2017.08.16 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDil4.4012.121.2017.2.JKU
z 16 sierpnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2017 r. (data wpływu 4 maja 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 lipca 2017 r. (data wpływu 17 lipca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia, czy czynności wykonywane przez Zarządzającego na rzecz Spółki w oparciu o postanowienia Umowy (Usługi) podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 maja 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia, czy czynności wykonywane przez Zarządzającego na rzecz Spółki w oparciu o postanowienia Umowy (Usługi) podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wniosek został uzupełniony w dniu 17 lipca 2017 r. o doprecyzowanie stanu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz związane z nim zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca po powołaniu go przez właściwy organ spółki kapitałowej działającej pod firmą (…) S.A. (Spółka) do składu jej zarządu planuje zawrzeć z tą Spółką Umowę o świadczenie usług zarządzania (Umowa). Umowa regulować będzie wzajemne prawa i obowiązki Zarządzającego i Spółki. Spółka wchodzi w skład Grupy. Wnioskodawca zakłada, że Umowa zostanie zawarta pomiędzy nim a Spółką z mocą obowiązującą od 1 maja 2017 r.

Zgodnie z treścią Umowy wszystkie Usługi powinny być realizowane przez Zarządzającego osobiście na rzecz Spółki, brak jest możliwości, aby Zarządzający przekazał te obowiązki na rzecz innej osoby. W trakcie realizacji Usług Zarządzający powinien bazować na posiadanych umiejętnościach, wiedzy oraz doświadczeniu.

Zgodnie z § 1 ust. 1-5 Umowy:

W ramach i w okresie pełnienia funkcji w Zarządzie Zarządzający zobowiązuje się do świadczenia usług zarządzania (Usługi) na zasadach określonych Umową.
Zarządzający zobowiązuje się do świadczenia Usług osobiście i nie jest uprawniony do powierzenia ich wykonywania osobie trzeciej.
Zarządzający oświadcza, że posiada wszelkie niezbędne kompetencje do wykonywania Usług na warunkach Umowy.
Przy wykonywaniu Usług Zarządzający zobowiązany jest wykorzystywać swoje umiejętności, wiedzę oraz doświadczenie dla spraw i interesów Spółki.
Zarządzający zobowiązuje się do takiego prowadzenia własnych i realizacji innych niż określone Umową zobowiązań, by nie kolidowały one z należytym i starannym wykonywaniem Umowy.

Podstawowe prawa i obowiązki Zarządzającego zostaną określone w § 2 ust. 1-3 Umowy – zgodnie z ich brzmieniem:

Zarządzający zobowiązuje się do świadczenia Usług:
1. z najwyższą starannością, sumiennością i profesjonalizmem wymaganym w powszechnie przyjętych standardach zarządzania, z zachowaniem lojalności wobec Spółki i dbałości o materialne i niematerialne interesy Spółki, przy przyjęciu zasady podejmowania ryzyka uzasadnionego gospodarczo i z uwzględnieniem ryzyka uzasadnionego z punktu widzenia realizowanych przez Spółkę zadań;
2. w sposób zgodny z interesem Spółki i prowadzący do jej rozwoju, w szczególności poprzez osiągnięcie celów postawionych Spółce, w tym planowanych wyników gospodarczych i zamierzonej pozycji na rynku, wzrostu wartości jej aktywów, a także kreowanie pozytywnego wewnętrznego i zewnętrznego wizerunku Spółki.
Wykonując Umowę Zarządzający zobowiązany jest współdziałać z pozostałymi członkami Zarządu i organami Spółki, na zasadach określonych w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, w tym w szczególności przepisach Kodeksu spółek handlowych, postanowieniach Statutu Spółki, uchwałach organów Spółki, a także innych aktach prawa i dokumentach wewnętrznych Spółki, w szczególności regulaminu Zarządu Spółki.
Świadczenie Usług będzie polegało w szczególności na:
1. prowadzeniu spraw Spółki i uczestnictwie w pracach Zarządu z uwzględnieniem zakresu praw i obowiązków wynikających z Funkcji,
2. reprezentowaniu Spółki wobec podmiotów trzecich, zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji Spółki,
3. samodzielnym zarządzaniu powierzonymi obszarami działalności Spółki, przypisanymi do Funkcji, z uwzględnieniem uprawnień pozostałych organów Spółki,
4. realizacji wyznaczonych celów zarządczych, o których mowa w § 8 ust. 7 Umowy.

Umowa określa warunki świadczenia Usług co do czasu i miejsca. W tym zakresie przewiduje, iż Usługi powinny być wykonywane co do zasady w siedzibie Spółki oraz, w zależności od potrzeb Spółki, w innych miejscach na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz poza jej granicami, przy czym świadczenie Usług poza siedzibą Spółki nie może zakłócać jej płynnego funkcjonowania. Odpowiednie postanowienia w tym zakresie zawarte zostaną w § 3 ust. 1-5 Umowy i będą posiadać następujące brzmienie:

Zarządzający zobowiązany jest wykonywać Usługi w czasie oraz w sposób zapewniający należytą realizację Umowy oraz prawidłowe i nieprzerwane funkcjonowanie Spółki.
Zarządzający zobowiązany jest wykonywać swoje obowiązki w siedzibie Spółki, a w uzasadnionych potrzebami Spółki przypadkach, w innych miejscach na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i poza jej granicami, przy czym świadczenie Usług poza siedzibą Spółki nie może zakłócać jej płynnego funkcjonowania.
Świadczenie Usług poza siedzibą Spółki trwające nieprzerwanie powyżej 4 dni kalendarzowych, wymaga wcześniejszego uzgodnienia z właściwym podmiotem.
Zarządzający jest uprawniony do podjęcia decyzji o przerwie w Świadczeniu Usług, nie przekraczającej łącznie 28 dni w ciągu roku kalendarzowego.
Zarządzający jest zobowiązany do pisemnego poinformowania właściwego podmiotu, w miarę możliwości, z co najmniej siedmiodniowym wyprzedzeniem, a w przypadku niemożności dokonania tego z przyczyn obiektywnych, innego podmiotu, o każdym przypadku niemożności nieprzerwanego świadczenia Usług, o ile ze względu na przyczynę niemożności nieprzerwanego świadczenia Usług będzie to możliwe. Strony uznają, iż przypadek niemożności nieprzerwanego świadczenia Usług występuje w szczególności wówczas gdy Zarządzający nie wykonuje Usług:
1. wskutek własnej decyzji, o której mowa w ust. 4 powyżej lub choroby, albo
2. w przypadku zastosowania wobec Zarządzającego środków prawnych obiektywnie uniemożliwiających świadczenie Usług,
3. zawieszenia Zarządzającego w wykonywaniu funkcji.

Spółka zobowiązana jest udostępnić Zarządzającemu do korzystania, w zakresie niezbędnym do wykonywania Usług, urządzenia techniczne oraz inne zasoby stanowiące jej mienie (m.in. pomieszczenia biurowe wraz z wyposażeniem, telefon, komputer przenośny), jak również ponosić koszty ich używania. Zarządzający w przypadku świadczenia Usług poza siedzibą Spółki, ze względów bezpieczeństwa, co do zasady jest zobowiązany do używania i korzystania z przedmiotów i urządzeń udostępnionych przez Spółkę, spełniających obowiązujące w Spółce wymogi bezpieczeństwa, w szczególności w zakresie gromadzenia i przesyłania danych. Stanowi o tym w szczególności § 3 ust. 7 Umowy:

W przypadku wykonywania przedmiotu Umowy w miejscu innym niż siedziba Spółki, celem zachowania wymogów bezpieczeństwa, Zarządzający zobowiązuje się do używania i korzystania z przedmiotów i urządzeń udostępnionych Zarządzającemu przez Spółkę w celu wykonywania Usług, w szczególności przenośnego komputera osobistego z bezprzewodowym dostępem do sieci Internet, środków łączności, w tym telefonu komórkowego, spełniających wymagane przez Spółkę wymogi bezpieczeństwa, w szczególności co do gromadzenia i przesyłania danych.

oraz § 4 ust. 1 Umowy:

Obowiązkiem Spółki w celu należytego wykonywania przez Zarządzającego obowiązków umownych i spełniania wymogów bezpieczeństwa, w szczególności co do gromadzenia i przesyłania danych, jest udostępnienie Zarządzającemu do używania i stosowania wszelkich środków służących spełnianiu ww. wymogów bezpieczeństwa, w tym w szczególności do korzystania w czasie wykonywania obowiązków umownych: (...) powierzchni biurowej wraz z wyposażeniem, w tym przenośnym komputerem osobistym z bezprzewodowym dostępem do sieci Internet i innym niezbędnym wyposażeniem, środków łączności, w tym telefonu komórkowego, oraz samochodu. (...).

Zgodnie z treścią § 5 ust. 2 Umowy: W przypadku pełnienia przez Zarządzającego funkcji członka organu w podmiotach należących do Grupy, Zarządzający nie będzie pobierał dodatkowego wynagrodzenia z tytułu pełnienia tych funkcji, poza wynagrodzeniem, o którym mowa w § 8 Umowy.

Podstawowe obowiązki Spółki w stosunku do Zarządzającego wskazane zostały w § 6 ust. 2 Umowy – zgodnie z brzmieniem tego przepisu:

Do obowiązków Spółki należy w szczególności:
1. udostępnienie Zarządzającemu wszelkich dokumentów Spółki niezbędnych do wykonywania Umowy,
2. pozostające w możliwościach Spółki zapewnienie współdziałania z Zarządzającym organów i członków organów Spółki oraz jej personelu,
3. terminowa wypłata wynagrodzenia Zarządzającego oraz terminowe wykonywanie innych świadczeń przewidzianych w Umowie,
4. zapewnienie Zarządzającemu na koszt Spółki urządzeń technicznych oraz zasobów, o których mowa w § 4 Umowy,
5. ponoszenie kosztów związanych ze świadczeniem Usług poza siedzibą Spółki, niezbędnych do należytego wykonania Usług, w szczególności takich, jak koszty podroży i zakwaterowania w standardzie stosownym do wykonywanej Funkcji,
6. ponoszenie lub refinansowanie innych niż wynikających z pkt 5) kosztów, związanych ze świadczeniem usług w zakresie wynikającym z § 4,
7. ponoszenie lub refinansowanie kosztów wynikających z treści § 4 ust. 3,
8. zwrot wydatków poniesionych przez Zarządzającego a niezbędnych do należytego świadczenia Usług w standardzie stosownym do wykonywanej Funkcji, po ich należytym udokumentowaniu, uzasadnieniu ich poniesienia, w tym wykazaniu związku i niezbędności do należytego świadczenia Usług.

W odniesieniu do odpowiedzialności Zarządzającego postanowienia Umowy przewidują, że:

Zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec Spółki z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania Umowy na zasadach ogólnych Kodeksu cywilnego,
Odpowiedzialność, o której mowa w pkt 1, nie wyłącza ani nie ogranicza odpowiedzialności Zarządzającego z tytułu pełnionej funkcji, określonej innymi przepisami prawa, w szczególności Kodeksu spółek handlowych,
Jeżeli jakakolwiek osoba trzecia skierowałaby wobec Zarządzającego roszczenia w związku ze świadczeniem przez niego Usług na podstawie Umowy, to Spółka zobowiązała się do pokrycia wszelkich związanych z tym kosztów, w tym także kosztów wynikających z kwoty zasądzonej na rzecz osoby trzeciej.

Kwestie te zostały szczegółowo uregulowane w treści § 7 ust. 1-4 Umowy – zgodnie z jego brzmieniem:

Zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec Spółki za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez niego przedmiotu Umowy, będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków Zarządzającego wynikających z Umowy lub z przepisów prawa.
Odpowiedzialność, o której mowa w ust. 1, jest niezależna od odpowiedzialności Zarządzającego, którą ponosi on z tytułu pełnienia Funkcji, określonej przepisami prawa, w szczególności Kodeksu spółek handlowych.
Strony ustalają, że Spółka ponosi pełną odpowiedzialność wobec osób trzecich z tytułu wykonywania świadczenia usług przez Zarządzającego w zakresie niniejszej umowy. W przypadku jakichkolwiek roszczeń osób trzecich skierowanych do Zarządzającego w związku ze świadczeniem przez niego usług w zakresie niniejszej Umowy, Spółka zobowiązuje się:
1. pokryć wszelkie udokumentowane koszty sądowe, w tym koszty pomocy prawnej udzielonej Zarządzającemu w toku procesu cywilnego;
2. pokryć wszelkie udokumentowane koszty pozasądowej pomocy prawnej udzielonej Zarządzającemu;
3. niezwłocznie po wydaniu prawomocnego wyroku sądowego, uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego ugodę zawartą przed mediatorem lub zawarciu ugody sądowej w trybie art. 184 kodeksu postępowania cywilnego, zapłacić do rąk uprawnionego wszelkie zasądzone lub uzgodnione w ugodzie, o której mowa powyżej, odszkodowania, nawiązki, zadośćuczynienia i koszty procesu sądowego.
Strony niniejszym oświadczają, że kwoty Wynagrodzenia Stałego oraz Wynagrodzenia Zmiennego nie obejmują podatku od towarów i usług, gdyż działalność wykonywana przez Zarządzającego na podstawie niniejszej umowy nie ma charakteru samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej o której mowa w art. 15 ust. 3 Ustawy o podatku od towarów i usług, Dz. U. 2004 Nr 54, poz. 535, (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 710).

Zarządzającemu, z tytułu świadczenia Usług oraz wykonywania innych zobowiązań wynikających z Umowy, należy się wynagrodzenie całkowite, składające się z:

miesięcznego wynagrodzenia podstawowego (wynagrodzenie stałe) określonego kwotowo,
części zmiennej, uzależnionej od zrealizowania Celów Zarządczych.

Kwestie związane z wypłatą wynagrodzenia zostały szczegółowo uregulowane w treści § 8 Umowy. Strony Umowy przyjęły, że:

,,W przypadku, gdy Umowa wskutek jej zawarcia lub rozwiązania obowiązuje przez niepełny miesiąc kalendarzowy, Wynagrodzenie Stałe za dany miesiąc przysługuje w kwocie, o której mowa w ust. 2, podzielonej przez 30, pomnożonej przez liczbę dni obowiązywania Umowy w tym miesiącu. (§ 8 ust. 3 Umowy)”.

Analogiczny mechanizm korygowania Wynagrodzenia Stałego został przewidziany na wypadek niemożności świadczenia Usług w sposób nieprzerwany, a także w przypadku każdej innej przerwy w świadczeniu Usług, w szczególności w związku z zawieszeniem w wykonywaniu funkcji. W takiej sytuacji Zarządzający zobowiązany jest do dołączenia do rachunku za dany miesiąc informacji o liczbie dni przerwy w świadczeniu usług i potrącenia odpowiadającego tej przerwie kwoty wynagrodzenia (§ 8 ust. 4 Umowy).

Wynagrodzenie Stałe za dany miesiąc będzie wypłacane przez Spółkę, w terminie 5 dni od dnia doręczenia Spółce prawidłowo wystawionego rachunku, który zostanie doręczony Spółce przez Zarządzającego w terminie 5 dni od dnia zakończenia każdego miesiąca kalendarzowego świadczenia Usług, przelewem na rachunek bankowy wskazany przez Zarządzającego (§ 8 ust. 5 Umowy). Zgodnie zaś z § 8 ust. 6 Umowy: Wynagrodzenie Stałe zostanie przez Spółkę wypłacone w wysokości wynikającej z potrącenia z Wynagrodzeniem Stałym należności publicznoprawnych Zarządzającego, których płatnikiem jest Spółka.

Wyznaczenie Celów Zarządczych na dany rok obrotowy, a także sposób oceny ich wykonania są ustalane, w zakresie zgodnym z Zasadami kształtowania wynagrodzeń członków organów zarządzających i nadzorczych spółek Grupy, przez Radę Nadzorczą lub Zgromadzenie Wspólników Spółki w drodze uchwały, podejmowanej nie później niż do połowy drugiego kwartału roku obrotowego, na który mają one obowiązywać (§ 8 ust. 10 Umowy).

Jak wynika zaś z § 8 ust. 11 Umowy:

„Wynagrodzenie Zmienne wypłacane jest pod warunkiem realizacji przez Zarządzającego Celów Zarządczych zgodnie z uchwałą Rady Nadzorczej lub Zgromadzenia Wspólników, o której mowa w ust. 10, po zatwierdzeniu sprawozdania Zarządu z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego Spółki za ubiegły rok obrotowy i udzieleniu Zarządzającemu absolutorium z wykonania przez niego obowiązków członka Zarządu przez Walne Zgromadzenie lub Zgromadzenie Wspólników”.

Wnioskodawca:

prowadzi oraz będzie prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie następujących grupowań PKD 70.22.Z, 74.90.Z, przeważający rodzaj działalności gospodarczej PKD 70.22.Z pozostałe doradztwo w zakresie działalności gospodarczej zarządzania,
posiada oraz będzie posiadał status przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
posiada oraz będzie posiadał status podmiotu zarejestrowanego jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
nie świadczy i nie będzie świadczył usług zarządzania na rzecz innych podmiotów.

Wnioskodawca zakłada, że Umowa zostanie zawarta pomiędzy nim a Spółką z mocą obowiązującą od 1 maja 2017 r. Mając to na uwadze Wnioskodawca wnosi aby tutejszy organ podatkowy wydał na jego rzecz indywidualne interpretacje podatkowe rozstrzygające co do stanu faktycznego (to jest przypadku gdyby Umowa została podpisana i weszła w życie przed dniem wydania interpretacji) oraz co do zdarzenia przyszłego nr 1 (to jest przypadku gdyby Umowa została podpisana oraz weszła w życie po dniu wydania interpretacji).

Ponadto, Wnioskodawca wnosi także o wydanie przez organ podatkowy indywidualnej interpretacji co do zdarzenia przyszłego nr 2 to jest przypadku, gdy po zawarciu Umowy pomiędzy nim a Spółką, Wnioskodawca:

zaprzestanie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej oraz złoży wniosek o wykreślenie go z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a także
złoży VAT-Z zgłoszenie zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W dniu 17 lipca 2017 r. wniosek uzupełniono o doprecyzowanie opisu sprawy wskazując, co następuje:

Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT od daty rejestracji działalności, tj.: 1 sierpnia 2016 r. Wynika to tylko i wyłącznie z poddania się regułom zawartego kontraktu menadżerskiego.
Wynagrodzenie, które otrzymuje/będzie otrzymywał od Spółki Zainteresowany za wykonywanie czynności wymienionych we wniosku nie stanowi/nie będzie stanowić przychodów, o których mowa w art. 12 ust. l-6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wynagrodzenie, które otrzymuje/będzie otrzymywał Wnioskodawca od Spółki za wykonywanie czynności wymienionych we wniosku stanowi/będzie stanowić przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Z warunków wykonywania umowy wynika, że Wnioskodawca dysponuje/będzie dysponował niezależnością i samodzielnością w działaniu, która pozwala na uznanie, że działa/będzie działał jako profesjonalny podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Samodzielność przejawia się w swobodzie podejmowania działań mających doprowadzić do prawidłowego, należytego prowadzenia wszelkich spraw Spółki, w tym działań mających doprowadzić do osiągnięcia celów stawianych przez Radę Nadzorczą Spółki. Od wyników uzależniona jest wysokość części zmiennej wynagrodzenia (premii) należnej członkom zarządu za dany rok obrachunkowy. Co do zasady decyzje podejmowane są przez cały zarząd Spółki.
Co do zasady Wnioskodawca nie ustala przedmiotu, miejsca i harmonogramu wykonywania czynności związanych z realizacją kontraktu.
Zainteresowany nie posiada akcji Spółki. Pełniona przez Wnioskodawcę funkcja Członka Zarządu Spółki wynika z wymagań stawianych wobec menadżera. Odpowiedni poziom wykształcenia i doświadczenia związanego z branżą i pozytywny wynik rozmowy prowadzonej wobec rady nadzorczej.
Wynagrodzenie w części uzależnione jest od osiągniętych wyników Spółki w danym roku obrachunkowym i absolutorium udzielonego zarządowi. Premia stanowi określoną wartość, w oparciu o zasady wynagradzania zarządów w Grupie.
W odniesieniu do części stałej, tj. wynagrodzenia miesięcznego wypłacanego w oparciu o wystawioną fakturę, wynagrodzenie w tej części nie podlega negocjacjom i jest kwotą ustaloną z góry przez organ nadzorujący.
Działania prowadzone są osobiście z wykorzystaniem środków i narzędzi udostępnionych odpłatnie przez Firmę (tj.: samochód służbowy, komputer, telefon). Do realizacji postawionych celów wykorzystuje się całe zasoby osobowe i rzeczowe firmy odpowiednio delegując zadania i wyznaczone cele.
Umowa (Kontrakt menadżerski) przewiduje przerwę w świadczeniu usług w danym roku kalendarzowym do wykorzystania przez menadżera za powiadomieniem o terminach Przewodniczącego Rady Nadzorczej.
Ograniczenia wynikają ze Statutu Spółki i Regulaminu Pracy Zarządu oraz przepisów ogólnych Kodeksowych dodatkowo wytycznych organów nadzorujących w tym Rady Nadzorczej. Umowa przewiduje ograniczenia zw. z solidarnym działaniem całego Zarządu i ograniczenia dotyczące zachowania tajemnicy Spółki.
Określa to Umowa – Kontrakt Menadżerski, w tym zapisy dotyczące sposobu i miejsca świadczenia usług zarządzania, np.: miejscem świadczenia jest biuro zleceniodawcy lub zdalnie, itp. Harmonogram pracy Zarządu stanowi integralną część Regulaminu Pracy Zarządu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy w opisanym stanie faktycznym czynności wykonywane przez Zarządzającego na rzecz Spółki w oparciu o postanowienia Umowy (Usługi) podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Czy w opisanym zdarzeniach przyszłych nr 1 i nr 2 czynności, jakie wykonywane będą przez Zarządzającego na rzecz Spółki w oparciu o postanowienia Umowy (Usługi) będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w stanie faktycznym i zdarzeniach przyszłych nr 1 i nr 2, czynności wykonywane przez niego jako Zarządzającego na rzecz Spółki, na podstawie Umowy, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uzasadnienie.

Przedstawione w tym miejscu stanowisko Wnioskodawcy oparte jest na następującym uzasadnieniu.

Zgodnie z regulacjami Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Ustawa o VAT), opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Podatnikami VAT są natomiast podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza na gruncie Ustawy o VAT posiada odrębną definicję – zgodnie z tą definicją jest nią wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak wynika więc z powyższych unormowań, zakresem VAT będzie zatem objęte jedynie takie świadczenie usług, które jest dokonywane przez podatnika VAT w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. O tego rodzaju aktywności na gruncie Ustawy o VAT można mówić jedynie wówczas, gdy działalność ta ma charakter samodzielny, co oznacza, że jej prowadzenie wiąże się m.in. z ponoszeniem ryzyka gospodarczego i ekonomicznego (por. T. Michalik, VAT. Komentarz. Wyd. 11, Warszawa 2015; A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz, Wyd. 10, Warszawa 2016, WK 2016).

Potwierdzeniem takiego rozumienia działalności gospodarczej są również szczególne przepisy Ustawy o VAT wyłączające niektóre czynności z zakresu działalności gospodarczej. I tak, na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 1 Ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 Ustawy o PIT, tj. m.in. przychody ze stosunku pracy. Natomiast na podstawie pkt 3 ww. przepisu wyłączenie z działalności gospodarczej obejmuje również czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności, osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W art. 13 pkt 9 Ustawy o PIT wymieniono przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7. Powyższą regulację rozumie się w ten sposób, iż na gruncie Ustawy o PIT każda umowa o zarządzanie zawarta z członkiem zarządu będzie generowała przychód z działalności wykonywanej osobiście, która może, aczkolwiek nie musi, stanowić działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy o VAT. Dla wyłączenia ww. działalności z zakresu opodatkowania VAT ważne są zapisy umowy, które powinny określać warunki wykonywania czynności, zasady wynagradzania oraz odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich. Za kluczowe należy uznać uregulowania dotyczące odpowiedzialności zlecającego wobec osób trzecich.

Z treści przywołanych powyżej regulacji orzecznictwo sądowe wyprowadziło konkluzję, zgodnie z którą dokonując oceny, czy w danym przypadku mam do czynienia ze świadczeniem usług w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy o VAT, należy dokonać weryfikacji treści tejże umowy pod kątem przesłanek określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy (por. wyrok NSA z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. akt I FSK 83/15 oraz uchwałę NSA z dnia 12 stycznia 2009 r., sygn. akt I FPS 3/08). Biorąc więc pod uwagę dorobek orzecznictwa krajowych sądów administracyjnych oraz uwzględniając regulacje wspólnotowe (art. 10 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, Dz. U. UE. L 347 z 11 grudnia 2006 r.) trzeba przedstawić konkluzję o charakterze generalnym, w myśl której, za wyłączone z zakresu działalności gospodarczej uznać należy czynności wykonywane w ramach stosunku prawnego zbliżonego do umowy o pracę, w ramach której odpowiedzialność wobec osób trzecich za czynności wykonywane przez pracownika ponosi pracodawca (zleceniodawca).

W tym kontekście nie można pomijać specyfiki relacji prawnej łączącej członka zarządu ze spółką kapitałową. Każdy bowiem członek zarządu ponosi odpowiedzialność z tytułu pełnionej funkcji – jest to odpowiedzialność czerpiąca swoje źródła w przepisach prawa cywilnego, handlowego oraz podatkowego. Pamiętać trzeba jednak, że fakt ten nie decyduje o podatkowej kwalifikacji umowy na gruncie Ustawy o VAT. Jak podkreśla się bowiem w aktualnym orzecznictwie NSA, zakres odpowiedzialności członka zarządu określony w przepisach powyższych ustaw jest niezależny od rodzaju zawartej umowy – dotyczy pełnienia funkcji członka zarządu, a nie wykonywania umowy o świadczenie usług zarządzania. Ponadto trzeba także mieć na względzie, że członek zarządu funkcjonuje w ramach struktur organizacyjnych spółki, jako jej organ, a w tym kontekście nie prowadzi własnej działalności, lecz działalność samej spółki kapitałowej (por. wyrok NSA z dnia 16 czerwca 2016 r., sygn. akt I FSK 83/15 oraz wyrok SN z dnia 12 listopada 2014 r., sygn. akt I UK 126/14).

Opierając się więc na opisanych powyżej ramach prawnych należy stwierdzić, że w każdym przypadku, dokonując oceny charakteru danej aktywności, fundamentalne znaczenia mają poszczególne postanowienia Umowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, treść regulacji zawartych w Umowie prowadzi do konkluzji, że Zarządzający nie prowadzi samodzielnej działalności gospodarczej w myśl Ustawy o VAT, ponieważ stosunek prawny istniejący między nim a Spółką jest w powyższym opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego dość pokrewny do relacji pracowniczej.

Na taką konkluzję wskazuje szereg faktów:

Obowiązkiem Zarządzającego jest wykonywanie wyłącznie czynności związanych z pełnieniem funkcji członka zarządu Spółki, czyli działanie jako jej organ, przyjąć więc trzeba, że są to czynności wykonywane w imieniu i interesie Spółki – takie stanowisko potwierdza w szczególności treść postanowień zawartych w § 1 ust. 1-5 Umowy oraz w § 2 ust. 1-3 Umowy.
Wszystkie obowiązki powinny być wykonywane przez Zarządzającego osobiście, co wynika z § 1 ust. 2 Umowy. Ponadto Zarządzający świadcząc Usługi na rzecz Spółki zobowiązany jest bazować na swoich indywidualnych umiejętnościach, wiedzy oraz doświadczeniu (§ 1 ust. 4 Umowy).
W myśl Umowy usługi zarządzania powinny być wykonywane w siedzibie Spółki oraz przy wykorzystaniu jej majątku. Oznacza to, że Zarządzający, podobnie jak pracownik, nie będzie ponosił żadnych kosztów związanych z wykonywaniem powierzonych mu obowiązków. Koszty te ponosi w pełnym zakresie Spółka. Stanowisko to potwierdza treść Umowy w szczególności: § 4 ust. 1 oraz § 6 ust. 2 pkt 4-6 i 8 Umowy – zgodnie z brzmieniem tego przepisu: „Do obowiązków Spółki należy w szczególności: (...) 4) zapewnienie Zarządzającemu na koszt Spółki urządzeń technicznych oraz zasobów, o których mowa w § 4 Umowy, 5) ponoszenie kosztów związanych ze świadczeniem Usług poza siedzibą Spółki, niezbędnych do należytego wykonania Usług, w szczególności takich jak koszty podroży i zakwaterowania w standardzie stosownym do wykonywanej Funkcji, 6) ponoszenie lub refinansowanie innych niż wynikających z pkt 5) kosztów, związanych ze świadczeniem usług w zakresie wynikającym z § 4, (...) 8) zwrot wydatków poniesionych przez Zarządzającego a niezbędnych do należytego świadczenia Usług w standardzie stosownym do wykonywanej Funkcji, po ich należytym udokumentowaniu, uzasadnieniu ich poniesienia, w tym wykazaniu związku i niezbędności do należytego świadczenia Usług”.
Postanowienia Umowy gwarantują Zarządzającemu, że będzie on otrzymywał miesięczne stałe wynagrodzenie w ustalonej kwocie (§ 8 ust. 1 Umowy), a ponadto będzie miał także prawo do dodatkowej kwoty, której wysokość uzależniona jest od jakości usług świadczonych przez niego na rzecz Spółki (realizacja tzw. Celów Zarządczych) (§ 8 ust. 1 oraz 7 Umowy). Taki sposób ukształtowania wzajemnych relacji pomiędzy Zarządzającym oraz Spółką w sposób naturalny upodabnia to świadczenie do pensji oraz premii uznaniowej, czyli charakterystycznych elementów stosunku pracy.
Zwrócić należy także uwagę na fakt, że w treści Umowy przewidziany został mechanizm obniżania kwoty miesięcznego stałego wynagrodzenie w przypadku, gdy w danym miesiącu Zarządzający nie przepracował pełnego okresu. Mechanizm ten opisany został w § 8 ust. 3 Umowy i zgodnie z nim wynagrodzenie miesięczne ulega obniżeniu proporcjonalnie do ilości dni nieprzepracowanych przez Zarządzającego. Oznacza to więc, że wolą Stron Umowy było takie ukształtowanie wzajemnych relacji, aby kwota należnego Zarządzającemu stałego miesięcznego wynagrodzenia była skorelowana z ilością pracy wykonanej przez niego na rzecz Spółki – jest to bez wątpienia dodatkowy argument świadczący o tym, że wynagrodzenie miesięczne ma status zbliżony do pensji wypłacanej przez pracodawcę na rzecz pracownika w ramach stosunku pracy – tym samym nie można mówić, aby Zarządzający działał jako przedsiębiorca.

Biorąc więc pod uwagę powyższe czynniki trzeba stwierdzić, że Zarządzający nie jest obarczony ryzykiem gospodarczym lub ekonomicznym z tytułu świadczonych przez niego na rzecz Spółki Usług.

Jeżeli zaś chodzi o odpowiedzialność Zarządzającego to w treści Umowy jej strony postanowiły, że ponosi on ją wobec Spółki na zasadach ogólnych Kodeksu cywilnego, zaś wobec wszelkich podmiotów także zgodnie z przepisami prawa cywilnego oraz handlowego (§ 7 ust. 1 i 2 Umowy). Jednocześnie Spółka przyjęła na siebie zobowiązanie zrekompensowania Zarządzającemu wszelkich kosztów, jakie mógłby ponieść, gdyby został uznany za odpowiedzialnego za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej w trakcie realizacji Usług na rzecz Spółki określonych w treści Umowy (§ 7 ust. 3 Umowy). Biorąc pod uwagę fakt, że Zarządzający będzie działał jako organ osoby prawnej, w jej imieniu oraz reprezentując jej interesy, to tym samym, na gruncie regulacji prawa cywilnego, należy wykluczyć możliwość, aby w ramach realizacji tychże obowiązków zawodowych Zarządzający wyrządził szkodę osobie trzeciej, za którą mógłby ponieść osobistą odpowiedzialność. Podejmowane bowiem przez niego działania jako członka zarządu Spółki będą poczytywane jako czynności oraz zobowiązania tejże Spółki, a nie oznaczonej osoby fizycznej (art. 429 oraz art. 474 k.c.). Oczywiście Zarządzający może ponieść odpowiedzialność odszkodowawczą wobec osoby trzeciej za czyn niedozwolony (odpowiedzialność deliktowa), jednakże w takiej sytuacji źródłem jego odpowiedzialności nie będzie treść Umowy – stanowisko takie potwierdzone zostało m.in. w treści wyroku WSA w Łodzi z dnia 28 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Łd 1314/15.

Biorąc więc pod uwagę powyższe unormowania należy stwierdzić, że na gruncie postanowień Umowy Zarządzający nie będzie ponosił odpowiedzialności wobec osób trzecich z tytułu realizacji Umowy, przez co trzeba rozumieć pełnienie funkcji w zarządzie Spółki. Konkluzję tę dodatkowo wzmacnia fakt, że w razie gdyby ktokolwiek domagał się od Zarządzającego odszkodowania z uwagi na czynności podjęte przez niego w ramach Umowy, to Spółka przyjęła na siebie zobowiązanie do zapewnienia pełnej kompensaty, tym samym wyklucza to możliwość realnego poniesienia odpowiedzialności przez Zarządzającego.

Podsumowując więc powyższe uwagi należy stwierdzić, że Zarządzający, który w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym:

realizując Usługi na rzecz Spółki, nie będzie prowadził działalności gospodarczej w rozumieniu Ustawy o VAT, zaś jego Usługi nie będą realizowane w warunkach niepewności co do popytu na nie (brak ryzyka gospodarczego oraz ekonomicznego),
będzie powiązany ze Spółką relacją prawną wykazującą cechy pokrewne do stosunku pracy,
nie będzie ponosił odpowiedzialności wobec osób trzecich za czynności podjęte w imieniu Spółki w ramach realizacji Usług opisanych w Umowie,
nie będzie świadczył usług zarządzania na rzecz innych podmiotów,

nie będzie więc świadczył na rzecz tejże Spółki odpłatnych usług w rozumieniu Ustawy o VAT.

Przedstawione w tym miejscu stanowisko znajduje potwierdzenie w szeregu aktualnych interpretacji indywidualnych. Wskazać można np. na pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 17 stycznia 2017 r., sygn. akt 1061-IPTPP2.4512.527.2016.2.SM, stanowisko zajęte przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 30 czerwca 2016 r., sygn. akt ILPP1/4512-1-303/16-4/MC, pogląd wyrażony przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 4 maja 2015 r., sygn. akt IPTPP1/4512-133/15-4/AK czy też pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2015 r., sygn. akt IPPP2/4512-526/15-2/AO.

Przedstawione w tym miejscu przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje zastosowanie zarówno co do opisanego stanu faktycznego, jak i zdarzeń przyszłych nr 1 i nr 2.

Mając na uwadze powyższe stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę należy uznać za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz związanego z nim zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, albo świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z ust. 2 powołanego wyżej artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei art. 15 ust. 3 ustawy stanowi, że za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 i 2048 oraz z 2017 r., poz. 60, 528, 648 i 859);
(uchylony);
z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:

(uchylony);
przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;
przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;
przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;
przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;
przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;
przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

7a. przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;

przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
1. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
2. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością
– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;
przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym, a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

wykonywania tych czynności,
wynagrodzenia, oraz
odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zatem, użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko winny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in. czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca po powołaniu go przez właściwy organ Spółki kapitałowej do składu jej zarządu planuje zawrzeć z tą Spółką Umowę o świadczenie usług zarządzania (Umowa). Umowa regulować będzie wzajemne prawa i obowiązki Zarządzającego i Spółki. Spółka wchodzi w skład Grupy. Wnioskodawca zakłada, że Umowa zostanie zawarta pomiędzy nim a Spółką z mocą obowiązującą od 1 maja 2017 r.

Zgodnie z § 1 ust. 1-5 Umowy:

W ramach i w okresie pełnienia funkcji w Zarządzie Zarządzający zobowiązuje się do świadczenia usług zarządzania (Usługi) na zasadach określonych Umową.
Zarządzający zobowiązuje się do świadczenia Usług osobiście i nie jest uprawniony do powierzenia ich wykonywania osobie trzeciej.
Zarządzający oświadcza, że posiada wszelkie niezbędne kompetencje do wykonywania Usług na warunkach Umowy.
Przy wykonywaniu Usług Zarządzający zobowiązany jest wykorzystywać swoje umiejętności, wiedzę oraz doświadczenie dla spraw i interesów Spółki.
Zarządzający zobowiązuje się do takiego prowadzenia własnych i realizacji innych niż określone Umową zobowiązań, by nie kolidowały one z należytym i starannym wykonywaniem Umowy.

Podstawowe prawa i obowiązki Zarządzającego zostaną określone w § 2 ust. 1-3 Umowy – zgodnie z ich brzmieniem:

Zarządzający zobowiązuje się do świadczenia Usług:
1. z najwyższą starannością, sumiennością i profesjonalizmem wymaganym w powszechnie przyjętych standardach zarządzania, z zachowaniem lojalności wobec Spółki i dbałości o materialne i niematerialne interesy Spółki, przy przyjęciu zasady podejmowania ryzyka uzasadnionego gospodarczo i z uwzględnieniem ryzyka uzasadnionego z punktu widzenia realizowanych przez Spółkę zadań;
2. w sposób zgodny z interesem Spółki i prowadzący do jej rozwoju, w szczególności poprzez osiągnięcie celów postawionych Spółce, w tym planowanych wyników gospodarczych i zamierzonej pozycji na rynku, wzrostu wartości jej aktywów, a także kreowanie pozytywnego wewnętrznego i zewnętrznego wizerunku Spółki.
Wykonując Umowę Zarządzający zobowiązany jest współdziałać z pozostałymi członkami Zarządu i organami Spółki, na zasadach określonych w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, w tym w szczególności przepisach Kodeksu spółek handlowych, postanowieniach Statutu Spółki, uchwałach organów Spółki, a także innych aktach prawa i dokumentach wewnętrznych Spółki, w szczególności regulaminu Zarządu Spółki.
Świadczenie Usług będzie polegało w szczególności na:
1. prowadzeniu spraw Spółki i uczestnictwie w pracach Zarządu z uwzględnieniem zakresu praw i obowiązków wynikających z Funkcji,
2. reprezentowaniu Spółki wobec podmiotów trzecich, zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji Spółki,
3. samodzielnym zarządzaniu powierzonymi obszarami działalności Spółki, przypisanymi do Funkcji, z uwzględnieniem uprawnień pozostałych organów Spółki,
4. realizacji wyznaczonych celów zarządczych, o których mowa w § 8 ust. 7 Umowy.

Zarządzający zobowiązany jest wykonywać Usługi w czasie oraz w sposób zapewniający należytą realizację Umowy oraz prawidłowe i nieprzerwane funkcjonowanie Spółki.
Zarządzający zobowiązany jest wykonywać swoje obowiązki w siedzibie Spółki, a w uzasadnionych potrzebami Spółki przypadkach, w innych miejscach na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i poza jej granicami, przy czym świadczenie Usług poza siedzibą Spółki nie może zakłócać jej płynnego funkcjonowania.
Świadczenie Usług poza siedzibą Spółki trwające nieprzerwanie powyżej 4 dni kalendarzowych, wymaga wcześniejszego uzgodnienia z właściwym podmiotem.
Zarządzający jest uprawniony do podjęcia decyzji o przerwie w Świadczeniu Usług, nie przekraczającej łącznie 28 dni w ciągu roku kalendarzowego.
Zarządzający jest zobowiązany do pisemnego poinformowania właściwego podmiotu, w miarę możliwości, z co najmniej siedmiodniowym wyprzedzeniem, a w przypadku niemożności dokonania tego z przyczyn obiektywnych, innego podmiotu, o każdym przypadku niemożności nieprzerwanego świadczenia Usług, o ile ze względu na przyczynę niemożności nieprzerwanego świadczenia Usług będzie to możliwe. Strony uznają, iż przypadek niemożności nieprzerwanego świadczenia Usług występuje w szczególności wówczas gdy Zarządzający nie wykonuje Usług:
1. wskutek własnej decyzji, o której mowa w ust. 4 powyżej lub choroby, albo
2. w przypadku zastosowania wobec Zarządzającego środków prawnych obiektywnie uniemożliwiających świadczenie Usług,
3. zawieszenia Zarządzającego w wykonywaniu funkcji.

,,W przypadku wykonywania przedmiotu Umowy w miejscu innym niż siedziba Spółki, celem zachowania wymogów bezpieczeństwa, Zarządzający zobowiązuje się do używania i korzystania z przedmiotów i urządzeń udostępnionych Zarządzającemu przez Spółkę w celu wykonywania Usług, w szczególności przenośnego komputera osobistego z bezprzewodowym dostępem do sieci Internet, środków łączności, w tym telefonu komórkowego, spełniających wymagane przez Spółkę wymogi bezpieczeństwa, w szczególności co do gromadzenia i przesyłania danych”.

oraz § 4 ust. 1 Umowy:

,,Obowiązkiem Spółki w celu należytego wykonywania przez Zarządzającego obowiązków umownych i spełniania wymogów bezpieczeństwa, w szczególności co do gromadzenia i przesyłania danych, jest udostępnienie Zarządzającemu do używania i stosowania wszelkich środków służących spełnianiu ww. wymogów bezpieczeństwa, w tym w szczególności do korzystania w czasie wykonywania obowiązków umownych: (...) powierzchni biurowej wraz z wyposażeniem, w tym przenośnym komputerem osobistym z bezprzewodowym dostępem do sieci Internet i innym niezbędnym wyposażeniem, środków łączności, w tym telefonu komórkowego, oraz samochodu. (...)”.

Podstawowe obowiązki Spółki w stosunku do Zarządzającego wskazane zostały w § 6 ust. 2 Umowy – zgodnie z brzmieniem tego przepisu:

,,Do obowiązków Spółki należy w szczególności:

udostępnienie Zarządzającemu wszelkich dokumentów Spółki niezbędnych do wykonywania Umowy,
pozostające w możliwościach Spółki zapewnienie współdziałania z Zarządzającym organów i członków organów Spółki oraz jej personelu,
terminowa wypłata wynagrodzenia Zarządzającego oraz terminowe wykonywanie innych świadczeń przewidzianych w Umowie,
zapewnienie Zarządzającemu na koszt Spółki urządzeń technicznych oraz zasobów, o których mowa w § 4 Umowy,
ponoszenie kosztów związanych ze świadczeniem Usług poza siedzibą Spółki, niezbędnych do należytego wykonania Usług, w szczególności takich, jak koszty podroży i zakwaterowania w standardzie stosownym do wykonywanej Funkcji,
ponoszenie lub refinansowanie innych niż wynikających z pkt 5) kosztów, związanych ze świadczeniem usług w zakresie wynikającym z § 4,
ponoszenie lub refinansowanie kosztów wynikających z treści § 4 ust. 3,
zwrot wydatków poniesionych przez Zarządzającego a niezbędnych do należytego świadczenia Usług w standardzie stosownym do wykonywanej Funkcji, po ich należytym udokumentowaniu, uzasadnieniu ich poniesienia, w tym wykazaniu związku i niezbędności do należytego świadczenia Usług”.

W odniesieniu do odpowiedzialności Zarządzającego postanowienia Umowy przewidują, że:

Zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec Spółki z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania Umowy na zasadach ogólnych Kodeksu cywilnego,
Odpowiedzialność, o której mowa w pkt 1, nie wyłącza ani nie ogranicza odpowiedzialności Zarządzającego z tytułu pełnionej funkcji, określonej innymi przepisami prawa, w szczególności Kodeksu spółek handlowych,
Jeżeli jakakolwiek osoba trzecia skierowałaby wobec Zarządzającego roszczenia w związku ze świadczeniem przez niego Usług na podstawie Umowy, to Spółka zobowiązała się do pokrycia wszelkich związanych z tym kosztów, w tym także kosztów wynikających z kwoty zasądzonej na rzecz osoby trzeciej.

Kwestie te zostały szczegółowo uregulowane w treści § 7 ust. 1-4 Umowy – zgodnie z jego brzmieniem:

Zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec Spółki za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez niego przedmiotu Umowy, będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków Zarządzającego wynikających z Umowy lub z przepisów prawa.
Odpowiedzialność, o której mowa w ust. 1, jest niezależna od odpowiedzialności Zarządzającego, którą ponosi on z tytułu pełnienia Funkcji, określonej przepisami prawa, w szczególności Kodeksu spółek handlowych.
Strony ustalają, że Spółka ponosi pełną odpowiedzialność wobec osób trzecich z tytułu wykonywania świadczenia usług przez Zarządzającego w zakresie niniejszej umowy. W przypadku jakichkolwiek roszczeń osób trzecich skierowanych do Zarządzającego w związku ze świadczeniem przez niego usług w zakresie niniejszej Umowy, Spółka zobowiązuje się:
1. pokryć wszelkie udokumentowane koszty sądowe, w tym koszty pomocy prawnej udzielonej Zarządzającemu w toku procesu cywilnego;
2. pokryć wszelkie udokumentowane koszty pozasądowej pomocy prawnej udzielonej Zarządzającemu;
3. niezwłocznie po wydaniu prawomocnego wyroku sądowego, uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego ugodę zawartą przed mediatorem lub zawarciu ugody sądowej w trybie art. 184 kodeksu postępowania cywilnego, zapłacić do rąk uprawnionego wszelkie zasądzone lub uzgodnione w ugodzie, o której mowa powyżej, odszkodowania, nawiązki, zadośćuczynienia i koszty procesu sądowego.
Strony niniejszym oświadczają, że kwoty Wynagrodzenia Stałego oraz Wynagrodzenia Zmiennego nie obejmują podatku od towarów i usług, gdyż działalność wykonywana przez Zarządzającego na podstawie niniejszej umowy nie ma charakteru samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej o której mowa w art. 15 ust. 3 Ustawy o podatku od towarów i usług.

Zarządzającemu, z tytułu świadczenia Usług oraz wykonywania innych zobowiązań wynikających z Umowy, należy się wynagrodzenie całkowite, składające się z:

miesięcznego wynagrodzenia podstawowego (wynagrodzenie stałe) określonego kwotowo,
części zmiennej, uzależnionej od zrealizowania Celów Zarządczych.

Kwestie związane z wypłatą wynagrodzenia zostały szczegółowo uregulowane w treści § 8 Umowy. Strony Umowy przyjęły, że:

Jak wynika zaś z § 8 ust. 11 Umowy:

Wnioskodawca:

prowadzi oraz będzie prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie następujących grupowań PKD 70.22.Z, 74.90.Z, przeważający rodzaj działalności gospodarczej PKD 70.22.Z pozostałe doradztwo w zakresie działalności gospodarczej zarządzania,
posiada oraz będzie posiadał status przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
posiada oraz będzie posiadał status podmiotu zarejestrowanego jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
nie świadczy i nie będzie świadczył usług zarządzania na rzecz innych podmiotów.

W ramach wykonywania Umowy Zarządzający będzie wyrażał oświadczenia woli w imieniu i na rzecz Spółki. Ryzyko gospodarcze oraz ekonomiczne za czynności wykonywane przez Zarządzającego w imieniu i na rzecz Spółki ponosić będzie Spółka. Umowa nie zobowiązuje Zarządzającego do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT od daty rejestracji działalności, tj.: 1 sierpnia 2016 r. Wynika to tylko i wyłącznie z poddania się regułom zawartego kontraktu menadżerskiego. Wynagrodzenie, które otrzymuje/będzie otrzymywał Wnioskodawca od Spółki za wykonywanie czynności wymienionych we wniosku stanowi/będzie stanowić przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Z warunków wykonywania umowy wynika, że Wnioskodawca dysponuje/będzie dysponował niezależnością i samodzielnością w działaniu, która pozwala na uznanie, że działa/będzie działał jako profesjonalny podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Samodzielność przejawia się w swobodzie podejmowania działań mających doprowadzić do prawidłowego, należytego prowadzenia wszelkich spraw Spółki, w tym działań mających doprowadzić do osiągnięcia celów stawianych przez Radę Nadzorczą Spółki. Od wyników uzależniona jest wysokość części zmiennej wynagrodzenia (premii) należnej członkom zarządu za dany rok obrachunkowy. Co do zasady decyzje podejmowane są przez cały zarząd Spółki. Co do zasady Wnioskodawca nie ustala przedmiotu, miejsca i harmonogramu wykonywania czynności związanych z realizacją kontraktu. Zainteresowany nie posiada akcji Spółki. Pełniona przez Wnioskodawcę funkcja Członka Zarządu Spółki wynika z wymagań stawianych wobec menadżera. Odpowiedni poziom wykształcenia i doświadczenia związanego z branżą i pozytywny wynik rozmowy prowadzonej wobec rady nadzorczej. Wynagrodzenie w części uzależnione jest od osiągniętych wyników Spółki w danym roku obrachunkowym i absolutorium udzielonego zarządowi. Premia stanowi określoną wartość, w oparciu o zasady wynagradzania zarządów w Grupie. W odniesieniu do części stałej, tj. wynagrodzenia miesięcznego wypłacanego w oparciu o wystawioną fakturę, wynagrodzenie w tej części nie podlega negocjacjom i jest kwotą ustaloną z góry przez organ nadzorujący. Działania prowadzone są osobiście z wykorzystaniem środków i narzędzi udostępnionych odpłatnie przez Firmę (tj.: samochód służbowy, komputer, telefon). Do realizacji postawionych celów wykorzystuje się całe zasoby osobowe i rzeczowe firmy odpowiednio delegując zadania i wyznaczone cele. Umowa (Kontrakt menadżerski) przewiduje przerwę w świadczeniu usług w danym roku kalendarzowym do wykorzystania przez menadżera za powiadomieniem o terminach Przewodniczącego Rady Nadzorczej. Ograniczenia wynikają ze Statutu Spółki i Regulaminu Pracy Zarządu oraz przepisów ogólnych Kodeksowych dodatkowo wytycznych organów nadzorujących w tym Rady Nadzorczej. Umowa przewiduje ograniczenia zw. z solidarnym działaniem całego Zarządu i ograniczenia dotyczące zachowania tajemnicy Spółki. Określa to Umowa – Kontrakt Menadżerski, w tym zapisy dotyczące sposobu i miejsca świadczenia usług zarządzania, np.: miejscem świadczenia jest biuro zleceniodawcy lub zdalnie, itp. Harmonogram pracy Zarządu stanowi integralną część Regulaminu Pracy Zarządu.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy czynności wykonywane przez Zarządzającego na rzecz Spółki w oparciu o postanowienia Umowy (Usługi) podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawno-podatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej nie powodującej powstania podmiotowości prawno-podatkowej na gruncie ustawy. Istotna jest w tym przypadku analiza istoty odpowiedzialności, wynikającej z charakteru stosunku prawnego łączącego Wnioskodawcę oraz Spółkę.

Zgodnie z treścią art. 368 § 1 i § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2016 r., poz. 1578, z późn. zm.), zwany dalej K.s.h., zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę, natomiast członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie.

Ponadto, w myśl art. 370 § 1 ustawy K.s.h., członek zarządu może być w każdym czasie odwołany. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.

Jednocześnie, z treści art. 372 § 1 ustawy K.s.h. wynika, że prawo członka zarządu do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich (art. 372 § 2 ustawy K.s.h.). Czynności takie zawsze będą wywoływały skutek na zewnątrz, nawet gdyby dochodziło do ograniczeń. Oznacza to, że w stosunkach zewnętrznych istnieje odpowiedzialność zlecającego za czynności wykonywane przez członka zarządu, natomiast w stosunkach wewnętrznych będzie rodziło odpowiedzialność odszkodowawczą osób działających wbrew ograniczeniom względem zlecającego.

Jeżeli członkowie zarządu umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu, o którym mowa w art. 320 § 1 pkt 3 i 4 lub w art. 441 § 2 pkt 5, odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego (art. 479 ustawy K.s.h.).

Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 483 § 1 K.s.h., członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki, chyba że nie ponosi winy.

Kto współdziałał w wydaniu przez spółkę bezpośrednio lub za pośrednictwem osób trzecich akcji, obligacji lub innych tytułów uczestnictwa w zyskach albo podziale majątku, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej szkody, jeżeli zamieścił w ogłoszeniach lub zapisach fałszywe dane lub w inny sposób dane te rozpowszechniał albo, podając dane o stanie majątkowym spółki, zataił okoliczności, które powinny być ujawnione zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 484 ustawy K.s.h.).

Zgodnie z art. 490 K.s.h., przepisy art. 479-489 nie naruszają praw akcjonariuszy oraz innych osób do dochodzenia naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11 grudnia 2006, Nr 347, str. 1, z późn. zm.) zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. W myśl tego artykułu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

W akapicie pierwszym, artykuł 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady, określa osobę, która może stać się podatnikiem, jako każdą osobę, która niezależnie prowadzi w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Artykuł 10 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wyjaśnia znaczenie terminu „samodzielnie” użytego w art. 9 (1). Stwierdza on, że warunek określony w art. 9 (1) stwierdza, że działalność gospodarcza prowadzona „samodzielnie” wyklucza pracowników i inne osoby z podatku VAT, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący relacje między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

W celu określenia granic pojęcia „działalności gospodarczej” i „podatnika” należy przypomnieć art. 9 (2) i 12 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

Artykuł 9 (2) Dyrektywy 2006/112/WE Rady stwierdza, że poza osobami, o których mowa w ust. 1, za podatnika uznawana jest każda osoba, która okazjonalnie dokonuje dostawy nowego środka transportu wysyłanego lub transportowanego do nabywcy przez sprzedawcę, przez nabywcę albo na rzecz sprzedawcy lub nabywcy, do miejsca przeznaczenia znajdującego się poza terytorium państwa członkowskiego, ale na terytorium Wspólnoty. Przy czym, artykuł 12 (1) stanowi, że „państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi (...)”.

Dyrektywa 2006/112/WE Rady zapewnia bardzo szeroki zakres działalności gospodarczej, obejmujący wszystkie etapy produkcji, dystrybucji i dostarczania towarów i usług. To, że działalność gospodarcza, która ma być traktowana jako taka, nie jest działalnością wykonywaną okazjonalnie, nie oznacza, że działalność ta, aby mieścić się w zakresie podatku VAT, musi osiągnąć pewną liczbę operacji lub osiągnąć określony poziom dochodu. Decydującym elementem jest wola lub zamiar osoby dokonującej czynności, aby brać udział w produkcji, dystrybucji lub dostarczaniu dóbr lub usług. Elementem definiującym działalność gospodarczą na gruncie przepisów Dyrektywy jest to, że osoba, w celu wykonywania swoich działań, wykorzystuje zasoby ludzkie lub rzeczowe w taki sam sposób, jak są one wykorzystywane przez producenta, handlowca lub osoby świadczące usługi. Działalność gospodarcza w rozumieniu Dyrektywy będzie miała miejsce, gdy zaistnieje zamiar wykorzystania i zorganizowania środków w celu wzięcia udziału w produkcji, dystrybucji towarów lub świadczeniu usług.

Przedmiotowe zagadnienie było również przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla przeciwko Recaudadores de Tributos de las Zonas primera v. segunda, C-235/85 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Niderlandów). TSUE w ww. orzeczeniach wskazał, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

Ponadto, zgodnie z opinią RG M.G. Tesauro z dnia 4 czerwca 1991 r. do sprawy C-202/90, co się tyczy warunków pracy należy przeanalizować czy pracownik jest niejako zintegrowany z organizacją pracodawcy (...) czy i w jakim zakresie może swobodnie zorganizować swoją działalność. Jest oczywistym, że możliwość swobodnego zorganizowania (wybór współpracowników, struktury niezbędne do wykonywania zadań, godziny pracy), jak też brak zintegrowania w przedsiębiorstwie czy w administracji stanowią elementy typowe dla działalności wykonywanej w sposób samodzielny. Jednakże poddanie się niektórym dyrektywom jak też pewnej kontroli czy władzy dyscyplinarnej pracodawcy, które odnajdujemy również w stosunku pracy nie wykluczają charakteru samodzielnego działalności. Co się tyczy warunków wynagrodzenia, okoliczność, że wynagrodzenie (także to określone ustawą) jest proporcjonalne do usług i charakter przypadkowy, który z tego wynika stanowią jasne wskaźniki istnienia stosunku samodzielnej pracy. Nie ma wątpliwości, że ryzyko w ramach stosunku pracy podporządkowanej spoczywa tylko na pracodawcy. W zakresie odpowiedzialności wskazano, że należy badać czy pracownik jest odpowiedzialny wobec osób trzecich za czynności i działania, które można mu przypisać (pkt 6).

Z kolei w wyroku z dnia 18 października 2007 r. sprawa C-355/06 J.A. van der Steen, Trybunał wskazał, że osoba fizyczna, która wykonuje wszystkie prace w imieniu i na rachunek spółki na podstawie umowy o pracę wiążącej ją z tą spółką, będąc ponadto jedynym wspólnikiem, zarządzającym i członkiem personelu pracowniczego tej spółki, sama nie jest podatnikiem. Uznano bowiem, że istnieje stosunek podporządkowania pomiędzy ww. obydwoma zainteresowanymi podmiotami. J.A. van der Steen, świadcząc usługi jako pracownik, nie działał we własnym imieniu, na własny rachunek lub na własną odpowiedzialność, lecz na rachunek i na odpowiedzialność spółki, która ponosiła de facto ryzyko gospodarcze – zawierała umowy z klientami i wykonywała na ich rzecz usługi o charakterze gospodarczym.

Dokonując więc wykładni analizowanego art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy należy wskazać, że za niespełniające warunku samodzielności należy uznać czynności prawne zawarte między podmiotami, które w swej istocie zbliżone są do umowy o pracę kreujące stosunek podporządkowania co się tyczy warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności wobec osób trzecich. Powyższe potwierdza również uchwała NSA z dnia 12 stycznia 2009 r. w sprawie sygn. akt I FPS 3/08, w której wskazano, że za samodzielną działalność nie będzie mogła zostać uznana działalność, która jest stosunkiem pracy lub stosunkiem do niego bardzo zbliżonym, ponieważ wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

Zauważyć też należy, że sformułowanie wyżej cyt. art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać winno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Odpowiedzialność wobec osób trzecich ocenić należy nie tylko na podstawie samej umowy, lecz na podstawie całokształtu okoliczności i więzów tworzących stosunek prawny pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą.

Należy zauważyć, że wprawdzie z jednej strony, jak wskazano we wniosku, zgodnie z zawartą przez Wnioskodawcę umową o świadczenie usług w zakresie zarządzania:

Zarządzający ponosi odpowiedzialność wobec Spółki za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez niego przedmiotu Umowy, będące następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków Zarządzającego wynikających z Umowy lub z przepisów prawa i jeżeli jakakolwiek osoba trzecia skierowałaby wobec Zarządzającego roszczenia w związku ze świadczeniem przez niego Usług na podstawie Umowy, to Spółka zobowiązała się do pokrycia wszelkich związanych z tym kosztów, w tym także kosztów wynikających z kwoty zasądzonej na rzecz osoby trzeciej.

Jednakże Wnioskodawca podał też, że odpowiedzialność, o której mowa powyżej, nie wyłącza ani nie ogranicza odpowiedzialności Zarządzającego z tytułu pełnionej funkcji, określonej innymi przepisami prawa, w szczególności Kodeksu spółek handlowych.

W przedmiotowym przypadku nie można zatem uznać, iż Wnioskodawca nie ponosi żadnej odpowiedzialności wobec osób trzecich. Nie ma tu znaczenia fakt, że odpowiedzialność ta jest solidarna ze Spółką lub innymi członkami zarządu oraz ma charakter akcesoryjny.

Dla określenia statusu prawno-podatkowego ww. podmiotu istotne znaczenie ma również zakres niezależności i samodzielności przy wykonywaniu usług zarządzania. Na taki charakter świadczenia wskazuje fakt, że usługi będą obejmowały m.in. samodzielne zarządzanie powierzonymi obszarami działalności Spółki, przypisanymi do Funkcji, z uwzględnieniem uprawnień pozostałych organów Spółki oraz realizacji wyznaczonych celów zarządczych. Zakres samodzielności tylko w pewnej części ogranicza przepis art. 375 ustawy K.s.h., który odnosi się jedynie do spraw wyraźnie zastrzeżonych w ustawie lub statucie, regulaminie zarządu oraz w uchwałach rady nadzorczej lub walnego zgromadzenia. Natomiast w pozostałych kwestiach walne zgromadzenie i rada nadzorcza nie mogą wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki (art. 375¹ ustawy K.s.h.). Należy przy tym zauważyć, że ww. uregulowania mają zastosowanie w stosunkach wewnętrznych Spółki, co nie przekłada się na zakres przysługującego członkom zarządu prawa do reprezentacji oraz przypisują im domniemanie samodzielności we wszystkich sprawach niezastrzeżonych ww. przepisami. Wnioskodawca w uzupełnieniu do złożonego wniosku wskazał wprost, że ,,Z warunków wykonywania umowy wynika, że Wnioskodawca dysponuje/będzie dysponował niezależnością i samodzielnością w działaniu, która pozwala na uznanie, że działa/będzie działał jako profesjonalny podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Samodzielność przejawia się w swobodzie podejmowania działań mających doprowadzić do prawidłowego, należytego prowadzenia wszelkich spraw Spółki, w tym działań mających doprowadzić do osiągnięcia celów stawianych przez Radę Nadzorczą Spółki. Od wyników uzależniona jest wysokość części zmiennej wynagrodzenia (premii) należnej członkom zarządu za dany rok obrachunkowy”. W tym kontekście zachodzą przesłanki wskazujące na samodzielność Wnioskodawcy w zarządzaniu Spółką w wyznaczonym obszarze jej działalności.

Na swobodę (autonomię) w wykonywaniu swoich funkcji członka zarządu może również wskazywać to, czy realizuje on swoje zadania w wybranym przez siebie czasie i miejscu. Wprawdzie we wniosku wskazano, usługi powinny być wykonywane co do zasady w siedzibie Spółki oraz, w zależności od potrzeb Spółki, w innych miejscach na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz poza jej granicami, przy czym świadczenie usług poza siedzibą Spółki nie może zakłócać jej płynnego funkcjonowania oraz Zarządzający zobowiązany jest wykonywać usługi w czasie oraz w sposób zapewniający należytą realizację Umowy oraz prawidłowe i nieprzerwane funkcjonowanie Spółki.

Kolejną przesłanką wskazującą na działanie Wnioskodawcy w charakterze podatnika jest sposób ustalenia jego wynagrodzenia, które składa się z części stałej (wynagrodzenie miesięczne podstawowe) oraz części zmiennej. Wynagrodzenie zmienne wypłacane jest pod warunkiem realizacji przez Zarządzającego Celów Zarządczych zgodnie z uchwałą Rady Nadzorczej lub Zgromadzenia Wspólników, po zatwierdzeniu sprawozdania Zarządu z działalności Spółki oraz sprawozdania finansowego Spółki za ubiegły rok obrotowy i udzieleniu Zarządzającemu absolutorium z wykonania przez niego obowiązków członka Zarządu przez Walne Zgromadzenie lub Zgromadzenie Wspólników. Powyższe okoliczności wskazują, zatem że wynagrodzenie zmienne uzależnione jest od efektów działania Wnioskodawcy, co oznacza, że ponosi on ekonomiczne ryzyko swojej działalności.

Wszystkie te okoliczności wskazują, że Wnioskodawca działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy będąc członkiem zarządu w Spółce, działanie Wnioskodawcy mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług.

Podsumowując, czynności wykonywane przez Zarządzającego na rzecz Spółki w oparciu o postanowienia Umowy (Usługi) podlegają/będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy. Zatem w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca wykonuje/będzie wykonywał samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem nie wystąpiły wszystkie przesłanki wynikające z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy. W konsekwencji usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy o zarządzanie podlegają/będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towaru i usług, również w sytuacji gdy Wnioskodawca złoży wniosek o wykreślenie z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz złoży zgłoszenie VAT-Z.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych wyjaśnić należy, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach, w których indywidualnie oceniano stan faktyczny i stanowisko wnioskodawcy. Powołane interpretacje nie stanowią źródła prawa i tut. Organ nie jest nimi związany.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę we wniosku wyroków sądów administracyjnych tut. Organ wyjaśnia, że wskazane wyroki zostały potraktowane jako element argumentacji Wnioskodawcy, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnej sprawy i co do zasady wiążą one stronę postępowania w konkretnych, indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Zatem wskazane we wniosku wyroki sądu nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy:

zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,
zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin