Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-2.4011.256.2017.1.MKA
z 6 października 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 4 września 2017 r. (data wpływu 7 września 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest ojcem 16 letniego chłopca. Jest osobą samotną, nie pozostaje w żadnym związku, mieszka sam. W 2017 r. osiąga dochody z tytułu umowy o pracę, opodatkowane zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Syn w roku podatkowym 2017 nie osiąga żadnych dochodów. Po rozwodzie z matką syna Wnioskodawca nie zrezygnował z aktywnego uczestniczenia w jego życiu i w tworzeniu bliskich z nim relacji. Jest to możliwe ponieważ wszelkie obowiązki związane z wychowaniem i opieką nad dzieckiem rodzice starają się dzielić pomiędzy siebie, co dla Zainteresowanego i dla matki dziecka jest naturalne i nie stanowi żadnego problemu. W związku z tym, że definicja „opieki nad dzieckiem” oraz „wychowania dziecka” zawierają w sobie wszelkie działania mające na celu dbanie o prawidłowy, harmonijny rozwój dziecka zarówno fizyczny, emocjonalny, jak i społeczny, wzbudzanie aktywności poznawczej oraz zaspokajanie wszelkich jego potrzeb, co przygotuje dziecko i pozwoli na samodzielne podejmowanie decyzji zarówno w przyszłym życiu rodzinnym, społecznym, jak i zawodowym – Zainteresowany jest ojcem samotnie wychowującym dziecko.

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Okręgowego Wydział Cywilny zawartym w wyroku z dnia 15 kwietnia 2009 r. i zmienionym wyrokiem Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 20 stycznia 2016 r. władza rodzicielska nad małoletnim powierzona została obojgu rodzicom. Wyrok niniejszy potwierdził faktyczny stan opieki nad synem trwający od chwili rozwodu. Jedynie brak złożenia wniosku do sądu o zmianę pierwotnego wyroku był powodem utrzymywania w mocy wyroku Sądu Okręgowego.

Opieka Wnioskodawcy nad synem i jego wychowanie nie ogranicza się jedynie do ustalonego sposobu sprawowania opieki nad nim. Zainteresowany opiekuje się synem na co dzień i nie ogranicza kontaktów do sporadycznych spotkań, stale uczestniczy w jego wychowaniu, a także pomaga mu decydować lub współdecydować o ważnych dla niego bieżących sprawach choćby takich jak dobór odpowiedniej szkoły czy zajęć pozalekcyjnych. Obok naturalnych działań polegających na pełnym zaspokajaniu wszelkich potrzeb biologicznych dziecka, Zainteresowany skupia się przede wszystkim na zaspokajaniu jego potrzeb psychicznych, takich jak potrzeby miłości, bezpieczeństwa, aktywności, samodzielności i samorealizacji. Zainteresowany poświęca synowi maksymalnie dużą ilość czasu na rozmowy z nim, na rozwijanie jego oraz wspólnych z synem zainteresowań, w dni wolne stara się rozwijać w dziecku chęć poznawania innych miejsc, środowisk, innych kultur (wspólnie wakacje krajowe i zagraniczne, ferie zimowe, wyjazdy weekendowe). Oprócz spędzanych ze sobą dwóch miesięcy wakacji i połowy, a często całych ferii zimowych, syn przebywa u Wnioskodawcy we wszystkie weekendy i kilka dni w tygodniu, nierzadko całe tygodnie wraz z weekendami, nocuje w domu Zainteresowanego, je posiłki, ma swój pokój, ubrania, książki, ma swoje obowiązki itd. Wnioskodawca interesuje się nauką syna i jego zachowaniem, pomaga synowi w odrabianiu lekcji, kontroluje zeszyty i kontaktuje się z nauczycielami, syn jest bardzo dobrym uczniem (naprzemiennie z matką dziecka Wnioskodawca bierze udział w zebraniach szkolnych). Interesuje się gdzie i z kim syn przebywa poza szkołą, pomaga synowi w rozwiązywaniu jego problemów, zawozi go i odbiera z zajęć pozalekcyjnych, uczestniczy w zawodach sportowych, w których syn bierze udział (trenuje pływanie). Wspólnie z synem rozwija jego zainteresowanie piłką nożną, nauczył syna jeździć na nartach i teraz zimą, w czasie ferii i w wolne dni, wspólnie wyjeżdżają na narty. Podczas wspólnie spędzanego czasu zaspokaja wszystkie jego potrzeby materialne, dobrowolnie ponosi koszty w formie rzeczowej, kupuje ubrania, obuwie, stroje, sprzęt sportowy i pomoce szkolne (poza alimentami, które płaci zgodnie z wyrokiem sądu) oraz ponosi koszty wyposażenia i utrzymania części domu związane z jego pobytem i wychowaniem. Kiedy syn jest chory wspólnie z jego matką zawozi go do lekarza. A w czasie kiedy syn jest z Zainteresowanym, Wnioskodawca robi to sam. Pokrywa koszty jego leczenia.

Zawsze jest dla niego dostępny, co zważywszy na to, że większość wolnego czasu spędza wspólnie z synem, nie jest trudne. W czasie kiedy syn przebywa z Wnioskodawcą, Zainteresowany zajmuje się nim samodzielnie bez niczyjej pomocy. Syn jest z Wnioskodawcą silnie związany emocjonalnie, co jak uważa Zainteresowany sprzyja właściwemu kształtowaniu się poczucia jego własnej wartości, sprzyja kształtowaniu się właściwych postaw syna, odpowiedzialności, a także pozwala Wnioskodawcy na pełną orientację w bliższych i dalszych planach dziecka. Zainteresowany uważa, że w każdym aspekcie przedstawionej na początku wniosku definicji, pełni rolę rodzica opiekującego się oraz wychowującego swoje dziecko. Starając się obiektywnie ocenić sytuację uważa, że pomimo ustalonego rodzicielskiego planu wychowawczego syn przynajmniej w 70 % czasu zamieszkuje u Wnioskodawcy i przebywa z Zainteresowanym. Jeżeli zajęcie stanowiska w sprawie wymagać będzie poświadczenia przedstawionego przez Zainteresowanego stanu faktycznego przez osoby trzecie, Wnioskodawca jest gotów przedstawić oświadczenia znajomych i rodziny. Na potwierdzenie wspólnie spędzanych wakacji Zainteresowany posiada kopie rachunków. Wnioskodawca pragnie dodać, że matka dziecka nie będzie korzystać z rozliczenia podatku jako rodzic samotnie wychowujący dziecko, co potwierdza stosownym oświadczeniem.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego i obowiązującego w 2017 r. stanu prawnego oraz wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu I SA/Wr 1917/14 i Naczelnego Sądu Administracyjnego II FSK 573/15 Wnioskodawca spełnia warunki zawarte w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidziane dla osoby samotnie wychowującej dzieci, a w konsekwencji powyższego, czy przysługuje Zainteresowanemu prawo do preferencyjnego rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych za rok podatkowy 2017 i lata następne, do chwili zmiany stanu faktycznego lub zmian w prawie podatkowym jako osobie samotnie wychowującej dziecko, pod warunkiem, że za osobę samotnie wychowującą dziecko nie uzna się równocześnie matka dziecka i nie skorzysta ona z preferencyjnego opodatkowania?

Zdaniem Wnioskodawcy, zważywszy na to, że:

• Zainteresowany :
  1. jest osobą samotnie wychowującą dziecko,
  2. jest ojcem małoletniego dziecka,
  3. wychowuje i opiekuje się małoletnim dzieckiem,
• nie mają, w przypadku Zainteresowanego ani syna, zastosowania zapisy art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące podlegania zapisom art. 30 c ustawy, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym,
• matka dziecka nie skorzysta z preferencyjnego opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci,
• wyroki WSA we Wrocławiu i NSA w Warszawie potwierdzają stanowisko Zainteresowanego, Wnioskodawca jest uprawniony do skorzystania z zapisu art. 6 ust. 4 dotyczącego preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osoby samotnie wychowującej dziecko.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;

‒ podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast stosownie do art. 6 ust. 9 cyt. ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Ponadto z art. 6 ust. 10 powołanej ustawy wynika, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.
  
  

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowująca dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi zaś, iż ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji „wychowywać”, należy odwołać się do definicji słownikowych tego pojęcia.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowującej dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest ojcem szesnastoletniego syna. Jest osobą samotną, nie pozostaje w żadnym związku. Zgodnie z orzeczeniem sądu władza rodzicielska nad małoletnim synem została powierzona obojgu rodzicom. Zainteresowany po rozwodzie z matką dziecka aktywnie uczestniczy w życiu syna i tworzy z nim bliskie relacje. Wszelkie obowiązki związane z wychowywaniem i opieką nad synem dzieli z matką dziecka. Opieka nad synem oraz jego wychowywanie nie ogranicza się do ustalonego sposobu. Zainteresowany opiekuje się dzieckiem na co dzień, stale uczestniczy w jego wychowywaniu, pomaga mu decydować czy współdecydować o ważnych dla niego sprawach bieżących. Wnioskodawca zaspokaja także potrzeby psychiczne dziecka takie jak potrzeba miłości, bezpieczeństwa, aktywności, samodzielności i samorealizacji. Zainteresowany spędza ze synem dwa miesiące wakacji, połowę lub całe ferie zimowe, syn przebywa u Wnioskodawcy w weekendy i kilka dni w tygodniu, czasami całe tygodnie. Syn w domu Zainteresowanego nocuje, spożywa posiłki, posiada swój pokój, ubrania, książki, wykonuje swoje obowiązki. Wnioskodawca interesuje się nauką syna i jego zachowaniem. Pomaga synowi w odrabianiu lekcji, kontaktuje się z nauczycielami. Zainteresowany zawozi syna na zajęcia pozalekcyjne oraz odbiera go z nich. Wnioskodawca rozwija zainteresowanie sportem u syna, bierze udział w zawodach sportowych, w których startuje syn. Poza alimentami ponosi wydatki związane z utrzymaniem syna zaspokajając jego potrzeby materialne podczas wspólnie spędzanego czasu oraz pobytu syna u Wnioskodawcy. Zainteresowany uczestniczy w leczeniu syna oraz ponosi jego koszty. Zainteresowany zajmuje się dzieckiem samodzielnie w okresach kiedy przebywają razem. Pomimo ustalonego rodzicielskiego planu wychowawczego syn przynajmniej 70% czasu zamieszkuje u Zainteresowanego. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że matka dziecka nie będzie korzystać z preferencyjnego rozliczenia jako rodzic samotnie wychowujący dziecko.

Wskazać należy, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej dany przepis prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Podkreślenia wymaga fakt, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „Jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób. Używając określeń „rodzic albo opiekun prawny” ustawodawca przesądził bowiem, że możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodów rodzica w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko przysługuje tylko temu z rodzicowi, który faktycznie wychowuje dziecko.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz opisane we wniosku zdarzenie przyszłe, nie kwestionując faktu, że Wnioskodawca – jako osoba rozwiedziona – bierze udział w wychowywaniu swojego dziecka – nie sposób stwierdzić, że Zainteresowany spełnia wszystkie warunki uprawniające do opodatkowania jako osoby samotnie wychowującej dziecko. Jak wskazał Zainteresowany władza rodzicielska nad małoletnich synem została powierzona przez Sąd obojgu rodzicom i wszelkie obowiązki związane z wychowywaniem i opieką nad dzieckiem rodzice dzielą między siebie. Wobec powyższego bezsprzecznym pozostaje fakt, że część danego roku syn przebywa pod opieką matki i to ona wówczas go wychowuje, zatem Wnioskodawca w roku podatkowym nie wychowuje syna samotnie, tzn. bez udziału drugiego z rodziców.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że okoliczność, że dwie osoby wychowują to samo dziecko wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dziecko samotnie. W przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym dziecko jest wychowywane przez oboje rodziców i złożenie deklaracji o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców nie zmieni tego faktu.

Reasumując, Wnioskodawca nie spełnia warunków określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego Zainteresowanemu nie przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2017 r. jak również za lata następne, jeżeli nie zmieni się stan faktyczny lub nie ulegną zmianie przepisy prawa podatkowego w tym zakresie.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów administracyjnych, wskazać należy, że stanowisko przyjęte w tych orzeczeniach nie może stanowić samodzielnej podstawy prawnej stanowiska tut. Organu. Powyższe wynika przede wszystkim z przeszkód natury formalnoprawnej. Zgodnie bowiem z art. 153 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.