Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-1100/15-3/TR
z 30 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2015 r. (data wpływu 6 listopada 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 22 grudnia 2015 r. (data wpływu 28 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego (pytania nr 2 i nr 3) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego oraz w zakresie klasyfikacji wypłaconego odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Od dnia 1 października 2005 roku do 31 grudnia 2010 roku Wnioskodawca zatrudniony był w Spółce X. Następnie Zainteresowany przejęty został na mocy art. 23 par. 1 Kodeksu pracy – od 1 stycznia 2011 roku do 30 czerwca 2013 roku – przez Spółkę Y.

W okresie zatrudnienia Zainteresowany wykonywał pracę jako kontroler w pełnym wymiarze czasu pracy. Stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia stron, ale w Świadectwie pracy wskazano, że umowę rozwiązano z przyczyn niedotyczących pracownika - art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

W dniu 19 lipca 1994 roku, pomiędzy związkami zawodowymi działającymi przy między innymi ww. zakładach pracy: X i Y (pod które to zakłady pracy Zainteresowany podlegał jako pracownik), a Spółką Z, została zawarta Umowa Społeczna dotycząca zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Grupy Kapitałowej.

Umowa Społeczna została zawarta na podstawie art. 9 § 1 Kodeksu pracy traktującym o możliwości zawieszania stosowania, w określonych sytuacjach, przepisów prawa pracy. Umowa powyższa weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2007 roku i obejmowała wszystkich pracowników Spółki, w tym Wnioskodawcę.

Przedmiotowa umowa gwarantowała zatrudnienie pracowników w przekształcanych podmiotach, a w przypadku dokonywania przez pracodawcę zwolnień lub rozwiązywania umów (w związku z likwidacją lub restrukturyzacją) na mocy porozumienia stron, stosowne odszkodowania. Wymieniona wyżej Umowa Społeczna w swej treści posługuje się pojęciem „odszkodowanie” (nie „odprawa”) w sytuacji przyznania pracownikowi świadczeń związanych z rozwiązywaniem umów o pracę - bez względu na przyczynę ustania stosunku pracy.

Celem przyznania odszkodowań było zrekompensowanie pracownikom utraty pracy i zarobków, zwłaszcza że większość nie ma szans społecznych na podjęcie nowego zatrudnienia (z uwagi na wiek, środowisko zamieszkania - małe miejscowości, dużą stopę bezrobocia wynikającą z braku szerokiego kręgu pracodawców).

Umowa Społeczna została podana do publicznej wiadomości poprzez opublikowanie jej na stronie internetowej www.google.pl, gdzie jest możliwość zapoznania się z jej szczegółową treścią.

W związku z planowaną restrukturyzacją Grupy Kapitałowej i grupowymi zwolnieniami pracodawca w porozumieniu ze związkami zawodowymi wprowadził także Regulamin zwolnień grupowych oraz Program Dobrowolnych Odejść. Wobec realnego zamiaru dokonywania przez pracodawcę zwolnień grupowych i wejście w życie Regulaminu zwolnień grupowych, Zainteresowany złożył pracodawcy w dniu 5 czerwca 2013 roku Ofertę rozwiązania umowy o pracę, zawartej pomiędzy Wnioskodawcą, a pracodawcą – Spółką Z.

Złożenie Oferty przez pracownika było de facto formą narzuconą przez pracodawcę. Tylko złożenie Oferty przez pracownika dawało szansę na objęcie Programem Dobrowolnych Odejść i pozyskanie odszkodowania.

W wyniku złożenia przez Wnioskodawcę Oferty, w dniu 21 czerwca 2013 roku, zostało zawarte pomiędzy Zainteresowanym, a pracodawcą – Spółką Y, Porozumienie rozwiązujące umowę o pracę. Porozumienie zostało zawarte w oparciu o wewnętrzne dokumenty pracodawcy powstałe w wyniku porozumienia ze związkami zawodowymi, w związku z grupowymi zwolnieniami w Grupie Kapitałowej.

Umowa Społeczna, Regulamin PDO, określały, iż w celu uniknięcia (zminimalizowania) zwolnień grupowych, pracownikom zatrudnionym do tej pory na likwidowanych stanowiskach pracy, pracodawca tworzy możliwość wzięcia udziału w procesach rekrutacji na nowotworzone stanowiska pracy.

Zawarcie ww. Porozumienia wynikało z faktu, iż pracodawca przedstawił pracownikom konieczność wprowadzenia w zakładzie pracy zmian restrukturyzacyjnych skutkujących zwolnieniami grupowymi. Alternatywą dla rozwiązania umowy o pracę było złożenie wniosku o rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron albowiem tylko w takiej sytuacji przysługiwało pracownikowi korzystne, zapewnione przez pracodawcę ,,odszkodowanie”.

Mając na uwadze powyższe z dniem 30 czerwca 2013 roku została rozwiązana umowa o pracę Zainteresowanego.

W związku z rozwiązaniem umowy o pracę przyznano Wnioskodawcy „świadczenie pieniężne” (na jego określenie w par. 2 ust. 1 Porozumienia nie użyto słowa ani „odszkodowanie” ani „odprawa”) w wysokości 100 492,80 zł. Kwota ta w całości stanowiła odszkodowanie, mimo iż w par. 2 ust. 1 Porozumienia nie użyto tego określenia. Natomiast w par. 2 ust. 4 Porozumienia pracodawca stwierdził, iż w kwocie 100 492,80 zł mieści się dodatkowe odszkodowanie w wysokości 10 000,00 zł. Zatem używając stwierdzenia „dodatkowe odszkodowanie” przyznaje charakter przyznanego Wnioskodawcy świadczenia pieniężnego.

Świadczenie w kwocie 100 492,80 zł wypłacone zostało jednorazowo do dnia 5 lipca 2013 r. Od powyższej kwoty pobrany został podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 18 088,70 zł (18% otrzymanego świadczenia pieniężnego). Podatek ten został rozliczony na podstawie dokumentu PIT za 2013 rok.

Przyznane świadczenie miało stanowić odszkodowanie za nagłą utratę pracy i służyć aktywizacji zawodowej pracownika. Pobranie ww. podatku dochodowego zaprzecza celom odszkodowania.

Na charakter przyznanego w par. 2 ust. 1 Porozumienia świadczenia pieniężnego - kwoty 100 492,80 zł - jako odszkodowania, wskazuje zapis par. 2 ust.4 cyt. Porozumienia, który jednoznacznie potwierdza, iż przyznane świadczenie pieniężne stanowi „odszkodowanie” poprzez zapis:

„Na mocy par. Uchwały nr 19/2013 Zarządu Spółki z dnia 2 kwietnia w kwocie odszkodowania, o której mowa w par. 1 ust. 2 zostało uwzględnione za zgodą Zarządu Spółki, na wniosek Dyrektora Departamentu Usług dodatkowe odszkodowanie w wysokości 10 000,00 zł”. Zatem pracodawca dobrowolnie wskazał na fakt, iż określone w par. 1 i 2 ust. 1 Porozumienia (dotyczą tego samego świadczenia) świadczenie pieniężne stanowi odszkodowanie.

Z żadnych dokumentów wytworzonych pomiędzy Wnioskodawcą, a pracodawcą nie wynika by powyższa kwota 100 492,80 zł stanowiła odprawę lub inne świadczenie pieniężne, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Należy zauważyć, że par. 8 ust. 3 PDO jednoznacznie określa, że pracodawca jest zwolniony od odprawy przewidzianej przepisami ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W tej sytuacji należy tym bardziej wnioskować, że przyznane świadczenie nie jest „odprawą” lecz „odszkodowaniem”. Również w piśmie pn. Restrukturyzacja wskazano, że „wysokość odszkodowań” będzie zależna od stażu pracy.

Niezależnie od powyższego Wnioskodawca pragnie wskazać, iż w sprawie o tym samym stanie faktycznym interpretacji dokonał już:

1. organ podatkowy - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach - interpretacja z dnia 30 grudnia 2014 r. nr IBPBII/1/415-881/14/BD (na korzyść podatnika),
2. Trybunał Konstytucyjny w wyroku sygn. S 2/13 z dnia 29 marca 2013 roku wyraził w tej kwestii jasne stanowisko,
3. w 2 sprawach tożsamych merytorycznie (pracownicy różnią się stanowiskami, stażem pracy i wysokością odszkodowań) interpretacji dokonał także Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu - organ upoważniony przez Ministra Finansów do wydawania interpretacji m.in. w indywidualnych sprawach podatkowych (nr ILPB2/4511-1-608/15-4/TR, nr ILPB2/4511-1-607/15-2/TR).
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy przyznane Wnioskodawcy na mocy Porozumienia zawartego z pracodawcą świadczenie pieniężne w kwocie 100 492,80 zł należy uznać za „odszkodowanie” wynikające z Ponadzakładowego Układu Zbiorowego (wydanego na podstawie przepisu art. 238 i następne Kodeksu pracy), jak również przysługujące na podstawie Umowy Społecznej zawartej w oparciu o art. 9 Kodeksu pracy?
2. Czy kwota 100 492,80 zł - rekompensaty (odszkodowania) wypłaconego Zainteresowanemu na podstawie porozumienia zbiorowego, czyli porozumienia zawartego pomiędzy pracodawcą, a międzyzakładową organizacją związkową (dotyczącego rozwiązywania z pracownikami umów z przyczyn niedotyczących pracowników, na mocy którego wypłacane były rekompensaty z tego tytułu) jest wolna od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)?
3. Czy kwota pobranego podatku dochodowego 18 088,70 zł - winna podlegać zwrotowi?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy - kwota 100 942,80 zł, w świetle obowiązujących przepisów oraz zapisów Porozumienia i pozostałych dokumentów wytworzonych przez pracodawcę stanowi w całości „odszkodowanie”.

Zasady i wysokość przyznanego Wnioskodawcy odszkodowania wynika z Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego dla Grupy Kapitałowej, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw.

Zainteresowany kwestionuje zasadność pobrania od przyznanej i wypłaconej kwoty odszkodowania 100 942,80 zł podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 18% (kwota 18 088,70 zł).

Kwota 100 492,80 zł zważywszy na obowiązujące prawo i jego wykładnię zawartą w orzecznictwie sądowym m.in. Trybunału Konstytucyjnego, jak również w dokonanych już przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacjach w co najmniej 2 indywidualnych sprawach, pozwala na przyjęcie, że otrzymane świadczenie nie stanowiło „odprawy” przyznawanej na podstawie art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 192) mimo, iż przepis art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy znalazł się na Świadectwie pracy. Zainteresowany uważa, że został on użyty w Świadectwie pracy bardziej dla wskazania i podkreślenia, iż mimo złożenia wniosku o rozwiązanie stosunku pracy, właściwa przyczyna ustania stosunku pracy leżała po stronie pracodawcy, który restrukturyzował zakład pracy i w związku z tym redukował zatrudnienie.

Tylko takie określenie przyczyny ustania stosunku pracy dawało szansę na pozyskanie „odszkodowania” wynikającego z art. 12 i następne ww. Umowy Społecznej oraz Regulaminu zwolnień grupowych. O tym, że otrzymane świadczenie pieniężne nie stanowi „odprawy” określonej w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 192) świadczy także jego wysokość. Przepis art. 8 cyt. ustawy nie wskazuje na możliwość otrzymania odszkodowania tylko odprawy i w wysokości nieprzekraczającej maksymalnie 3-miesięcznego wynagrodzenia i nie pozwala na wyższe kwoty odpraw.

Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota przekraczała znacznie kwoty dopuszczalne do wypłaty na podstawie ww. przepisu.

Zgodnie z zacytowanym w części art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych:

„Wolne od podatku dochodowego są:

1. (uchylony);
2. renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin;
3. otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia z wyjątkiem m.in.:
   1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
   2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników …”.
   
   

Wnioskodawca uważa, iż odszkodowanie, które zostało określone w Porozumieniu wynikało z Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw, w związku z czym otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż spełnione zostały warunki wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że intencją pytania nr 3 było uzyskanie odpowiedzi czy potrącona i przekazana urzędowi skarbowemu, od otrzymanego przez Zainteresowanego od pracodawcy – Spółki Y, tj. od kwoty odszkodowania w wysokości 100 492,80 zł, kwota podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 18 088,70 zł stanowi podatek nienależny i została potrącona z naruszeniem przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) w związku z czym winna zostać zwrócona Wnioskodawcy jako nienależnie pobrana.

W świetle prawa przyznane Zainteresowanemu od pracodawcy – Spółki Y- odszkodowanie w kwocie 100 492,80 zł, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego, zostały spełnione warunki wskazane w tymże przepisie.

Pracodawca działając niezgodnie z prawem od kwoty odszkodowania – 100 492,80 zł pobrał w ocenie Wnioskodawcy nienależny podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 72 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) za nadpłatę uważa się m.in. kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku. Nadpłata powstaje, w zastrzeżeniem § 2, z dniem:

1. zapłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej,
2. pobrania przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej.
   
   

Należy zauważyć, że zapłata nienależnego podatku wyniknęła z inicjatywy pracodawcy. Zainteresowany uważał, że wobec skali zjawiska rozwiązywania umów o pracę z pracownikami Grupy Kapitałowej oraz zatrudnianiem w kadrach i działach finansowych pracodawcy pracowników profesjonalnych, z dużym doświadczeniem zawodowym, nie dojdzie do tak drastycznego naruszenia prawa skutkującego powstaniem, na rzecz Wnioskodawcy i wielu innych osób, szkody.

Kwota potrąconego podatku - 18 088,70 zł nie jest obojętna dla budżetu Wnioskodawcy. Otrzymane odszkodowanie miało stanowić zabezpieczenie dla Zainteresowanego i rodziny w związku z utratą pracy i zarobkowania lub pomóc Wnioskodawcy w aktywizacji zawodowej. Nastąpiło z przyczyn od Zainteresowanego niezależnych. Tymczasem pracodawca, potrącając nienależny podatek, pozbawił Wnioskodawcę ok. 1/5 wartości odszkodowania. Nie taki był cel odszkodowania.

Ustawodawca słusznie w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnił z podatku świadczenia o charakterze odszkodowania (jak to otrzymane przez Zainteresowanego). Bo to nie Skarb Państwa miał „zarobić” na odszkodowaniach związanych z przymusowymi odejściami pracowników lecz poprzez uzyskane świadczenie pracownik miał mieć zabezpieczone swoje interesy finansowe i możliwość aktywizacji zawodowej.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca oczekuje interpretacji, czy kwota pobranego podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty 100 492,80 zł w wysokości 18 088,70 zł stanowi podatek niezależny i powinna podlegać zwrotowi po uprzednim dokonaniu korekty PIT za 2014 rok. W przypadku konieczności dokonania korekty dokumentu PIT Zainteresowany prosi o poinformowanie o powyższym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w odniesieniu do pytań nr 2 i nr 3 jest nieprawidłowe.

Z analizy wniosku wynika, że Zainteresowany zawarł porozumienie z pracodawcą, w trybie przewidzianym Porozumieniem w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść Pracowników w związku ze zwolnieniami grupowymi. W wyniku rozwiązania umowy o pracę (z dniem 30 czerwca 2013 roku) przyznano Zainteresowanemu „świadczenie pieniężne” (na jego określenie w par. 2 ust. 1 Porozumienia nie użyto słowa ani „odszkodowanie” ani „odprawa”) w wysokości 100 492,80 zł. Kwota ta w całości stanowiła odszkodowanie, mimo iż w par. 2 ust. 1 Porozumienia nie użyto tego określenia. Przedmiotowe świadczenie zostało wypłacone jednorazowo do dnia 5 lipca 2013 roku. Z tytułu dokonanych wypłat potrącono zaliczkę na podatek dochodowy.

Mając na uwadze fakt, że świadczenie było wypłacone do końca 2013 r. na gruncie badanej sprawy zastosowanie znajdą przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W świetle art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne są od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (lub zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie świadczenia, a wyłącznie odszkodowania (lub zadośćuczynienia) i to tylko takie, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Wnioskodawca w okresie od 1 października 2005 r. do 30 czerwca 2013 r. był pracownikiem firm (Spółki X, a następnie Spółki Y) zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Z dniem 30 czerwca 2013 r. stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę na podstawie porozumienia stron zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Przedmiotowe porozumienie zostało zawarte z pracodawcą w dniu 21 czerwca 2013 r.

Podstawą porozumienia zawartego z pracodawcą była treść Umowy Społecznej zawarta pomiędzy związkami zawodowymi a Spółką Z. Umowa Społeczna, gwarantowała zatrudnienie pracowników w przekształcanych podmiotach, a w przypadku dokonywania przez pracodawcę zwolnień lub rozwiązywania umów (w związku z likwidacją lub restrukturyzacją) na mocy porozumienia stron, stosowne odszkodowania.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny wskazać należy, że zarówno Umowa Społeczna jak również zawarte na jej podstawie porozumienie bezspornie stanowią źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) i kształtują nową treść indywidualnych stosunków pracy, z których pracownicy mogą wywodzić ewentualne roszczenia. Niemniej jednak na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ze zwolnienia korzystają tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia.

Podkreślenia wymaga, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej - powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że otrzymane odszkodowanie z tytułu rozwiązania z dotychczasowym pracodawcą umowy o pracę nie jest świadczeniem zwolnionym na podstawie tego przepisu, ponieważ stanowi wypłatę pieniężną, której podstawą prawną są postanowienia Umowy Społecznej i zawartego na jej podstawie porozumienia nie posiadających rangi ustawy lub przepisu wykonawczego wydanego na podstawie ustawy. Odszkodowanie może zostać zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, pod warunkiem że pozostaje w bezpośrednim, a nie pośrednim związku z przepisem ustawy lub aktu wykonawczego, który określa wysokość tego odszkodowania lub zasady jego ustalania. Odszkodowanie wypłacone na podstawie porozumienia z pracodawcą w związku z rozwiązaniem umowy o pracę nie spełnia takiego wymogu, w związku w tym, że „układ zbiorowy pracy” nie został zdefiniowany przez ustawodawcę w przepisach prawa.

Jak wskazuje orzecznictwo (NSA z 7 października 2010 r., sygn. akt II FSK 941/09): „(...) w hierarchii źródeł prawa pracy układy zbiorowe pracy - zaliczane są do kategorii branżowych aktów normatywnych - są usytuowane pomiędzy aktami prawnymi o powszechnym zasięgu obowiązywania (ustawami, rozporządzeniami wykonawczymi) oraz aktami prawnymi zaliczanymi do kategorii zakładowych (lokalnych) źródeł prawa pracy (regulaminy pracy, wynagradzania). Specyficzna relacja między układami zbiorowymi pracy a innymi aktami prawnymi regulującymi treść stosunku pracy polega na alternatywności normatywnych postanowień układów zbiorowych pracy w stosunku do innych aktów, usytuowanych wyżej (ustawy) lub niżej (regulaminy) w hierarchii źródeł prawa pracy aniżeli układy zbiorowe pracy”.

Do końca 2013 r. brzmienie regulacji i praktyka stosowania prawa powoduje wyłączenie ze zwolnienia świadczeń, których podstawą wypłaty nie jest akt prawny, wskazany w Konstytucji jako źródło prawa, ale jednak obowiązujący bezpośrednio, tak jak ustawa czy rozporządzenie. Konsekwencją tego jest uznanie, iż odszkodowanie przyznane w oparciu o układ zbiorowy prawa pracy nie korzysta ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że od 4 października 2014 r. obowiązuje nowe brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzone nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328, z późn. zm.). Jednoznacznie w nim wskazano, że zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych są również odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis na mocy art. 14 ustawy zmieniającej m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do dochodów uzyskanych z tego tytułu od 1 stycznia 2014 r.

Skoro bowiem, jak wskazał Wnioskodawca, przedmiotowe świadczenie stanowiące odszkodowanie zostało wypłacone jednorazowo do dnia 5 lipca 2013 r., a jego wypłata nastąpiła na podstawie Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw, to niespełnione zostały w tym zakresie przesłanki do zastosowania zwolnienia od opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. Jak wskazano powyżej, w przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie przepisy obowiązujące do końca 2013 roku.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że otrzymane przez Zainteresowanego świadczenie pieniężne (odszkodowanie) nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zauważyć należy, że norma art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku – w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r. – dopuszcza zastosowanie zwolnienia wyłącznie w odniesieniu do otrzymanego odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zatem skoro Wnioskodawca otrzymał świadczenie w oparciu o zawarte porozumienie – a nie przepisy odrębnych ustaw lub przepisy wykonawcze wydane na podstawie tych ustaw – to tym samym brak jest podstaw do zastosowania wnioskowanego zwolnienia od podatku. W konsekwencji kwota pobranego podatku od wypłaconego odszkodowania nie podlega zwrotowi.

Reasumując, stwierdzić należy, że stanowisko Zainteresowanego w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego w odniesieniu do pytań nr 2 i nr 3 należało uznać za nieprawidłowe.

Na tle powyższego informuje się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania nr 2 i nr 3. W przedmiocie wynikającym z pytania nr 1 w dniu 30 grudnia 2015 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie nr ILPB2/4511-1-1055/15-4/TR.

Końcowo, wskazać należy, że dokumenty dołączone przez Zainteresowanego do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Wyjaśnić bowiem należy, że specyfika postępowania interpretacyjnego polega na tym, że upoważniony do wydania interpretacji indywidualnej organ podatkowy orzeka tylko i wyłącznie w obrębie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę. Co oznacza, że organ rozpatrujący konkretną sprawę nie ma możliwości modyfikowania (uzupełniania, odtwarzania) stanu faktycznego tej sprawy, nie prowadzi również postępowania dowodowego w trybie działu IV Ordynacji podatkowej.

Jednocześnie, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych organów podatkowych należy stwierdzić, iż wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.