2019.06.04 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0111-KDIB3-2.4012.197.2019.1.MGO

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-2.4012.197.2019.1.MGO
z 4 czerwca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2019 r. (data wpływu 4 kwietnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy czynności dotyczących pomocy społecznej obejmujących pobyt w domu pomocy społecznej, świadczenie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych, świadczenie usług w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, pobyt w mieszkaniu chronionym oraz pobyt i/lub posiłek w ośrodku wsparcia – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy czynności dotyczących pomocy społecznej obejmujących pobyt w domu pomocy społecznej, świadczenie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych, świadczenie usług w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, pobyt w mieszkaniu chronionym oraz pobyt i/lub posiłek w ośrodku wsparcia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – miasto na prawach powiatu jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanego dalej podatkiem VAT. Z dniem 1 stycznia 2017 r. Gmina wprowadziła centralizację rozliczeń w zakresie podatku VAT, obejmującą wszystkie jednostki organizacyjne Gminy (zgodnie z ustawą z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego, tekst jednolity Dz. U. 2018 r. poz. 280).

Jak stanowi art. 92 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jednolity Dz. U. 2018 r. poz. 995) miasto na prawach powiatu jest jednocześnie gminą realizującą zadania na zasadach określonych w tej ustawie. Stosownie do przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. 2018 r. poz. 994) gmina jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną, wykonującą zadania publiczne we własnym zakresie i na własną odpowiedzialność (art. 2 ust. 1 i 2). Zadania własne gminy, zadania własne powiatu oraz zadania zlecone z zakresu administracji rządowej gmina realizuje również poprzez swoje jednostki organizacyjne, działające w oparciu o własne statuty.

Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, do zadań własnych gminy należy między innymi:

udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym,
organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych,
kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu,
prowadzenie i zapewnienie miejsc w ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki.

Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę (art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej) należy między innymi organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

W ramach realizacji wyżej wymienionych zadań gmina pobiera następujące opłaty:

odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszona przez mieszkańca domu (art. 59 i art. 61 ustawy o pomocy społecznej) – opłata wnoszona na podstawie decyzji administracyjnej,
odpłatność osób obowiązanych do wnoszenia opłat, tj. małżonek, wstępni, zstępni za pobyt w domu pomocy społecznej za pobyt osób umieszczonych na podstawie decyzji administracyjnej (art. 61 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej) – opłata wnoszona jest na podstawie zawartej umowy lub decyzji ustalającej odpłatność,
należności z tytułu wydatków poniesionych zastępczo przez gminę za pobyt w domu pomocy społecznej (art. 61 ustawy o pomocy społecznej) – opłata wnoszona jest na podstawie decyzji administracyjnej ustalającej odpłatność, również dochodzenie zwrotu zastępczo wniesionej opłaty następuje w drodze decyzji administracyjnej (art. 61 ust. 3 i art. 104 ustawy o pomocy społecznej),
odpłatność za usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze (art. 50 ustawy o pomocy społecznej). Przyznanie ww. usług oraz odpłatności jakie ponoszą świadczeniobiorcy następuje na podstawie decyzji administracyjnej (art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej),
odpłatność za usługi świadczone w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi (art. 51a i 51b ustawy o pomocy społecznej),
odpłatność za pobyt w mieszkaniu chronionym, odpłatność za pobyt i/lub posiłek w ośrodku wsparcia (art. 97 ust. 1 i 5 ustawy o pomocy społecznej). Przyznanie pomocy w formie skierowania do mieszkania chronionego lub ośrodka wsparcia następuje na podstawie decyzji administracyjnej, która określa również odpłatność, jaką ponosi świadczeniobiorca (art. 106 ust.1 ustawy o pomocy społecznej).

Ad. 1,2,3 Osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącym samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej (art. 54 ustawy o pomocy społecznej).

Domy pomocy społecznej świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nich przebywających.

Domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu pozwolenia od wojewody:

jednostki samorządu terytorialnego,
Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia,
inne osoby prawne,
osoby fizyczne

Gmina w ramach otwartego konkursu ofert zleca również realizację zadania – prowadzenie domów pomocy społecznej (dps) – podmiotom uprawnionym. Wydatki związane z zapewnieniem całodobowej opieki mieszkańcom oraz zaspokojeniem ich niezbędnych potrzeb bytowych i społecznych w całości pokrywa dom pomocy społecznej. Gmina prowadzi domy pomocy społecznej w formie samorządowych jednostek budżetowych, tak więc to Gmina ponosi wszystkie wydatki, jakich domy pomocy społecznej dokonują w celu realizacji ustawowych zadań. Pobyt w dps jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca. Zobowiązanymi do wnoszenia opłaty za pobyt w dps są w kolejności:

mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu,
małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej,
gmina, z której mieszkaniec został skierowany do dps – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w dps, a opłatami wnoszonymi przez osoby o których mowa powyżej (pkt 1 i pkt 2).

Dochody z tytułu odpłatności w miejskich domach pomocy społecznej stanowią dochody tych jednostek, które zgodnie z zasadą budżetowania brutto, w całości podlegają odprowadzeniu do budżetu Gminy – dotyczy pkt 1 i pkt 3, natomiast dochody z tytułu odpłatności wnoszonej przez osoby wymienione w pkt 2 stanowią dochody Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (zwanej dalej MOPR), które również są odprowadzane do budżetu gminy. Mieszkańcy dps są obowiązani do wnoszenia odpłatności na podstawie decyzji administracyjnej, natomiast osoby zobowiązane do ponoszenia odpłatności za pobyt w dps – członkowie ich rodzin (tj. małżonek, wstępni, zstępni) zawierają z Gminą umowę, która określa wysokość zobowiązania finansowego. W niektórych przypadkach odpłatność ta może być ustalona również w drodze decyzji administracyjnej.

W przypadku niewywiązywania się zobowiązanych osób z obowiązku opłaty za pobyt w dps, opłaty te ponosi zastępczo Gmina, z której mieszkaniec został skierowany do dps. Gminie przysługuje prawo do dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków. W tym celu przeprowadzane jest postępowanie administracyjne zakończone wydaniem decyzji o zwrocie przez osobę zobowiązaną poniesionych przez Gminę opłat. Usługę w zakresie pobytu w dps świadczy dps, natomiast decyzje administracyjne kierujące osoby wymagające zabezpieczenia do dps i wysokość odpłatności za pobyt w dps wydaje MOPR. W odniesieniu do małżonka, wstępnych i zstępnych umowa dotycząca odpłatności zawierana jest przez Dyrektora MOPR (zg. z art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).

MOPR jest samorządową jednostką budżetową Gminy, nieposiadającą osobowości prawnej, która wydatki swoje pokrywa bezpośrednio z budżetu, a pobierane dochody odprowadza na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego (Gminy). Swoją działalność MOPR wykonuje na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. 2018 r. poz. 1508 z późn.zm.). MOPR realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej należące do zadań własnych Gminy oraz do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez Gminę.

Ad. 4 Świadczenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych przysługuje osobom uprawnionym na mocy przepisów ustawy o pomocy społecznej. W Gminie usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze są realizowane przez wykonawcę wybranego w trybie ustawy o zamówieniach publicznych. Zasady przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze reguluje uchwała podjęta przez Radę Miasta. Zasady odpłatności za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi reguluje rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych.

Przyznanie ww. usług następuje na podstawie decyzji administracyjnej wydawanej przez MOPR. Decyzja określa zakres, okres i miejsce świadczenia oraz wysokość odpłatności, która uzależniona jest od poziomu dochodu na osobę w rodzinie, a więc mogą być również świadczone usługi nieodpłatnie. Opłata wnoszona jest bezpośrednio do MOPR-u. MOPR nie zawiera ze świadczeniobiorcami żadnych umów cywilnoprawnych. Opłaty za ww. usługi stanowią dochód MOPR-u, który zgodnie z ustawą o finansach publicznych odprowadzany jest do budżetu gminy.

Ad. 5 Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych mogą również zostać przyznane specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek świadczone w ośrodku wsparcia. Na podstawie art. 51a ust. 2 oraz art. 51b ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym ośrodkiem wsparcia jest między innymi środowiskowy dom samopomocy. Środowiskowy dom samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych. Gmina prowadzi środowiskowy dom pomocy społecznej w formie samorządowej jednostki budżetowej. Odpłatność za usługi świadczone w środowiskowych domach samopomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi ustala się w wysokości 5% kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie. Decyzję o skierowaniu do środowiskowego domu samopomocy wydaje MOPR w drodze decyzji administracyjnej (art. 51b ust. 5 ustawy o pomocy społecznej oraz par. 7 ust. 5 rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy), natomiast wpływy z tytułu odpłatności za ww. usługi stanowią dochody środowiskowego domu samopomocy związane z realizacją zadań zleconych (art. 51b ust. 7 ustawy o pomocy społecznej), które następnie w odpowiednich terminach zostają odprowadzone na rachunek bankowy najpierw Gminy a następnie Wojewody (po dokonaniu potrąceń wynikających z art. 255 ustawy o finansach publicznych). Ponadto uczestnicy środowiskowego domu samopomocy na swój wniosek mogą korzystać z posiłków w ramach zadań własnych Gminy, na podstawie uchwały Rady Miejskiej w sprawie zasad naliczania, sposobu pobierania oraz częściowego lub całkowitego zwalniania z odpłatności za posiłki dla podopiecznych tego domu. Wysokość odpłatności za posiłki jest określona w drodze decyzji administracyjnej, wydanej w sprawie skierowania do środowiskowego domu samopomocy społecznej lub zmiany tej decyzji w wysokości maksymalnie do 0,55% minimalnego wynagrodzenia za pracę, zgodnie z tabelą dziennej stawki za posiłki określonej w ww. uchwale.

Ad. 6 Gmina w ramach MOPR realizuje zadanie polegające na prowadzeniu i zapewnieniu miejsc w mieszkaniach chronionych (art. 17 ust. 1 pkt 12 ustawy o pomocy społecznej). Szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w mieszkaniach chronionych reguluje uchwała podjęta przez Radę Miejską, zgodnie z art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. Opłaty za pobyt w mieszkaniach ponoszą osoby skierowane do mieszkania chronionego, zgodnie z wydaną decyzją administracyjną. Wysokość odpłatności za pobyt w mieszkaniu chronionym uzależniona jest od wysokości dochodu na osobę w rodzinie. Podstawą naliczania odpłatności za pobyt w danym mieszkaniu chronionym jest średni miesięczny koszt pobytu w tym mieszkaniu, na który składa się suma wydatków poniesionych na utrzymanie mieszkania chronionego w roku poprzednim – opłaty czynszowe, opłaty za zużycie energii elektrycznej, co, gazu, wody, opłaty za odprowadzanie ścieków, wywóz śmieci czyli opłaty eksploatacyjne z wyłączeniem wydatków inwestycyjnych – par. 2 ust. 1 i ust. 2 uchwały Rady Miejskiej.

Gmina prowadzi również ośrodki wsparcia, w których osoby uprawnione korzystają z pobytu i/lub posiłku. Szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt i/lub posiłek w ośrodkach wsparcia reguluje uchwała podjęta przez Radę Miejską, zgodnie z art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. Opłaty za pobyt i/lub posiłek w ośrodkach wsparcia ponoszą osoby kierowane do ośrodka zgodnie z decyzją administracyjną wydawaną przez MOPR. Wysokość opłat uzależniona jest od wysokości dochodu osoby kierowanej do ośrodka wsparcia. Opłaty pobierane są przez Centrum Wsparcia i stanowią dochód tej jednostki.

Gmina w przedstawionym powyżej zakresie nie dokonuje sprzedaży, a jedynie realizuje obligatoryjne zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej. Działa jako podmiot prawa publicznego i w celu sprawowania władzy publicznej oraz w celu zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że zaspokajanie potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych Gminy, w szczególności obejmują one sprawy pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w zakresie opisanym powyżej Gmina występuje w roli podatnika czy też ma zastosowanie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, według którego nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (tekst jednolity Dz. U. 2018 r. poz. 2174 z późn. zm.), w art. 15 ust. 6 stanowi, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Podobnie art. 13 ust. 1 Dyrektywy 112 stanowi, iż krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Z przepisów tych wynika, że podmioty prawa publicznego nie są, co do zasady, uważane za podatników w odniesieniu do tych transakcji, w których występują jako organy władzy publicznej, a tego rodzaju działalność takich podmiotów – ich dostawy towarów lub świadczenie usług – nie należy do zakresu przedmiotowych przepisów dotyczących podatku od towarów i usług (wyrok NSA z dnia 12 sierpnia 2015 r., sygn. akt I FSK 43/14). Przez wykonywanie zadań publicznych rozumie się działania, które mają na celu zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej – mieszkańców gminy, podczas realizacji których Gmina może wykorzystywać środki prawne o charakterze władczym, właściwe władzy państwowej. O publicznym charakterze działania Gminy przesądza to, że wykonywanie zadań publicznych odbywa się na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego, z wykorzystaniem władztwa państwowego i przez te działania zaspokajane są potrzeby wspólnoty samorządowej (wyrok NSA z dnia 8 grudnia 2015 r., sygn. akt I FSK 1192/14, wyrok NSA z 19 listopada 2014 r., sygn. akt FSK 1669/13).

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych (wynikające z ustawy o pomocy społecznej). W myśl art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie na zasadzie partnerstwa z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Art. 16 ustawy o pomocy społecznej wskazuje, że na jednostkach samorządu terytorialnego spoczywa obowiązek zapewnienia realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej (ust. 1). Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych (ust. 2). Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o pomocy społecznej do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy między innymi organizowanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym, organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych a także kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę (art. 18 ust. 1 pkt 3 i 5 ustawy o pomocy społecznej) należy między innymi organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Z powyższych przepisów wynika, że zadania w zakresie pomocy społecznej służą realizacji polityki społecznej państwa. Oznacza to, że w przedstawionym we wniosku zakresie organy jednostek samorządu terytorialnego działają jako podmioty prawa publicznego i w celu sprawowania władzy publicznej. Organ samorządu terytorialnego w ramach władztwa publicznego decyduje kto i na jakich zasadach korzysta z pomocy społecznej. Pobierane opłaty uzależnione od dochodów osoby objętej taką pomocą mają w tym przypadku charakter daniny publicznej. Nie można bowiem mówić o ekwiwalentności pobieranych przez miasto świadczeń, gdyż pobierane opłaty rekompensują jedynie niewielki procent kosztów funkcjonowania tych placówek. W wyroku w sprawie C-246/08 Komisja v Finlandia Trybunał uznał, że w przypadku gdy zapłata uiszczana przez beneficjentów usług świadczonych przez podmioty publiczne (w sytuacji rozpatrywanej w wyroku były to usługi pomocy prawnej) zależy jedynie częściowo od rzeczywistej wartości świadczonych usług, a jej związek z tą wartością jest tym mniejszy, im skromniejsze są dochody i majątek beneficjenta, nie można uznać, że pomiędzy tymi usługami a świadczeniem ekwiwalentnym płaconym przez beneficjenta istnieje bezpośredni związek wymagany przepisami dyrektywy do tego, aby można uznać owo świadczenie za wynagrodzenie za usługi, a tym samym można było te usługi uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o podatku VAT.

Działalność gminy w tym zakresie nie ma również wpływu na konkurencję, ponieważ kierowana jest tylko do pewnej grupy obywateli a miasto nie działa na analogicznych zasadach jak podmioty prywatne prowadzące domy pomocy społecznej. Inny jest cel działania obu tych podmiotów, adresatami tych świadczeń są też różne grupy społeczne.

Stosunek prawny nawiązywany przez gminę we wszystkich przypadkach realizowany jest na podstawie przepisów administracyjnych, które na plan dalszy spychają cywilnoprawny charakter zawieranych umów, np. w przypadku pobytu w domu pomocy społecznej obowiązujące w zakresie szeroko rozumianej opieki społecznej nadały pobieranym opłatom charakter symboliczny, nieekwiwalentny i ściśle regulowany przez przepisy prawa administracyjnego, co odróżnia je od cen. Przyznanie usług wskazanych w niniejszym wniosku następuje w drodze decyzji administracyjnej, która określa zakres, okres i miejsce świadczenia oraz wysokość odpłatności, która uzależniona jest od poziomu dochodu na osobę w rodzinie. Może się zdarzyć tak, że mogą również być świadczone usługi nieodpłatnie.

Tak więc w ocenie gminy, pobierane przez nią opłaty:

z tytułu opłat ponoszonych przez mieszkańca dps, małżonka, zstępnych przed wstępnymi za pobyt w domu opieki społecznej,
z tytułu wydatków poniesionych zastępczo przez gminę za pobyt w domu pomocy społecznej,
za usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze,
za pobyt w mieszkaniu chronionym,
za pobyt i/lub posiłek w ośrodkach wsparcia,

należy uznać za wykonywanie władztwa publicznego.

Dlatego też w ocenie Gminy we wskazanym we wniosku zakresie ma zastosowanie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, który nie uznaje za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Pobierane opłaty nie podlegają podatkowi VAT, a tym samym nie stanowią wynagrodzenia za usługi świadczone przez Gminę, lecz są wykonywane w ramach zadań własnych gminy i zadań zleconych Gminie.

Podobne stanowisko zostało wyrażone w wyrokach:

III SA/G1 1457 WSA Gliwice,
I SA/Sz 279/17 Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 18 maja 2017 r.,
I SA/RZ 356/17 Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 8 sierpnia 2017 r.,
I S.A./LU 22/18 WSA w Lublinie z dnia 14 lutego 2018 r.,
I S.A./Po 1229/17 Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 8 marca 2018 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Należy zauważyć, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki: w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia, świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednakże samo stwierdzenie, że podmiot dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu nie jest wystarczającą przesłanką, aby daną czynność opodatkować podatkiem od towarów i usług. Istotnym jest, aby podmiot działał w charakterze podatnika, a więc osoby prowadzącej działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy – podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jako że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, należy uznać, że spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT. Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych gmin lub powiatów, podmioty te powinny być uznawane za podatników VAT. Zatem, w przypadku, gdy Powiat wykonuje czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą – powinien być traktowany jako podatnik VAT, gdyż w przedmiotowym zakresie działa de facto w sposób analogiczny do tych podmiotów.

Aby określić możliwość zastosowania art. 15 ust. 6 ustawy, który wyłącza organy władzy publicznej (oraz urzędy obsługujące te organy) z definicji podatnika VAT, konieczne jest określenie czy zadania realizowane przez Powiat są zadaniami, dla których Powiat został powołany w ramach reżimu publicznoprawnego, czy też są to czynności wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Powyższe oznacza, że decydującą przesłanką przesądzającą o uznaniu bądź nieuznaniu organu władzy publicznej za podatnika VAT będzie zachowanie się tego organu jako organu władzy publicznej, bądź jako podatnika w stosunku do określonych świadczeń.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników ma charakter wyłączenia podmiotowo-przedmiotowego.

Aby to wyłączenie miało miejsce, muszą zostać spełnione dwa warunki:

dotyczy ono wyłącznie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy,
odnosi się tylko do tych czynności, które związane są z realizacją zadań nałożonych na te podmioty przepisami prawa i do realizacji których zostały one powołane.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Konieczność spełniania dwóch warunków wyłączających organy publiczne z opodatkowania VAT (wykonywanie czynności przez organ podlegający prawu publicznemu oraz wykonywanie danej czynności przez podmiot działający w charakterze organu publicznego w odniesieniu do tej czynności) była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak stwierdził TSUE w orzeczeniu w sprawie C-4/89 – Comune di Carpaneto Piascentino i inni a Ufficio provinciale imposta sul valore aggiunto di Piacenza – art. 4(5) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby czynności wykonywane przez organy publiczne w rozumieniu tego przepisu stanowiły czynności wykonywane przez organy prawa publicznego podlegające szczególnym zasadom prawnym mającym do nich zastosowanie. Drugi akapit tej regulacji należy natomiast interpretować w taki sposób, aby Państwa Członkowskie zobowiązane były zapewnić, by organy prawa publicznego traktowane były jak podatnicy w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze organów publicznych w przypadku, gdy czynności te mogą być również podejmowane w ramach działalności konkurencyjnych przez przedsiębiorców prywatnych, jeśli traktowanie tych organów jako podmiotów nieposiadających statusu podatnika mogłoby prowadzić do istotnego naruszenia zasad konkurencji.

Wyłączenie organów władzy publicznej stanowi odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania i jako takie musi być ściśle interpretowane.

Dokonując wykładni art. 15 ust. 6 ustawy i art. 4 (5) VI Dyrektywy należy więc rozgraniczyć sferę imperium, która została wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług od sfery dominium, w której stosownie do wskazanych wyżej przepisów, organy powinny być traktowane jak podatnicy tego podatku.

Innymi słowy organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach – gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań (co wynika z pierwszej części art. 15 ust. 6 ustawy) oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych. Stąd też, aby uznać, że organ działa w zakresie swoich funkcji ustawowych i jednocześnie nie korzysta z formy cywilistycznej musi zaistnieć sytuacja tego rodzaju, że przy realizacji danego zadania – określonej prawem czynności wykonywanej w interesie publicznym, organ ten wyposażony jest we władztwo publiczne, tj. występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w danej czynności.

Powiat, w rozumieniu ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2019, poz. 511), jest jednostką samorządu terytorialnego. Posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Powiat, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie powiatowym wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie pomocy społecznej.

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym, w celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi podmiotami.

Na podstawie art. 92 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019 r., poz. 506), zwanej dalej ustawą o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym – zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych (art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym).

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym – w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Z powyższego wynika, że Powiat wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Należy nadmienić, że pojęcie podatnika obejmuje swym zakresem podmioty, które dokonują czynności podlegającej opodatkowaniu. Ustawodawca określił wskazane pojęcie na tyle szeroko, by w każdym przypadku profesjonalnej aktywności zawodowej, dokonywania czynności opodatkowanych podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie tych czynności.

Działalność gospodarcza ma miejsce również wówczas, gdy nie przyniosła ona żadnych widocznych efektów (bez względu na cel i rezultat takiej działalności). Charakterystyka ta pozwala na uznanie, że pojęcie podatnika na gruncie podatku od towarów i usług ma wymiar autonomiczny – niezależny od uregulowań innych aktów normatywnych regulujących stosunki prawnopodatkowe.

Przymiot podatnika podatku od towarów i usług przypisany jest, oprócz osoby fizycznej czy prawnej, również wyodrębnionej jednostce organizacyjnej samodzielnie wykonującej działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Samodzielność gospodarcza w prowadzeniu działalności gospodarczej oznacza możliwość podejmowania decyzji, a zarazem posiadanie odpowiedniego stopnia odpowiedzialności za podjęte decyzje, w tym za szkody poniesione wobec osób trzecich, jak również ponoszenie przez podmiot ryzyka gospodarczego.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest miastem na prawach powiatu. Miasto na prawach powiatu jest jednocześnie gminą realizującą zadania na zasadach określonych w ustawie o samorządzie powiatowym. Zadania własne gminy, zadania własne powiatu oraz zadania zlecone z zakresu administracji rządowej gmina realizuje również poprzez swoje jednostki organizacyjne, działające w oparciu o własne statuty.

Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, do zadań własnych gminy należy między innymi:

udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym,
organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych,
kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu,
prowadzenie i zapewnienie miejsc w ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki.

W ramach realizacji wyżej wymienionych zadań gmina pobiera następujące opłaty:

odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszona przez mieszkańca domu (art. 59 i art. 61 ustawy o pomocy społecznej) – opłata wnoszona na podstawie decyzji administracyjnej,
odpłatność osób obowiązanych do wnoszenia opłat, tj. małżonek, wstępni, zstępni za pobyt w domu pomocy społecznej za pobyt osób umieszczonych na podstawie decyzji administracyjnej (art. 61 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej) – opłata wnoszona jest na podstawie zawartej umowy lub decyzji ustalającej odpłatność,
należności z tytułu wydatków poniesionych zastępczo przez gminę za pobyt w domu pomocy społecznej (art. 61 ustawy o pomocy społecznej) – opłata wnoszona jest na podstawie decyzji administracyjnej ustalającej odpłatność, również dochodzenie zwrotu zastępczo wniesionej opłaty następuje w drodze decyzji administracyjnej (art. 61 ust. 3 i art. 104 ustawy o pomocy społecznej),
odpłatność za usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze (art. 50 ustawy o pomocy społecznej). Przyznanie ww. usług oraz odpłatności jakie ponoszą świadczeniobiorcy następuje na podstawie decyzji administracyjnej (art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej),
odpłatność za usługi świadczone w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi (art. 51a i 51b ustawy o pomocy społecznej),
odpłatność za pobyt w mieszkaniu chronionym, odpłatność za pobyt i/lub posiłek w ośrodku wsparcia (art. 97 ust. 1 i 5 ustawy o pomocy społecznej). Przyznanie pomocy w formie skierowania do mieszkania chronionego lub ośrodka wsparcia następuje na podstawie decyzji administracyjnej, która określa również odpłatność, jaką ponosi świadczeniobiorca (art. 106 ust.1 ustawy o pomocy społecznej).

Osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącym samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Gmina w ramach otwartego konkursu ofert zleca również realizację zadania – prowadzenie domów pomocy społecznej (dps) – podmiotom uprawnionym. Wydatki związane z zapewnieniem całodobowej opieki mieszkańcom oraz zaspokojeniem ich niezbędnych potrzeb bytowych i społecznych w całości pokrywa dom pomocy społecznej. Gmina prowadzi domy pomocy społecznej w formie samorządowych jednostek budżetowych. Pobyt w dps jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca. Zobowiązanymi do wnoszenia opłaty za pobyt w dps są w kolejności:

mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu,
małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej,
gmina, z której mieszkaniec został skierowany do dps – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w dps, a opłatami wnoszonymi przez osoby o których mowa powyżej (pkt 1 i pkt 2).

Mieszkańcy dps są obowiązani do wnoszenia odpłatności na podstawie decyzji administracyjnej, natomiast osoby zobowiązane do ponoszenia odpłatności za pobyt w dps – członkowie ich rodzin (tj. małżonek, wstępni, zstępni) zawierają z Gminą umowę, która określa wysokość zobowiązania finansowego. W niektórych przypadkach odpłatność ta może być ustalona również w drodze decyzji administracyjnej.

MOPR realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej należące do zadań własnych Gminy oraz do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez Gminę.

Świadczenie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych przysługuje osobom uprawnionym na mocy przepisów ustawy o pomocy społecznej. W Gminie usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze są realizowane przez wykonawcę wybranego w trybie ustawy o zamówieniach publicznych. Zasady przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze reguluje uchwała podjęta przez Radę Miasta. Zasady odpłatności za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi reguluje rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych.

Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych mogą również zostać przyznane specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek świadczone w ośrodku wsparcia. Na podstawie art. 51a ust. 2 oraz art. 51b ośrodkiem wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym ośrodkiem wsparcia jest między innymi środowiskowy dom samopomocy. Środowiskowy dom samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych. Gmina prowadzi środowiskowy dom pomocy społecznej w formie samorządowej jednostki budżetowej. Odpłatność za usługi świadczone w środowiskowych domach samopomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi ustala się w wysokości 5% kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie. Decyzję o skierowaniu do środowiskowego domu samopomocy wydaje MOPR w drodze decyzji administracyjnej. Ponadto uczestnicy środowiskowego domu samopomocy na swój wniosek mogą korzystać z posiłków w ramach zadań własnych Gminy, na podstawie uchwały Rady Miejskiej w sprawie zasad naliczania, sposobu pobierania oraz częściowego lub całkowitego zwalniania z odpłatności za posiłki dla podopiecznych tego domu. Wysokość odpłatności za posiłki jest określona w drodze decyzji administracyjnej, wydanej w sprawie skierowania do środowiskowego domu samopomocy społecznej lub zmiany tej decyzji w wysokości maksymalnie do 0,55% minimalnego wynagrodzenia za pracę, zgodnie z tabelą dziennej stawki za posiłki określonej w ww. uchwale.

Gmina w ramach MOPR realizuje zadanie polegające na prowadzeniu i zapewnieniu miejsc w mieszkaniach chronionych. Szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w mieszkaniach chronionych reguluje uchwała podjęta przez Radę Miejską, zgodnie z art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. Opłaty za pobyt w mieszkaniach ponoszą osoby skierowane do mieszkania chronionego, zgodnie z wydaną decyzją administracyjną.

W przedmiotowej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii uznania Gminy za podatnika z tytułu czynności, za które pobiera się opłaty tj. pobyt w domu pomocy społecznej, świadczenie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych, świadczenie usług w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, pobyt w mieszkaniu chronionym, pobyt i/lub posiłek w ośrodku wsparcia.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r., poz. 1508, z późn. zm.), pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Stosownie do zapisu zawartego w art. 6 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej, przez jednostkę organizacyjną pomocy społecznej rozumie się regionalny ośrodek polityki społecznej, powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, dom pomocy społecznej, placówkę specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji kryzysowej.

Na podstawie art. 15 ustawy o pomocy społecznej pomoc społeczna polega w szczególności na:

przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;
pracy socjalnej;
prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;
analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;
realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;
rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą (art. 16 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych (art. 16 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).

Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych, kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu (art. 17 ust. 1 pkt 11, 12 i 16 ustawy o pomocy społecznej).

Do zadań własnych gminy należy prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki (art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej).

Na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Do zadań własnych powiatu należy prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób (art. 19 pkt 10 ustawy o pomocy społecznej).

Stosownie do art. 48 ustawy o pomocy społecznej osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona.

Jak stanowi art. 50 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.

Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić – art. 50 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej.

Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem – art. 50 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej.

W myśl art. 50 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Stosownie do art. 50 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia.

Jak stanowi art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.

Na podstawie art. 51 ust. 1-3 ustawy o pomocy społecznej, osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia. Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu.

Stosownie do art. 51a ust. 1-4 ustawy o pomocy społecznej ośrodkami wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi są: środowiskowy dom samopomocy lub klub samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zwanych dalej „uczestnikami”, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności w celu zwiększania zaradności i samodzielności życiowej, a także ich integracji społecznej. Środowiskowy dom samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym. Okres korzystania z miejsca całodobowego pobytu w środowiskowym domu samopomocy nie może być jednorazowo dłuższy niż 3 miesiące, z możliwością przedłużenia do 6 miesięcy w uzasadnionych przypadkach, przy czym maksymalny okres pobytu całodobowego osoby w roku kalendarzowym nie może być dłuższy niż 8 miesięcy. Zakres usług świadczonych w klubach samopomocy ustala właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej klub samopomocy w uzgodnieniu z wojewodą.

Jak stanowi art. 51b ust. 1, 3-5 ustawy o pomocy społecznej odpłatność miesięczną za usługi świadczone w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi ustala się w wysokości 5% kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie przekracza kwotę 300% odpowiedniego kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2. Odpłatność za usługi całodobowe w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi ustala się w wysokości 70% dochodu osoby korzystającej z usług, proporcjonalnie do okresu jej pobytu. Odpłatność, o której mowa w ust. 1 i 3, nie może być wyższa niż średnia miesięczna kwota dotacji na jednego uczestnika, o której mowa w art. 51c ust. 3, wyliczona dla ośrodka wsparcia, w którym osoba przebywa. Decyzję o skierowaniu do ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi i decyzję ustalającą odpłatność za korzystanie z usług w tych ośrodkach wydaje właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej lub zlecającej prowadzenie ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osobie pełnoletniej, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, w szczególności osobie z zaburzeniami psychicznymi, osobie opuszczającej pieczę zastępczą w rozumieniu przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład dla nieletnich, a także cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, może być przyznane wsparcie w mieszkaniu chronionym.

Stosownie do art. 53 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą pod opieką specjalistów osoby tam przebywające do prowadzenia samodzielnego życia lub wspomagającą te osoby w codziennym funkcjonowaniu.

Na mocy art. 53 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej mieszkanie chronione może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub organizację pożytku publicznego i w zależności od celu udzielania wsparcia prowadzone jest jako mieszkanie chronione treningowe lub mieszkanie chronione wspierane.

Jak stanowi art. 54 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Zgodnie z art. 54 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.

W myśl art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej.

Na mocy art. 61 ust. 1-3 ustawy o pomocy społecznej obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
małżonek, zstępni przed wstępnymi,
gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

-przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:
1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
2. w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić osoby niewymienione w ust. 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2a.

W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, art. 103 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

W przypadku niewywiązywania się osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 2a, z obowiązku opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Gminie przysługuje prawo dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków.

Jak stanowi art. 90 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej osoba usamodzielniana zamieszkująca w mieszkaniu chronionym jest obowiązana do ponoszenia częściowych kosztów utrzymania tego mieszkania proporcjonalnie do swoich dochodów. W uzasadnionych przypadkach starosta może ją zwolnić z ponoszenia opłat.

Na podstawie art. 97 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej opłatę za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych ustala podmiot kierujący w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług. Osoby nie ponoszą opłat, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego.

Na mocy art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala, w zakresie zadań własnych, szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych.

Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego (art. 102 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

Jak stanowi art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej kierownik ośrodka pomocy społecznej ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi przed wstępnymi mieszkańca domu wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt tego mieszkańca w domu pomocy społecznej, biorąc pod uwagę wysokość dochodów i możliwości, przy czym opłata ta nie powinna być zwiększana w przypadku gdy jedna z osób jest zwalniana z odpłatności z mocy prawa lub z powodów, o których mowa w art. 64.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej.

W myśl art. 110 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne – ośrodki pomocy społecznej.

Na mocy art. 110 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej Ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Stosownie do art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej, wójt (burmistrz, prezydent miasta) udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy.

Analizując wskazane powyżej przepisy, należy zwrócić uwagę na uznaniowy charakter decyzji w przedmiocie przyznania świadczeń opieki społecznej co powoduje, że nawet w przypadku spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek organ pomocy społecznej może przyznać ją w wymiarze i zakresie, który uzna za niezbędny. Uprawnienia wynikające z przepisów ustawy o pomocy społecznej mają bowiem charakter jedynie subsydiarny, co oznacza, że uzupełniają środki, możliwości i uprawnienia własne osoby objętej systemem świadczeń z pomocy społecznej.

Mając na uwadze powołane przepisy należy zauważyć, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nie czynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług należy zatem rozumieć prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie w odniesieniu do należności za pobyt w domu pomocy społecznej, odpłatności za usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze, odpłatności za usługi świadczone w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, odpłatności za pobyt w mieszkaniu chronionym i odpłatności za pobyt i/lub posiłek w ośrodku wsparcia mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie (zapewnienie ww. świadczeń), które jest wykonywane z nakazu organu władzy (decyzja administracyjna) pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni beneficjent czynności.

Wnioskodawca zobowiązuje się wykonać określone decyzją administracyjną czynności na rzecz konkretnej osoby, która za te czynności dokonuje opłaty w określonej wysokości bądź też opłaty tej dokonuje osoba trzecia. Skoro jest możliwe zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy), należy uznać je za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

Bez znaczenia pozostaje fakt, że w przypadku np. umieszczenia osoby w domu pomocy społecznej, opłaty ponoszą również inne osoby – rodzina pensjonariusza (np. małżonek, zstępni przed wstępnymi) czy też zastępczo Gmina, a nie sama osoba skierowana do domu pomocy społecznej.

W ocenie Organu istotnym jest to, że decyzje administracyjne orzekają jedynie w danej sprawie w stosunku do konkretnej osoby (świadczeniobiorcy). Zatem działanie Wnioskodawcy obejmujące wydanie decyzji administracyjnej rozstrzygającej, w jakiej formie zostanie przyznane świadczenie na rzecz podopiecznego, tj. czy zostanie przyznane świadczenie czy też nie, jest czym innym niż sama realizacja tego świadczenia, która stanowi niewątpliwie czynność cywilnoprawną, bowiem czynności wykonywane w oparciu o tę decyzję są usługami wykonywanymi na podstawie czynności cywilnoprawnych.

Fakt, że Wnioskodawca obarczony jest zadaniem w postaci realizacji tych usług wynikających z decyzji administracyjnych nie jest jednoznaczny z tym, że automatycznie zostaje wyłączony z zakresu podatku VAT, bowiem w przedmiotowej sprawie zachodzi związek pomiędzy otrzymywanymi dochodami (uiszczanymi opłatami) a zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. Tym samym uiszczane opłaty są niczym innym jak wynagrodzeniem wnoszonym na poczet świadczenia usług dokonywanych przez Wnioskodawcę. Jednocześnie podobne lub takie same czynności mogą być wykonywane przez inne podmioty, tzw. podmioty konkurencyjne.

W analizowanej sprawie mamy więc do czynienia z sytuacją, w której występować będzie skonkretyzowane świadczenie (tj. zapewnienie pobytu w domu pomocy społecznej, zapewnienie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych, świadczenie usług w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, zapewnienie pobytu w mieszkaniu chronionym, czy pobytu i/lub posiłku w ośrodku wsparcia), które będzie wykonywane z nakazu organu (decyzja administracyjna) pomiędzy dwiema określonymi stronami transakcji, dla którego istnieć będzie bezpośredni beneficjent czynności. Wnioskodawca zobowiązuje się wykonać określone decyzją administracyjną czynności na rzecz konkretnej osoby, która za te czynności dokona opłaty w określonej decyzją wysokości. Możliwe będzie zatem zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy). Dlatego też, czynności świadczone przez Wnioskodawcę spełniają definicję świadczenia usług określoną w art. 8 ust. 1 ustawy i Wnioskodawca w zakresie tych czynności nie korzysta z wyłączenia z grona podatników podatku od towarów i usług.

W świetle powyższych rozważań i przedstawionych okoliczności należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie bezpośrednim odbiorcą ww. usług jest osoba korzystająca z pomocy społecznej, a tym samym z usług świadczonych przez Wnioskodawcę. Opłaty za wymienione we wniosku świadczenia, określane są każdorazowo na podstawie decyzji administracyjnej.

Zatem czynności wykonywane przez Wnioskodawcę dotyczące świadczenia usług w zakresie pomocy społecznej spełniają definicję świadczenia usług wymienioną w art. 8 ust. 1 ustawy, które z uwagi na ich odpłatność podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Wnioskodawca w zakresie tych czynności nie będzie korzystał z wyłączenia od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 15 ust. 6 ustawy. Zatem Wnioskodawca świadcząc przedmiotowe usługi jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Podsumowując, w stosunku do jednostki samorządu terytorialnego, jaką jest Gmina, w zakresie opłat pobieranych za pobyt w domu pomocy społecznej, za usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze, za usługi świadczone w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi, opłat za pobyt w mieszkaniu chronionym, opłat za pobyt i/lub posiłek w ośrodku wsparcia nie ma zastosowania art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, który nie uznaje za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że pobierane opłaty nie podlegają podatkowi VAT, a tym samym nie stanowią wynagrodzenia za usługi świadczone przez Gminę, jest nieprawidłowe

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę we wniosku wyroków sądów administracyjnych tut. Organ wyjaśnia, że wskazane wyroki zostały potraktowane jako element argumentacji Wnioskodawcy, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnej sprawy i co do zasady wiążą one stronę postępowania w konkretnych, indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Zatem wskazane we wniosku wyroki sądu nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin