Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-2.4011.64.2017.2.ŁS
z 23 czerwca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 31 marca 2017 r. (data wpływu 4 kwietnia 2017 r.) uzupełnionym pismem z dnia 8 czerwca 2017 r. (data wpływu 19 czerwca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 19 czerwca 2017 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W nakazie zapłaty z dnia 9 czerwca 2016 r. Wnioskodawczyni została zobowiązana przez Sąd Rejonowy do zapłaty w postępowaniu upominawczym na rzecz X. kwoty 12.730,03 zł. Z treści pozwu wynikało, że Wnioskodawczyni oraz Y. zawarli w dniu 26 lutego 2007 r. umowę bankową o numerze XXXXX, na podstawie której pozwana otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną, jednocześnie Wnioskodawczyni zobowiązała się do jej zwrotu na warunkach określonych w umowie. Umowa ta nie została zawarta na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Według strony pozywającej dowodem na powyższe jest wyciąg z ksiąg rachunkowych X w W. i ewidencji analitycznej z dnia 15 maja 2015 r. Ponieważ strona pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania, wierzyciel pierwotny Y. w dniu 15 maja 2015 r. zawarł z …. umowę przelewu wierzytelności, cedując na jego rzecz całość praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej przez stronę pozwaną z wierzycielem pierwotnym. Dalej z treści pozwu wynika, że zadłużenie strony pozwanej, stanowiące wartość przedmiotu sporu, wynosi 12.730,03 zł. w tym należność główna w wysokości 5.281,62 zł oraz odsetki w wysokości 7.448,41 zł, na które składają się przejęte w drodze cesji należności głównej wynikające ze wskazanej wyżej umowy oraz pozostałe koszty naliczane przez stronę powodową. Wnioskodawczyni wniosła zarzuty do postanowienia i podniosła zarzut przedawnienia wierzytelności. Pismem z dnia 4 października 2016 r. firma X. w W. poinformowała Sąd Rejonowy, że wnosi o cofnięcie pozwu i umorzenie postępowania. W pismach XX/XX/XX oraz XX/XX/X/XX z dnia 18 stycznia 2017 r. firma Z. poinformowała Wnioskodawczynię, że uznała zarzut przedawnienia jako zasadny. Ponadto stwierdziła, że rezygnuje z dochodzenia przedawnionego zobowiązania i w związku z tym kwota ta będzie stanowiła przychód opodatkowany na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Następnie firma X. w W. przysłała informację PIT-8C, z której wynika, że przychodem jest przedawniona wierzytelność w kwocie 31.909,81 zł, wskazując w piśmie z dnia 24 lutego 2017 r. swoje wewnętrzne numery spraw.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy poniższa opinia zaprezentowana przez Wnioskodawczynię ­ na temat niezaistnienia po Jej stronie trwałego przysporzenia majątkowego w wyniku zrzeczenia się przeterminowanego roszczenia przez wierzyciela wtórnego ­ jest zgodna z obowiązującym prawem, a w związku z tym czy fakt zrzeczenia się tego roszczenia przez firmę windykacyjną nie upoważnia jej do wystawienia Wnioskodawczyni informacji PIT-8C?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie nastąpiło po Jej stronie trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia przez bank. Tylko Y. miał podstawę prawną do wystawienia PIT-8C gdyby umorzył przedawnioną wierzytelność, a nie obecny wierzyciel. Jak wynika z orzecznictwa sądowego w przypadku przedawnionych roszczeń przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń powstaje z pierwszym dniem po upływie terminu przedawnienia (wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 2966/08). Instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 117 § 1 Kodeksu z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, przy czym po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane. Sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Nadto roszczenie takie jest nadal uznawane za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem należne w świetle prawa zobowiązanie.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że mimo rezygnacji przez nowego wierzyciela z dochodzenia przedawnionego długu, zobowiązanie nadal istnieje i dłużnik ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, natomiast wierzyciel nie może dochodzić przymusowego jego wykonania. Z uwagi więc na fakt, że mimo przedawnienia zobowiązania może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma jeszcze charakteru trwałego w momencie przedawnienia.

Wobec powyższego, w związku z przedawnieniem zobowiązania kredytowego, nie nastąpiło po stronie Wnioskodawczyni trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia wierzytelności przez bank, bowiem samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem w tym przypadku nie wystąpił obowiązek wystawienia informacji PIT-8C przez firmę windykacyjną, a Wnioskodawczyni nie uzyskała przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawczyni powołuje się na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 czerwca 2016 r. nr ILPB2/4511-1-608/16-3/BC oraz interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 września 2015 r. nr IPPB4/4511-765/15-2/MP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem, art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustęp 2 powyższego przepisu stanowi, że dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Źródłem przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych są między innymi inne źródła, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Cytowany przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy zawiera otwarty katalog przychodów, co oznacza, że do kategorii tej mogą zostać zaliczone również inne (niż wymienione w tym przepisie) przychody, które mieszczą się w ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w nakazie zapłaty z dnia … Wnioskodawczyni została zobowiązana przez Sąd Rejonowy do zapłaty w postępowaniu upominawczym na rzecz X. kwoty 12.730,03 zł. Z treści pozwu wynikało, że Wnioskodawczyni oraz Y. zawarli w dniu ... umowę bankową o numerze XXXXX, na podstawie której pozwana otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną, jednocześnie Wnioskodawczyni zobowiązała się do jej zwrotu na warunkach określonych w umowie. Umowa ta nie została zawarta na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Według strony pozywającej dowodem na powyższe jest wyciąg z ksiąg rachunkowych X i ewidencji analitycznej z dnia 15 maja 2015 r. Ponieważ strona pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązania, wierzyciel pierwotny Y. w dniu 15 maja 2015 r. zawarł z X. umowę przelewu wierzytelności, cedując na jego rzecz całość praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej przez stronę pozwaną z wierzycielem pierwotnym. Dalej z treści pozwu wynika, że zadłużenie strony pozwanej, stanowiące wartość przedmiotu sporu, wynosi 12.730,03 zł. w tym należność główna w wysokości 5.281,62 zł oraz odsetki w wysokości 7.448,41 zł, na które składają się przejęte w drodze cesji należności głównej wynikające ze wskazanej wyżej umowy oraz pozostałe koszty naliczane przez stronę powodową. Wnioskodawczyni wniosła zarzuty do postanowienia i podniosła zarzut przedawnienia wierzytelności. Pismem z dnia 4 października 2016 r. firma X. w W. poinformowała Sąd Rejonowy, że wnosi o cofnięcie pozwu i umorzenie postępowania. W pismach XX/XX/XX oraz XX/XX/X/XX z dnia 18 stycznia 2017 r. firma Z. poinformowała Wnioskodawczynię, że uznała zarzut przedawnienia jako zasadny. Ponadto stwierdziła, że rezygnuje z dochodzenia przedawnionego zobowiązania i w związku z tym kwota ta będzie stanowiła przychód opodatkowany na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Następnie firma X. w W. przysłała informację PIT-8C, z której wynika, że przychodem jest przedawniona wierzytelność w kwocie 31.909,81 zł, wskazując w piśmie z dnia 24 lutego 2017 r. swoje wewnętrzne numery spraw.

Odnosząc się do skutków podatkowych przedawnienia wierzytelności opisanej we wniosku należy stwierdzić, że instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459).

Zgodnie z art. 117 ustawy Kodeks cywilny z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W świetle powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia.

Nie ulega wątpliwości, że gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania Wnioskodawczyni są zatem analogiczne jak przy jej umorzeniu. Dłużnik kosztem wierzyciela osiąga realne przysporzenie majątkowe, a więc uzyskuje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Co do zasady bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego). Ustawa przewiduje przy tym okoliczności skutkujące przerwaniem biegu przedawnienia (art. 123 § 1 Kodeku cywilnego).

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że przedawnienie zobowiązania Wnioskodawczyni spowodowało powstanie po Jej stronie przychodu podatkowego w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązania, w wysokości zadłużenia, które było wymagalne na moment przedawnienia.

Należy ponadto wyjaśnić, że na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

W związku z powyższym, podmiot będący w momencie przedawnienia zobowiązania wierzycielem tego zobowiązania ma obowiązek sporządzić informację PIT-8C na imię dłużnika (Wnioskodawczyni), w której jako przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powinien wykazać wartość przedawnionego zobowiązania, którego dłużnik spłaty odmawia. Należy przy tym podkreślić, że przychód dłużnika (Wnioskodawczyni) z tytułu przedawnienia zobowiązania powstaje niezależnie od sporządzenia informacji PIT-8C przez wierzyciela. Tym samym, brak wykonania tego obowiązku albo jego błędne wykonanie przez wierzyciela nie zwalnia podatnika (Wnioskodawczyni) z obowiązku prawidłowego wykonania zobowiązania podatkowego.

W konsekwencji na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek wykazania i opodatkowania ww. przychodu w zeznaniu podatkowym (PIT-36) składanym za rok, w którym doszło do przedawnienia zobowiązania, w terminie do 30 kwietnia roku następującego po tym zdarzeniu. Na podstawie art. 45 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w ww. terminie na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek zapłaty różnicy pomiędzy podatkiem należnym wynikającym z tego zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.

Podatek niezapłacony w terminie płatności staje się zaległością podatkową, od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 ustawy – Ordynacja podatkowa. Jednocześnie zgodnie z art. 59 § 1 tej ustawy, zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części między innymi w skutek zapłaty (pkt 1) lub przedawnienia (pkt 9). Stosownie do art. 70 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawczynię pism organów podatkowych tut. organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Ponadto, wydając interpretację w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny dokumentów załączonych do wniosku o wydanie interpretacji indywidulnej, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.