Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.256.2017.1.AKO
z 5 września 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2017 r. (data wpływu 14 czerwca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku do świadczonej usługi polegającej na udostępnianiu serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji (wg stanu prawnego obowiązującego od dnia 1 lipca 2017 r.) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 czerwca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku do świadczonej usługi polegającej na udostępnianiu serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji (wg stanu prawnego obowiązującego od dnia 1 lipca 2017 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej „Spółka” lub „Wnioskodawca”) prowadzi działalność, o której mowa w art. 21 ust. 1-3a ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1636 ze zm.; dalej „ustawa o obrocie instrumentami finansowymi”), tj. prowadzi rynek regulowany (giełdę instrumentów finansowych).

Zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, przedmiotem działalności Wnioskodawcy polegającej na prowadzeniu rynku regulowanego może być wyłącznie: prowadzenie rynku regulowanego, organizowanie alternatywnego systemu obrotu, prowadzenie platformy aukcyjnej lub prowadzenie innej działalności w zakresie organizowania obrotu instrumentami finansowymi oraz działalności związanej z tym obrotem.

Dodatkowo, zgodnie z wymogami regulacyjnymi, w szczególności brzmieniem ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (art. 18 ust. 1 pkt 3), Wnioskodawca zapewnia upowszechnianie jednolitych informacji o kursach i obrotach instrumentami finansowymi, które są przedmiotem obrotu na danym rynku organizowanym przez tę spółkę, w tym w przypadku organizowania obrotu akcjami – w sposób i w zakresie określonym w art. 12, art. 13, art. 17-20 oraz art. 27-32 rozporządzenia 1287/2006 oraz Dyrektyw MiFID, tj. Dyrektywy 2004/39/WE w sprawie rynków instrumentów finansowych, Dyrektywy Komisji 2006/73/WE wprowadzającej środki wykonawcze do Dyrektywy 2004/39/WE oraz Rozporządzenia Komisji nr 1287/2006 z 10 sierpnia 2006 r. wprowadzającego środki wykonawcze do Dyrektywy 2004/39/WE.

W ramach opisanej wyżej działalności, Wnioskodawcy świadczy kompleksową usługę, której przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, która podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Powyższa usługa świadczona jest przez Wnioskodawcy na rzecz:

• Członków Giełdy, o których mowa w par. 60 ust. 2 Regulaminu Giełdy (m.in. domów maklerskich, banków prowadzących działalność maklerską, zagranicznych firm inwestycyjnych prowadzących działalność maklerską na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej),
  

• Emitentów instrumentów finansowych,
  

• Odbiorców Giełdy.
  
  
  

W ramach świadczenia kompleksowej usługi prowadzenia rynku regulowanego, której przedmiotem są instrumenty finansowe, Wnioskodawca wykonuje na rzecz Członków Giełdy, Emitentów instrumentów finansowych oraz Odbiorców Danych odpłatnie, m.in. następujące czynności:

• dopuszczanie oraz wprowadzanie instrumentów finansowych do obrotu na giełdzie instrumentów finansowych,
  

• notowanie instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na giełdzie,
  

• przyjmowanie, przetwarzanie i realizacja (za pośrednictwem systemów informatycznych Wnioskodawcy) zleceń maklerskich Członków Giełdy,
  

• wystawianie na rzecz Członków Giełdy i przekazywanie im kart umów stanowiących dowód zawarcia transakcji giełdowych, jak też przekazywanie kart umów do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych w celu rozliczenia transakcji dokonanych na giełdzie,
  

• prowadzenie sesji giełdowych, w tym nadzór nad przebiegiem i porządkiem sesji giełdowych, zawieszanie, wydłużanie sesji, opóźnianie lub przerywanie sesji, przeprowadzanie tzw. dogrywki,
  

• realizacja zadań związanych z zawieszaniem lub wykluczaniem instrumentów finansowych z obrotu,
  

• usprawnianie obrotu danym instrumentem finansowym,
  

• obsługa przydziałów instrumentów finansowych,
  

• udostępnienie danych transakcyjnych czasu rzeczywistego, w tym z prawem do dalszej dystrybucji na rzecz inwestorów; udostępnianie danych w czasie rzeczywistym oznacza udostępnianie danych przed upływem 15 minut od momentu ich wytworzenia przez Spółkę; jej odbiorcami są Członkowie Giełdy i Odbiorcy Danych.
  
  
  

Przedmiotem niniejszego wniosku są wyłącznie czynności Wnioskodawca polegające na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji.

Dane (serwisy giełdowe) czasu rzeczywistego przekazywane Odbiorcom Danych obejmują:

• dane na rynku kasowym oraz na rynku terminowym, w tym:
  
  1. dane o zawartych transakcjach (kursy, wolumeny, anulacje),
     
  2. dane o 5 najlepszych ofertach kupna i sprzedaży oraz o wszystkich pozostałych ofertach kupna i sprzedaży (pełen arkusz zleceń),
     
  3. informacje uzupełniające (status instrumentu, komunikaty tekstowe itp.),
     
• dane o wartościach indeksów publikowanych przez Wnioskodawcę.
  
  
  

Dystrybucja danych czasu rzeczywistego przez Odbiorców Danych skierowana jest do abonentów będących zasadniczo inwestorami, którzy korzystają z usług Członków Giełdy w zakresie transakcji giełdowych, tj. przede wszystkim usług prowadzenia rachunków instrumentów finansowych oraz realizacji zleceń maklerskich, gdyż to oni (abonenci – inwestorzy) są realnie zainteresowani danymi czasu rzeczywistego, za których otrzymanie ponoszą opłaty.

W przeciwieństwie do danych opóźnionych, które służą odbiorcom zasadniczo do celów statystycznych, analitycznych czy badania rynku, dane czasu rzeczywistego udostępniane Odbiorcom Danych wraz z prawem do ich dalszej dystrybucji służą Odbiorcom Danych oraz abonentom ich serwisów (tj. inwestorom), przede wszystkim jako zasilenie w dane giełdowe ich systemów informatycznych, które są używane do podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych i zawierania transakcji na giełdzie, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub inne walory, których wartość jest uzależniona od wartości instrumentów finansowych notowanych na giełdzie prowadzonej przez Wnioskodawcę.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca traktuje przedmiotowe usługi polegające na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawieniem do ich dalszej dystrybucji jako zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, co zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej z 23 stycznia 2013 r. (sygn. IPPP3/443-1113/12-2/SM) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie na rzecz Wnioskodawcy.

Obecnie, z uwagi na zmianę przepisów będących podstawą dotychczasowego zwolnienia od podatku VAT, tj. uchylenie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, Wnioskodawca w niniejszym wniosku chciałaby potwierdzić, że również w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2017 r. świadczona przez Spółkę usługa będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy opisana w stanie faktycznym usługa świadczona przez Wnioskodawcę polegająca na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2017 r.?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana w stanie faktycznym powyżej usługa świadczona przez Wnioskodawcę polegająca na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2017 r.

Uzasadnienie

1. Uwagi wstępne
   
   

Na wstępie, Wnioskodawca chciałby wyjaśnić, że 29 kwietnia 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (j.t. Dz. U. z 2017 r., poz. 791), która zniosła podział na rynek giełdowy i pozagiełdowy. Tym samym, pod pojęciem „prowadzenie rynku regulowanego” należy rozumieć zarówno „spółkę prowadzącą giełdę” oraz „spółkę prowadzącą rynek pozagiełdowy”, które to pojęcia obowiązywały w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi w brzmieniu obowiązującym do 29 kwietnia 2017 r.

Co do zasady, świadczenie usług na terytorium Polski podlega opodatkowaniu VAT według podstawowej stawki VAT 23%. Jednocześnie, ustawa o VAT w ślad za Dyrektywą 2006/112/WE (Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2008 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1; dalej „Dyrektywa 2006/112/WE”)) zawiera katalog usług, których świadczenie podlega zwolnieniu od podatku VAT. W szczególności, zarówno ustawa o VAT, jak i Dyrektywa 2006/112/WE, przewidują zwolnienie dla kategorii usług określanych jako finansowe. Wśród zwolnień przewidzianych dla usług finansowych, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, zwolnieniu od podatku podlegają usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Powyższy przepis stanowi implementację do polskiego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw lub papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2 przedmiotowej Dyrektywy.

Dodatkowo, polski ustawodawca przewidział również możliwość zwolnienia od podatku VAT dla usług stanowiących element usługi finansowej. Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnieniu z opodatkowania podlega także świadczenie usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, która sama stanowi odrębną całość i jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37 i 41.

Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że zasadniczym przedmiotem jego działalności gospodarczej jest prowadzenie rynku regulowanego (giełdy instrumentów finansowych) w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, co niewątpliwie stanowi usługę zwolnioną z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Działalność ta ma charakter tzw. działalności regulowanej, tj. ograniczona jest ramami prawnymi wynikającymi z ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

W tym zakresie wskazać należy, że zarówno ustawodawstwo krajowe, jak też unijne nakłada na Wnioskodawcę szereg obowiązków, których wypełnianie stanowi warunek konieczny, niezbędny do zgodnego z wymogami regulacyjnymi prowadzenia zasadniczej działalności w postaci rynku regulowanego (giełdy instrumentów finansowych). Takim szczególnym obowiązkiem i jednocześnie wymogiem regulacyjnym, jak też praktycznym, jest obowiązek dystrybucji (upowszechniania) informacji giełdowej. Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, „spółka prowadząca rynek regulowany zapewnia upowszechnianie jednolitych informacji o kursach i obrotach instrumentami finansowymi, które są przedmiotem obrotu na danym rynku organizowanym przez tę spółkę, w tym – w przypadku organizowania obrotu akcjami – w sposób i w zakresie określonym w art. 12, art. 13, art. 17-20 oraz art. 27-32 rozporządzenia 1287/2006”. Tym samym, zarówno ustawodawca unijny, jak też krajowy, nakazują spółkom prowadzącym rynek regulowany (giełdę instrumentów finansowych), świadczenie usług, których przedmiotem jest upowszechnianie danych o transakcjach giełdowych, w tym przede wszystkim danych czasu rzeczywistego, których posiadanie i równy, szybki dostęp jest niezbędny uczestnikom rynku do rzeczywistej możliwości uczestnictwa w rynku kapitałowym, tj. dokonywania transakcji finansowych.

Innymi słowy, skoro ustawodawca nakłada na spółki prowadzące rynek regulowany (giełdę instrumentów finansowych, której prowadzenie bezsprzecznie stanowi świadczenie usług zwolnionych od podatku VAT) obowiązek upowszechniania danych giełdowych, uznać należy, że czynności składające się na taką dystrybucję danych, w tym w szczególności udostępnianie danych czasu rzeczywistego na rzecz podmiotów niebędących członkami giełdy z prawem dalszej dystrybucji, stanowi niezbędny element takiej działalności.

Obecnie, Wnioskodawca traktuje przedmiotowe usługi polegające na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawieniem do ich dalszej dystrybucji, jako zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, co zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej z 23 stycznia 2013 r. (sygn. IPPP3/443-1113/12-2/SM) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie na rzecz Wnioskodawcy.

2. Uchylenie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT
   
   

Jednocześnie, 1 grudnia 2016 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 2024; dalej „Ustawa zmieniająca”), na mocy której, od 1 lipca 2017 r. uchylony zostanie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Jak wynika z uzasadnienia do Ustawy zmieniającej, uchylenie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT jest konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej „Trybunał”) z 17 marca 2016 r. w sprawie C-40/15 Minister Finansów przeciwko Aspiro S.A., dawniej BRE Ubezpieczenia sp. z o.o., w której Trybunał uznał, że usługi likwidacji szkód nie korzystają ze zwolnienia od podatku VAT jako tzw. usługi pomocnicze do usług ubezpieczeniowych (na mocy art. 43 ust. 13 ustawy o VAT).

Uzasadnienie do Ustawy zmieniającej wskazuje, że celem uchylenia art. 43 ust. 13 ustawy o VAT jest wyłączenie ze zwolnienia usług świadczonych przez podmioty trzecie na rzecz zakładów ubezpieczeń, które na gruncie aktualnego stanu prawnego mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie tej regulacji. Dotyczy to głównie usług likwidacji szkód, które nie stanowią usługi ubezpieczeniowej, ani usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, a mogą potencjalnie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

W konsekwencji, jak wskazuje ww. uzasadnienie, uchylenie przepisu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT nie powinno mieć bezpośredniego wpływu na zakres stosowania zwolnienia do usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41 ustawy o VAT. Jak wskazano, „podkreślić należy, że celem przedmiotowej zmiany jest ściślejsze odwzorowanie przepisów dyrektywy VAT dotyczących zakresu stosowania zwolnienia do usług finansowych i ubezpieczeniowych oraz orzecznictwa TSUE. Z uwagi na to, że interpretacja zgodna z orzecznictwem TSUE w zakresie usług finansowych może i powinna zostać wyprowadzona bezpośrednio z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41, przepis art. 43 ust. 13 jest zbędny i należy go usunąć w całości. Przy dokonywaniu interpretacji przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41 ustawy o VAT uwzględniane będzie orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych (w tym usług stanowiących element usług finansowych). Ze zwolnienia będą nadal korzystać usługi stanowiące element usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41, jeżeli takie zwolnienie wynika z orzecznictwa TSUE”.

Ponadto, „zgodnie z orzecznictwem TSUE ze zwolnienia z tytułu usług finansowych nie mogą korzystać świadczone odrębnie usługi wspierające usługi finansowe, nawet jeśli są niezbędne do ich świadczenia, ale mają czysto techniczny charakter, np. usługi administracyjne, usługi call center, usługi „swift” (usługa elektronicznego przesyłania wiadomości na rzecz instytucji finansowych)”.

Wnioskodawca zaznacza, że w powołanym wyroku TSUE potwierdzono możliwość stosowania zwolnienia do tych usług, które stanowią element usług wymienionych w art. 135 ust. 1 lit. d) oraz f) Dyrektywy 2006/112/WE. Powyższe Trybunał uzasadnił brzmieniem tych przepisów, w których posłużono się takimi szerokimi sformułowaniami jak „transakcje dotyczące” czy „transakcje, których przedmiotem są”. Odmawiając zastosowania tej koncepcji do transakcji ubezpieczeniowych wskazano natomiast na jednoznacznie brzmiący przepis art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE, który dotyczy ściśle transakcji ubezpieczeniowych, co wskazuje na wyraźne rozróżnienie tego rodzaju usług i odmiennego ich traktowania względem usług finansowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, uchylenie przepisu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT nie powinno mieć wpływu na możliwość zastosowania zwolnienia od podatku VAT w odniesieniu do usług, które obecnie korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 40-41, stanowiących odpowiedniki dla przepisów Dyrektywy 2006/112/WE (art. 135 ust. 1 lit. d) oraz art. 135 ust. 1 lit. f)).

W konsekwencji, w ocenie Spółki, świadczone przez nią usługi polegające na udostępnianiu serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym, które obecnie korzystają ze zwolnienia z VAT w oparciu o art. 43 ust. 13 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, również po wejściu w życie Ustawy zmieniającej, powinny korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2017 r.

3. Charakter świadczonej usługi w świetle orzecznictwa TSUE
   
   

Istotnym z punktu widzenia prawidłowej kwalifikacji tego typu usług jest analiza orzecznictwa Trybunału w zakresie usług pomocniczych do usług finansowych.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na wyrok z 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) v. Skatteministeriet, w którym Trybunał na wstępie potwierdził przedmiotowy charakter zwolnień dla usług finansowych, podkreślając, że nie są one uzależnione od statusu podatnika świadczącego usługę. Fakt, iż transakcja objęta tymi przepisami jest wykonywana przez osobę trzecią, lecz jawi się klientowi jako usługa świadczona przez bank, nie wyklucza zwolnienia tej transakcji. Trybunał wskazał również w jakim stopniu usługi centrum przetwarzania danych mogą korzystać ze zwolnień dla usług finansowych. Uznał, że aby można było usługi świadczone przez centrum rozliczeniowe scharakteryzować jako transakcje zwolnione dla celów pkt 3 i 5 art. 13 część B lit. d VI Dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d i f), usługi te muszą, z całościowego punktu widzenia, stanowić odróżniającą się całość, spełniającą w rezultacie specyficzne, podstawowe funkcje usługi opisanej w tych dwóch punktach. Zdaniem Trybunału, usługę zwolnioną na gruncie Dyrektywy należy odróżnić od czysto fizycznego lub technicznego świadczenia, takiego jak udostępnianie bankowi systemu przetwarzania danych.

Kolejnym orzeczeniem istotnym w punktu widzenia usług pomocniczych jest wyrok Trybunału z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise v. CSC Financial Services Ltd, w którym Trybunał stwierdził, że „obrót papierami wartościowymi polega na działaniach zmieniających sytuację prawną i finansową między stronami i działania te są porównywalne do przypadków przeniesienia lub płatności. Dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej, niezmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej nie wydaje się więc być objęta zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5 Szóstej dyrektywy. (…) Wynika z tego więc, że usługi o charakterze administracyjnym niezmieniające prawnej, bądź finansowej pozycji stron nie są objęte zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5”.

Ponadto, warto jeszcze zwrócić uwagę na wyrok z 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyi, w której Trybunał oceniał, czy do usługi SWIFT będzie mogło mieć zastosowanie zwolnienie określone w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy (jak zostało wskazane powyżej, jego odpowiednikiem jest art. 135 ust. 1 lit. d) i f) Dyrektywy 2006/112/WE). Trybunał wskazał, że należy odróżnić od usług finansowych zwolnionych z VAT towarzyszące im często świadczenia o charakterze fizycznym lub technicznym. Rozróżnienia tych czynności należy dokonywać w oparciu o analizę odpowiedzialności usługodawcy względem instytucji finansowych. Trybunał doszedł do wniosku, że usługodawca usługi SWIFT ponosi odpowiedzialność tylko za techniczne aspekty swojej działalności i nie odpowiada za operacje finansowe, których dokonują instytucje finansowe korzystające z usługi SWIFT, a w konsekwencji zwolnienie z art. 13 część B lit d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy nie znajdzie zastosowania.

Odnosząc przytoczone powyżej orzecznictwo na grunt analizowanego stanu faktycznego ‒ w ocenie Wnioskodawcy ‒ bez czynności prowadzenia rynku regulowanego (giełdy instrumentów finansowych), usługa udostępniania danych czasu rzeczywistego, jako usługa odrębna będąca w oderwaniu od prowadzenia rynku regulowanego, byłaby pozbawiona ekonomicznego sensu. Z kolei prowadzenie rynku regulowanego nie byłoby efektywnie możliwe, gdyby nie udostępnianie przez Spółkę danych, które bezsprzecznie są niezbędne do dokonywania transakcji mieszczących się w zakresie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Związane jest to z faktem, iż udostępnianie danych giełdowych w ramach analizowanej usługi służy wyłącznie rozpowszechnianiu danych giełdowych inwestorom za pomocą możliwie najszerszego zakresu kanałów dystrybucji. Tym samym, brak udostępniania tych danych uniemożliwiałby skuteczne prowadzenie przez Wnioskodawcę rynku regulowanego (giełdy instrumentów finansowych) oraz eliminowałby możliwość realnego uczestnictwa inwestorów w transakcjach giełdowych.

W ocenie Spółki, świadczone przez nią usługi, stanowią element składowy usługi zasadniczej, jaką jest prowadzenie rynku regulowanego, a bez czynności prowadzenia rynku regulowanego, usługa udostępniania danych rynkowych nie mogłaby być świadczona. Poruszony aspekt „niezbędności” ocenić należy również z innej perspektywy. Jak zostało wskazane w stanie faktycznym niniejszego wniosku, na podstawie danych giełdowych w czasie rzeczywistym podejmowane są określone decyzje inwestycyjne, czego efektem jest przeprowadzanie określonych transakcji (tj. kupna/sprzedaży określonych akcji).

Nie sposób również uznać, że usługa udostępniania danych czasu rzeczywistego stanowi usługę stricte techniczną, która – w świetle przytoczonego orzecznictwa Trybunału – nie powinna korzystać ze zwolnienia z VAT. Analizowana usługa ma bowiem bezpośredni wpływ na dokonanie konkretnych transakcji, których przedmiotem są instrumenty finansowe – efektywnie skutkując faktyczną zmianą sytuacji finansowej stron danej transakcji. Celem usługi jest zatem doprowadzenie do prawidłowego wykonania usługi transakcji na instrumentach finansowych.

Ponadto, zdaniem Spółki, analizowana usługa udostępniania danych czasu rzeczywistego powinna zostać także uznana za usługę, która jest właściwa dla usługi finansowej świadczonej przez Spółkę (tj. usługi prowadzenia rynku regulowanego, zwolnionej od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT), tzn. jest charakterystyczna dla czynności prowadzenia rynku regulowanego. Taka czynność występuje bowiem w praktyce wyłącznie w tego typu działalności. Odnosząc się bowiem do językowej wykładni prezentowanej m.in. w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych (vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 grudnia 2012 r., sygn. FSK 339/12) element posiadający istotne i specyficzne cechy usługi zwolnionej to taki element usługi zwolnionej, który realizuje jej zasadnicze funkcje, stanowiące o istocie usługi finansowej korzystającej ze zwolnienia. Ponadto, aby konkretną usługę uznać za „właściwą”, musi ona z ogólnego punktu widzenia stanowić osobną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi zwolnionej. Pod pojęciem usługi „właściwej” należy rozumieć za Słownikiem Języka Polskiego „mający typowe cechy danego gatunku, grupy przedmiotów czy zjawisk” oraz „taki, jaki powinien; spełniający konieczne warunki, odpowiedni, stosowny, należyty”.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę charakter usług świadczonych przez Spółkę, a także kryteria uznania określonych usług za stanowiące element usług finansowych funkcjonujące w orzecznictwie Trybunału opisane powyżej – w ocenie Wnioskodawcy – świadczone przez Wnioskodawcę usługi w zakresie udostępniania danych czasu rzeczywistego powinny zostać uznane za usługi stanowiące element usług finansowych korzystające ze zwolnienia od podatku VAT.

Nadto, zmiana przepisów ustawy o VAT, polegająca na usunięciu art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, nie powinna mieć wpływu na powyższe konkluzje i prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku VAT. Celem przedmiotowej zmiany jest dopasowanie polskich regulacji do przepisów unijnych i wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT usług, które nie mają charakteru usług finansowych. Powyższe znajduje potwierdzenie w szczególności w uzasadnieniu do Ustawy zmieniającej, co zostało wykazane w niniejszym wniosku.

Zdaniem Wnioskodawcy, niezależnie od obowiązywania art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, świadczona przez Wnioskodawcę usługa udostępniania danych czasu rzeczywistego:

• stanowi odróżniającą się całość,
  

• stanowi element składowy usługi zasadniczej jaką jest prowadzenie rynku regulowanego (giełdy instrumentów finansowych), a bez czynności prowadzenia rynku regulowanego usługa udostępniania danych rynkowych czasu rzeczywistego nie mogłaby być świadczona,
  

• jednocześnie prowadzenie rynku regulowanego nie byłoby możliwe bez udostępnianych danych czasu rzeczywistego, które są niezbędne do podejmowania decyzji inwestycyjnych przez inwestorów,
  

• usługi te dotyczą danych o instrumentach finansowych, które są niezbędne do zawarcia właściwych transakcji na rynku.
  
  
  

Mając na uwadze przytoczone powyżej argumenty, orzecznictwo Trybunału oraz treść uzasadnienia do Ustawy zmieniającej ‒ zdaniem Wnioskodawcy ‒ opisana w stanie faktycznym powyżej usługa świadczona przez Wnioskodawcę polegająca na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2017 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ww. ustawy.

I tak, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – na mocy ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma zatem na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Podstawowa stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie, zgodnie z art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1636, 1948 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 724, 768 i 791), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Powyższego przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Stosownie do art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 2024), od dnia 1 lipca 2017 r. w art. 43 ustawy uchylony został ust. 13 i 14, natomiast ust. 15 tego artykułu otrzymał brzmienie: „Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.”
   
   

Powyższa zmiana prowadzi do usunięcia z regulacji dotyczących zwolnień od VAT, zwolnienia dla usług stanowiących element zwolnionej od podatku usługi finansowej lub ubezpieczeniowej, wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz 37-41 ustawy, stanowiących odrębną całość oraz będących właściwymi i niezbędnymi do świadczenia usługi zwolnionej.

W tym miejscu zauważyć należy, że przepisy art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41 miały na celu implementację do krajowego porządku prawnego przepisów art. 135 ust. 1 lit. a-f dyrektywy VAT, zgodnie z którymi zwolnieniu od tego podatku podlegają wymienione transakcje z dziedziny finansów i ubezpieczeń. Przepisy art. 43 ust. 13 i 14 nie mają wprawdzie bezpośredniego odpowiednika w przepisach dyrektywy VAT, stanowiły – jak pierwotnie uznano – odzwierciedlenie tez wynikających z orzecznictwa TSUE, odnoszącego się do kwestii możliwości zastosowania, w świetle przepisów ww. dyrektywy, zwolnienia dla części składowej usługi wykonywanej przez podmiot trzeci (np. wyroki w sprawach C-2/95 SDC, C-235/00 CSC, C-169/04 Abbey National, C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj), co odniesiono także do usługi ubezpieczeń. Mając jednak na uwadze orzeczenie TSUE w sprawie C-40/15, gdzie TSUE orzekł o braku analogii transakcji ubezpieczeniowych z usługami finansowymi, oraz zawężającą wykładnię Trybunału w odniesieniu do części składowej usługi finansowej, zasadne stało się usunięcie ust. 13 i 14 w art. 43 ustawy o VAT.

Celem przedmiotowej zmiany jest ściślejsze odwzorowanie przepisów dyrektywy VAT dotyczących zakresu stosowania zwolnienia do usług finansowych i ubezpieczeniowych oraz orzecznictwa TSUE. Z uwagi na to, że interpretacja zgodna z orzecznictwem TSUE w zakresie usług finansowych może i powinna zostać wyprowadzona bezpośrednio z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41, przepis art. 43 ust. 13 jest zbędny. Przy dokonywaniu interpretacji przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41 ustawy o VAT uwzględnić należy orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych (w tym usług stanowiących element usług finansowych). Ze zwolnienia będą nadal korzystać usługi stanowiące element usług finansowych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41, jeżeli takie zwolnienie wynika z orzecznictwa TSUE.

Z okoliczności sprawy przedstawionych w złożonym wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność, o której mowa w art. 21 ust. 1-3a ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, tj. prowadzi rynek regulowany (giełdę instrumentów finansowych). Zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, przedmiotem działalności Wnioskodawcy polegającej na prowadzeniu rynku regulowanego może być wyłącznie: prowadzenie rynku regulowanego, organizowanie alternatywnego systemu obrotu, prowadzenie platformy aukcyjnej lub prowadzenie innej działalności w zakresie organizowania obrotu instrumentami finansowymi oraz działalności związanej z tym obrotem. W ramach prowadzonej działalności, Wnioskodawca świadczy kompleksową usługę, której przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, która podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. W ramach świadczenia kompleksowej usługi prowadzenia rynku regulowanego, której przedmiotem są instrumenty finansowe, Wnioskodawca wykonuje na rzecz Członków Giełdy, Emitentów instrumentów finansowych oraz Odbiorców Danych odpłatnie, m.in. następujące czynności:

• dopuszczanie oraz wprowadzanie instrumentów finansowych do obrotu na giełdzie instrumentów finansowych,
  

• notowanie instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na giełdzie,
  

• przyjmowanie, przetwarzanie i realizacja (za pośrednictwem systemów informatycznych Wnioskodawcy) zleceń maklerskich Członków Giełdy,
  

• wystawianie na rzecz Członków Giełdy i przekazywanie im kart umów stanowiących dowód zawarcia transakcji giełdowych, jak też przekazywanie kart umów do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych w celu rozliczenia transakcji dokonanych na giełdzie,
  

• prowadzenie sesji giełdowych, w tym nadzór nad przebiegiem i porządkiem sesji giełdowych, zawieszanie, wydłużanie sesji, opóźnianie lub przerywanie sesji, przeprowadzanie tzw. dogrywki,
  

• realizacja zadań związanych z zawieszaniem lub wykluczaniem instrumentów finansowych z obrotu,
  

• usprawnianie obrotu danym instrumentem finansowym,
  

• obsługa przydziałów instrumentów finansowych,
  

• udostępnienie danych transakcyjnych czasu rzeczywistego, w tym z prawem do dalszej dystrybucji na rzecz inwestorów; udostępnianie danych w czasie rzeczywistym oznacza udostępnianie danych przed upływem 15 minut od momentu ich wytworzenia przez Spółkę; jej odbiorcami są Członkowie Giełdy i Odbiorcy Danych.
  
  
  

Dane (serwisy giełdowe) czasu rzeczywistego przekazywane Odbiorcom Danych obejmują: (i) dane na rynku kasowym oraz na rynku terminowym, w tym: dane o zawartych transakcjach (kursy, wolumeny, anulacje), dane o 5 najlepszych ofertach kupna i sprzedaży oraz o wszystkich pozostałych ofertach kupna i sprzedaży (pełen arkusz zleceń), informacje uzupełniające (status instrumentu, komunikaty tekstowe itp.), a także (ii) dane o wartościach indeksów publikowanych przez Wnioskodawcę. Dystrybucja danych czasu rzeczywistego przez Odbiorców Danych skierowana jest do abonentów będących zasadniczo inwestorami, którzy korzystają z usług Członków Giełdy w zakresie transakcji giełdowych, tj. przede wszystkim usług prowadzenia rachunków instrumentów finansowych oraz realizacji zleceń maklerskich, gdyż to oni są realnie zainteresowani danymi czasu rzeczywistego, za których otrzymanie ponoszą opłaty. W przeciwieństwie do danych opóźnionych, które służą odbiorcom zasadniczo do celów statystycznych, analitycznych czy badania rynku, dane czasu rzeczywistego udostępniane Odbiorcom Danych wraz z prawem do ich dalszej dystrybucji służą Odbiorcom Danych oraz abonentom ich serwisów (tj. inwestorom), przede wszystkim jako zasilenie w dane giełdowe ich systemów informatycznych, które są używane do podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych i zawierania transakcji na giełdzie, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub inne walory, których wartość jest uzależniona od wartości instrumentów finansowych notowanych na giełdzie prowadzonej przez Wnioskodawcę. Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca traktuje przedmiotowe usługi polegające na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawieniem do ich dalszej dystrybucji jako zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego, czy w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2017 r. świadczona przez Spółkę usługa polegająca na udostępnianiu Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.

W odniesieniu do przedstawionej sytuacji należy zauważyć, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Aby móc wskazać, że dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), winna składać się z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu – do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi złożonej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.

W konsekwencji, świadczenie złożone ma miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych czynności (świadczeń) wykonywanych na rzecz jednego nabywcy dzieli je na świadczenie podstawowe i świadczenia pomocnicze – tzn. takie, które umożliwiają skorzystanie ze świadczenia podstawowego (lub są niezbędne dla możliwości skorzystania ze świadczenia podstawowego). Jeżeli jednak świadczenia te można rozdzielić tak, że nie zmieni to ich charakteru, ani wartości z punktu widzenia nabywcy – wówczas świadczenia takie powinny być traktowane jako dwa (lub więcej) niezależnie opodatkowane świadczenia.

Jeśli więc wykonywanych jest więcej czynności i są one ze sobą ściśle powiązane oraz stanowią całość pod względem ekonomicznym i gospodarczym, to wówczas dla potrzeb VAT należy potraktować je jako jedną czynność opodatkowaną. Skutkiem powyższego, świadczenie pomocnicze, co do zasady dzieli los prawny świadczenia głównego, w szczególności w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego, miejsca świadczenia oraz stawki podatku od towarów i usług. Stosownie do powyższego, świadczeniami powiązanymi ze sobą pod względem ekonomicznym i gospodarczym będą świadczenia pomocnicze oraz świadczenia główne uzasadniające ekonomiczne istnienie świadczeń pomocniczych.

Należy zauważyć, że koncepcję opodatkowania świadczeń kompleksowych wypracował Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w wydanych orzeczeniach na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) oraz obecnie obowiązującej Dyrektywy VAT (2006/112/WE). W szczególności w wyroku z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd (CPP) przeciwko Commissioners of Customs & Excise, Trybunał uznał, że każde świadczenie usług powinno być, co do zasady, traktowane jako świadczenie odrębne i niezależne. Jeżeli jednak dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku z dnia 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) przeciwko Skatteministeriet, czy też w orzeczeniu z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C‑41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Financiën.

Zatem w przypadku usług o charakterze złożonym, o wysokości stawki podatku decydować będzie to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jedną usługą kompleksową, czy też z szeregiem jednostkowych usług. Ocena tej okoliczności winna odbywać się więc w oparciu o to, czy dokonywane czynności (świadczenia) wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

W niniejszej sprawie świadczone usługi udostępniania danych czasu rzeczywistego nie stanowią wraz z pozostałymi usługami w zakresie prowadzenia rynku regulowanego, jednego kompleksowego świadczenia, które dzieli zasady opodatkowania świadczenia głównego. Wnioskodawca wskazał, że na podstawie danych giełdowych w czasie rzeczywistym podejmowane są określone decyzje inwestycyjne, czego efektem jest przeprowadzanie określonych transakcji (tj. kupna / sprzedaży określonych akcji). Opisane we wniosku udostępnianie danych czasu rzeczywistego uznać należy więc za czynności o charakterze administracyjnym i technicznym, niestanowiące elementu spełniającego szczególne oraz istotne funkcje usługi w zakresie prowadzenia rynku regulowanego.

W celu określenia, czy świadczone przez Spółkę usługi udostępniania danych transakcyjnych w czasie rzeczywistym mogą korzystać ze zwolnienia od podatku, konieczna jest ich ocena pod kątem spełnienia dyspozycji wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Według tego przepisu zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Przy czym ustawodawca, określając ramy przedmiotowe art. 43 ust. 1 pkt 41, odwołał się do definicji zawartej w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 1636, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy, instrumentami finansowymi są:

1. papiery wartościowe;
2. niebędące papierami wartościowymi:
   1. tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
   2. instrumenty rynku pieniężnego,
   3. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
   4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
   5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
   6. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
   7. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
   8. kontrakty na różnicę,
   9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
   
   
   

Przy czym zgodnie z art. 3 pkt 1 ww. ustawy przez papiery wartościowe rozumie się:

1. akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
2. inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).
   
   

Jednakże, jak wynika z wniosku, Spółka świadczy usługi udostępniania danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji, a więc usługi służące inwestorom „jako zasilenie w dane giełdowe ich systemów informatycznych, które są używane do podejmowania i realizacji decyzji inwestycyjnych i zawierania transakcji na giełdzie, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub inne walory (...)”. Usługa ta nie jest więc usługą, której przedmiotem są instrumenty finansowe. Owszem, dane te dotyczą instrumentów finansowych, a więc zawartych transakcji, kursów itd., jednak przedmiotem świadczonych usług nie są instrumenty finansowe, ale dane się do nich odnoszące.

Należy nadmienić, że zwolnienia od podatku uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz. 1, z późn. zm.). Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego. Podkreślić trzeba, że zwolnienia przewidziane w Dyrektywie VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa unijnego, określenia zaś użyte do opisania tych zwolnień powinny być poddawane wykładni ścisłej, stanowią one bowiem odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu VAT podlega każda usługa i każda dostawa towarów dokonywana odpłatnie przez podatnika. Interpretacja rozszerzająca zakres zwolnienia poza ten, który wynika wprost z treści przepisu, jest niedozwolona. Powyższe potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (dla przykładu wyrok w sprawie C‑175/09 Axa UK – pkt 25 i przywołane tam orzecznictwo).

Odniesienie powyższych uwag do analizowanej sprawy prowadzi do wniosku, że chociaż podjęcie decyzji inwestora o przeprowadzeniu określonych transakcji kupna bądź sprzedaży instrumentów finansowych może być dokonane na skutek analizy informacji dostarczonych przez Wnioskodawcę, to jednak świadczona przez Spółkę usługa dostarczania danych nie jest usługą, której przedmiotem są instrumenty finansowe. Nie spełnia więc ona, jako taka, specyficznych i istotnych funkcji zwolnionej usługi finansowej, co jest warunkiem zastosowania zwolnienia – zgodnie z orzecznictwem TSUE (wyroki C-2/95 SDC – pkt 66, C-235/00 CSC Financial Services Ltd. – pkt 28, C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj – pkt 24).

W tym miejscu warto przywołać m.in. wyrok TSUE z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Syj, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe. TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że „świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego”. Przelew jest bowiem „operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, miedzy udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem”. Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że „sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem”. Zauważył także: „(...) skoro usługi Swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech”.

Z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT wynika, że zwolnione od podatku są usługi których przedmiotem są instrumenty finansowe. Istnieje jednak różnica znaczeniowa pomiędzy określeniem „których przedmiotem są” oraz „odnoszące się do”. Więc chociaż świadczone Odbiorcom Danych serwisów danych giełdowych w czasie rzeczywistym wraz z uprawnieniem do ich dalszej dystrybucji można uznać za odnoszące się do instrumentów finansowych, to z całą pewnością nie można uznać, że ich przedmiotem są instrumenty finansowe. W ramach usługi prowadzenia rynku regulowanego, Spółka wykonuje na rzecz Członków Giełdy, Emitentów instrumentów finansowych oraz Odbiorców Danych wiele czynności. I o ile przedmiotem wymienionych przez Wnioskodawcę czynności takich jak: dopuszczanie oraz wprowadzanie instrumentów finansowych do obrotu na giełdzie instrumentów finansowych, notowanie instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu na giełdzie, przyjmowanie, przetwarzanie i realizacja zleceń maklerskich Członków Giełdy, wystawianie na rzecz Członków Giełdy i przekazywanie im kart umów stanowiących dowód zawarcia transakcji giełdowych, przekazywanie kart umów do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych w celu rozliczenia transakcji dokonanych na giełdzie, prowadzenie sesji giełdowych, realizacja zadań związanych z zawieszaniem lub wykluczaniem instrumentów finansowych z obrotu, usprawnianie obrotu danym instrumentem finansowym, obsługa przydziałów instrumentów finansowych, są właśnie instrumenty finansowe, tak w przypadku usług udostępniania danych transakcyjnych czasu rzeczywistego, w tym z prawem do dalszej dystrybucji na rzecz inwestorów, należy stwierdzić, że choć odnoszą się one do instrumentów finansowych, to instrumenty te nie są ich przedmiotem. Wskazać w tym miejscu należy, że świadczenie przez Spółkę ww. usługi udostępniania danych transakcyjnych czasu rzeczywistego, w tym z prawem do dalszej dystrybucji na rzecz inwestorów, nie skutkuje przekazaniem środków pieniężnych i nie prowadzi do zmian prawnych i finansowych stron transakcji. Taka sytuacja będzie miała miejsce później, gdy inwestor w oparciu o dostarczone dane podejmie decyzję o zawarciu transakcji na giełdzie.

Reasumując, w przedmiotowej sprawie świadczone przez Spółkę usługi udostępniania danych transakcyjnych czasu rzeczywistego, w tym z prawem do dalszej dystrybucji na rzecz inwestorów, mają charakter czysto techniczny, nie stanowią świadczenia, którego przedmiotem są instrumenty finansowe, zatem, nie podlegają zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
   
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.