony internetowej oraz informacji tam zamieszczonych wynika m.in., że:
    1. w ramach świadczonej przez Wnioskodawcę usługi pośrednictwa, Wnioskodawca dokonuje w imieniu i na rzecz klienta na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa zamówienia towaru od sprzedawcy oraz uiszcza zapłatę za zamówiony przez klienta towar wraz z transportem towaru do klienta (z wyłączeniem cła);
    2. w ramach realizowanych świadczeń Wnioskodawca nie występuje jako importer towaru;
    3. usługa świadczona jest na podstawie konkretnych ustaleń klienta i Wnioskodawcy;
    4. klient składając zamówienie tym samym oświadcza, że udziela Wnioskodawcy pełnomocnictwa do dokonania w imieniu i na rzecz klienta zamówienia towaru oraz do opłacenia w imieniu i na rzecz klienta ceny i kosztów przesyłki towaru na adres klienta. Pośrednik uprawniony jest do działania wyłącznie w zakresie udzielonego mu pełnomocnictwa;
    5. płatność tytułem usługi pośrednictwa oraz płatność tytułem kosztów transportu (za wyjątkiem cła) dokonywana jest na zasadzie przedpłaty przed przystąpieniem przez Wnioskodawcę do świadczenia;
  4. w związku z zawieraniem przez Wnioskodawcę umów o pośrednictwo w zakupie, Wnioskodawca dobrowolnie świadczy na rzecz klientów dodatkowe usługi bez dodatkowej opłaty. Wnioskodawca m.in.:
    1. informuje klienta o pełnej cenie towaru, tj. zawierającej wszelkie koszty i opłaty (w tym podatki, opłaty celne, koszty przesyłki itp.);
    2. udziela klientowi niezbędnych informacji w zakresie prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży;
    3. przeprowadza i rozpoznaje postępowanie reklamacyjne dotyczące towaru;
    4. ponosi odpowiedzialność tytułem rękojmi za wady towaru;
    5. ponosi odpowiedzialność za dostarczenie zamówionego towaru w terminie 60 dni roboczych od dnia zawarcia umowy;
    6. przyjmuje odstąpienia od umowy i przeprowadza procedurę zwrotu towarów, w sytuacji gdy klient chce odstąpić od umowy sprzedaży;
    7. dostarcza klientowi instrukcję użytkowania towaru oraz wszelkie niezbędne dokumenty związane z towarem w języku polskim;
    8. prowadzi obsługę (pytań od) klienta poprzez czat, pocztę elektroniczną, informuje o statusie dostawy (automatycznie pobierając te dane z serwisu aukcyjnego);
  5. na podstawie złożonego przez klientów zamówienia, Wnioskodawca, działający w imieniu klientów, nabywa towary w serwisie aukcyjnym. W stosownym formularzu Wnioskodawca wpisuje dane klientów, które są danymi dla sprzedawcy do wysyłki nabytych towarów, informuje
    sprzedawców o tym, że działa jako pośrednik;
  6. zgodnie z regulaminem za wykonanie usługi pośrednictwa uważa się złożenie i opłacenie zamówienia przez pośrednika u sprzedawcy;
  7. Wnioskodawca dokonuje płatności za towar zamówiony przez klienta środkami pieniężnymi wpłaconymi przez klienta za pośrednictwem swojego rachunku bankowego. Różnica między ceną zakupu towaru, a płatnością dokonywaną przez klientów stanowi - jako prowizja - przychód Wnioskodawcy z tytułu świadczenia usług pośrednictwa. Wnioskodawca opłaca po kilka zamówień w serwisie aukcyjnym na raz ze względów technicznych leżących po stronie serwisu aukcyjnego;
  8. sprzedawcy wysyłają nabyty przez klientów towar bezpośrednio na ich adres. Klient jest informowany o wysyłce towaru z kraju spoza UE. Wnioskodawca nie dokonuje zgłoszenia celnego, ani nie występuje jako przedstawiciel klienta (bezpośredni lub pośredni). Wypełnienie formalności celnych związanych z importem towaru spoczywa na kliencie (ostateczny odbiorca) oraz sprzedawcy (organizator transportu). Wnioskodawca nie wyklucza, że klient (ewentualnie sprzedawca) może korzystać z usług przedstawiciela, ani nie wyklucza, że import towarów może podlegać zwolnieniu z podatku VAT;
  9. zgodnie z zasadami aukcji na serwisie aukcyjnym brak zrealizowania dostawy w wyznaczonym terminie bądź niezgodność zamówienia z dostawą pozwala na uzyskanie od sprzedawcy zwrotu ceny nabycia towaru. Wnioskodawca w takich przypadkach albo zwraca klientowi całość kwoty za zamówiony towar lub zamawia ponownie towar od sprzedawcy;
  10. Wnioskodawca nie wystawia klientom indywidualnym faktur, chyba że wniosą o ich wystawienie. Faktury są wystawiane wyłącznie przedsiębiorcom;
  11. zakupiony towar nie trafia do Wnioskodawcy, ale bezpośrednio do klienta zgodnie z przekazanymi do sprzedawcy informacjami. Wnioskodawca nie uzyskuje od sprzedawców faktur oraz rachunków potwierdzających zakup przez klientów. Pakowaniem towarów i dostarczeniem towarów do przewoźnika zajmuje się sprzedawca.


W regulaminie pośrednictwa w sprzedaży wskazuje się, że za wykonanie usługi pośrednictwa uważa się złożenie i opłacenie zamówienia przez pośrednika u sprzedawcy. Realizacja pozostałych usług ma charakter pomocniczy wobec świadczonej usługi pośrednictwa. Nie stanowi warunku niezbędnego do zawarcia umowy sprzedaży klienta ze sprzedawcą, ale służy uatrakcyjnieniu oferowanej usługi pośrednictwa.

Wnioskodawca nie zawiera umów ze sprzedawcami. Sposób ustalania wynagrodzenia Wnioskodawcy i zakres świadczeń jest wynikiem zawiązania stosunku prawnego z klientem (elementy stosunku prawnego określone są przez regulamin strony internetowej). Zawarcie umowy zakupu towaru w serwisie aukcyjnym następuje w imieniu klienta za pośrednictwem konta Wnioskodawcy w tym serwisie.

Wnioskodawca przenosi na klienta prawo do rozporządzania towarem już w chwili złożenia zamówienia u sprzedawcy. Wynika to z faktu, że obie dostawy są dokonane w tym samym momencie - złożenie zamówienia przez klienta skutkuje automatycznym (na podstawie oprogramowania Wnioskodawcy) złożeniem zamówienia u sprzedawcy.

W omawianej sytuacji:

  • obowiązkiem Wnioskodawcy jest pośredniczenie w płatnościach i zamówieniach;
  • Wnioskodawca nie uzyskuje od zagranicznego dostawcy towaru rachunku ani faktury;
  • Wnioskodawca nie nabywa towaru na swoją rzecz;
  • płatności odbywają się w formie elektronicznej;
  • warunki transakcji są dostępne dla klientów w regulaminie oraz odpowiednich miejscach na stronach Wnioskodawcy.

W zakresie informacji dotyczących charakteru prowadzenia działalności Wnioskodawca podaje, że:

  1. dokumentacja podatkowa dla celów działalności składa się z:

    • ewidencji sprzedaży usług;
    • ewidencji zwrotów oraz reklamacji;

  2. wynagrodzeniem Wnioskodawcy jest prowizja, która jest uzyskiwana po potrąceniu płatności od nabywców przed przesłaniem ich dalej do sprzedawców. Płatności w postaci przelewów bankowych dokonywane są na rachunek firmowy. Otrzymane płatności po pomniejszeniu o należną prowizję przekazywane są do właściwego dostawcy. Przychodem jest w tym modelu prowizja, która podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym;
  3. usługi pośrednictwa są świadczone przy zakupie towarów takich jak: odzież damska i męska, obuwie damskie i męskie, zegarki damskie i męskie, galanteria damska oraz męska, torebki, portfele, akcesoria zwierzęce (smycze, zabawki, maty itp.), biżuteria damska oraz męska, akcesoria sportowe, sprzęt wędkarski itp.;
  4. transakcje są dokonywane z kontrahentami z krajów azjatyckich (w znaczącej większości z Chin).

Dążąc do ustalenia przysługującego wynagrodzenia z przedmiotowego rodzaju działalności, Wnioskodawca prowadzi zestawienie zrealizowanych transakcji w oparciu o wyciąg bankowy.


Stosownie do poczynionych ustaleń, w ewidencji są do siebie dopasowane odpowiednio transakcje uznaniowe (kwoty odpowiadające wpłatom dokonywanym przez klientów) oraz transakcje obciążeniowe (kwoty odpowiadające wartości towaru i jego dostawy), odpowiadające im numery zamówień za pomocą, których można zidentyfikować daną transakcję, oraz odpowiadające daty powstania przychodu. Zatem, kwotą stanowiącą wynagrodzenie jest prowizja (marża) pomiędzy kwotą przelaną na konto bankowe od klienta, a kwotą przekazaną do sprzedawcy (właściciel towaru) tytułem poszczególnych transakcji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:


Czy dostawa towarów przez Wnioskodawcę na rzecz klienta jest transakcją podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski?


Stanowisko Wnioskodawcy:

Realizowane przez Wnioskodawcę dostawy towarów na rzecz klientów nie podlegają opodatkowaniem od towarów i usług na terytorium Polski.


Przyjmując wykładnię przedstawioną w interpretacjach: 3063-ILPP1-3.4512.142.2016.1.JNa oraz 3063-ILPP1-3.4512.35.2017.1.KM, w ramach przedstawionego schematu realizacji zamówień występują dwie dostawy towarów:

  1. dostawa między Sprzedawcą a Wnioskodawcą,
  2. Dostawa między Wnioskodawcą a Klientem.

Towar jest transportowany bezpośrednio od Sprzedawcy do Klienta. Przywóz towarów na terytorium RP spełnia definicję importu określoną w art. 2 pkt 7 u.p.t.u.


Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną.

Status podatnika jest niezależny od faktu wykonywania działalności gospodarczej.


Obowiązek uiszczenia cła związany jest z ciążącym na określonym podmiocie długiem celnym, więc podatnikiem w przypadku importu jest ten podmiot, który jest dłużnikiem celnym (tj. zasadniczo podmiot dokonujący zgłoszenia lub podmiot, na rzecz którego działa przedstawiciel pośredni).


VAT jest podatkiem o charakterze terytorialnym. Odpłatna dostawa towarów podlega opodatkowaniu w kraju jedynie w przypadku, gdy miejscem dokonania dostawy jest Polska.

Miejsce dostaw towarów określa art. 22 u.p.t.u. Zgodnie z ust. 1 pkt 1 tego artykułu miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.


Natomiast (art. 22 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u.) miejscem dostawy towarów niewysyłanych ani nietransportowanych - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

Szczególne zasady określania miejsca dostawy dotyczą tzw. transakcji łańcuchowych.


Z transakcją łańcuchową mamy do czynienia w przypadku zaistnienia co najmniej 2 transakcji, gdzie towar jest dostarczany (wydawany) bezpośrednio przez pierwszego dostawcę ostatniemu nabywcy. W znaczeniu prawnym występuje więc kilka dostaw, mimo że fizycznie - tylko jeden raz dochodzi do przemieszczenia towaru.


Regulacje określające miejsce dostaw towarów w dostawach łańcuchowych zostały zawarte w art. 22 ust. 2 i 3 u.p.t.u.


Z kolei art. 22 ust. 4 u.p.t.u. reguluje sposób określania miejsca dostaw w przypadku dokonania dostaw przez podatnika z tyt. importu towarów.


Przywołane przepisy (art. 22 ust. 2 i 3 u.p.t.u) odzwierciedlają zasady wyrażone przez TSUE w wyrokach z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie C-245/04 EMAG Handel Eder OHG v. Finanzlandesdirektion fur Karnten, oraz z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie C-430/09 Euro Tyre Holding BV v. Staatssecretaris van Financión.

Wprowadzenie szczególnych zasad określania miejsca świadczenia w ramach łańcucha dostaw podyktowane jest specyfiką transakcji dokonywanych w ramach wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Przyporządkowanie transportu/wysyłki do dostaw realizowanych przez dwa podmioty w łańcuchu byłoby - jak wskazał Trybunał w wyroku C-245/04 - pozbawione logiki oraz sprzeczne z systematyką przejściowego okresu przewidzianego dla opodatkowywania wymiany handlowej dokonywanej między państwami członkowskimi. Argumentacja ta pozostaje aktualna tylko w stosunku do dostaw realizowanych z/na terytorium państw członkowskich. Przepisy Dyrektywy nie zezwalają na odstępstwo od stosowania reguły ogólnej określania miejsca świadczenia (art. 33 Dyrektywy) w przypadku dokonywania dostawy towarów wysyłanych z państwa trzeciego.

Odnosząc powyższe do zaistniałego stanu faktycznego, należy stwierdzić, że Wnioskodawca dokonuje dostawy na rzecz importera towarów, tj. Klienta. Przed dokonaniem importu towar nie jest dopuszczony do obrotu jako towar wspólnotowy podlegający konsumpcji. Odrzucić należy zatem możliwość zastosowania w przedstawionym stanie przyszłym art. 22 ust. 4 u.p.t.u. Przepis ten odnosi się do dostaw dokonanych przez importera lub też dostaw następnych. W żadnym wypadku nie można w oparciu o jego treść czynić ustalenia w zakresie miejsca świadczenia dostaw na wcześniejszych etapach przed importerem.

Miejsce dostaw towarów realizowanych przez Wnioskodawcę należy określić w oparciu o art. 22 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., tj. miejscem dostaw towarów od Sprzedawcy dla Klienta będzie miejsce, w którym Sprzedawca przekaże towary do wysłania/transportu dla Klienta (miejsce rozpoczęcia wysyłki). W konsekwencji dostawa towarów od Wnioskodawcy dla Klienta nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.


Podobne stanowisko zaprezentował:

  • Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 17 kwietnia 2012 r., IPTPP2/443-73/12-2/JS;
  • Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 4 kwietnia 2011 r., ITPP2/443-1290/10/AK;
  • Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 13 grudnia 2013 r., IPPP3/443-859/13-2/KC;
  • Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 22 marca 2017 r., 3063-ILPP1-3.4512.35.2017.1.KM.


Interpretacje te zostały wydane w innych, lecz analogicznych sprawach faktycznych, a argumentacja tam przedstawiona służy lepszemu zobrazowaniu stanowiska Wnioskodawcy. Nawet przyjęcie odmiennego stanowiska (tj. uznanie, że miejscem dostaw towarów na rzecz Klienta jest terytorium Polski) nie mogłoby prowadzić do opodatkowania tej czynności na terytorium Polski. Opodatkowanie dostawy towaru na rzecz podmiotu, wobec którego powstał obowiązek z tyt. importu towarów pozostawałoby w sprzeczności z zasadą jednokrotności opodatkowania. Importer towarów ponosiłby bowiem ekonomiczny ciężar zapłaty podatku z tyt. importu towarów oraz nabycia towarów od Wnioskodawcy. Na problem ten zwrócił uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 12 listopada 2013 r., I SA/Po 338/13, który wykluczył możliwość opodatkowania dostawy pośrednika na rzecz importera towarów, stwierdzając, że „sprzedaż towaru przez skarżącą (pośrednika - przyp. Wnioskodawcy) na rzecz Spółki C (importer - przyp. Wnioskodawcy) będzie czynnością nieopodatkowaną, gdyż zgodnie z treścią art. 19 u.p.t.u. i art. 201 Wspólnotowego Kodeksu Celnego nie powstanie w stosunku do niej obowiązek podatkowy”.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
  2. eksport towarów;
  3. import towarów na terytorium kraju;
  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez towary, zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.


W myśl art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).


Natomiast stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).


Należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każdą inną czynność, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu). Przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego. W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem.


Pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” – art. 7 ust. 1 ustawy –dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Ponieważ istotą dostawy towarów nie jest przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Co więcej, czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, ponieważ „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.


W tym miejscu wskazać należy, że w dobie szeroko rozwiniętej techniki, powszechnie wykorzystywana jest możliwość dokonywania sprzedaży/zakupów za pośrednictwem różnego rodzaju serwisów internetowych.


W oparciu o ogólnodostępne w Internecie informacje można wskazać podstawowe zasady dokonywania zakupów za pośrednictwem serwisów internetowych, tj. konieczność dokonania rejestracji na tym serwisie, podania danych identyfikacyjnych, potwierdzenie adresu wysyłki przy składaniu zamówienia oraz dokonanie zapłaty, potwierdzenie realizacji zamówienia. Obowiązki sprzedawcy z kolei sprowadzają się, co do zasady, do spakowania sprzedanego towaru i jego wysyłki. Ewentualną reklamację kupujący składa sprzedawcy towaru, na którym to ciążą wszystkie obowiązki związane z jej rozpatrzeniem.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca świadczy usługi pośrednictwa (na gruncie prawa cywilnego) w zamawianiu towarów z krajów trzecich (głównie azjatyckich), oferowanych w zagranicznych serwisach aukcyjnych, zarówno osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej jak i przedsiębiorcom.


Wnioskodawca wyszukuje towary oferowane przez sprzedawców w serwisie aukcyjnym, kierując się m.in. jakością oferowanych towarów oraz ogólną oceną sprzedawcy. Informacje dotyczące towarów oferowanych w Serwisie aukcyjnym (treść ofert sprzedawców) są pobierane, modyfikowane w celu dostosowania do potrzeb polskiego odbiorcy (np. tłumaczone na język polski, wzbogacane spersonalizowanymi opisami) i prezentowane na prowadzonych przez Wnioskodawcę stronach internetowych. Strony internetowe funkcjonują jako portale pośrednictwa zakupowego a nie jako sklepy internetowe. Wnioskodawca nie zawiera umów ze sprzedawcami (jest to działanie autonomiczne). Towary będą reklamowane w mediach społecznościowych.


Klienci (przedsiębiorcy i konsumenci) to podmioty posiadające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Klienci składają zamówienie na towary za pośrednictwem strony internetowej. Przed złożeniem zamówienia klient zobowiązany jest do zaakceptowania regulaminu strony internetowej, wypełnienia danych dostawy, oraz do wpłacenia pieniędzy na rachunek bankowy Wnioskodawcy, w wysokości zamówienia.


Z regulaminu strony internetowej oraz informacji na niej zamieszczonych wynika m.in., że w ramach świadczonej usługi pośrednictwa, Wnioskodawca w imieniu i na rzecz klienta zamawia towar od sprzedawcy i uiszcza zapłatę za zamówiony przez klienta towar oraz transport towaru do klienta (z wyłączeniem cła). W ramach realizowanych świadczeń Wnioskodawca nie występuje jako importer towaru. Usługa świadczona jest na podstawie ustaleń pomiędzy klientem i Wnioskodawcą. Klient, składając zamówienie oświadcza, że udziela Wnioskodawcy pełnomocnictwa do dokonania w imieniu i na jego rzecz zamówienia towaru oraz do opłacenia ceny i kosztów przesyłki towaru. Płatność z tytułu usługi pośrednictwa oraz kosztów transportu (z wyjątkiem cła) dokonywana jest na zasadzie przedpłaty, przed przystąpieniem przez Wnioskodawcę do świadczenia.


W związku z zawieraniem przez Wnioskodawcę umów o pośrednictwo w zakupie, Wnioskodawca dobrowolnie świadczy na rzecz Klientów dodatkowe usługi, bez dodatkowej opłaty. Wnioskodawca m.in. informuje Klienta o pełnej cenie towaru, tj. zawierającej wszelkie koszty i opłaty (w tym podatki, opłaty celne, koszty przesyłki itp.), udziela informacji dot. prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży, przeprowadza i rozpoznaje postępowanie reklamacyjne dotyczące towaru, ponosi odpowiedzialność za wady towaru (tytułem rękojmi) oraz za dostarczenie towaru w terminie 60 dni roboczych od dnia zawarcia umowy, przyjmuje odstąpienia od umowy, przeprowadza procedurę zwrotu towarów (w sytuacji gdy klient chce odstąpić od umowy sprzedaży), dostarcza klientowi instrukcję użytkowania towaru oraz wszelkie niezbędne dokumenty związane z towarem w języku polskim, prowadzi obsługę pytań od klienta poprzez czat, pocztę elektroniczną oraz informuje o statusie dostawy (automatycznie pobierając te dane z serwisu aukcyjnego).


Regulamin pośrednictwa w sprzedaży wskazuje, że za wykonanie usługi pośrednictwa uważa się złożenie i opłacenie zamówienia przez pośrednika u sprzedawcy. Realizacja pozostałych usług ma charakter pomocniczy, służy uatrakcyjnieniu usługi pośrednictwa, nie stanowi warunku niezbędnego do zawarcia umowy sprzedaży klienta ze sprzedawcą.

Na podstawie zamówienia złożonego przez klientów, Wnioskodawca, działając w ich imieniu, nabywa towary w serwisie aukcyjnym. Wnioskodawca wpisuje dane klientów w formularzu, które stanowią dane dla sprzedawcy do wysyłki towarów i informuje sprzedawców o tym, że działa jako pośrednik. Wnioskodawca dokonuje płatności za towar zamówiony przez klienta za pośrednictwem swojego rachunku bankowego środkami pieniężnymi wpłaconymi przez klienta. Różnica między ceną zakupu towaru, a płatnością dokonywaną przez klientów stanowi przychód Wnioskodawcy z tytułu świadczenia usług pośrednictwa (prowizja).


Pakowaniem towarów i dostarczeniem towarów do przewoźnika zajmuje się sprzedawca. Zakupiony towar nie trafia do Wnioskodawcy. Sprzedawcy wysyłają towar bezpośrednio na adres klientów. Klient jest informowany o wysyłce towaru z kraju spoza UE.


Wnioskodawca nie dokonuje zgłoszenia celnego, ani nie występuje jako przedstawiciel klienta (bezpośredni lub pośredni). Wypełnienie formalności celnych związanych z importem towaru spoczywa na kliencie (ostateczny odbiorca) oraz sprzedawcy (organizator transportu). Wnioskodawca nie wyklucza, że klient (ewentualnie sprzedawca) może korzystać z usług przedstawiciela, ani nie wyklucza, że import towarów może podlegać zwolnieniu z podatku VAT.


W przypadku dostawy nieterminowej lub niezgodnej z zamówieniem istnieje możliwość uzyskania od sprzedawcy zwrotu ceny nabycia towaru. Wówczas Wnioskodawca zwraca klientowi całość kwoty za zamówiony towar albo zamawia ponownie towar od sprzedawcy.


Wnioskodawca nie otrzymuje od sprzedawców faktur/rachunków potwierdzających zakup przez klientów i nie wystawia faktur klientom indywidualnym. Faktury są wystawiane wyłącznie przedsiębiorcom.


Sposób ustalenia wynagrodzenia Wnioskodawcy i zakres świadczeń jest wynikiem nawiązania stosunku prawnego z klientem, którego elementy określa regulamin strony internetowej. Zawarcie umowy zakupu towaru w serwisie aukcyjnym następuje w imieniu klienta, za pośrednictwem konta Wnioskodawcy w tym serwisie.


Wnioskodawca przenosi prawo do rozporządzania towarem na klienta w chwili złożenia zamówienia u sprzedawcy.


Wnioskodawca powziął wątpliwość czy dostawa towarów na rzecz klienta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski.


Mając na uwadze informacje wskazane w opisie sprawy należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności wypełniają znamiona handlu towarami. Przedmiotem nabycia przez klientów są towary oferowane na stronie internetowej Wnioskodawcy, który posiada władztwo ekonomiczne tych towarów i praktyczną możliwość dysponowania nimi jak właściciel. To Wnioskodawca wyszukuje i decyduje jakie towary i za jaką cenę zostaną zaoferowane do sprzedaży na jego stronach internetowych. Klienci Wnioskodawcy nie mają żadnego wpływu na wartość (cenę) kupowanego towaru, nie decydują o wyborze oferty ani podmiotu, od którego nabędą towar. O wyborze sprzedawcy oraz cenie wystawionego na własnych stronach internetowych towarów decyduje wyłącznie Wnioskodawca. Klienci nie podejmują także decyzji o miejscu dostawy towarów, ponieważ to Wnioskodawca określa je w momencie dokonywania zakupu od sprzedawcy. Wnioskodawca jest również podmiotem odpowiedzialnym za udzielanie gwarancji tytułem rękojmi za wady towarów oraz przeprowadzanie i rozpoznawanie reklamacji towarów.


Tym samym czynności wykonywane przez Wnioskodawcę wpisują się w definicję odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, dokonywaną na rzecz jego klientów. W konsekwencji, w celu prawidłowego rozliczenia podatku przez Wnioskodawcę zastosowanie znajdują przepisy dotyczące dostawy towarów.


Stosownie do art. 2 pkt 1 ustawy, przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a. Przez terytorium Unii Europejskiej rozumie się terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej (…) (art. 2 pkt 3 ustawy). Natomiast na mocy art. 2 pkt 5 ustawy – przez terytorium państwa trzeciego rozumie się terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3.


Zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy, przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej.


Definicja ustawowa importu towarów kładzie nacisk przede wszystkim na czynność faktyczną, czyli przywóz towaru. Dla zaistnienia importu nie ma znaczenia cel przywozu, czy stosunek prawny, w ramach którego dokonano przywozu, gdyż jeżeli towar został faktycznie przywieziony z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej, to ma miejsce import.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy, miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią – miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.


Stosownie do art. 22 ust. 2 ustawy, w przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie.


Zatem, kiedy ten sam towar jest przedmiotem kolejnych dostaw, lecz faktycznie jest przemieszczany od pierwszego dostawcy do finalnego nabywcy, przyjmuje się, że ma miejsce tylko jedna wysyłka (transport). Z uwagi na to, że dokonywane jest tylko jedno przemieszczenie towarów, to tylko jedna dostawa może być uznana za dostawę „ruchomą” towarów, pozostałe zaś są dostawami „nieruchomymi”.


W myśl art. 22 ust. 2a ustawy, w przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego przez nabywcę, który dokonuje również ich dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej do tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towarów należy przyporządkować jego dostawie.


Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 2b ustawy, w przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego, wysyłka lub transport tych towarów są przyporządkowane wyłącznie dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego.


Przy czym stosownie do art. 22 ust. 2d ustawy, przez podmiot pośredniczący, o którym mowa w ust. 2b i 2c, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz.


Zaś art. 22 ust. 2c ustawy stanowi, że w przypadku gdy podmiot pośredniczący przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.

Jednocześnie jak stanowi art. 22 ust. 3 ustawy, w przypadkach, o których mowa w ust. 2-2c, dostawę towarów, która:

  1. poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
  2. następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.


Zatem gdy towar jest wysyłany lub transportowany z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego przez nabywcę dokonującego również jego dostawy (podmiot kupujący towar i sprzedający ten sam towar) przy czym towar jest przemieszczany od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, na podstawie art. 22 ust. 2a ustawy, transport (wysyłkę) przyporządkowuje są dostawie realizowanej dla tego właśnie nabywcy. Jest to jednak założenie, mogące zostać obalone w przypadku, gdy z warunków dostawy wynika, że transport (wysyłkę) należy przyporządkować dostawie realizowanej przez tego nabywcę.


Natomiast gdy towar jest wysyłany lub transportowany z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium drugiego państwa członkowskiego. przy czym towar jest przemieszczany od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, art. 22 ust. 2b ustawy, wprowadza domniemanie, że wówczas transakcją „ruchomą” jest transakcja dostawy dokonana na rzecz podmiotu pośredniczącego. Jednocześnie przez podmiot pośredniczący, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz. Przy czym w przypadku gdy podmiot pośredniczący przekazuje swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.


Jednocześnie art. 22 ust. 2a i 2b ustawy nie ma zastosowania w przypadku, gdy podmiotem organizującym transport jest pierwszy lub ostatni podmiot w łańcuchu dostaw. W sytuacji gdy za transport towarów odpowiedzialny jest pierwszy dostawca, transport towarów należy przyporządkować dostawie towarów dokonywanej przez tego dostawcę (pierwszej dostawie w ramach łańcuchu dostaw). Natomiast w przypadku gdy za transport odpowiedzialny jest ostatni nabywca, transport towarów należy przyporządkować dostawie dokonanej na rzecz tego nabywcy (ostatniej dostawie w łańcuchu).


Przy tym stosownie do art. 22 ust. 4 ustawy, w przypadku gdy miejscem rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów jest terytorium państwa trzeciego, dostawę towarów dokonywaną przez podatnika lub podatnika podatku od wartości dodanej, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów, uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów.


Jednocześnie w myśl art. 26a ust. 1 ustawy, miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej.


W analizowanej sprawie Wnioskodawca nabywa towary od sprzedawców z krajów trzecich. Następnie Wnioskodawca dokonuje odpłatnej dostawy tych towarów na rzecz klientów, zarówno osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jak i przedsiębiorców. Przeważnie są to podmioty posiadające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Towary transportowane są bezpośrednio od sprzedawcy do klienta. Klient będzie informowany o wysyłce towarów z kraju spoza Unii Europejskiej.


Opisane warunki dostawy towarów wskazują, że jest to tzw. dostawa łańcuchowa, w której występują trzy podmioty, a rozporządzanie towarem jak właściciel przechodzi pomiędzy pierwszym i drugim, a następnie pomiędzy drugim i trzecim podmiotem w łańcuchu, natomiast wydanie towarów następuje bezpośrednio od pierwszego do ostatniego podmiotu.

W przedmiotowej sprawie istotne jest, który w kolejności uczestnik transakcji jest podatnikiem z tytułu importu towarów. Wnioskodawca wskazał, że nie dokonuje zgłoszenia celnego, ani nie występuje jako przedstawiciel klienta (bezpośredni lub pośredni) zaś wypełnienie formalności celnych związanych z importem towaru spoczywa na kliencie (ostateczny odbiorca) oraz sprzedawcy (organizator transportu). Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że klient dokonuje ewentualnych opłat z tytułu należnego cła i jest podatnikiem z tytułu importu towarów. Klient jako trzeci w kolejności podmiot w łańcuchu dostaw i jednocześnie importer towarów, nabywa towary od Wnioskodawcy z tym, że towary trafiają do niego bezpośrednio z kraju trzeciego. Zatem, regulacja art. 22 ust. 4 ustawy nie ma dla Wnioskodawcy zastosowania – nie jest on bowiem w tym przypadku podatnikiem dokonującym dostawy, który jednocześnie jest podatnikiem z tytułu importu tych towarów. W takim przypadku dostawę towaru dokonaną przez Wnioskodawcę na rzecz polskiego klienta, który jest jednocześnie importerem towaru, należy uznać - stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy - za dokonaną i opodatkowaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki, tj. na terytorium państwa trzeciego. Oznacza to, że dokonywane przez Wnioskodawcę dostawy towarów wysyłanych z terytorium państwa trzeciego do odbiorców w Polsce nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przez Wnioskodawcę na terytorium kraju.


Mając na uwadze powyższe, należy uznać, że dostawa towarów dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz klienta nie stanowi transakcji podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski.


Zatem stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.


Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.


W niniejszej sprawie, w oparciu o informacje przedstawione przez Wnioskodawcę jako element stanu faktycznego przyjęto, że Wnioskodawca nie dokonuje zgłoszenia celnego, zaś wypełnienie formalności celnych związanych z importem towaru spoczywa na kliencie (ostateczny odbiorca) oraz sprzedawcy (organizator transportu). Tym samym wydana interpretacja nie rozstrzyga, czy faktycznie odbiorca końcowy (klient) jest podatnikiem z tytułu importu nabywanych od Wnioskodawcy towarów.


Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).


Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).


Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP lub /KIS/wnioski. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj