Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4014.91.2017.1.PM
z 31 maja 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 26 kwietnia 2017 r. (data wpływu – 26 kwietnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy spółki cichej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy spółki cichej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca planuje uczestniczyć w spółce cichej, którą zamierzają zawrzeć wspólnik jawny – osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą oraz wspólnicy cisi – osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

Stronami przedmiotowej umowy będą:

• T.M. – osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, występująca w umowie spółki cichej jako wspólnik jawny,
• I.S. – osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, występująca w umowie jako wspólnik cichy,
• D.SZ. (Wnioskodawca) – osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, występująca w umowie spółki cichej jako wspólnik cichy.
  
  

Spółka cicha zostanie zawiązana w celu osiągnięcia wspólnego interesu gospodarczego polegającego na prowadzeniu przez ww. osoby lokalu gastronomicznego – pubu.

Wspólnik jawny otworzył pub w grudniu 2016 r. Wspólnicy cisi planują wspólnie uczestniczyć w działalności przedsiębiorstwa należącego do wspólnika jawnego. W związku z przystąpieniem do umowy spółki cichej każdy ze wspólników cichych zobowiąże się wnieść wkład pieniężny w kwocie po 15.000 zł do przedsiębiorstwa wspólnika jawnego w zamian za udział w zysku z prowadzonej działalności. Wkład pieniężny zostanie przeznaczony na bieżące wydatki związane z remontem lokalu oraz jego wyposażeniem, ulepszeniem oraz dostosowaniem dla potrzeb klientów.

Strony w umowie postanowią, że w zamian za wniesiony wkład wspólnicy cisi będą uczestniczyć w wynikach przedsiębiorstwa wspólnika jawnego, tj. w zyskach oraz w stratach. Udział każdej ze stron w wynikach strony ustalą po równo – każdy ze wspólników będzie miał udział wynoszący 1/3 w wynikach przedsiębiorstwa. Zyski będą wypłacane wspólnikom cichym na koniec roku obrotowego.

Strony postanowią ponadto w umowie, że wspólnicy cisi nie staną się współwłaścicielami przedsiębiorstwa wspólnika jawnego. Wspólnik jawny będzie prowadził przedsiębiorstwo we własnym imieniu, ale w sprawach dotyczących przedsiębiorstwa będzie mógł upoważnić każdego ze wspólników cichych do działania w jego imieniu na zewnątrz. Wspólnikowi jawnemu nie będzie przysługiwało wynagrodzenie od wspólników cichych za prowadzenie spraw przedsiębiorstwa, gdyż każdy z nich będzie dążył do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Wspólnicy cisi będą mieli prawo ingerować w działalność przedsiębiorstwa i sprzeciwiać się czynnościom podejmowanym przez wspólnika jawnego. Decyzje dotyczące prowadzenia przedsiębiorstwa wspólnik jawny będzie obowiązany uzgadniać wspólnie z każdym ze wspólników cichych. W szczególności wspólnik jawny nie będzie mógł bez zgody wspólników cichych zaciągać jakichkolwiek kredytów i pożyczek. Wspólnicy cisi będą mieli ponadto prawo kontrolować działalność przedsiębiorstwa wspólnika cichego, posiadać wgląd do wszelkich dokumentów, odpisów, bilansów i ksiąg rachunkowych oraz do rachunków bankowych przedsiębiorstwa.

Umowa zostanie zawarta na czas nieokreślony. W wypadku rozwiązania umowy wspólnicy cisi będą mieli prawo do stosownego rozliczenia, w którym zasadniczą pozycję stanowić będzie wierzytelność dotycząca wniesionego wkładu pieniężnego wobec wspólnika jawnego, oraz wypłata stosownego udziału w zyskach. Za zobowiązania spółki wobec osób trzecich odpowiadać będzie wspólnik jawny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy spółki cichej, o której mowa powyżej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie przedmiotowej umowy nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Odwołując się do przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych Wnioskodawca wskazał, że art. 1 ust. 1 tej ustawy zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z tym przepisem, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy pożyczki, umowy spółki oraz ich zmiany, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, tj. „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane). Zasada swobody umów (wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego), dopuszcza zawarcie umowy spółki cichej jako umowy nienazwanej. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest swoboda stron umowy spółki cichej w kształtowaniu łączącego je stosunku prawnego, w celu jego dostosowania do indywidualnych potrzeb.

Wskazując na postanowienia umowy spółki cichej należy mieć na uwadze, iż istotą takiej spółki jest wniesienie przez wspólnika cichego (dysponującego majątkiem rzeczowym lub finansowym) wkładu (niekiedy w postaci własnej pracy) na rzecz wspólnika jawnego, prowadzącego przedsiębiorstwo lub inną działalność zarobkową we własnym imieniu, które nie prowadzi do utworzenia jakiegokolwiek rodzaju wspólnoty pomiędzy wspólnikami – rzeczowej, majątkowej, ani osobowej. Wspólnik cichy w zamian za swój wkład uczestniczy w zyskach z działalności prowadzonej przez wspólnika jawnego (na zasadach określonych w umowie spółki), nie ujawnia się jednak na zewnątrz i nie ma praw do majątku spółki. Nie odpowiada on za zobowiązania spółki wobec wierzycieli.

Odnosząc się do skutków zawarcia umowy spółki cichej na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, Wnioskodawca jest zdania, iż zawarcie umowy spółki cichej, uznanej w świetle przepisów Kodeksu cywilnego za umowę nienazwaną, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować np. jako umowy pożyczki czy też umowy spółki (np. cywilnej), wymienionych w tym katalogu.

W przypadku umowy pożyczki, pożyczkodawca uprawniony jest do otrzymania zwrotu kwoty pożyczki w całości oraz ewentualnych odsetek w wysokości określonej w umowie, niezależnie od gospodarczego powodzenia inwestycji prowadzonej przez pożyczkobiorcę.

Charakterystyczny dla umowy spółki cichej jest również cel gospodarczy, który zamierzają zrealizować wspólnicy w ramach spółki oraz wspólny interes gospodarczy stron umowy. Przy umowie pożyczki brak jest takiego wspólnego celu gospodarczego.

Umowa spółki zostanie zawarta na czas nieokreślony. Natomiast pożyczkobiorca zobowiązany jest do zwrotu przedmiotu pożyczki w terminie określonym w umowie lub zgodnie z art. 723 Kodeksu cywilnego.

Umowa spółki cichej zawarta pomiędzy wspólnikami cichymi a wspólnikiem jawnym nie będzie stanowiła również spółki cywilnej określonej w art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią tego przepisu przez umowę spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Świadczy o tym już choćby różnica w rozkładzie odpowiedzialności za zobowiązania wynikające z prowadzenia wspólnego przedsięwzięcia przez wspólników.

W przypadku spółki cywilnej powstaje wspólny majątek wspólników o charakterze prawnym współwłasności łącznej (wspólności łącznej), zaś wspólnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki. W umowie zawartej przez wspólników cichych i wspólnika jawnego nie będzie dochodziło do powstania wspólnego majątku natomiast wspólnicy cisi nie będą ponosić odpowiedzialności za żadne zobowiązania związane z prowadzeniem przez wspólnika jawnego przedsięwzięcia. Co więcej, przy spółce cywilnej wspólnicy mają oboje uprawnienie do prowadzenia spraw spółki oraz zarządu nad jej majątkiem. W umowie zawartej pomiędzy wspólnikami cichymi i jawnym, wspólnicy cisi będą jedynie posiadali uprawnienia kontrolne.

A zatem przedstawiona we wniosku umowa spółki cichej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki;
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459) strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, tj. „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają − na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) oraz art. 1 ust. 1 pkt 2 – m.in. umowy spółki oraz ich zmiany, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 1 cyt. ustawy, użyte w ustawie określenie spółka osobowa oznacza spółkę: cywilną, jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną. Natomiast na podstawie art. 1a pkt 2 użyte w ustawie określenie spółka kapitałowa oznacza spółkę: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub europejską.

Spółka cicha jest formą działalności gospodarczej, która w przeszłości była uregulowana przepisami Kodeksu handlowego z 1934 r., a jej byt prawny zakończył się z dniem 1 stycznia 1965 r. Niemniej jednak, zasada swobody umów wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, dopuszcza zawarcie umowy spółki cichej jako umowy nienazwanej. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest swoboda stron umowy spółki cichej w kształtowaniu łączącego je stosunku prawnego, w celu jego dostosowania do indywidualnych potrzeb.

Przy określaniu postanowień umowy spółki cichej należy mieć na uwadze, iż istotą takiej spółki jest wniesienie przez wspólnika cichego, dysponującego majątkiem rzeczowym lub finansowym, wkładu (niekiedy w postaci własnej pracy) na rzecz wspólnika jawnego, prowadzącego przedsiębiorstwo lub inną działalność zarobkową we własnym imieniu, które nie prowadzi do utworzenia jakiegokolwiek rodzaju wspólnoty pomiędzy wspólnikami – ani rzeczowej, ani majątkowej, ani osobowej. Wspólnik cichy w zamian za swój wkład uczestniczy w zyskach z działalności prowadzonej przez wspólnika jawnego (na zasadach określonych w umowie spółki), nie ujawnia się jednak na zewnątrz i nie ma praw do majątku spółki. Wspólnik cichy nie odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zawarcie umowy spółki cichej, uznanej w świetle przepisów Kodeksu cywilnego za umowę nienazwaną, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki w rozumieniu Kodeksu cywilnego czy też umowy spółki (np. cywilnej), wymienionych w tym katalogu. A zatem zawarcie opisanej we wniosku umowy spółki cichej nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Końcowo Organ zaznacza, iż funkcja ochronna płynąca z przedmiotowej interpretacji, wynikająca z przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej, zgodnie z uprawnieniami Organu interpretacyjnego nadanymi przez art. 14b § 1 tejże ustawy ma zastosowanie wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.