2016.11.10 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach - 2461-IBPP2.4512.661.2016.2.ICz

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPP2.4512.661.2016.2.ICz
z 10 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 sierpnia 2016 r. (data wpływu 22 sierpnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z 31 października 2016r. (data wpływu 4 listopada 2016r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy świadczonych usług pośrednictwa ubezpieczeniowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 sierpnia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy świadczonych usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 31 października 2016r. (data wpływu 4 listopada 2016r.), przesłanym w związku z wezwaniem tut. organu z 21 października 2016r. znak: 2461-IBPP2.4512.661.16.1.ICz.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług ubezpieczeniowych (działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych), za rejestrowaną jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca posiada zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń oraz reasekuracji i wpisany jest do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1450 ze zm., dalej: ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym).

Wnioskodawca jest również akcjonariuszem spółki akcyjnej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która także prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług ubezpieczeniowych (działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych), zarejestrowanej jako podatnik VAT czynny (dalej: Spółka Brokerska). Spółka Brokerska posiada zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń oraz reasekuracji i wpisana jest do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, zgodnie z art. 20 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Ponadto, Wnioskodawca pełni funkcję prezesa zarządu ww. Spółki Brokerskiej. Wnioskodawca jako broker ubezpieczeniowy i reasekuracyjny zawierał w przeszłości umowy z zakładami ubezpieczeniowymi, których przedmiotem było świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Wnioskodawca wykonywał będzie czynności brokerskie, określone w art. 4 pkt 2 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, tj. czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich. Przedmiotowe czynności Wnioskodawca wykonywał będzie w imieniu i na rzecz Spółki Brokerskiej, a jego zadaniem będzie doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy zakładem ubezpieczeń a klientem.

Wnioskodawca nie będzie działał pod kierownictwem Spółki Brokerskiej, lecz będzie prowadził działalność na własny rachunek i na własne ryzyko. Wnioskodawca będzie świadczył usługi polegające na sprzedaży ubezpieczeń klientom. W tym celu wykonywał będzie wszelkie niezbędne czynności zmierzające do zawarcia oraz utrzymania umów ubezpieczeniowych, obejmujące m.in.:

poszukiwanie i pozyskiwanie klientów, np. poprzez prowadzenie działań reklamowych, promocyjnych, marketingowych, nakierowanych na poszczególne grupy klientów/klientów indywidualnych,
przedstawienie potencjalnym klientom indywidualnych, dopasowanych do potrzeb tychże klientów ofert towarzystw ubezpieczeniowych, analizę tych ofert oraz rekomendowanie opcji najbardziej odpowiadającej oczekiwaniom i potrzebom klienta,
negocjowanie indywidualnych warunków ubezpieczenia pomiędzy zakładem ubezpieczeń a klientem, za pośrednictwem Spółki Brokerskiej,
udzielanie pomocy klientowi w przygotowaniu dokumentacji wymaganej do zawarcia umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym,
wstępna formalna weryfikacja dokumentów dostarczonych przez klienta, niezbędnych dla celów zawarcia umowy ubezpieczeniowej,
dostarczenie kompletnej dokumentacji niezbędnej do zawarcia umowy ubezpieczenia do Spółki Brokerskiej/zakładu ubezpieczeniowego,
uzupełnianie dokumentacji niezbędnej do zawarcia umowy ubezpieczenia, w przypadku zgłoszenia przez Spółkę Brokerską/zakład ubezpieczeniowy braków w tejże dokumentacji,
podpisanie umowy ubezpieczeniowej na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez klienta,
utrzymywanie kontaktów z klientami celem doprowadzenia do zawarcia i utrzymania umowy ubezpieczenia.

Co istotne, opisane wyżej czynności (jedna, niektóre z nich lub wszystkie) będą wykonywane zawsze jako elementy jednej usługi zmierzającej do kompleksowego obsłużenia konkretnego klienta i doprowadzenia do podpisania przez klienta umowy z zakładem ubezpieczeń, a także utrzymania jej. Celem Wnioskodawcy będzie zatem pozyskanie i utrzymanie klienta, a Wnioskodawca sam będzie musiał zdecydować jakie czynności musi podjąć, żeby doprowadzić do realizacji zadania. Mogą to być wszystkie ww. czynności, a mogą być jedynie niektóre z nich. Tak więc to Wnioskodawca, a nie Spółka Brokerska będzie decydować jakie działania należy podjąć celem pozyskania i utrzymania klienta.

Spółka Brokerska dostarczy Wnioskodawcy infrastrukturę niezbędną do sprawnego i efektywnego wykonywania przez niego usług pośrednictwa ubezpieczeniowego, np. odpowiednie narzędzia informatyczne, organizacyjne, ale również materiały reklamowe, promocyjne, akwizycyjne. Wnioskodawca za zdobycie i utrzymanie klienta będzie wynagradzany przez Spółkę Brokerską w formie prowizyjnej, natomiast Spółka Brokerska otrzyma również wynagrodzenie prowizyjne od zakładu ubezpieczeń.

W piśmie uzupełniającym z 31 października 2016 r. Wnioskodawca dodatkowo wyjaśnił, że - zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej - będzie on przedstawiał potencjalnym klientom indywidualne, dopasowane do potrzeb tychże klientów oferty towarzystw ubezpieczeniowych. Wnioskodawca dokonuje każdorazowo analizy i porównania dostępnych ofert oraz, w oparciu o oczekiwania Klienta i wiedzę brokera, rekomenduje rozwiązanie ubezpieczeniowe. Wnioskodawca reprezentuje swojego klienta w sprawach o odszkodowania.

Zadaniem osoby wykonującej czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego w formie działalności brokerskiej jest, zgodnie z przepisami ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, przygotowanie i opracowanie programu ubezpieczeniowego dla danego klienta w oparciu o analizę dostępnych na rynku ofert z uwzględnieniem pożądanego przez tegoż klienta zakresu ochrony ubezpieczeniowej. W trakcie tego procesu broker analizuje ryzyko ubezpieczeniowe w zakresie przedmiotowym, zarządza zawartymi umowami ubezpieczeniowymi oraz reprezentuje danego klienta w sprawach o odszkodowania.

Prowizja za czynności wykonywane przez brokera zgodnie ze zwyczajem stosowanym przez rynek wypłacana jest przez zakład ubezpieczeń, a więc wszystkie ww. elementy usługi świadczonej przez brokera traktowane są jako pośrednictwo ubezpieczeniowe korzystające ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą usługą kompleksową i wypełniają one w całości definicję usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego (usług brokerskich) w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, co potwierdza również sposób zapłaty wynagrodzenia.

Wykonywane przez niego usługi brokerskie będą czynnościami pośrednictwa ubezpieczeniowego. Działając na podstawie pełnomocnictwa swojego Klienta, Broker nie ma możliwości zaciągania zobowiązań w jego imieniu. Oznacza to, że stroną umowy ubezpieczenia, której kształt i zakres przygotowany został przez brokera z uwzględnieniem interesu swojego Klienta, zawsze jest w Klient/Ubezpieczający/Ubezpieczony oraz zakład ubezpieczeń u którego dana umowa zostanie ulokowana. Wnioskodawca nie będzie więc żadną ze stron umowy ubezpieczeniowej.

Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę stanowić będą pośrednictwo ubezpieczeniowe w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Wnioskodawca będzie pośredniczyć w zawarciu umowy ubezpieczeniowej pomiędzy klientem a zakładem ubezpieczeniowym uwzględniając pożądany przez tegoż klienta zakres ochrony ubezpieczeniowej. W trakcie tego procesu broker analizuje ryzyko ubezpieczeniowe w zakresie przedmiotowym, zarządza zawartymi umowami ubezpieczeniowymi oraz reprezentuje danego klienta w sprawach o odszkodowania. Ustalenia takie dotyczyć mogą przykładowo: zakresu ryzyk od których ubezpieczony będzie Klient, zakresu wyłączeń odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, które nie będą miały zastosowania w odniesieniu do umowy danego Klienta, wysokość franszyz i udziałów własnych w szkodzie będącej wypadkiem ubezpieczeniowym, zasadach określania postępowania na wypadek zajścia zdarzenia rodzącego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Umowa ubezpieczenia zawierana jest bezpośrednio przez ubezpieczonego/klienta i zakład ubezpieczeń bez udziału (bez podpisu) brokera.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy opisane we wniosku czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki Brokerskiej podlegać będą zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności wykonywane przez niego na rzecz Spółki Brokerskiej podlegać będą zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zwalnia się z opodatkowania usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia „usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych”, stąd też zdaniem Wnioskodawcy właściwe jest odwołanie się do definicji zawartej w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Opisane w niniejszym wniosku czynności są jako całość bezpośrednio związane właśnie z zawieraniem oraz utrzymaniem umów ubezpieczenia. Przedmiotem działań Wnioskodawcy będzie bowiem doprowadzenie do zawarcia przez klienta umowy z zakładem ubezpieczeń, a także zapewnienie utrzymania tejże umowy. Przenosząc powyższe na grunt analizowanego stanu faktycznego należy stwierdzić, że skoro Wnioskodawca podpisze umowę o współpracy z podmiotem, które świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych (Spółka Brokerska) i na podstawie tejże umowy wykonywał będzie szereg powiązanych ze sobą czynności, które kompleksowo zmierzają do zawarcia umowy ubezpieczeniowej z klientem, to Wnioskodawca w istocie świadczył będzie usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Tak więc świadczone przez Wnioskodawcę usługi korzystać powinny ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

Powyższe znajduje potwierdzenie również w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 15 grudnia 2015 r. (IBPP2/4512-807/15/KO), Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 grudnia 2015 r. (ILPP1/4512-1-751/15-2/MK) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 grudnia 2015 r. (IPPP2/4512-1067/15-2/BH).

Warto również wskazać, że przywołany przepis art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE L. 2006.347.1 ze zm., dalej: Dyrektywa VAT), który stanowi, że Państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych. Dyrektywa VAT również nie precyzuje czym są usługi ubezpieczeniowe oraz usługi im pokrewne świadczone przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych. Pomocne wskazówki w tym względzie odnaleźć można jednak w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE). Przykładowo w wyroku z 17 marca 2016 r. (C-40/15, Aspiro S.A.) TSUE wskazał co następuje: „w odniesieniu do pojęcia ’usług pokrewnych świadczonych przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych należy uznać, jak stwierdziła rzecznik generalna w pkt 31 opinii, że wyrażenie pokrewne jest dość szerokie, by objąć różne usługi służące realizacji transakcji ubezpieczeniowych(...)usługodawca powinien pozostawać w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym (wyrok Taksatorringen, C-8/01, EU:C:2003:621, pkt 44). Stosunek ten może być wyłącznie pośredni, jeżeli usługodawca jest podwykonawcą brokera lub agenta (zob. podobnie wyrok J.C.M. Beheer, C-124/07, EU:C:2008:196, pkt 29). W drugiej kolejności jego działalność powinna obejmować istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem (zob. podobnie wyrok Arthur Andersen, C-472/03, EU:C:2005:135, pkt 33, 36).”

Z kolei w wyroku z 3 kwietnia 2008 r. (C-124/07, J.C.M. Beheer BV), dotyczącym bezpośrednio kwestii możliwości stosowania zwolnienia z VAT dla usług świadczonych przez podwykonawców pośredników, TSUE zauważył, że „na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że okoliczność, iż broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku VAT na mocy tego przepisu.”

Tak więc również orzecznictwo TSUE potwierdza, że ze zwolnienia z opodatkowania VAT korzystać mogą również te podmioty, które wprawdzie nie są bezpośrednio związane umową z towarzystwem ubezpieczeń, ale działają jako brokerzy lub agenci ubezpieczeniowi na podstawie umowy zawartej z innym pośrednikiem, który to pośrednik jest bezpośrednio związany umową z towarzystwem ubezpieczeń - tak jak ma to miejsce w opisanym zdarzeniu przyszłym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 8 ust. 1 cyt. ustawy wynika, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Podstawowa stawka podatku od towarów i usług, stosownie do treści art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od 1 stycznia 2011r. do 31 grudnia 2016r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Według art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Cytowany przepis art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347.1 ze zm.), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

W tym miejscu wskazać należy, że terminy używane do określenia zwolnień podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany (2002) ECR I-5811, paragraf 43).

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast, „czynność ubezpieczeniowa”, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe TSUE w sprawie C-8/01 orzekł jednak, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skania C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie „transakcje ubezpieczeniowe” nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38). Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, że tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B(a) Szóstej Dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług ubezpieczeniowych (działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych), za rejestrowaną jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca posiada zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń oraz reasekuracji i wpisany jest do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Wnioskodawca jest również akcjonariuszem spółki akcyjnej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która także prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług ubezpieczeniowych (działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych), zarejestrowanej jako podatnik VAT czynny. Spółka Brokerska posiada zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń oraz reasekuracji i wpisana jest do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, zgodnie z art. 20 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Ponadto, Wnioskodawca pełni funkcję prezesa zarządu ww. Spółki Brokerskiej. Wnioskodawca jako broker ubezpieczeniowy i reasekuracyjny zawierał w przeszłości umowy z zakładami ubezpieczeniowymi, których przedmiotem było świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Obecnie Wnioskodawca rozważa zawarcie umowy ze Spółką Brokerską, która z kolei współpracuje ze wszystkimi działającymi na rynku towarzystwami ubezpieczeniowymi. Przedmiotem umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką Brokerską ma być świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego, tj. wykonywanie za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Wnioskodawca wykonywał będzie czynności brokerskie, określone w art. 4 pkt 2 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, tj. czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich. Przedmiotowe czynności Wnioskodawca wykonywał będzie w imieniu i na rzecz Spółki Brokerskiej, a jego zadaniem będzie doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy zakładem ubezpieczeń a klientem.

poszukiwanie i pozyskiwanie klientów, np. poprzez prowadzenie działań reklamowych, promocyjnych, marketingowych, nakierowanych na poszczególne grupy klientów/klientów indywidualnych,
przedstawienie potencjalnym klientom indywidualnych, dopasowanych do potrzeb tychże klientów ofert towarzystw ubezpieczeniowych, analizę tych ofert oraz rekomendowanie opcji najbardziej odpowiadającej oczekiwaniom i potrzebom klienta,
negocjowanie indywidualnych warunków ubezpieczenia pomiędzy zakładem ubezpieczeń a klientem, za pośrednictwem Spółki Brokerskiej,
udzielanie pomocy klientowi w przygotowaniu dokumentacji wymaganej do zawarcia umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym,
wstępna formalna weryfikacja dokumentów dostarczonych przez klienta, niezbędnych dla celów zawarcia umowy ubezpieczeniowej,
dostarczenie kompletnej dokumentacji niezbędnej do zawarcia umowy ubezpieczenia do Spółki Brokerskiej/zakładu ubezpieczeniowego,
uzupełnianie dokumentacji niezbędnej do zawarcia umowy ubezpieczenia, w przypadku zgłoszenia przez Spółkę Brokerską/zakład ubezpieczeniowy braków w tejże dokumentacji,
podpisanie umowy ubezpieczeniowej na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez klienta,
utrzymywanie kontaktów z klientami celem doprowadzenia do zawarcia i utrzymania umowy ubezpieczenia.

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do rozstrzygnięcia kwestii możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług.

Mając na uwadze powyższe, należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 11 września 2015 r.
o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1844 ze zm.).

Na podstawie art. 4 ust. 1 tej ustawy, przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.

Stosownie do brzmienia art. 4 ust. 7 i 8 cyt. ustawy, czynnościami ubezpieczeniowymi, o których mowa w ust. 1, są:

zawieranie umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych lub zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz.U. z 2014 r. poz. 1450 oraz z 2015 r. poz. 1844), a także wykonywanie tych umów;
zawieranie umów reasekuracji lub zlecanie ich zawierania brokerom reasekuracyjnym w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, a także wykonywanie tych umów, w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych (reasekuracja bierna);
składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów, o których mowa w pkt 1 i 2;
ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu umów, o których mowa w pkt 1 i 2;
ustanawianie, w drodze czynności cywilnoprawnych, zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeżeli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów, o których mowa w pkt 1 i 2.

Czynnościami ubezpieczeniowymi są również:

ocena ryzyka w ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach majątkowych oraz w umowach gwarancji ubezpieczeniowych;
wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2;
przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej;
prowadzenie kontroli przestrzegania przez ubezpieczających lub ubezpieczonych, zastrzeżonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczeń, obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową;
prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem:
1. umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych,
2. umów reasekuracji w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych;
lokowanie środków zakładu ubezpieczeń;
wykonywanie innych czynności przewidzianych dla zakładu ubezpieczeń w odrębnych ustawach.

Natomiast aktem określającym zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych jest ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1450 ze zm.).

Jak stanowi art. 2 ust. 1 tej ustawy, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Według regulacji ust. 2 powyższego artykułu, pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3.

Zgodnie z art. 4 pkt 2 ww. ustawy pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje czynności w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej, zwane dalej „czynnościami brokerskimi”, polegające na zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich (działalność brokerska).

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz przedstawiony stan prawny stwierdzić należy, że Wnioskodawca nie wykonuje czynności ubezpieczeniowych. Czynność ubezpieczeniowa, w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Zainteresowany nie występuje także w roli ubezpieczyciela, który w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz ubezpieczonego klienta.

Zauważyć należy, iż „czynność ubezpieczeniowa”, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między ubezpieczycielem, który na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług może korzystać ze zwolnienia z tego podatku, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Wnioskodawca nie świadczy również usług reasekuracyjnych, polegających na wykonywaniu czynności związanych z przyjmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika, iż ustawodawca zwolnił od podatku również usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Czynności wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego dotyczą czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń (agencyjne) oraz czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (brokerskie).

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego. Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego to usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Natomiast zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy brokerem lub pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Z kolei, w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z uzasadnienia wyroku w sprawie CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z dnia 13 grudnia 2001 r., C-235/00), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych, Trybunał podjął się też próby konstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest zaś uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

Kontynuując kwestię odróżnienia pośrednictwa od innych usług, warto przytoczyć wyrok w sprawie Volker Ludwig (wyrok TSUE z dnia 21 czerwca 2007 r., C-453/05). Niemiecki podatnik był subagentem, działającym na rzecz spółki DVAG, która z kolei występowała w imieniu instytucji kredytowej. Zakres czynności V. Ludwiga obejmował wyszukiwanie klientów, prowadzenie z nimi rozmów, przedstawienie oferty. W przypadku zawarcia umowy kredytu DVAG otrzymywała prowizję od instytucji kredytowej V. Ludwig zaś – prowizję od DVAG. Zdaniem TSUE ani okoliczność działania podatnika jako subagenta, ani dokonywanie dodatkowo doradztwa majątkowego (które jeśli ma charakter pomocniczy, to dzieli skutki podatkowe pośrednictwa kredytowego) – zwolnienia nie wykluczają. Trybunał wyszedł też z zasady neutralności VAT, zauważając, że podatnicy muszą mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który ekonomicznie byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na opodatkowanie czynności (wyrok TSUE z dnia 25 lutego 1999 r., C-349/96).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym głównym celem świadczonych przez Wnioskodawcę usług jest pozyskanie klienta na rzecz Spółki Brokerskiej w celu zawarcia z klientem umowy na sprzedaż produktów ubezpieczeniowych.

Analiza przedstawionych okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi zmierzające do zawarcia oraz utrzymania umów ubezpieczeniowych, obejmujące m.in.:

poszukiwanie i pozyskiwanie klientów, np. poprzez prowadzenie działań reklamowych, promocyjnych, marketingowych, nakierowanych na poszczególne grupy klientów/klientów indywidualnych,
przedstawienie potencjalnym klientom indywidualnych, dopasowanych do potrzeb tychże klientów ofert towarzystw ubezpieczeniowych, analizę tych ofert oraz rekomendowanie opcji najbardziej odpowiadającej oczekiwaniom i potrzebom klienta,
negocjowanie indywidualnych warunków ubezpieczenia pomiędzy zakładem ubezpieczeń a klientem, za pośrednictwem Spółki Brokerskiej,
udzielanie pomocy klientowi w przygotowaniu dokumentacji wymaganej do zawarcia umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym,
wstępna formalna weryfikacja dokumentów dostarczonych przez klienta, niezbędnych dla celów zawarcia umowy ubezpieczeniowej,
dostarczenie kompletnej dokumentacji niezbędnej do zawarcia umowy ubezpieczenia do Spółki Brokerskiej/zakładu ubezpieczeniowego,
uzupełnianie dokumentacji niezbędnej do zawarcia umowy ubezpieczenia, w przypadku zgłoszenia przez Spółkę Brokerską/zakład ubezpieczeniowy braków w tejże dokumentacji,
podpisanie umowy ubezpieczeniowej na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez klienta,
utrzymywanie kontaktów z klientami celem doprowadzenia do zawarcia i utrzymania umowy ubezpieczenia.

są usługami pośrednictwa ubezpieczeniowego, bowiem głównym celem świadczonych przez Wnioskodawcę usług jest pozyskanie klienta na rzecz Spółki Brokerskiej (firmy brokerskiej), która z kolei działa na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeniowego w celu zawarcia umowy z klientem w zakresie ochrony ubezpieczeniowej.

Uwzględniając powyższe, wskazane we wniosku usługi, świadczone przez Wnioskodawcę korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

W konsekwencji powyższego w analizowanej sprawie spełniony jest warunek do zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin