Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-1.4514.533.2016.3.MZ
z 12 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 13 września 2016 r. (data wpływu do Organu – 13 września 2016 r.), uzupełnionym 29 listopada 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2016 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 17 listopada 2016 r. znak: 2461-IBPB-2-1.4514.533.2016.2.MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 29 listopada 2016 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 18 listopada 2015 r. Wnioskodawca wziął udział w licytacji komorniczej W trakcie licytacji komornik zapewniał o istniejącym zwolnieniu nabycia nieruchomości z podatku od czynności cywilnoprawnych, wynikającym z art. 2 punkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym podatkowi nie podlegały umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Ta informacja miała duży wpływ zarówno na chęć uczestniczenia w licytacji, jak również na wysokość ceny wylicytowanej.

Postanowieniem Sądu z 18 listopada 2015 r. dokonano przybicia nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym, położonej w K. działka nr 26/12 o powierzchni 0,0927 ha, za kwotę 368.000,00 zł na rzecz Wnioskodawcy. W trakcie posiedzenia sędzia prowadząca posiedzenie podkreślała również, że to nabycie jest zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Warunki wynikające z licytacji zostały spełnione przez nabywców, cena nabycia wraz z opłatą od udzielonego przybicia została zapłacona przelewem obciążającym konto nabywców w dniu 18 grudnia 2015 r.

Postanowienie o przyznaniu własności wylicytowanej nieruchomości nabywcom zostało wydane dopiero 13 stycznia 2016 r. Postanowienie uprawomocniło się 1 marca 2016 r. W czerwcu 2016 r. Wnioskodawca wraz z żoną otrzymał powiadomienie z Urzędu Skarbowego datowane 6 czerwca 2016 r., z informacją, że nie złożył deklaracji i nie uiścił stosownego dla czynności podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu nabycia nieruchomości. Rzeczywiście taka deklaracja przez małżonków nie była złożona, podatek również nie był wpłacony ponieważ Wnioskodawca dostał zapewnienie od komornika i sędziego Sądu, że ta transakcja jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych,

Zarówno w pierwszym piśmie Urzędu Skarbowego skierowanym do Wnioskodawcy, jak i w odpowiedzi na jego zażalenia Urząd Skarbowy przywołuje jedynie przepisy ustaw obowiązujących w 2016 r., pomijając całkowicie istnienie uchylonego art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Dlaczego uchylono art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie wprowadzając przepisu przejściowego obejmującego czynności egzekucyjne w toku?
2. Dlaczego istnieje przyzwolenie prawne na to, aby jeden proces gospodarczy rozpoczynał się w jednym porządku prawnym, a kończył w innym?
   
   

Wnioskodawca wskazał, że zajęta przez organ egzekucyjny nieruchomość jest sprzedawana w drodze licytacji publicznej w trybie określonym w rozdziale 7 Egzekucja z nieruchomości ustawy – Postępowanie egzekucyjne w administracji, w formie obowiązującej na dzień przeprowadzania licytacji. Taka licytacja obejmuje kilka etapów rozłożonych w czasie, gdzie uczestnik ma niewielki wpływ na terminy i przebieg tego procesu. Zdaniem Wnioskodawcy, miał prawo oczekiwać, że wylicytowana nieruchomość będzie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż zarówno komornik organizujący licytację nieruchomości, jak i sędzia, który wydał postanowienie o przybiciu nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy, zapewniali o istniejącym zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Następnie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 112b § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji „Jeżeli postanowienie o przybiciu stało sią ostateczne i nabywca uiścił cenę nabycia albo postanowienie o ustaleniu ceny nabycia stało się ostateczne i jednostka lub osoba, o których mowa w art. 110n, uregulowała całą ceną nabycia, organ egzekucyjny wydaje postanowienie o przyznaniu własności.” Według Wnioskodawcy, należałoby przyjąć, że gdyby sąd wydał postanowienie z chwilą uregulowania ceny nabycia, to Wnioskodawca uniknąłby podatku. Jednak żaden podatnik nie ma wpływu na przyspieszenie terminu wydania postanowienia czy decyzji.

Według Wnioskodawcy, uchylenie ust. 3 art. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych bez wprowadzenia przepisu przejściowego powoduje że proces rozpoczęty w jednym systemie prawnym z obowiązującym zwolnieniem nabycia rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym kończy się w innym systemie, w którym – mimo, że nabywca spełnił wszystkie zależne od niego wymagania prawne – podlega pod inne uregulowania, a obciążenie podatkowe powstaje tam, gdzie tego obciążenia wcześniej nie było i którego podatnik miał prawo nie oczekiwać.

Wnioskodawca podkreślił, że w takich długotrwałych, niezależnych bezpośrednio od podatnika czynnościach, prawo nie powinno być interpretowane na niekorzyść podatnika. Podatnik zobowiązany jest do posiadania wiedzy i podatnik tę wiedzę ze strony zarówno komornika jak i sędziego na temat istniejącego zwolnienia otrzymał. Jednak nikt go nie uprzedził, że z dniem 1 stycznia 2016 r. najważniejszy dla niego zapis zostanie uchylony. Z tego wynika że podatnik powinien nie tylko orientować się w przepisach obowiązujących, ale również w planowanych, co w obecnym stanie prawnym jest niemożliwe.

Wnioskodawca uważa więc, że miał prawo oczekiwać zwolnienia nabycia nieruchomości od podatku od czynności cywilnoprawnych ponieważ w dniu 18 grudnia 2016 r. (winno być: 18 grudnia 2015 r.) dokonał płatności ceny nabycia i w tym momencie spełnił wszystkie zależne od niego czynności. I właśnie w takich przypadkach powinien obowiązywać przepis przejściowy, który zwalniałby od podatku od czynności cywilnoprawnych te operacje gospodarcze, które już się rozpoczęły, ale ze względu na procedury sądowe nie mogą zakończyć są w okresie oczekiwanym. Dlatego żądanie tego podatku od Wnioskodawcy przez Urząd Skarbowy jest bezzasadne.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w części odnoszącej się do podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym wyjaśnienia dlaczego uchylono art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie wprowadzając przepisu przejściowego obejmującego czynności egzekucyjne w toku oraz dlaczego istnieje przyzwolenie prawne na to, aby jeden proces gospodarczy rozpoczynał się w jednym porządku prawnym, a kończył w innym; zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Natomiast stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych – stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy od czynności cywilnoprawnych określa stawkę podatku, która wynosi m.in. od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., zawierała uregulowania w art. 2 pkt 3, zgodnie z którymi nie podlegały temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym. Przepis ten od 1 stycznia 2016 r. został uchylony ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1045). Stosownie do treści art. 50 ust. 2 ww. ustawy do opodatkowania czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienianej w art. 23 przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. To oznacza, że do tych czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał na podstawie ustawy zmienionej ww. nowelizacją stosuje się przepisy w brzmieniu zmienionym.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że 18 listopada 2015 r. Wnioskodawca uczestniczył w licytacji komorniczej. Przedmiotem tej licytacji była nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym, o powierzchni 0,0927 ha, oznaczona nr ewidencyjnym 26/12 i posiadająca księgę wieczystą. W dniu 18 listopada 2015 r. Sąd wydał postanowienie o przybiciu nieruchomości na rzecz Wnioskodawcy za kwotę 368.000,00 zł. Tego samego dnia Wnioskodawca dokonał przelewem zapłaty ceny nabycia nieruchomości wraz z opłatą od udzielonego przybicia. Postanowienie o przyznaniu własności wylicytowanej nieruchomości nabywcom zostało wydane 13 stycznia 2016 r. Powyższe postanowienie uprawomocniło się 1 marca 2016 r.

W opisanej sprawie sedno rozstrzygnięcia sprowadza się do stwierdzenia, kiedy powstał obowiązek podatkowy w związku z nabyciem nieruchomości; czy do tego nabycia ma zastosowanie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązujący do 31 grudnia 2015 r.

Zgodnie z art. 952 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 101, ze zm.) zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.

Na podstawie art. 972 ww. ustawy licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego albo referendarza sądowego.

Po zamknięciu przetargu sąd w osobie sędziego, pod którego nadzorem odbywa się licytacja, wydaje na posiedzeniu jawnym postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który zaofiarował najwyższą cenę, po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników (art. 987 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 998 § 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności.

W myśl art. 999 § 1 zdanie pierwsze ww. ustawy prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów.

Mając na względzie powyższe przepisy, w szczególności uregulowanie zawarte w art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić, że momentem powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z wydaniem postanowienia sądu o przysądzeniu własności nieruchomości, jest dzień uprawomocnienia się tego postanowienia. Z tym bowiem dniem następuje przeniesienie własności na rzecz nabywcy.

W przedmiotowej sprawie postanowienie Sądu o przysądzeniu własności nieruchomości uprawomocniło się 1 marca 2016 r., co oznacza, że w dniu 1 marca 2016 r. powstał obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z wydaniem ww. postanowienia.

Jednocześnie należy wskazać, że wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o którym mowa w uchylonym przepisie art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczy tych czynności cywilnoprawnych, z tytułu których obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał przed 1 stycznia 2016 r.

Nie można zatem zgodzić się z twierdzeniem Wnioskodawcy, iż miał prawo oczekiwać zwolnienia nabycia nieruchomości od podatku od czynności cywilnoprawnych ponieważ w dniu 18 grudnia 2016 r. (winno być: 18 grudnia 2015 r.) dokonał płatności ceny nabycia i w tym momencie spełnił wszystkie zależne od mego czynności.

W przedmiotowej sprawie bezspornie zastosowanie znajduje przepis art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wskazujący, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Przy czym należy zaznaczyć, że orzeczenie to musi wskazywać na ostateczne przeniesienie na nabywcę własności przedmiotu czynności cywilnoprawnej. Tym samym, z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie przeniesienie na rzecz Wnioskodawcy własności nieruchomości miało miejsce 1 marca 2016 r., to – jak już wskazano powyżej – w tym samym dniu powstał po stronie Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy sprzedaży tej nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym.

W opisanym stanie faktycznym mają zatem zastosowanie nowe przepisy, obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. Tym samym Organ interpretacyjny nie ma żadnych wątpliwości dotyczących wykładni przepisów prawa podatkowego, będących przedmiotem niniejszej sprawy. Powołane wyżej przepisy przejściowe wyraźnie wskazują do jakich czynności cywilnoprawnych należy stosować przepisy dotychczasowe, czyli w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r.

Zatem z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie – jak wskazano powyżej – obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał 1 marca 2016 r., to nabycie przez Wnioskodawcę nieruchomości w drodze licytacji komorniczej, potwierdzone postanowieniem Sądu o przysądzeniu własności z 13 stycznia 2016 r. (prawomocnym z dniem 1 marca 2016 r.) nie podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie wskazanego przez Wnioskodawcę art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wyłączenie z opodatkowania na podstawie powyższego przepisu ma bowiem zastosowanie do opodatkowania czynności, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed 1 stycznia 2016 r. Tym samym opisane we wniosku nabycie nieruchomości nr 26/12 o powierzchni 0,0927 ha podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych według stawki wynoszącej 2% wartości rynkowej nabywanej nieruchomości. Stosownie do art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek zapłaty podatku ciąży na kupującym. Wnioskodawca był zatem obowiązany w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego do złożenia deklaracji według ustalonego wzoru i wpłaty z tego tytułu podatku.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.