Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-2.4011.288.2019.1.KP
z 30 sierpnia 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 31 lipca 2019 r. (data wpływu 31 lipca 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 lipca 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu (…) 2016 Sąd Okręgowy orzekł rozwód Wnioskodawczyni i jej męża (sygn. akt (…)). Wyrok stał się prawomocny dnia (…) 2016. W wyroku sąd orzekł nie tylko o rozwiązaniu małżeństwa ale także o podziale majątku, alimentach na nieletniego syna oraz o sprawowaniu nad nim opieki rodzicielskiej. Z uwagi na dobro dziecka Wnioskodawczyni zależało na jak najmniej konfliktowym rozwiązaniu małżeństwa oraz o pozostawieniu ojcu dziecka jak największej swobody w kontaktach z synem (zwłaszcza, iż przy jednej z dyskusji dotyczących polubownego ustalenia opieki nad synem stwierdził, że będzie miał z nim kontakt na własnych warunkach albo wcale). Rozwód odbył się bez orzekania o winie. Były mąż sumiennie płaci alimenty na syna, które aktualnie są wyższe niż te ustalone przez sąd w sprawie sygn. akt (…). Zostały podwyższone polubownie z uwagi na zwiększające się z wiekiem potrzeby dziecka oraz wysokie zarobki jego ojca. Terminowe regulowanie alimentów nie jest z jego strony żadnym wyczynem, ponieważ z uwagi na osiągane przez niego wysokie dochody ze stosunku pracy uchylanie się od płacenia alimentów wiązałoby się z szybką, skuteczną i bezproblemową egzekucją ewentualnego zadłużenia.

W kwestii opieki nad synem sąd orzekł, w oparciu o porozumienie rodzicielskie stanowiące załącznik do pozwu o rozwód, co następuje:

• obojgu rodzicom pozostawiono pełną władzę rodzicielską,
• wyznaczono harmonogram spotkań ojca z synem,
• ponadto w wyżej wspomnianym porozumieniu zawarto zapis (pominięty w wyroku), iż Zainteresowana i jej mąż ustalają miejsce zamieszkania dziecka do pełnoletności przy matce.
  
  

Harmonogram spotkań ojca z synem uległ modyfikacji (w wyniku polubownych pisemnych ustaleń pomiędzy rodzicami bez udziału sądu) i aktualnie ojciec zabiera do siebie syna w poniedziałki i środy w godzinach od 17:00 do 18:30 oraz w jeden dzień weekendowy (na zmianę sobota i niedziela). Jeśli jest to sobota to syn może zostać u niego na noc, a jeśli jest to niedziela to na noc wraca do domu. Ojciec był również z synem na tygodniowych wczasach. Poza spotkaniami odbywającymi w ramach harmonogramu wizyt ojciec nie kontaktuje się ani z synem ani z Wnioskodawczynią (wykazując tym samym zainteresowanie synem).

W praktyce Wnioskodawczyni i jej były mąż mieszkali razem do dnia 30 czerwca 2019 roku. Tego dnia były mąż wyprowadził się do mieszkania, które kupił dla siebie (…). Od dnia 1 lipca 2019 roku, pomimo zasądzonych alimentów i odbywających się spotkań ojca z synem, Zainteresowana zaczęła funkcjonować jak osoba samotnie wychowująca dziecko. To ona odprowadza syna do przedszkola (przed wyprowadzką robił to jego ojciec) oraz go odbiera, z nią nauczycielki załatwiają sprawy związane z uczęszczaniem syna do przedszkola. Wnioskodawczyni chodziłam z synem do psychologów (na wniosek nauczycielek przedszkola – trzy wizyty u psychologa, jedna u terapeuty integracji sensorycznej oraz jedna wizyta w poradni pedagogiczno-psychologicznej). Wnioskodawczyni chodzi z synem do lekarzy jak jest chory i zapewnia mu opiekę podczas choroby. To ona pilnuje terminów wizyt do dentysty i chodzi na nie z synem. Zainteresowana zorganizowała synowi chrzciny. Wnioskodawczyni organizuje mu urodziny, imieniny, święta – jego ojciec nawet mieszkając z Wnioskodawczynią i synem był jedynie biernym uczestnikiem tych wydarzeń.

O fakcie, iż pomimo otrzymywanych alimentów oraz odbywających się spotkań ojca z synem Zainteresowana jest osobą samotnie wychowującą dziecko najlepiej świadczy wyjazd ojca dziecka na spływ kajakowy, który miał miejsce w dniach (…) 2019 – (…) 2019. Ojciec dziecka wyjechał w czwartek wieczorem i wrócił w niedzielę wieczorem. Nie uzgodnił z Wnioskodawczynią tego wyjazdu. Nie wziął pod uwagę ani jej zdania na ten temat, ani jej planów. Nie zabrał do siebie syna w jeden dzień weekendowy, nie zapewnił mu również na ten dzień opieki – przykładowo w postaci jego rodziny – bo miał akurat inne plany. Weekendowe spotkania z synem są nie tylko jego przywilejem ale równocześnie obowiązkiem. Przez całą swoją nieobecność ani raz nie skontaktował się z synem.

Wnioskodawczynię i jej byłego męża różnią nie tylko kwestie światopoglądowe ale także podejście do wychowywania syna. Z uwagi na fakt, iż od urodzenia syn zdecydowaną większość czasu spędza z Zainteresowaną – to ona go wychowuje. Mieszka z Wnioskodawczynią i to ona spełnia wiodącą i również samotną, rolę osoby go wychowującej. Zainteresowana dba o jego rozwój fizyczny, psychiczny, emocjonalny oraz społeczny.

Wnioskodawczyni informuje również, iż osiąga dochody wyłącznie ze stosunku pracy, a więc rozlicza się z podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych, a syn nie osiąga żadnych dochodów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Zainteresowana może rozliczyć się z podatku dochodowego od osób fizycznych korzystając z preferencji przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dziecko?

Zdaniem Wnioskodawczyni, jest ona osobą samotnie wychowującą dziecko, a więc przysługuje jej prawo do preferencyjnego rozliczania się z podatku od osób fizycznych. Pomimo otrzymywanych alimentów oraz odbywających się spotkań ojca z synem trudno mówić o uczestnictwie ojca w procesie wychowania syna. Wychowanie to nie tylko zaspokajanie potrzeb materialnych dziecka ale także dbanie o jego rozwój fizyczny, psychiczny, emocjonalny, społeczny itp. W opinii Wnioskodawczyni jako matki o wychowaniu można mówić tylko w przypadku procesu ciągłego. Nie da się wychowywać dziecka w poniedziałki i środy od 17:00 do 18.30 oraz w jeden dzień w weekend, nie utrzymując z dzieckiem jakiegokolwiek kontaktu w pozostałe dni. To nie jest wychowywanie a jedynie utrzymywanie kontaktu. W takim wymiarze czasu godzinowym syn spędza czas z innymi osobami (kuzyni, ciotka, koledzy z przedszkola czy z placu zabaw) a trudno powiedzieć, iż wychowują oni dziecko Wnioskodawczyni.

Podsumowując – ojciec dziecka partycypuje w utrzymaniu go, jednak w rzeczywistości go nie wychowuje, pomimo utrzymywania z nim kontaktów. Syn mieszka z Wnioskodawczynią i przez większą część roku przebywa pod jej pieczą, a więc to ona jestem gwarantem ciągłości jego procesu wychowawczego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

− podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast stosownie do art. 6 ust. 9 cyt. ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka).
  
  

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowująca dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi zaś, iż ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji „wychowywać”, należy odwołać się do definicji słownikowych tego pojęcia.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowującej dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

W sytuacji, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 maja 2011 r. sygn. akt I FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: "Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Dodatkowo podkreślić należy, że nowelizacja ustawy PIT dokonana ustawą z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. poz. 1478), doprecyzowała dotychczasowe uregulowania dotyczące opodatkowania dochodów przez osoby samotnie wychowujące dzieci, w myśl których, aby rodzic mógł opodatkować swoje dochody na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 ustawy PIT, musi nie tylko być panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację, bądź też osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności, ale musi także spełnić pozostałe warunki określone przez ustawodawcę, tj. w szczególności samotnie wychowywać dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy PIT.

Z wniosku wynika, że od 2016 r. Wnioskodawczyni jest rozwiedziona. Były mąż sumiennie płaci alimenty na syna. Obojgu rodzicom pozostawiono pełną władzę rodzicielską oraz wyznaczono harmonogram spotkań ojca z synem. Ustalono również miejsce zamieszkania dziecka do pełnoletności przy matce. Ojciec zabiera do siebie syna w poniedziałki i środy w godzinach od 17:00 do 18:30 oraz w jeden dzień weekendowy (na zmianę sobota i niedziela). Jeśli jest to sobota to syn może zostać u niego na noc, a jeśli jest to niedziela to na noc wraca do domu. Ojciec był również z synem na tygodniowych wczasach. Poza spotkaniami odbywającymi w ramach harmonogramu wizyt ojciec nie kontaktuje się ani z synem ani z Wnioskodawczynią (wykazując tym samym zainteresowanie synem). Wnioskodawczyni i jej były mąż mieszkali razem do dnia 30 czerwca 2019 roku. Od dnia 1 lipca 2019 roku, pomimo zasądzonych alimentów i odbywających się spotkań ojca z synem, Wnioskodawczyni zaczęła funkcjonować jak osoba samotnie wychowująca dziecko. Syn mieszka z Wnioskodawczynią i to ona spełnia wiodącą i również samotną, rolę osoby go wychowującej. Dba o jego rozwój fizyczny, psychiczny, emocjonalny oraz społeczny.

Zainteresowana wskazała również, że osiąga dochody wyłącznie ze stosunku pracy, a więc rozlicza się z podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych, a syn nie osiąga żadnych dochodów.

Jak wynika z opisu sprawy oraz powołanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to Wnioskodawczyni ponosi zdecydowanie większy ciężar wychowania syna. Wychowywanie dziecka nie powinno być utożsamiane wyłącznie z fizycznym przebywaniem z dzieckiem czy wysokością wydatków ponoszonych na dziecko. Wychowania dziecka nie da się bowiem wyliczyć liczbowo, lecz należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym (jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych). Z przedstawionego we wniosku opisu wyraźnie wynika, że zaangażowanie matki w proces wychowawczy dziecka jest zdecydowanie większe. Ponadto, Wnioskodawczyni podejmuje wszystkie inicjatywy i ma głos decyzyjny w sprawach dotyczących syna. Niewątpliwie ojciec dziecka utrzymuje kontakty z synem oraz spełnia obowiązek alimentacyjny, jednakże należy podkreślić, że wychowanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego „utrzymania”, czy też czasowego (doraźnego) z nim przebywania bądź zapewniania atrakcji podczas wakacji czy ferii, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania dziecka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Odnosząc się do przedstawionej sytuacji, należy wskazać, że dopóki syn Wnioskodawczyni będzie osobą małoletnią, Wnioskodawczyni będzie przysługiwało prawo do rozliczenia się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (również w odniesieniu do roku, w którym syn Wnioskodawczyni osiągnie pełnoletność), o ile zmianie nie ulegnie stan faktyczny oraz prawny w tym zakresie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.