Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-1199/15-2/DJ
z 15 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 listopada 2015 r. (data wpływu 27 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Od dnia 18 października 1993 roku do 31 grudnia 2012 roku Wnioskodawczyni zatrudniona była w firmach należących do sektora branży A tj. od 18 października 1993 r. do 31 października 2011 r. w Spółce X, następnie od 1 listopada 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w Spółce Y. Łącznie Zainteresowana przepracowała w ww. firmach 19 lat. W okresie zatrudnienia Wnioskodawczyni wykonywała prace na różnych stanowiskach: sprzątaczki, ekonomisty - księgowej, samodzielnego ekonomisty ds. analiz, sprawozdawczości i cen, samodzielnego referenta technicznego - w pełnym wymiarze czasu pracy.

Stosunek pracy został rozwiązany w dniu 31 grudnia 2012 roku na mocy porozumienia stron - z przyczyn niedotyczących pracownika (art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników ( Dz. U. Nr 90, poz. 844 ze zm.)).

W dniu 19 lipca 1994 roku, pomiędzy związkami zawodowymi działającymi przy między innymi Spółce X i Spółce Y (pod które to zakłady pracy Zainteresowana podlegała jako pracownik), a Spółką Z, została zawarta Umowa Społeczna - dotycząca zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Grupy Kapitałowej Z.

Umowa Społeczna została zawarta na podstawie art. 9 § 1 Kodeksu pracy traktującym o możliwości zawieszania stosowania, w określonych sytuacjach, przepisów prawa pracy oraz w oparciu o przepis art. 26 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych (tj. Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 854 ze zm.). Umowa powyższa weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2007 roku i obejmowała wszystkich pracowników Spółki, w tym Wnioskodawczynię.

Przedmiotowa umowa gwarantowała zatrudnienie pracowników w przekształcanych podmiotach, a w przypadku dokonywania przez pracodawcę zwolnień lub rozwiązywania umów (w związku z likwidacją lub restrukturyzacją) na mocy porozumienia stron, stosowne odszkodowania. Wymieniona wyżej Umowa Społeczna w swej treści posługuje się pojęciem „odszkodowanie” (nie „odprawa”) w sytuacji przyznania pracownikowi świadczeń związanych z rozwiązywaniem umów o pracę - bez względu na przyczynę ustania stosunku pracy (art. 15 i art. 16 Umowy Społecznej). Następnie pracodawca wydał szereg wewnętrznych aktów regulujących zasady odejść pracowników np. Regulamin zwolnień grupowych, Program Dobrowolnych Odejść. Podjął też uchwałę z dnia 8 listopada 2011 r. Akty te regulowały zasady odejść i warunki odejść pracowników.

Celem przyznania odszkodowań (określone we wszystkich aktach wewnętrznych) było zrekompensowanie pracownikom utraty pracy i zarobków, zwłaszcza że większość nie ma szans społecznych na podjęcie nowego zatrudnienia (z uwagi na wiek, środowisko zamieszkania - małe miejscowości, dużą stopę bezrobocia wynikającą z braku szerokiego kręgu pracodawców). Zainteresowana z powodu ogromnego stresu, związanego z utratą pracy zachorowała na chorobę nowotworową, w związku z czym jest całkowicie niezdolna do pracy.

Zawarcie Umowy Społecznej było "wstępem" do dalszych regulacji prawnych wewnątrzzakładowych (poza układem zbiorowym i innymi przepisami prawa) określających zasady ewentualnych "odejść" pracowników.

Pracodawca doskonale wiedział, że restrukturyzacja Grupy Kapitałowej Z pociągnie za sobą w konsekwencji ogromne zwolnienia pracowników i w tym celu zasady zwolnień pracowników uregulował w aktach wydanych na podstawie art. 9 Kodeksu pracy, np. PDO, Regulaminie.

Umowa Społeczna - została podana do publicznej wiadomości poprzez opublikowanie jej na stronie internetowej, gdzie jest możliwość zapoznania się z jej szczegółową treścią.

W związku z planowaną restrukturyzacją Grupy Kapitałowej Z i grupowymi zwolnieniami pracodawca w porozumieniu ze związkami zawodowymi wprowadził także Regulamin zwolnień grupowych oraz Program Dobrowolnych Odejść. Wobec realnego zamiaru dokonywania przez pracodawcę zwolnień grupowych i wejście w życie PDO i Regulaminu zwolnień grupowych, w dniu 30 sierpnia 2012 roku Zainteresowana złożyła pracodawcy Ofertę rozwiązania umowy o pracę, zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią, a pracodawcą Spółką Y.

Złożenie Oferty przez pracownika było de facto formą narzuconą przez pracodawcę. Tylko złożenie Oferty przez pracownika dawało szansę na objęcie Programem Dobrowolnych Odejść i pozyskanie stosownego odszkodowania. Wzór Oferty został sporządzony przez samego pracodawcę i stanowił załącznik nr 2 do Regulaminu zwolnień grupowych.

W wyniku złożenia przez Wnioskodawczynię Oferty, w dniu 3 grudnia 2012 roku, zostało zawarte pomiędzy Zainteresowaną, a pracodawcą Spółką Y, Porozumienie rozwiązujące umowę o pracę. Porozumienie zostało zawarte w oparciu o wewnętrzne dokumenty pracodawcy powstałe w wyniku porozumienia ze związkami zawodowymi, w związku z grupowymi zwolnieniami w Grupie Kapitałowej Z. Umowa Społeczna, Regulamin, PDO, określały, iż w celu uniknięcia (zminimalizowania) zwolnień grupowych, pracownikom zatrudnionym do tej pory na likwidowanych stanowiskach pracy, pracodawca tworzy możliwość wzięcia udziału w procesach rekrutacji na nowotworzone stanowiska pracy.

Zawarcie ww. Porozumienia wynikało z faktu, iż pracodawca przedstawił pracownikom konieczność wprowadzenia w zakładzie pracy zmian restrukturyzacyjnych skutkujących zwolnieniami grupowymi. Alternatywą dla rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę było złożenie wniosku o rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron albowiem tylko w takiej sytuacji przysługiwało pracownikowi korzystne, zapewnione przez pracodawcę ,,odszkodowanie”.

Mając na uwadze powyższe z dniem 31 grudnia 2012 roku została rozwiązana umowa o pracę Zainteresowanej. W związku z rozwiązaniem umowy o pracę przyznano Zainteresowanej „świadczenie” (na jego określenie w par. 2 pkt 1 Porozumienia nie użyto słowa ani „odszkodowanie” ani „odprawa”) w wysokości 115 630,52 zł. Kwota ta w całości stanowiła odszkodowanie, mimo iż w par. 2 pkt 1 Porozumienia nie użyto tego określenia. Określono, że kwota ta zawiera m. in. odprawę emerytalną, ale Wnioskodawczyni takiej de facto nie otrzymała, albowiem nie przysługiwała Zainteresowanej. Od 1 stycznia 2013 roku Wnioskodawczyni była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna. Było to szablonowe określenie użyte w Porozumieniu, które być może mogło mieć zastosowanie wobec innych pracowników.

Świadczenie w kwocie 115 630,52 zł brutto wypłacone zostało następująco:

1. I część w wysokości 40 000,00 zł dnia 31grudnia 2012 r.,
2. II część w wysokości 75 630,52 zł do dnia 10 stycznia 2013 roku.
   
   

Do chwili obecnej Zainteresowana otrzymała całą należną wg Porozumienia kwotę 115 630,52 zł. Od kwoty otrzymanej pobrany został podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości łącznej ok. 20 814,00 zł (18% otrzymanego świadczenia pieniężnego). Podatek ten został rozliczony na podstawie dokumentów PIT za 2012, 2013 rok.

W Porozumieniu zaznaczono, iż pracownik otrzymując ww. świadczenie nie może domagać się m. in. odprawy, określonej w przepisach ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z pracownikami z przyczyn niedotyczących pracowników.

Z potwierdzenia przelewów ww. kwot wynika jednoznacznie, iż stanowią one "odszkodowanie", wynikające z Programu Dobrowolnych Odejść. Przyznane świadczenie miało stanowić odszkodowanie za nagłą utratę pracy i służyć aktywizacji zawodowej pracownika. Pobranie ww. podatku dochodowego zaprzecza celom odszkodowania. Kwota podatku stanowi prawie roczne utrzymanie rodziny Wnioskodawczyni licząc po ok. 2 tys. zł miesięcznie.

Z żadnych dokumentów wytworzonych pomiędzy Zainteresowaną, a pracodawcą nie wynika by powyższa kwota 115 630,52 zł stanowiła odprawę lub inne świadczenie pieniężne, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wynika natomiast fakt, iż przyznane w związku ze złożeniem wniosku o rozwiązanie umowy o pracę świadczenie pieniężne stanowi "odszkodowanie".

Należy zauważyć, że § 8 ust. 3 Programu Dobrowolnych Odejść jednoznacznie określa, że pracodawca jest zwolniony od odprawy przewidzianej przepisami ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W tej sytuacji należy tym bardziej wnioskować, że przyznane świadczenie nie jest „odprawą” i nie zawiera w sobie elementów ww. odprawy lecz stanowi „odszkodowanie”. Również w piśmie Z pn. Restrukturyzacja wskazano, że „wysokość odszkodowań” będzie zależna od stażu pracy.

Niezależnie od powyższego Wnioskodawczyni pragnie wskazać, iż w sprawie o tym samym stanie faktycznym interpretacji dokonał już:

1. organ podatkowy - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach - interpretacja z dnia 30 grudnia 2014 r. nr IBPBII/1/415-881/14/BD (na korzyść podatnika),
2. Trybunał Konstytucyjny w wyroku sygn. S 2/13 z dnia 29 marca 2013 roku wyraził w tej kwestii jasne stanowisko,
3. w co najmniej 4 sprawach tożsamych merytorycznie (pracownicy różnią się stanowiskami, stażem pracy i wysokością odszkodowań) interpretacji dokonał także Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu - organ upoważniony przez Ministra Finansów do wydawania interpretacji m.in. w indywidualnych sprawach podatkowych: nr ILPB2/4511-1-608/15-4/TR, nr ILPB2/4511-1-607/15-2/TR oraz innych interpretacjach indywidualnych, w których wnioskodawcy uzyskali w tożsamych sytuacjach pozytywną interpretację indywidualną.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy świadczenie w kwocie 115 630,52 zł - stanowiące odszkodowanie przysługujące na podstawie Umowy Społecznej zawartej w oparciu o art. 9 Kodeksu pracy i wypłacone Zainteresowanej na podstawie porozumienia zbiorowego, czyli porozumienia zawartego pomiędzy pracodawcą a międzyzakładową organizacją związkową (dotyczącego rozwiązywania z pracownikami umów z przyczyn niedotyczących pracowników, na mocy którego wypłacane były rekompensaty z tego tytułu) jest wolna - zwolniona od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy kwota pobranego już podatku w wysokości 20 814,00 zł powinna podlegać zwrotowi?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni - w świetle prawidłowej interpretacji przepisów prawa i poprawnej interpretacji zapisów zawartych w dokumentach dotyczących zasad przyznania Zainteresowanej świadczenia pieniężnego w związku z grupowymi zwolnieniami, w szczególności zasadami wyrażonymi w Umowie Społecznej, Porozumieniu, PDO i Regulaminie, kwota 115 650,52 zł, stanowi w całości „odszkodowanie”, podlegające zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zasady i wysokość przyznanego odszkodowania wynika z Umowy Społecznej, PDO i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego dla Grupy Kapitałowej Z, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw.

Zainteresowana kwestionuje zasadność pobrania od przyznanej i wypłaconej kwoty odszkodowania 115 650,52 zł podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 18% (kwota 20 814,00 zł).

Kwota 115 650,52 zł zważywszy na obowiązujące prawo i jego wykładnię zawartą w orzecznictwie sądowym m.in. wyroku Trybunału Konstytucyjnego, jak również w dokonanych już przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacjach w co najmniej 4 znanych Wnioskodawczyni indywidualnych sprawach, pozwala na przyjęcie, że otrzymane świadczenie nie stanowiło „odprawy” przyznawanej na podstawie art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. Dz. U. z 2012 r., poz.192). Pracodawca wdrażając akty wewnętrzne dotyczące zasad tzw. "odejść" pracowników tak naprawdę miał na względzie fakt, iż prawdziwa przyczyna zwolnień leżała po stronie pracodawcy, który restrukturyzował zakład pracy i w związku z tym redukował zatrudnienie, a nie po stronie pracownika.

Tylko takie określenie przyczyny ustania stosunku pracy dawało szansę na pozyskanie „odszkodowania” wynikającego z art. 12 i następne ww. Umowy Społecznej oraz Regulaminu zwolnień grupowych, a nie mniejszego określonego w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

O tym, że otrzymane świadczenie pieniężne nie stanowi „odprawy” określonej w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 192) świadczy także jego wysokość. Przepis art. 8 cyt. ustawy nie wskazuje na możliwość otrzymania odszkodowania tylko odprawy i w wysokości nieprzekraczającej maksymalnie 3-miesięcznego wynagrodzenia i nie pozwala na wyższe kwoty odpraw.

Logika wskazuje, że żaden pracodawca nie będąc zmuszony do odmiennej regulacji odejść pracowniczych nie uszczupli dobrowolnie aktywów zakładu pracy poprzez wypłatę pracownikom znaczących świadczeń finansowych (odszkodowań/zadośćuczynień). Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota przekraczała znacznie kwoty dopuszczalne do wypłaty na podstawie ww. przepisu.

Zgodnie z zacytowanym w części art. 21. ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych:

„Wolne od podatku dochodowego są:

1. (uchylony);
2. renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin;
3. otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia z wyjątkiem m.in.:
   1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
   2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników …”.
   
   

Wnioskodawczyni uważa, że odszkodowanie zostało określone w Porozumieniu wynikało z ww. Umowy Społecznej i innych aktów wewnętrznych pracodawcy, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw, w związku z czym otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż spełnione zostały warunki wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Zainteresowanej, potrącenie przez pracodawcę przy wypłacie przyznanego odszkodowania kwoty 20 814,00 zł tytułem podatku dochodowego od osób fizycznych, a następnie rozliczenie go dokumentami PIT, stanowiło pomyłkę wynikającą z nieodróżnienia charakteru wypłaconego świadczenia. Czym innym jest odszkodowanie, a czym innym odprawa i różne są wg prawa podatkowego następstwa zaliczenia otrzymanego świadczenia do jednej z ww. kategorii.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Z analizy wniosku wynika, że Zainteresowana zawarła porozumienie z pracodawcą, w trybie przewidzianym Porozumieniem w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść Pracowników w związku ze zwolnieniami grupowymi. W związku z rozwiązaniem umowy o pracę (z dniem 31 grudnia 2012 roku) przyznano Zainteresowanej „świadczenie” (na jego określenie w § 2 pkt 1 Porozumienia nie użyto słowa ani „odszkodowanie” ani „odprawa”) w wysokości 115 630,52 zł. Kwota ta w całości stanowiła odszkodowanie, mimo iż w w § 2 pkt 1 Porozumienia nie użyto tego określenia. Przedmiotowe świadczenie zostało wypłacone w latach: 2012 i 2013. Z tytułu dokonanych wypłat potrącono zaliczkę na podatek dochodowy.

Mając na uwadze fakt, że świadczenie było wypłacone do końca 2013 r. na gruncie badanej sprawy zastosowanie znajdą przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W świetle art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne są od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (lub zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie świadczenia, a wyłącznie odszkodowania (lub zadośćuczynienia) i to tylko takie, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Wnioskodawczyni w okresie od 18 października 1993 r. do 31 stycznia 2012 r. była pracownikiem firm sektora energetycznego (Spółki X, a następnie Spółki Y) zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Z dniem 31 grudnia 2012 r. stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę na podstawie porozumienia stron zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Przedmiotowe porozumienie zostało zawarte z pracodawcą w dniu 3 grudnia 2012 r.

Podstawą porozumienia zawartego z pracodawcą była treść Umowy Społecznej zawarta pomiędzy związkami zawodowymi a Spółką Z. Umowa Społeczna, gwarantowała zatrudnienie pracowników w przekształcanych podmiotach, a w przypadku dokonywania przez pracodawcę zwolnień lub rozwiązywania umów (w związku z likwidacją lub restrukturyzacją) na mocy porozumienia stron, stosowne odszkodowania.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny wskazać należy, że zarówno Umowa Społeczna jak również zawarte na jej podstawie porozumienie bezspornie stanowią źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) i kształtują nową treść indywidualnych stosunków pracy, z których pracownicy mogą wywodzić ewentualne roszczenia. Niemniej jednak na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ze zwolnienia korzystają tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia.

Podkreślenia wymaga, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej - powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że otrzymane odszkodowanie z tytułu rozwiązania z dotychczasowym pracodawcą umowy o pracę nie jest świadczeniem zwolnionym na podstawie tego przepisu, ponieważ stanowi wypłatę pieniężną, której podstawą prawną są postanowienia Umowy Społecznej i zawartego na jej podstawie porozumienia nie posiadających rangi ustawy lub przepisu wykonawczego wydanego na podstawie ustawy. Odszkodowanie może zostać zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, pod warunkiem że pozostaje w bezpośrednim, a nie pośrednim związku z przepisem ustawy lub aktu wykonawczego, który określa wysokość tego odszkodowania lub zasady jego ustalania. Odszkodowanie wypłacone na podstawie porozumienia z pracodawcą w związku z rozwiązaniem umowy o pracę nie spełnia takiego wymogu, w związku w tym, że "układ zbiorowy pracy" nie został zdefiniowany przez ustawodawcę w przepisach prawa.

Jak wskazuje orzecznictwo (NSA z 7 października 2010 r., sygn. akt II FSK 941/09): „(...) w hierarchii źródeł prawa pracy układy zbiorowe pracy - zaliczane są do kategorii branżowych aktów normatywnych - są usytuowane pomiędzy aktami prawnymi o powszechnym zasięgu obowiązywania (ustawami, rozporządzeniami wykonawczymi) oraz aktami prawnymi zaliczanymi do kategorii zakładowych (lokalnych) źródeł prawa pracy (regulaminy pracy, wynagradzania). Specyficzna relacja między układami zbiorowymi pracy a innymi aktami prawnymi regulującymi treść stosunku pracy polega na alternatywności normatywnych postanowień układów zbiorowych pracy w stosunku do innych aktów, usytuowanych wyżej (ustawy) lub niżej (regulaminy) w hierarchii źródeł prawa pracy aniżeli układy zbiorowe pracy”.

Do końca 2013 r. brzmienie regulacji i praktyka stosowania prawa powoduje wyłączenie ze zwolnienia świadczeń, których podstawą wypłaty nie jest akt prawny, wskazany w Konstytucji jako źródło prawa, ale jednak obowiązujący bezpośrednio, tak jak ustawa czy rozporządzenie. Konsekwencją tego jest uznanie, iż odszkodowanie przyznane w oparciu o układ zbiorowy prawa pracy nie korzysta ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że od 4 października 2014 r. obowiązuje nowe brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzone nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328, z późn. zm.). Jednoznacznie w nim wskazano, że zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych są również odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis na mocy art. 14 ustawy zmieniającej m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do dochodów uzyskanych z tego tytułu od 1 stycznia 2014 r.

Skoro bowiem, jak wskazała Wnioskodawczyni, przedmiotowe świadczenie stanowiące odszkodowanie zostało wypłacone w latach: 2012 i 2013, a jego wypłata nastąpiła na podstawie Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw, to niespełnione zostały w tym zakresie przesłanki do zastosowania zwolnienia od opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. Jak wskazano powyżej, w przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie przepisy obowiązujące do końca 2013 roku.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że otrzymane przez Zainteresowaną świadczenie pieniężne (odszkodowanie) nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zauważyć należy, że norma art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku – w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r. – dopuszcza zastosowanie zwolnienia wyłącznie w odniesieniu do otrzymanego odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zatem skoro Wnioskodawczyni otrzymała świadczenie w oparciu o zawarte porozumienie – a nie przepisy odrębnych ustaw lub przepisy wykonawcze wydane na podstawie tych ustaw – to tym samym brak jest podstaw do zastosowania wnioskowanego zwolnienia od podatku. W konsekwencji kwota pobranego podatku od wypłaconego odszkodowania nie podlega zwrotowi.

Reasumując, stwierdzić należy, że stanowisko Zainteresowanej w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo, wskazać należy, że dokumenty dołączone przez Zainteresowaną do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Wyjaśnić bowiem należy, że specyfika postępowania interpretacyjnego polega na tym, że upoważniony do wydania interpretacji indywidualnej organ podatkowy orzeka tylko i wyłącznie w obrębie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę. Co oznacza, że organ rozpatrujący konkretną sprawę nie ma możliwości modyfikowania (uzupełniania, odtwarzania) stanu faktycznego tej sprawy, nie prowadzi również postępowania dowodowego w trybie działu IV Ordynacji podatkowej.

Jednocześnie, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnych organów podatkowych należy stwierdzić, iż wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.