Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-2/4511-305/16/MM
z 3 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 22 lutego 2016 r. (data otrzymania 4 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z umorzeniem jednostek uczestnictwa w części dotyczącej:

• uznania, że po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jest nieprawidłowe,
• sposobu opodatkowania uzyskanego przychodu – jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 4 marca 2016 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z umorzeniem jednostek uczestnictwa.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest pracownikiem polskiej spółki wchodzącej w skład grupy kapitałowej PF („Grupa PF”). Wnioskodawca jest uprawniony do uczestniczenia w programie akcjonariatu pracowniczego Grupy PF („Program”). Uczestnictwo Wnioskodawcy w Programie jest możliwe pod warunkiem spełnienia kilku warunków, w tym m.in. wykazania stażu pracy wynoszącego co najmniej trzy miesiące w jednej lub większej liczbie spółek Grupy PF w ostatnim dniu okresu subskrypcji.

W wyniku uczestnictwa w programie Wnioskodawca jest uprawniony do objęcia, w zamian za wynagrodzenie akcji spółki PF z siedzibą we Francji („Spółka”). Akcje Spółki nie są notowane na giełdzie papierów wartościowych. Spółka nie jest pracodawcą Wnioskodawcy. Spółka została utworzona wyłącznie w celu nabycia i posiadania akcji PF SA na rzecz pracowników Grupy PF. Spółka w praktyce jest zarządzana przez Grupę PF, jednocześnie jej właścicielem są pracownicy Grupy PF, jak wskazano poniżej.

Akcje Spółki zostaną przyznane Wnioskodawcy jako osobie uprawnionej na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy Spółki.

Środki finansowe zgromadzone przez Spółkę w wyniku inwestycji Wnioskodawcy i innych uczestników Programu zostaną zainwestowane przede wszystkim w akcje spółki PF SA („Spółka matka”), niebędącej pracodawcą Wnioskodawcy. Akcje Spółki matki zostaną nabyte przez Spółkę od innego podmiotu z Grupy PF. Zgodnie z warunkami Programu w pozostałym zakresie majątek Spółki mogą stanowić środki pieniężne, jednak ich udział w majątku spółki nie powinien przekraczać 10%.

Akcje Spółki zostaną subskrybowane przez Wnioskodawcę i będą przechowywane (powierniczo) w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy przez specjalny fundusz inwestycyjny (francuski: Fonds Communs de Placement dEntreprise; polski: Fundusz Zbiorowego Inwestowania, dalej: „Fundusz FCPE”). Fundusz FCPE jest rodzajem funduszu FCP (francuski: Fonds Communs de Placement) przeznaczonym m.in. do lokowania oszczędności pracowników spółek.

Fundusz FCPE jest powszechnie wykorzystywany we Francji dla celów przechowywania akcji posiadanych przez pracowników-inwestorów. W związku z subskrypcją akcji Spółki przez pracowników, Fundusz FCPE wyda Wnioskodawcy jednostki uczestnictwa, których wartość będzie odzwierciedleniem ceny subskrypcyjnej akcji. Wartość jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE będzie ulegała zmianom odpowiadającym zmianom kursu akcji Spółki.

Fundusz FCPE został utworzony we Francji, według prawa francuskiego i zgodnie z obowiązującym we Francji prawem nie jest traktowany jako osoba prawna, ani spółka osobowa. Według wiedzy Wnioskodawcy, Fundusz FCPE nie jest funduszem kapitałowym w rozumieniu art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Fundusz FCPE nie jest również funduszem w rozumieniu Dyrektywy 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. Natomiast w rozumieniu francuskich przepisów stanowiących implementację Dyrektywy w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, jest on alternatywnym funduszem inwestycyjnym (ang. Alternative Investment Fund; AIF).

Zgodnie z prawem francuskim, uczestnicy programu, w tym Wnioskodawca, posiadający jednostki Funduszu FCPE, są właścicielami akcji Spółki. Fundusz FCPE nie posiada osobowości prawnej. Jednocześnie Fundusz FCPE nie jest – z formalnego punktu widzenia – stroną jakichkolwiek czynności prawnych. Stroną umów zawieranych przez Fundusz FCPE są bowiem uczestnicy Programu posiadający jednostki Funduszu FCPE, w tym również Wnioskodawca. W tym celu, Fundusz FCPE jest reprezentowany przez spółkę nim zarządzającą, która działa na rzecz uczestników Programu. Tym samym, akcje Spółki pozostaną własnością uczestników Programu. Chociaż akcje Spółki są zarejestrowane w imieniu Funduszu FCPE, jest to wyłącznie ułatwienie administracyjne. Fundusz FCPE nie może być bowiem właścicielem akcji Spółki, ponieważ Fundusz FCPE nie posiada osobowości prawnej. Chociaż z ewidencyjnego punktu widzenia wszystkie aktywa Funduszu FCPE są w posiadaniu tego funduszu, uczestnicy Funduszu FCPE nie wyzbywają się własności akcji Spółki w zamian za jednostki uczestnictwa FCPE, a jednostki te są dowodem potwierdzającym prawo własności przysługujące uczestnikom w odniesieniu do aktywów zarządzanych przez Fundusz FCPE. W konsekwencji, Fundusz FCPE nie nabędzie akcji w Spółce na swoją rzecz. Fundusz będzie pełnił na rzecz uczestników Programu (w tym Wnioskodawcy) wyłącznie funkcję powierniczą w stosunku do akcji Spółki, pod kontrolą spółki zarządzającej Funduszem FCPE i zgodnie z zasadami określonymi w warunkach funkcjonowania Funduszu FCPE.

Zgodnie z prawem francuskim, jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE stanowią niezbywalne papiery wartościowe. Jeśli uczestnik Programu będzie chciał zrezygnować z Programu, Fundusz FCPE odkupi od niego jednostki uczestnictwa FCPE. W rezultacie, Fundusz FCPE zbędzie akcje bazowe do podmiotu z Grupy PF, a następnie wypłaci kwotę uzyskaną ze sprzedaży akcji bazowych posiadaczowi jednostek FCPE umarzając jednostki FCPE. Tym samym, kwota, jaką uczestnik otrzyma z tytułu odkupienia przez Fundusz FCPE jednostek uczestnictwa będzie uzależniona od wartości akcji Spółki.

Inwestycja Wnioskodawcy w ramach Programu będzie podlegała 5-letniej blokadzie, w ciągu której Wnioskodawca co do zasady (za wyjątkiem kilku ściśle określonych w prawie francuskim przypadków wcześniejszego umorzenia), nie będzie mógł dokonać umorzenia posiadanych jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE.

Część akcji Spółki zostanie objęta przez pracowników w zamian za kwoty subskrypcyjne pochodzące z jego środków własnych („Wkład osobisty”). Inwestycja pracowników może być uzupełniona o przyznane im dodatkowe akcje Spółki sfinansowane przez ich pracodawcę („Wkład Uzupełniający”). Liczba akcji przyznanych pracownikom w ramach Wkładu Uzupełniającego zostanie określona w oparciu o odpowiedni algorytm zależny od wysokości Wkładu osobistego pracowników. Koszt przyznania akcji w ramach Wkładu Uzupełniającego zostanie poniesiony efektywnie przez ich pracodawcę. W rezultacie, w zamian za zapłatę ceny subskrypcyjnej akcji Spółki w formie Wkładu osobistego pracownikom przyznane zostaną akcje w ilości wynikającej z wysokości Wkładu osobistego oraz dodatkowe akcje w wysokości Wkładu Uzupełniającego, których nabycie będzie sfinansowane przez ich pracodawcę. Ponieważ akcje w Spółce subskrybowane przez uczestników (w tym Wnioskodawcę) będą następnie przechowywane w imieniu uczestników w funduszu FCPE, zarówno w przypadku Wkładu osobistego jak i Wkładu Uzupełniającego, pracownikom zostaną wydane jednostki uczestnictwa FCPE odzwierciedlające wartość rynkową akcji Spółki.

Zarówno akcje objęte ze środków własnych Wnioskodawcy, jak i przyznane za Wkład Uzupełniający zostaną objęte po cenie równej ich bieżącej wartości rynkowej. Wartość rynkowa zostanie ustalona na podstawie wyceny niezależnego rzeczoznawcy sporządzonej kilka tygodni przed rozpoczęciem subskrypcji. W Programie nie wystąpi zatem dyskonto zakupu akcji wobec ich wartości rynkowej.

W okresie blokady Spółka nie będzie wypłacać dywidend z tytułu akcji będących własnością Wnioskodawcy. Ewentualne dywidendy otrzymane przez Spółkę od Spółki matki zwykle nie są w żaden sposób reinwestowane. W przypadku gdyby Spółka dokonała reinwestycji tych dywidend (prawdopodobnie w akcje Spółki matki), nie będzie to skutkowało wyemitowaniem dodatkowych jednostek uczestnictwa na rzecz Wnioskodawcy.

W momencie wygaśnięcia blokady Wnioskodawca będzie mógł umorzyć jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE na podstawie kursu akcji ustalonego na dzień umorzenia. Umorzenie jednostek będzie miało formę odpłatnego odkupienia jednostek uczestnictwa od Wnioskodawcy przez Fundusz FCPE. Wnioskodawcy na skutek umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu w FCPE zostaną wypłacone środki pieniężne.

Alternatywnie, Wnioskodawca będzie mógł nadal kontynuować posiadanie akcji Spółki poprzez Fundusz FCPE pomimo zakończenia okresy blokady.

Podsumowując, realizacja Programu będzie przebiegała w następujących etapach istotnych z punku widzenia sytuacji podatkowej Wnioskodawcy:

1. W momencie subskrypcji akcji Spółki:
   
   1. Wnioskodawca obejmie część akcji Spółki po ich bieżącej wartości rynkowej za Wkład osobisty,
      
   2. Wnioskodawcy przyznane zostaną dodatkowe akcje Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego.
2. W okresie blokady Spółka nie będzie wypłacała dywidendy na rzecz Wnioskodawcy. Dywidendy otrzymane przez Spółkę od Spółki matki co do zasady nie są reinwestowane (mogą być natomiast reinwestowane w akcje Spółki matki, w przypadku podjęcia takiej decyzji przez Spółkę). W przypadku reinwestowania tych dywidend przez Spółkę, nie spowoduje to wyemitowania na rzecz Wnioskodawcy nowych jednostek uczestnictwa w Fundusz FCPE.
   
3. Jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE mogą być umorzone w momencie wygaśnięcia blokady (tj. odkupione przez Fundusz FCPE, który sprzeda akcje Spółki oraz umorzy odpowiednią liczbę jednostek uczestnictwa FCPE). Na skutek tego Wnioskodawca otrzyma środki pieniężne.
   
   

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy są skutki podatkowe na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych związane z powyższymi etapami realizacji Programu.

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytania.

1. Czy wartość akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego stanowi przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu w momencie subskrypcji akcji Spółki (jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE)?
2. Czy wynagrodzenie Wnioskodawcy otrzymane w przypadku odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE na rzecz Funduszu FCPE w celu ich umorzenia stanowi przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji dochód w wysokości kwoty uzyskanej z umorzenia jednostek pomniejszony o wartość Wkładu osobistego oraz Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji) podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
3. W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze lub drugie, czy w związku z uzyskaniem przychodu z tytułu nabycia akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego lub otrzymaniem wynagrodzenia z tytułu odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE, po stronie Wnioskodawcy powstanie w trakcie roku podatkowego obowiązek uiszczenia zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
   
   

Ad. 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość akcji Spółki przyznanych w ramach Wkładu Uzupełniającego nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu w momencie subskrypcji akcji Spółki. Wartość akcji przyznanych w ramach Wkładu Uzupełniającego wchodzić będzie w zakres podstawy opodatkowania dochodu z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE.

Inwestycja osobista Wnioskodawcy zostanie uzupełniona na skutek przyznania Wnioskodawcy dodatkowych akcji Spółki finansowanych w całości z Wkładu Uzupełniającego. Wnioskodawca nie poniesie zatem żadnych kosztów nabycia akcji Spółki nabytych ze środków pochodzących z Wkładu Uzupełniającego. W istocie więc Wnioskodawcy przyznane zostaną akcje darmowe odpowiadające w momencie subskrypcji kwocie Wkładu Uzupełniającego, czyli akcje ze 100% dyskontem.

Pomimo zastosowania dyskonta, samo przyznanie akcji finansowych Wkładem Uzupełniającym nie stanowi natomiast podstawy do ustalenia zaistnienia w tym momencie przychodu Wnioskodawcy w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód powstaje w momencie jego faktycznego otrzymania przez Wnioskodawcę lub postawienia do dyspozycji Wnioskodawcy w postaci środków pieniężnych lub nieodpłatnych bądź częściowo nieodpłatnych świadczeń. Taka sytuacja nie występuje natomiast w analizowanym zdarzeniu przyszłym. Zaznaczyć jednak należy, że aby podatnik uzyskał przychód z tytułu otrzymanego nieodpłatnego świadczenia niezbędnym jest aby generowało ono po stronie otrzymującego ewidentną korzyść ekonomiczną poprzez przysporzenie lub zaoszczędzenie (patrz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/2013).

Z uwagi na to, że Wnioskodawca nie może swobodnie rozporządzać ani akcjami Spółki, ani jednostkami uczestnictwa Funduszu FCPE w okresie blokady, akcje Spółki przyznane Wnioskodawcy a sfinansowane Wkładem Uzupełniającym nie mogą być traktowane jako wartości faktycznie otrzymane lub postawione do jego dyspozycji.

Wnioskodawca zatem nie uzyska w tym zakresie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz swojego majątku, które to przysporzenie miałoby konkretny wymiar finansowy. Ze względu na to, że Wnioskodawca nie będzie posiadał możliwości dysponowania akcjami Spółki i jednostkami uczestnictwa w Funduszu FCPE w okresie blokady brak będzie zdarzenia prawnego skutkującego możliwością określenia zindywidualizowanego wymiaru finansowego jego przysporzenia majątkowego. Nie będzie w szczególności możliwe przyjęcie, że przysporzenie to jest równe wartości rynkowej akcji z daty subskrypcji, ponieważ wartość ta może odnosić się jedynie do akcji będących przedmiotem obrotu, podczas gdy akcje będące własnością Wnioskodawcy z takiego obrotu zostaną wyłączone do czasu zakończenia okresu blokady, a co za tym idzie, w kontekście ewentualnego przychodu podatkowego, ich wartość ma charakter jedynie hipotetyczny.

Konieczność określenia takiego wymiaru finansowego nieodpłatnego przysporzenia jest natomiast kluczowym warunkiem dla możliwości uznania danego przysporzenia za nieodpłatne świadczenie opodatkowane na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwestia ta jest podnoszona chociażby w orzecznictwie sądowym – np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego („NSA”) z 20 września 2005 r., FSK 2206/04 czy uchwała NSA z 1 października 2003 r., SA/Bk 730/03, gdzie NSA wskazuje, że „ponieważ przychodem jest kwota rzeczywiście przez podatnika osiągnięta, otrzymana lub postawiona do dyspozycji podatnika, organ podatkowy winien rozważyć, jaka faktycznie kwota przychodu została pozostawiona do dyspozycji podatnika na koniec roku podatkowego”.

Stanowisko, zgodnie z którym nieodpłatne świadczenie musi posiadać konkretny wymiar finansowy znajduje swoje rozwinięcie w uchwałach NSA z 24 maja 2010 r., sygn. akt II FPS 1/10 oraz z 24 października 2011 r., sygn. akt II FPS 7/10 NSA, jak również przywołanego powyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, gdzie Trybunał nie kwestionując konstytucyjności przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczących nieodpłatnych świadczeń wskazał, że świadczenia te występują jedynie wtedy, gdy można im przypisać indywidualnie określonej w stosunku do danego podatnika wartość, tj. wymierną korzyść. Istotą więc nieodpłatnego świadczenia jest jego wymierność pod względem finansowym, której to wymierności brak jest w przypadku przyznania Wnioskodawcy akcji Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego, które to akcje nie podlegają obrotowi w okresie blokady.

Ponieważ zaś dla uzyskania przychodu z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niezbędne jest określenie faktycznej wysokości tego świadczenia, zaś akcje przyznane Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego nie będą posiadały konkretnego wymiaru finansowego dla Wnioskodawcy na moment ich subskrypcji, brak będzie możliwości przypisania Wnioskodawcy przychodu na moment subskrypcji tych akcji.

Jednocześnie, należy zauważyć, że konkretny finansowy wymiar świadczenia uzyskiwanego przez Wnioskodawcę z tytułu akcji przyznanych mu w ramach Wkładu Uzupełniającego nastąpi dopiero z momentem otrzymania środków pieniężnych na skutek umorzenia jednostek Funduszu FCPE. Co za tym idzie, powyższa konkluzja o braku przychodu na moment subskrypcji akcji nie oznacza braku jakichkolwiek skutków podatkowych przyznania akcji Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego. Przychód podatkowy Wnioskodawcy z tytułu subskrypcji tych akcji powstanie bowiem w momencie odpłatnego umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE po upływie okresu blokady. W tym przypadku bowiem Wnioskodawca, zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie mógł obniżyć podstawę opodatkowania wyłącznie o poniesione wydatki na objęcie (nabycie) akcji Spółki (jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE) – a więc o kwotę odpowiadającą cenie subskrypcyjnej akcji sfinansowanych z Wkładu własnego. Nie będzie mógł natomiast dokonać takiego obniżenia o wartość akcji przyznanych Wnioskodawcy a sfinansowanych w ramach Wkładu Uzupełniającego.

Jednocześnie, nawet gdyby zostało przyjęte, że wartość akcji przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego stanowić będzie przychód Wnioskodawcy z tytułu nieodpłatnego świadczenia (co faktycznie nie ma uzasadnienia), na moment subskrypcji tych akcji, wartość subskrybowanych z Wkładu Uzupełniającego akcji nie podlegałaby opodatkowaniu w momencie subskrypcji z uwagi na treść art. 24 ust. 11 i 12a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca obejmie akcje Spółki na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Zatem stan faktyczny, w którym znajdzie się Wnioskodawca, będzie odpowiadał hipotezie przepisu art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie, Spółka jest podmiotem, o którym mowa w art. 24 ust. 12a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na to, że jest Spółką posiadającą siedzibę we Francji będącej państwem członkowskim Unii Europejskiej. W związku z powyższym wartość akcji przyznanych w oparciu o Wkład Uzupełniający nie powinna podlegać opodatkowaniu w momencie subskrypcji akcji.

Przyznanie Wnioskodawcy akcji sfinansowanych Wkładem Uzupełniającym oznacza nabycie ich przez Wnioskodawcę za cenę niższą od ich wartości rynkowej. Brak jest natomiast jakichkolwiek przeciwskazań dla zastosowania normy wynikającej z art. 24 ust. 11 i 12a do opodatkowania akcji przyznanych nieodpłatnie. Jednocześnie zaznaczyć trzeba, że fakt iż ustawodawca zdecydował się na zamieszczenie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych regulacji przywołanych w poprzednim zdaniu, sam w sobie przesądza o istnieniu przychodu w przypadku opisanym w niniejszym wniosku. Regulacje takie mają bowiem zastosowanie w innych okolicznościach, w których istotnie przychód powstaje ale są one odrębne niż opisane w niniejszym wniosku.

W związku z powyższym wartość akcji przyznanych na skutek Wkładu Uzupełniającego wchodzić będzie w zakres podstawy opodatkowania dochodu z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE.

Brak opodatkowania na moment subskrypcji akcji przyznanych na skutek Wkładu Uzupełniającego ma miejsce niezależnie od tego, że akcje Spółki subskrybowane przez Wnioskodawcę będą przechowywane przez Fundusz FCPE.

Wynika to z faktu, że akcje Spółki, pomimo ich subskrypcji przez Wnioskodawcę poprzez Fundusz FCPE, będą przez cały czas trwania Programu własnością Wnioskodawcy. Fundusz FCPE nie jest właścicielem akcji, ani stroną jakichkolwiek umów zawieranych przez niego w imieniu Wnioskodawcy.

Sam fakt subskrypcji i posiadania akcji Spółki poprzez Fundusz FCPE nie będzie prowadził zatem do odmiennej sytuacji prawnej na gruncie ww. przepisów niż miałoby to miejsce, gdyby Wnioskodawca bezpośrednio dokonał objęcia akcji Spółki. Pośrednictwo Funduszu FCPE (i wydanie Wnioskodawcy w miejsce akcji jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE) będzie jedynie technicznym sposobem objęcia akcji przez Wnioskodawcę i zarządzania akcjami uczestników Programu w okresie blokady.

Stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie potwierdzają interpretacje organów podatkowych oraz orzeczenia sądów administracyjnych dotyczące objęcia akcji z dyskontem w ramach programów akcji pracowniczych analogicznych do Programu, tj. w szczególności w programach, w których akcje emitenta subskrybowane przez uczestników przechowywane są następnie w ich imieniu w funduszu FCPE (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 października 2015 r., nr IPPB2/4511-796/15-2/MK, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 kwietnia 2014 r., nr IPPB2/415-22/09/10/14-27/S/MK lub Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 10 maja 2013 r., nr ILPB2/415-46/09/13-S/JK, jak również wyrok NSA z 26 maja 2011 r. sygn. akt II FSK 150/10, wyrok NSA z 12 grudnia 2013 r. sygn. akt II FSK 2961/11, czy wyrok NSA z 18 grudnia 2012 r. sygn. akt II FSK 925/11).

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje również potwierdzenie w szeregu interpretacji organów podatkowych dotyczących otrzymania przez podatników uczestniczących w programach akcji pracowniczych analogicznych do Programu darmowych akcji spółek zagranicznych – m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 25 stycznia 2012 r., nr ITPB2/415-972b/11/IB, czy Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 stycznia 2012 r., nr ILPB2/415-1042/11-3/WS oraz nr ILPB2/415-1037/11-3/JK.

Ad. 2.

Zdaniem Wnioskodawcy, przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawcę jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE w celu ich umorzenia przez Fundusz FCPE, wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych, w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, dochód ze zbycia jednostek uczestnictwa w celu ich umorzenia, w wysokości kwoty uzyskanej z umorzenia jednostek pomniejszony o wartość Wkładu osobistego oraz Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji), będzie podlegał opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – do źródeł przychodów zalicza się kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit a)-c). Powyższy przepis wyłącza więc z kapitałów pieniężnych takie prawa majątkowe jak: udział w nieruchomości, prawo wieczystego użytkowania gruntów, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Z kolei, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Stosownie do art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dochody uzyskane z odpłatnego zbycia m.in. papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, jak również z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów/akcji w spółkach mających osobowość prawną, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według 19% stawki. W myśl art. 30b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, a kosztami uzyskania przychodów, stanowiącymi w szczególności, wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera własną definicję „pochodnych instrumentów finansowych”. Zgodnie ze słowniczkiem zawartym w art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych termin „pochodne instrumenty finansowe” oznacza „instrumenty finansowe” określone przez art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 211 poz. 1384 ze zm.: dalej: „Ustawa o obrocie”), z wyłączeniem „tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania” oraz „instrumentów rynku pieniężnego”.

W konsekwencji zgodnie z art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie, przez „pochodne instrumenty finansowe” należy rozumieć m.in.:

1. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
2. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
3. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
   
   

Jednocześnie, zgodnie z art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie, „instrumentami pochodnymi” w rozumieniu tej ustawy są opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego. Z brzmienia powyższego przepisu wynika więc, że jednostka uczestnictwa FCPE spełnia zakres definicji instrumentów pochodnych z uwagi na fakt, iż jej wartość zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości akcji (instrumentów finansowych) Spółki.

Z zestawienia art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie wynika więc dla celów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, że instrumentem pochodnym może być prawo majątkowe, którego cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych.

Jak wskazano w „Opisie zdarzenia przyszłego”, fundusze typu FCPE są częścią większej rodziny funduszy pod nazwą „FCP”, w których jednostki uczestnictwa są instrumentem, którego wartość (cena odkupu) zależy od ceny akcji w spółce. Jednostki uczestnictwa w FCPE należałoby zatem uznać za pochodne instrumenty finansowe, o których mowa w art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy jednocześnie wskazać, że jednostki uczestnictwa FCPE nie stanowią „tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania”, ponieważ przez tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy o obrocie, należy rozumieć – wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe reprezentujące prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji wspólnego inwestowania, w tym w szczególności jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Na tle tej definicji należy zauważyć, że:

1. jednostki uczestnictwa FCPE nie stanowią papierów wartościowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ustawy o obrocie, ponieważ nie posiadają cechy zbywalności określonej w tym przepisie. W konsekwencji, nie można uznać, że Fundusz FCPE emituje papiery wartościowe;
2. funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy o obrocie są fundusze inwestycyjne, o których mowa w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2014 r., poz. 157 ze zm.). Ustawa ta stanowi implementację Dyrektywy 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS);
3. Fundusz FCPE nie jest funduszem w rozumieniu Dyrektywy 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) na gruncie prawa francuskiego, ani tym bardziej polskiego;
4. Fundusz FCPE nie jest również funduszem zagranicznym w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgodnie z którym przez „fundusz zagraniczny” rozumie się fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.
   
   

Ponadto, należy stwierdzić, że jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE nie stanowią „instrumentów rynku pieniężnego” gdyż takimi instrumentami – na podstawie art. 3 pkt 28 ustawy o obrocie są papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe wyemitowane lub wystawione na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego, które mogą być przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym.

Tym samym należy zakonkludować, że jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE:

• nie są papierami wartościowymi,
• nie stanowią tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania,
• nie są instrumentami rynku pieniężnego,
  
  

W konsekwencji, jednostki te należy zaliczyć do kategorii „pochodne instrumenty finansowe” w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę powyższą argumentację, przychody otrzymane przez Wnioskodawcę z umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE należy zakwalifikować jako przychody z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, wskazanych w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów – do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia.

Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 1d pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy lub praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, w związku z którymi, zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, został określony przychód, a także w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy, praw lub innych świadczeń będących przedmiotem wykonania świadczenia niepieniężnego, o którym mowa w art. 14 ust. 2e i 2f, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji dokonanej zgodnie z odrębnymi przepisami, jest odpowiednio:

1. wartość przychodu określonego na podstawie art. 11 ust. 2 i 2a albo;
2. wartość przychodu określonego na podstawie art. 11 ust. 2b powiększona o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw albo innych świadczeń.
   
   

Tym samym, wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę z tytułu umorzenia powyższych jednostek (pochodzące ze zbycia przez Wnioskodawcę akcji w Spółce przechowywanych w Funduszu FCPE), należy uznać za przychody z kapitałów pieniężnych, opodatkowane na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dochodem natomiast będzie w tej sytuacji kwota uzyskana z umorzenia jednostek FCPE pomniejszona o wartość Wkładu osobistego oraz Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji).

Reasumując, w przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawcę jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE w celu ich umorzenia przez Fundusz FCPE, wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych, w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, dochód ze zbycia jednostek uczestnictwa w celu ich umorzenia, w wysokości kwoty uzyskanej z umorzenia jednostek pomniejszony o wartość Wkładu osobistego oraz Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji), będzie podlegał opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 3.

Zdaniem Wnioskodawcy – w przypadku negatywnego stanowiska tutejszego Organu podatkowego w zakresie pytań pierwszego lub drugiego – w związku z uzyskaniem przychodu z tytułu nabycia akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego lub otrzymaniem wynagrodzenia z tytułu umorzenia jednostek FCPE, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie w trakcie roku obowiązek uiszczenia zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – podatnicy, o których mowa w art. 31, 33, 34 i 35, jeżeli osiągają inne dochody, od których płatnicy nie mają obowiązku poboru zaliczek na podatek, są obowiązani wpłacać zaliczki na podatek od tych dochodów według zasad określonych w art. 44 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 8 Ordynacji podatkowej – płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepisami podatkowymi wymienionymi w art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na podstawie których płatnicy są obowiązani do obliczenia i pobrania zaliczki są art. 31, 33, 34 i 35 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, płatnikami dokonującymi wypłat podatnikom, o których mowa w art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być:

1. zakłady pracy – od wypłacanych przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, czy z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach pracy (art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
2. rolnicze spółdzielnie produkcyjne – do wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni, a także uzyskiwanych od spółdzielni przez te osoby zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (art. 33 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
3. organy rentowe – od wypłacanych przez te organy emerytur i rent, świadczeń przedemerytalnych i zasiłków przedemerytalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, rent strukturalnych oraz rent socjalnych (art. 34 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
4. osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy – od wypłacanych przez nie emerytur i rent (art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
5. jednostki organizacyjne uczelni, placówki naukowe, zakłady pracy oraz inne jednostki organizacyjne – od wypłacanych przez nie stypendiów (art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
6. organy zatrudnienia – od świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy (art. 35 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
7. wojewódzkie urzędy pracy – od świadczeń wypłacanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 35 ust. 1 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
8. areszty śledcze oraz zakłady karne – od należności za pracę przypadającej tymczasowo aresztowanym oraz skazanym (art. 35 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
9. spółdzielnie – od oprocentowania wkładów pieniężnych członków spółdzielni, zaliczonego w ciężar kosztów spółdzielni (art. 35 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
10. oddziały Wojskowej Agencji Mieszkaniowej – od wypłacanych żołnierzom świadczeń pieniężnych wynikających z przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (art. 35 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
11. centrum integracji społecznej – od wypłacanych świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej, przyznanych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 225 i Nr 205, poz. 1211) (art. 35 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);
12. podmiot przyjmujący na praktykę absolwencką – od świadczeń pieniężnych wypłacanych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (art. 35 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
    
    

Z zestawienia ww. przepisów wynika więc, że podatnicy, o których mowa w art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w szczególności pracownicy, członkowie spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, emeryci i renciści, w tym otrzymujący emerytury i renty z zagranicy, stypendyści) obowiązani są do samodzielnej wpłaty zaliczek na podatek dochodowy wyłącznie w przypadku uzyskania dochodu za pośrednictwem płatników, o których mowa w art. 31, 33, 34 i 35 w zw. z art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. w szczególności w przypadku otrzymania przychodu, w odniesieniu do którego nie pobrano zaliczek na podatek od pracodawców, spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, organów rentowych, banków dokonujących wypłat emerytur i rent z zagranicy, jednostek organizacyjnych uczelni, placówek naukowych.

Powyższy pogląd znajduje potwierdzenie w interpretacjach podatkowych. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2014 r., Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał, że: „(...) Uregulowanie zawarte w ww. przepisie dotyczy sytuacji, gdy podatnicy wymienieni w art. 31, 33, 34 i 35 ustawy (m.in. pracownicy, członkowie spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, emeryci i renciści, w tym otrzymujący emerytury i renty z zagranicy, stypendyści) otrzymują od płatników wymienionych w tych przepisach (m.in. od pracodawców, spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, organów rentowych, banków dokonujących wypłat emerytur i rent z zagranicy, jednostek organizacyjnych uczelni, placówek naukowych) przychody, od których płatnik nie ma obowiązku poboru zaliczki na podatek (...)”.

Tymczasem przychód z tytułu otrzymania akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego lub z tytułu odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE w celu ich umorzenia, zostanie wypłacony Wnioskodawcy przez podmiot niebędący płatnikiem, o którym mowa w art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Spółka przyznająca akcje Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego, czy Fundusz FCPE wypłacając Wnioskodawcy dochód ze zbycia jednostek uczestnictwa nie będą bowiem działały w charakterze płatnika, o którym mowa w art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Innymi słowy, ww. przychód (dochód) nie zostanie Wnioskodawcy wypłacony przez płatnika, o którym mowa w art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności nie zostanie on wypłacony przez pracodawcę, organ rentowy, czy placówkę naukową. W konsekwencji, z tytułu otrzymania ww. przychodu z tytułu akcji Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego, czy dochodu z umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE, Wnioskodawca nie będzie obowiązany do samodzielnej wpłaty zaliczek na podstawie art. 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest częściowo prawidłowe a częściowo nieprawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie skutków podatkowych związanych z umorzeniem jednostek uczestnictwa. Ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych objęcia dodatkowych akcji w związku z uczestnictwem w programie motywacyjnym została zawarta w odrębnej interpretacji.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z:

1. odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych,
2. realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
   
   

Zgodnie natomiast z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy – za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

W myśl art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 2 przywołanej ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 94 ze zm.) – instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

1. tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
2. instrumenty rynku pieniężnego,
3. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
6. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
7. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
8. kontrakty na różnicę,
9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
   
   

Według art. 3 pkt 28a tej ustawy – przez instrumenty pochodne należy rozumieć opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.

Z kolei zgodnie z § 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 149, poz. 1674 ze zm.) – instrument pochodny, instrument finansowy, to taki, którego:

1. wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej, ceny papieru wartościowego lub towaru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub stóp, oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości i
2. nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i
3. rozliczenie nastąpi w przyszłości.
   
   

Cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, że ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, do których mogą należeć różnego rodzaju wskaźniki w tym wskaźniki finansowe. Instrument pochodny będzie więc realizowany przez rozliczenie pieniężne, którego wartość całkowicie zależy od wartości wskaźników finansowych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest pracownikiem polskiej spółki wchodzącej w skład grupy kapitałowej. W ramach pracowniczego programu motywacyjnego, Wnioskodawca na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy jest uprawniony do objęcia akcji spółki francuskiej. Część akcji zostanie objęta przez Wnioskodawcę w zamian za środki własne. Wnioskodawca może również otrzymać akcje dodatkowe, których koszt nabycia sfinansuje pracodawca Wnioskodawcy.

Akcje będą przechowywane (powierniczo) w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy przez specjalny francuski fundusz inwestycyjny, który wyda Wnioskodawcy jednostki uczestnictwa. Zgodnie z prawem francuskim, uczestnicy programu, w tym Wnioskodawca, posiadający jednostki funduszu, są właścicielami akcji. Fundusz nie posiada osobowości prawnej i nie jest stroną jakichkolwiek czynności prawnych. Stroną zawieranych przez fundusz umów jest Wnioskodawca. Wnioskodawca nie wyzbywa się własności akcji w zamian za jednostki uczestnictwa funduszu, a jednostki te są dowodem potwierdzającym prawo własności przysługujące Wnioskodawcy w odniesieniu do akcji przechowywanych przez fundusz. W przypadku rezygnacji przez Wnioskodawcę z programu, fundusz umorzy jednostki uczestnictwa odkupione od Wnioskodawcy i wypłaci mu kwotę uzyskaną ze sprzedaży akcji bazowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, ponieważ jednostki uczestnictwa stanowią niezbywalne papiery wartościowe, to wynagrodzenie jakie otrzyma Wnioskodawca z tytułu odpłatnego zbycia w celu umorzenia jednostek uczestnictwa należy zakwalifikować zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy do przychodu z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych.

Jednakże z powyższą kwalifikacją nie można się zgodzić.

Jak wskazano w przedstawionym we wniosku zdarzeniu fundusz nie jest ani funduszem kapitałowym w rozumieniu art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani funduszem w rozumieniu Dyrektywy 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r., nie jest również traktowany jako osoba prawna, ani spółka osobowa. Fundusz pełni wyłącznie funkcję powierniczą, działając w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy. To Wnioskodawca jest właścicielem akcji i stroną jakichkolwiek czynności prawnych a wynagrodzenie jakie otrzyma Wnioskodawca w przypadku rezygnacji z programu będzie kwotą uzyskaną ze sprzedaży akcji.

Tym samym nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że posiada on pochodne instrumenty finansowe w postaci jednostek uczestnictwa. Wnioskodawca nie wyzbędzie się własności akcji w zamian za jednostki uczestnictwa. Jednostki uczestnictwa są jedynie dowodem potwierdzającym prawo własności Wnioskodawcy do aktywów zarządzanych przez fundusz, tj. akcji. Z informacji wskazanych przez Wnioskodawcę wynika, że Wnioskodawca cały czas posiada akcje spółki francuskiej i uzyska przychód ze sprzedaży akcji.

Zgodnie z powyższymi okolicznościami należy stwierdzić, że wynagrodzenie jakie uzyska Wnioskodawca w przypadku rezygnacji z programu będzie stanowić przychód z tytułu zbycia akcji, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy – od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy – dochodem z tytułu z odpłatnego zbycia m.in. akcji jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c – osiągnięta w roku podatkowym.

Wnioskodawca część akcji spółki francuskiej obejmie za środki finansowe a część akcji otrzyma nieodpłatnie.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy – nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Z powyższego wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji wydatki na ich objęcie lub nabycie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Należy jednak zauważyć, że przychód jaki powstanie po stronie Wnioskodawcy z tytułu nabycia nieodpłatnie dodatkowych akcji nie podlega opodatkowaniu w dacie objęcia akcji. Jak bowiem wykazano w interpretacji indywidualnej Znak: IBPB-2-2/4511-304/16/MM wydanej dla Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych objęcia dodatkowych akcji w związku z uczestnictwem w programie motywacyjnym – na mocy art. 24 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – następuje odroczenie opodatkowania tego przychodu do momentu odpłatnego zbycia akcji. W związku z tym Wnioskodawca nie będzie mógł zaliczyć tego przychodu do kosztów uzyskania przychodu ze zbycia akcji.

W konsekwencji, w niniejszej sprawie, kosztem uzyskania przychodu ze zbycia akcji objętych w ramach programu motywacyjnego będą, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, środki własne, za które Wnioskodawca objął akcje, tzw. „wkład osobisty”.

W myśl art. 30b ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – art. 30b ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczypospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

W związku z faktem, że na rzecz Wnioskodawcy zostaną wypłacone środki pieniężne z tytułu zbycia akcji spółki francuskiej, na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek rozliczenia się z uzyskanego przychodu z uwzględnieniem uregulowań zawartych w umowie podpisanej 20 czerwca 1975 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz.U. z 1977 r. Nr 1, poz. 5).

Na podstawie art. 13 ust. 1 ww. umowy – zyski pochodzące ze sprzedaży majątku nieruchomego określonego w artykule 6 ustęp 2 albo ze sprzedaży udziałów lub podobnych praw w spółce, której aktywa składają się głównie z majątku nieruchomego, podlegają opodatkowaniu w tym Umawiającym się Państwie, w którym majątek ten jest położony.

W myśl ust. 2 tego przepisu – zyski ze sprzedaży ruchomego majątku stanowiącego majątek zakładu, który posiada przedsiębiorstwo jednego z Umawiających się Państw w drugim Umawiającym się Państwie, albo podstawowych ruchomości stałego urządzenia, które osoba trudniąca się wykonywaniem wolnego zawodu zamieszkała w jednym Umawiającym się Państwie posiada w drugim Umawiającym się Państwie łącznie z zyskami, które zostaną uzyskane przy sprzedaży takiego zakładu (odrębnie albo razem z całym przedsiębiorstwem) lub takiego stałego urządzenia, podlegają opodatkowaniu w tym drugim Państwie. Jednakże zyski ze sprzedaży ruchomego majątku wymienionego w artykule 22 ustęp 3 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym ten majątek ruchomy według wspomnianego artykułu może być opodatkowany.

Stosownie zaś do art. 13 ust. 3 – zyski ze sprzedaży majątku nie wymienionego w ustępach 1 lub 2 podlegają opodatkowaniu tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym sprzedający ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Odnosząc się do opodatkowania zysku uzyskanego ze sprzedaży akcji spółki mającej siedzibę we Francji Organ podatkowy stwierdza, że dochód ze sprzedaży akcji zaliczany jest do zysków kapitałowych w rozumieniu art. 13 polsko-francuskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Powyższe oznacza, że dochód Wnioskodawcy z tego tytułu, w myśl postanowień art. 13 ust. 3 cytowanej umowy, podlega opodatkowaniu w całości w państwie, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania.

Tym samym zbycie akcji spółki mającej siedzibę we Francji będzie podlegało opodatkowaniu jedynie w Polsce zgodnie z ww. art. 30b ust. 1 ww. ustawy 19% stawką podatku dochodowego.

Zgodnie z art. 30b ust. 5 ww. ustawy dochodów, o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c.

Rozliczenie ww. dochodów następuje na zasadzie samoopodatkowania, tj. na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uiszczenia w ciągu roku podatkowego zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu uzyskania dochodu z odpłatnego zbycia akcji spółki francuskiej.

Reasumując, wynagrodzenie jakie otrzyma Wnioskodawca w przypadku rezygnacji z programu będzie stanowić przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a nie jak sądzi Wnioskodawca w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy. Wnioskodawca nie uzyska bowiem przychodu z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych lecz z odpłatnego zbycia akcji spółki francuskiej. Nie sposób bowiem uznać, że jednostki uczestnictwa w funduszu FCPE stanowią pochodny instrument finansowy. Jednostki te – jak wskazał sam Wnioskodawca w opisie zdarzenia przyszłego – są jedynie dowodem potwierdzającym prawo własności przysługujące Wnioskodawcy w odniesieniu do akcji. Skutki podatkowe umorzenia ww. jednostek powinny być oceniane przez pryzmat treści ekonomicznej tego zdarzenia. Skoro w efekcie umorzenia jednostek Wnioskodawca otrzymuje środki pochodzące ze sprzedaży akcji stanowiących jego własność, to samą czynność umorzenia jednostek należy potraktować jako czynność techniczną, która nie może mieć wpływu na źródło pochodzenia środków wypłacanych Wnioskodawcy jakim jest odpłatne zbycie akcji Wnioskodawcy, które są jedynie przechowywane powierniczo przez fundusz. Uzyskany przychód Wnioskodawca będzie mógł pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu czyli o wartość Wkładu osobistego. Po stronie Wnioskodawcy nie powstanie również obowiązek uiszczenia w trakcie roku podatkowego zaliczki na poczet podatku dochodowego.

Tym samym za nieprawidłowe uznać należało stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej kwalifikacji omawianego przychodu do przychodów z odpłatnego zbycia pochodnego instrumentu finansowego określonego w art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy. Za prawidłowy uznać należało natomiast wskazany przez Wnioskodawcę sposób opodatkowania ww. przychodu z tym jednak zastrzeżeniem, że przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów zastosowania nie znajdzie wskazany przez Wnioskodawcę art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy lecz przywołany przez Organ art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) – w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.