Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.514.2019.1.AKO
z 1 października 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 czerwca 2019 r. (data wpływu 2 sierpnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku do świadczonych usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 sierpnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku do świadczonych usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą. Świadczy usługi na rzecz Sp. z o.o. – Podmiotu Zarządzającego będącego spółką kapitałową i jednocześnie komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej ASI zwanej dalej SKA ASI. Podmiot Zarządzający jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI i tym samym jest uprawniony do zarządzania spółką SKA ASI.

Natomiast SKA ASI (podmiot założony, ale jeszcze nie zarejestrowany w KRS) to podmiot zarządzający funduszem inwestycyjnym zamkniętym powołanym przez grupę inwestorów. SKA ASI działa jako alternatywna spółka inwestycyjna, w rozumieniu art. 8a ust. 2 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, a jej wyłącznym przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Polityka inwestycyjna funduszu, zasady działania SKA ASI oraz zasady wypłaty zysku z inwestycji zostały szczegółowo określone w Umowie zawartej pomiędzy inwestorami, SKA ASI i Podmiotem Zarządzającym.

Wszystkie wskazane powyżej podmioty działają na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U.2018.1355 tj. z późn. zm.; dalej: ustawa FIZAFI). Zgodnie z ustawą, ASI jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego, instytucją wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Działalność ASI jest ściśle regulowana przepisami ustawy FIZAFI. Przede wszystkim ustawowo określona jest zarówno dopuszczalna forma prawna działalności ASI, jak również model zarządzani samym ASI. Zgodnie z art. 8a ust. 2 ASI może prowadzić działalność wyłącznie w formie:

• spółki kapitałowej, w tym spółki europejskiej
  

• spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka kapitałowa, w tym spółka europejska.
  
  
  

Wybór formy prawnej wpływa na model zarządzania samym ASI. Jeżeli ASI jest prowadzona w formie spółki kapitałowej (w tym europejskiej), zarządzającym ASI jest sama spółka kapitałowa będąca ASI, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI. Natomiast w przypadku prowadzenia przez ASI działalności w formie spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, zarządzającym ASI jest spółka kapitałowa, będąca jedynym komplementariuszem ASI. Inwestorem ASI jest podmiot, który posiada prawa uczestnictwa tej spółki (art. 8c ust. 1 ustawy FIZAFI).

Wnioskodawca jest członkiem zarządu Podmiotu Zarządzającego dysponującym wiedzą, doświadczeniem i kwalifikacjami w zakresie rynku i transakcji venture capital, niezbędnymi do zapewnienia realizacji polityki inwestycyjnej SKA ASI.

Wnioskodawca zawarł z Podmiotem Zarządzającym umowę, na mocy której świadczy następujące usługi:

1. Związane z zarządzaniem i reprezentacją Podmiotu Zarządzającego oraz SKA ASI:
   • reprezentowanie Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI – dokonywanie w imieniu Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI wszelkich czynności prawnych, zarówno sądowych, jak i pozasądowych;
     
   • prowadzenie spraw Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI, rozumiane jako bieżące zarządzanie Podmiotem Zarządzającym i SKA ASI obejmujące zarówno zwykłe czynności Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI jak czynności nagłe;
     
   • przygotowanie i wdrażanie z pozostałymi członkami zarządu Podmiotu Zarządzającego polityki inwestycyjnej SKA ASI;
     
   • przygotowanie i wprowadzanie w życie wraz z pozostałymi członkami zarządu Podmiotu Zarządzającego strategii rozwoju SKA ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;
     
   • przygotowywanie, uchwalanie i wdrażanie z pozostałymi członkami zarządu Podmiotu Zarządzającego aktów wewnętrznych Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI, w tym polityki zarządzania konfliktem interesów, regulaminów, instrukcji;
     
   • sporządzania wraz z pozostałymi członkami zarządu Podmiotu Zarządzającego sprawozdań finansowych Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI za dany rok obrotowy i przedstawiania go organom uprawnionym do ich oceny i zatwierdzania;
     
   • bieżącą analizę działalności Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI.
     
   Powyższe czynności wnioskodawca wykonuje jako członek zarządu Podmiotu Zarządzającego, czynności te mają charakter reprezentowania spółek w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych i nie są zdaniem wnioskodawcy bezpośrednio związane z zarządzaniem alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Tym samym nie są przedmiotem niniejszego wniosku o interpretację podatkową, zostały przywołane w celu zaprezentowania pełnego obrazu stanu faktycznego.
2. Związane z zarządzaniem portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem inwestycyjnym SKA ASI:
   • dokonywania analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem inwestycji SKA ASI zgodnie z zasadami polityki inwestycyjnej SKA ASI;
     
   • przygotowywaniu wniosków inwestycyjnych oraz przedstawianiu wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom SKA ASI, zgodnie z procedurami określonymi w Umowie;
     
   • przeprowadzaniu analiz ekonomicznych oraz zapewnianiu sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących inwestycji SKA ASI (tzw. analiz due diligence);
     
   • negocjowaniu warunków i zawierania w imieniu SKA ASI, umów mających za przedmiot inwestycje;
     
   • dokonywaniu w imieniu SKA ASI czynności faktycznych i prawnych związanych z nabywaniem oraz zbywaniem instrumentów będących przedmiotem inwestycji w zgodzie ze statutem SKA ASI, wewnętrznymi regulacjami SKA ASI, przepisami prawa i Umowie;
     
   • negocjowaniu warunków, w imieniu SKA ASI, i podpisywaniu w jej imieniu umów związanych ze zbyciem instrumentów będących przedmiotem inwestycji, w zgodzie ze statutem SKA ASI, wewnętrznymi regulacjami, przepisami prawa i Umowy;
     
   • wyborze, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług Podmiot Zarządzający uzna za konieczne oraz współpracy z takimi doradcami;
     
   • wykonywaniu, w imieniu SKA ASI praw z posiadanych przez tę spółkę instrumentów, w szczególności związanych z uprawnieniami do powoływania członków rad nadzorczych oraz członków zarządu, celem realizacji i zabezpieczenia interesów SKA ASI i jej akcjonariuszy;
     
   • zarządzania ryzykiem inwestycyjnym na etapie budowania portfela inwestycyjnego, zarządzania portfelem oraz jego wycofaniu się z inwestycji.
     
   
   

Zdaniem wnioskodawcy usługi wskazane w punkcie B stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym i są zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Z tytułu świadczenia powyżej opisanych usług wnioskodawcy przysługuje ryczałtowe wynagrodzenie miesięczne podzielone na część dotyczącą świadczenia usług związanych z zarządzaniem i reprezentowaniem Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI oraz związane z zarządzaniem SKA ASI. Ponadto umowa przewiduje wypłatę wynagrodzenia dodatkowego za skuteczne zarządzanie inwestycjami SKA ASI, uzależnione od rentowności inwestycji, zrealizowanej stopy zwrotu dla inwestorów oraz innych czynników szczegółowo opisanych w załącznikach do Umowy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy świadczone przez wnioskodawcę usługi zarządzania wskazane w pkt B stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz b) ustawy o VAT i tym samym są zwolnione z podatku od towarów i usług?
2. Czy zwolnieniem zostanie objęte również wynagrodzenie dodatkowe za skuteczne zarządzanie SKA ASI?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez niego usługi wskazane w pkt B stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem i są zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz b) ustawy o VAT. W konsekwencji, należne mu wynagrodzenie ryczałtowe za zarządzanie oraz ewentualne wynagrodzenie dodatkowe są zwolnione z podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Artykuł 43 ustawy o VAT wyszczególnia czynności, które podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT. W szczególności, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz b) z opodatkowania VAT zwolnione są usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią.

Artykuł 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT jest wyrazem implementacji do polskiego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE (dalej: „Dyrektywa VAT”) w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT. Z art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom z państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z podatku VAT. Na gruncie ustawy o VAT pojęcie „funduszu inwestycyjnego” zostało określone poprzez odesłanie do przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U.2018.1355 tj. z późn. zm.; dalej: ustawa FIZAFI)).

Zgodnie z art. 3 FIZAFI fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1. fundusz inwestycyjny otwarty
   
2. alternatywny fundusz inwestycyjny.
   
   

Zgodnie natomiast z art. 8a FIZAFI alternatywnym funduszem inwestycyjnym jest także alternatywna spółka inwestycyjna, która może być prowadzona w formie spółki komandytowej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki komandytowo- akcyjnej. Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Zgodnie natomiast z art. 8b FIZAFI zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Podkreślenia wymaga fakt, że zwolnienie z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz b) ustawy o VAT ma charakter przedmiotowy nie zaś podmiotowy. Z tego względu, zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów należy przyjąć, że zwolnienie z VAT ma zastosowanie do wszelkich podmiotów świadczących usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego lub jego części, w szczególności do czynności wykonywanych przez członków zarządu podmiotu reprezentującego spółkę zarządzającą funduszem i wykonujących w jego imieniu usługi, które mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem lub jego portfelem.

Zarówno ustawa o VAT, jak i rozporządzenia wykonawcze do niej nie zawierają definicji usług zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz b) ustawy o VAT. Do dnia 31 marca 2013 r. w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT ustawodawca definiował pojęcie zarządzania na cele stosowania ww. zwolnienia. Jednak na skutek nowelizacji spowodowanej dostosowaniem polskich przepisów do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, a w tym też wynikających z wyroków w sprawach C-275/11 GfBk oraz C-169/04 Abbey National, usunięto definicję z ustawy.

Również w Dyrektywie VAT nie została przewidziana definicja pojęcia „zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. Funkcje realizowane w ramach „zarządzania” zostały natomiast wskazane w załączniku nr II (dalej jako: „Załącznik II”) do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: „Dyrektywa UCITS”). Jak wynika z artykułu 6 ust. 2 Dyrektywy UCITS: „Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w Załączniku II”.

Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy UCITS, funkcje zarządzania obejmują w szczególności:

1. zarządzanie inwestycjami,
2. administrację:
   1. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;
   2. zapytania klientów;
   3. wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
   6. wypłatę zysków;
   7. emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;
   8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
   9. prowadzenie ksiąg,
3. wprowadzanie do obrotu.
   
   

Należy podkreślić, że powyższy katalog ma jedynie charakter przykładowy. Jak bowiem wskazuje sama Dyrektywa UCITS w art. 5 ust. 2, obowiązki wymienione we wspomnianym załączniku „nie są wyczerpujące”. Co więcej, Rzecznik generalny podkreślił ten aspekt w sposób jednoznaczny w opinii przedstawionej w sprawie C-169/04 Abbey National, stwierdzając, że „pojęcia określone w załączniku II nie są uznawane za definicje usług zarządzania funduszem powierniczym, lecz za typowe obowiązki spółki zarządzającej”. Zdaniem TSUE wyrażonym w wyroku w sprawie Abbey National, nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby zarządzanie składało się z szeregu różnych usług, które mogą być świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią.

Natomiast w wyroku w sprawie C-275/11 GfBk TSUE podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności »zarządzania« specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (...). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem »zarządzania« specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d”. W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu. W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze”. Zdaniem pełnomocnika „transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Tożsame wnioski płyną także z orzecznictwa krajowego w tym z wyroku NSA z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16: „Usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem, jeżeli tworzą odrębną całość i – jeśli je oceniać globalnie – są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzenie jego majątkiem (...)”. Podobne wnioski wypływają także z wyroku WSA w Warszawie z dnia 10 listopada 2016 r. sygn. II SA/Wa 2049/15.

Dodać również należy, że konieczność wykładni art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT w świetle orzecznictwa TSUE oraz ukształtowanej w tym orzecznictwie definicji „zarządzania” jest w pełni akceptowana w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, czego wyrazem są np. wyroki WSA w Warszawie z 17 stycznia 2013 r. sygn. III SA/Wa 1466/12 i III SA/Wa 1467/12.

Przenosząc powyższe rozważania na rodzaj świadczeń wykonywanych przez wnioskodawcę na rzecz SKA ASI w imieniu Podmiotu Zarządzającego, należy uznać iż wypełniają one definicję usługi zarządzania. Każda z nich jest bowiem częścią składową procesu prowadzącego do podjęcia decyzji o nabyciu udziałów/akcji lub innych instrumentów finansowych, zarządzania portfelem inwestycyjnym i zarządzania ryzykiem inwestycyjnym, a ostatecznie prowadzi do spieniężenia przez SKA ASI danej inwestycji. Jak wskazano powyżej, usług zarządzania nie należy sprowadzać jedynie do jednorodnej czynności podejmowania decyzji. Każda bowiem decyzja o przystąpieniu do inwestycji musi być poprzedzona procesem analitycznym, przygotowaniem projektów umów oraz przeprowadzeniem negocjacji. Po dokonaniu inwestycji elementem składającym się na zarządzanie funduszem jest bieżące monitorowanie wyników z poczynionych inwestycji, szacowanie ryzyka oraz ewentualne podjęcie decyzji o wycofaniu się z inwestycji. Elementem zarządzania funduszem jest również przygotowanie analiz prowadzących do podjęcia decyzji o spieniężeniu inwestycji, w sytuacji gdy osiągnięto na niej zakładany z góry poziom stopy zwrotu.

Zdaniem wnioskodawcy świadczone przez niego usługi to kompleksowe usługi zarządzania funduszem. Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowej usługi, podkreślić należy, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem VAT powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy będą tworzyć jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego, uznać należy, że czynności wykonywane przez wnioskodawcę na rzecz SKA ASI w imieniu Podmiotu Zarządzającego stanowić będą usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – maksymalizacja korzyści z realizacji portfela inwestycyjnego.

Potwierdzenie stanowiska przedstawionego przez wnioskodawcę odnajdujemy w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Dla przykładu: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z dnia 29 września 2017 r. 0114-KDIP4.4012.371.2017.1.AS uznał: „zakres opisanych przez Spółkę usług obsługi prawnej, mieści się w całości w definicji zarządzania inwestycjami w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Definicja ta obejmuje swoim zakresem usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego, usługi doradztwa w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz usługi administrowania funduszem inwestycyjnym. Świadczone usługi wypełniają definicję „zarządzania” w świetle wniosków wynikających z orzecznictwa TSUE. Wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelami inwestycyjnymi”. Wymienione usługi obsługi prawnej TFI i FI mieszczą się zatem w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług i będą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu.

Tożsame stanowisko znajdujemy w interpretacji indywidualnej z 2 listopada 2018 roku o sygnaturze: 0114-KDIP4.4012.549.2018.1.BS.

W interpretacji Dyrektora KIS z dnia 3 października 2017 r. 0114-KDIP4.4012.455.2017.1.EK, dotyczącej czynności świadczonych w związku z funkcjonowaniem funduszu inwestycyjnego, w szczególności analizy przedinwestycyjnej, dokonywania inwestycji, monitorowania stanu inwestycji oraz dezinwestycji czytamy: „wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelami inwestycyjnymi. Zatem usługi opisane we wniosku mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług i świadczone są na podstawie umów zawartych bezpośrednio z funduszem inwestycyjnym, TFI lub Zarządzającym, będą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu”.

Na zakończenie należy wskazać, że zdaniem wnioskodawcy świadczone przez niego usługi nie mają charakteru usług doradczych lub konsultacyjnych. Są to czynności faktyczne prowadzące bezpośrednio do pojęcia decyzji o przystąpieniu do danej inwestycji, jej kontynuowaniu lub zakończeniu. Usługi będące przedmiotem niniejszego wniosku nie polegają również na prowadzeniu bieżących spraw i reprezentowaniu Podmiotu Zarządzającego oraz SKA ASI przed organami publicznymi, administracją skarbową, sądami lub innymi kontrahentami – czynności te są bowiem świadczone w ramach odrębnego wynagrodzenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ww. ustawy.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Na podstawie art. 41 ust. 1 ww. ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
7. pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215).
   
   

Stosownie do art. 43 ust. 15 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca ma wątpliwości, czy wykonywane przez niego czynności będą zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT znajdzie zastosowanie m.in. w przypadku usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi i alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych – ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść ust. 3 ww. artykułu, wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być – stosownie do ust. 2 powołanego artykułu – wyłącznie:

1. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 – spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
2. w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 – spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.
   
   

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI (ust. 2 ww. artykułu).

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu. Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 tej ustawy, zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Zgodnie z 70zc ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, komisja dokonuje wpisu zarządzającego ASI do rejestru zarządzających ASI na wniosek:

1. spółki kapitałowej w organizacji – w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
2. spółki kapitałowej, która ma być komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, zgodnie z jej umową albo statutem, przed zgłoszeniem tej spółki do sądu rejestrowego – w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.
   
   

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE – państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji „zarządzania”. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L Nr 302 s. 32, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2009/65/WE.

Na mocy art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCTIS) obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z treścią załącznika II – funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem:

• zarządzanie inwestycjami,
  
• administracja:
  
  1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
  2. zapytania klientów;
  3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
  4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
  5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
  6. wypłata zysków;
  7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
  8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
  9. prowadzenie ksiąg,
• wprowadzanie do obrotu.
  
  



Natomiast na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE L Nr 174 s. 1, z późn. zm.) (tzw. Dyrektywa ZAFI), minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

1. zarządzanie portfelami inwestycyjnymi
2. zarządzanie ryzykiem.
   
   

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE – inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:

1. administrowanie:
   1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
      
   2. zapytania klientów;
      
   3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
      
   4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
      
   5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
      
   6. podział dochodu;
      
   7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
      
   8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
      
   9. przechowywanie ksiąg;
      
2. wprowadzanie do obrotu;
3. działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali.
   
   

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze”. Zdaniem pełnomocnika „transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C 275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (…). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)”.

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Z uwagi na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem aby korzystały ze zwolnienia jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z treścią załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja – w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu. Należy jednakże zauważyć, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte ww. Dyrektywą UCITS, zastosowanie znajduje wspomniana wyżej Dyrektywa ZAFI.

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w) cyt. Dyrektywy ZAFI, „zarządzanie AFI” oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Przy czym minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, określony w tym załączniku to:

1. zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;
2. zarządzanie ryzykiem.
   
   

Zatem, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem to minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI. Inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI to m.in. administrowanie, w tym obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. W myśl przepisów tej ustawy, zarządzający zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem (art. 8b ust. 1 i art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Mając na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami – wykonywane przez Wnioskodawcę czynności należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca, jako osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, świadczy usługi na rzecz Sp. z o.o. – Podmiotu Zarządzającego będącego spółką kapitałową i jednocześnie komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej ASI zwanej dalej SKA ASI. Podmiot Zarządzający jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI i tym samym jest uprawniony do zarządzania spółką SKA ASI. Natomiast SKA ASI (podmiot założony, ale jeszcze nie zarejestrowany w KRS) to podmiot zarządzający funduszem inwestycyjnym zamkniętym powołanym przez grupę inwestorów. SKA ASI działa jako alternatywna spółka inwestycyjna, w rozumieniu art. 8a ust. 2 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, a jej wyłącznym przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Polityka inwestycyjna funduszu, zasady działania SKA ASI oraz zasady wypłaty zysku z inwestycji zostały szczegółowo określone w Umowie zawartej pomiędzy inwestorami, SKA ASI i Podmiotem Zarządzającym. Wszystkie wskazane powyżej podmioty działają na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Wnioskodawca jest członkiem zarządu Podmiotu Zarządzającego dysponującym wiedzą, doświadczeniem i kwalifikacjami w zakresie rynku i transakcji venture capital, niezbędnymi do zapewnienia realizacji polityki inwestycyjnej SKA ASI.

Wnioskodawca zawarł z Podmiotem Zarządzającym umowę, na mocy której świadczy następujące usługi związane z zarządzaniem portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem inwestycyjnym SKA ASI (pkt B):

• dokonywanie analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem inwestycji SKA ASI zgodnie z zasadami polityki inwestycyjnej SKA ASI;
  

• przygotowywanie wniosków inwestycyjnych oraz przedstawianie wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom SKA ASI, zgodnie z procedurami określonymi w Umowie;
  

• przeprowadzanie analiz ekonomicznych oraz zapewnianie sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących inwestycji SKA ASI (tzw. analiz due diligence);
  

• negocjowanie warunków i zawieranie w imieniu SKA ASI, umów mających za przedmiot inwestycje;
  

• dokonywanie w imieniu SKA ASI czynności faktycznych i prawnych związanych z nabywaniem oraz zbywaniem instrumentów będących przedmiotem inwestycji w zgodzie ze statutem SKA ASI, wewnętrznymi regulacjami SKA ASI, przepisami prawa i Umową;
  

• negocjowanie warunków, w imieniu SKA ASI, i podpisywanie w jej imieniu umów związanych ze zbyciem instrumentów będących przedmiotem inwestycji, w zgodzie ze statutem SKA ASI, wewnętrznymi regulacjami, przepisami prawa i Umowy;
  

• wybór, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług Podmiot Zarządzający uzna za konieczne oraz współpracy z takimi doradcami;
  

• wykonywanie, w imieniu SKA ASI praw z posiadanych przez tę spółkę instrumentów, w szczególności związanych z uprawnieniami do powoływania członków rad nadzorczych oraz członków zarządu, celem realizacji i zabezpieczenia interesów SKA ASI i jej akcjonariuszy;
  

• zarządzanie ryzykiem inwestycyjnym na etapie budowania portfela inwestycyjnego, zarządzania portfelem oraz jego wycofania się z inwestycji.
  
  
  

Zdaniem wnioskodawcy usługi wskazane w punkcie B stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym i są zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT. Z tytułu świadczenia powyżej opisanych usług wnioskodawcy przysługuje ryczałtowe wynagrodzenie miesięczne podzielone na część dotyczącą świadczenia usług związanych z zarządzaniem i reprezentowaniem Podmiotu Zarządzającego i SKA ASI oraz związane z zarządzaniem SKA ASI. Ponadto umowa przewiduje wypłatę wynagrodzenia dodatkowego za skuteczne zarządzanie inwestycjami SKA ASI, uzależnione od rentowności inwestycji, zrealizowanej stopy zwrotu dla inwestorów oraz innych czynników szczegółowo opisanych w załącznikach do Umowy.

Z powyższego opisu wynika, że Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz SKA ASI w imieniu Podmiotu Zarządzającego usługi zarządzania funduszem, w tym usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz usługi zarządzania ryzykiem inwestycyjnym SKA ASI.

Zatem ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności wymienione w pkt B wniosku mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT. Tym samym, usługa zarządzania, wykonywana przez Wnioskodawcę wymieniona w pkt B na rzecz Podmiotu Zarządzającego, będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji zarówno wynagrodzenie ryczałtowe za zarządzanie SKA ASI, jak również wynagrodzenie dodatkowe za skuteczne zarządzanie inwestycjami SKA ASI będą zwolnione od podatku VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie przedstawionego stanu faktycznego należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.