Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-3/4510-377/15/TS
z 17 listopada 2015 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 7 września 2015 r. (data wpływu do tut. BKIP 9 września 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w związku z planowanym nabyciem przez Wnioskodawcę części udziałów od Udziałowca bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia za zgodą Udziałowca (umorzenie dobrowolne), oraz ich umorzeniem zastosowanie znajdą przepisy art. 9a i art. 11 ust. 1 ustawy o CIT (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 2) – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 9 września 2015 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w związku z planowanym nabyciem przez Wnioskodawcę części udziałów od Udziałowca bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia za zgodą Udziałowca (umorzenie dobrowolne), oraz ich umorzeniem zastosowanie znajdą przepisy art. 9a i art. 11 ust. 1 ustawy o CIT.
We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:
Wnioskodawca (dalej również: „Spółka”) jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca podlega w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy o CIT.
Wnioskodawca planuje dokonać umorzenia części udziałów za zgodą udziałowca będącego posiadaczem tych udziałów (dalej: „Udziałowiec”) w drodze ich nabycia. Proces ten odbędzie się w trybie umorzenia dobrowolnego, zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1030 ze zm., dalej: „KSH”). Za zgodą Udziałowca, zgodnie z możliwością przewidzianą w art. 199 § 3 KSH, Udziałowiec nie otrzyma wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów w powyższym trybie.
Wnioskodawca pragnie podkreślić, że umowa Spółki będzie przewidywała możliwość zastosowania powyższego trybu umorzenia udziałów.
W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:
Czy w związku z planowanym nabyciem przez Wnioskodawcę części udziałów od Udziałowca bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia za zgodą Udziałowca (umorzenie dobrowolne), oraz ich umorzeniem zastosowanie znajdą:
- art. 9a ustawy o CIT, przewidujący obowiązek sporządzenia dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi z podatnikiem,
- art. 11 ust. 1 ustawy o CIT, zgodnie z którym organ podatkowy może określić dochody podatnika oraz należny podatek bez uwzględnienia ustalonych warunków wynikających z powiązań między podatnikiem a innymi podmiotami?
(pytanie oznaczone we wniosku jako nr 2)
Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy art. 9a oraz art. 11 ust. 1 ustawy o CIT, nie znajdą zastosowania do planowanego nabycia przez Wnioskodawcę od Udziałowca części udziałów bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia za zgodą Udziałowca (umorzenie dobrowolne), jak i ich umorzenia.
Transakcje z podmiotami powiązanymi na gruncie ustawy o CIT:
Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy o CIT, podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji.
Z kolei przepis art. 11 ust. 1 ustawy o CIT stanowi, że jeżeli:
- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
- ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów
-i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.
Nabycie własnych udziałów w celu umorzenia w świetle art. 9a oraz art. 11 ust. 1 ustawy o CIT:
W ocenie Wnioskodawcy, przytoczone powyżej przepisy nie będą miały zastosowania w przypadku nabycia przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością własnych udziałów bez wynagrodzenia w celu ich umorzenia. W pierwszej kolejności, w nawiązaniu do stanowiska prezentowanego przez Wnioskodawcę w uzasadnieniu do pytania nr 1, należy powtórzyć, że czynność dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia dla udziałowca w swojej naturze nie prowadzi do powstania przysporzenia po stronie Spółki. Zatem, w kontekście art. 11 ust. 1 ustawy o CIT, trudno byłoby wykazywać, iż fakt, że podatnik nie wykazuje dochodów z tytułu umorzenia udziałów bez wynagrodzenia jest efektem powiązań z innym podmiotem.
Tak jak wskazano w uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy do pytania nr 1, przepisy KSH dopuszczają nabycie własnych udziałów przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia (umorzenie dobrowolne). Jest to zatem czynność zgodna z prawem, przewidziana przez ustawodawcę w akcie prawnym o randze ustawowej. Można zatem wnioskować, że skoro przepisy KSH dopuszczają przeprowadzenie umorzenia udziałów w takim trybie, to określenie dochodu w oparciu o oszacowaną wysokość wynagrodzenia na podstawie art. 11 ustawy o CIT, prowadziłoby de facto do zakwestionowania na gruncie ustawy o CIT, samej istoty tej instytucji prawnej.
Ponadto, należy podkreślić, że do czynności nabycia udziałów w celu ich umorzenia może dojść tylko pomiędzy spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a jej udziałowcami. Zatem, czynność tego rodzaju zasadniczo jest zawsze realizowana między podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ustawy o CIT. W konsekwencji, niemożliwe jest ustalenie, jakie warunki w analogicznej sytuacji ustaliłyby między sobą podmioty niezależne ze względu na brak porównywalnych czynności realizowanych między niezależnymi podmiotami. Zatem, w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów pomimo spełnienia jednej z przesłanek zastosowania przepisów art. 9a oraz 11 ustawy o CIT, tj. istnienia powiązań między podatnikiem (spółką z ograniczoną odpowiedzialnością) a innym podmiotem (udziałowcem), jednocześnie nie jest spełniona inna przesłanka zakładająca możliwość porównania warunków ustalonych lub narzuconych podatnikowi (spółce z ograniczoną odpowiedzialnością) w sytuacji z podmiotem powiązanym z warunkami, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty. Nie istnieje bowiem rynek właściwy dla tego typu operacji, na którym prowadziłyby działalność podmioty niepowiązane. W konsekwencji, nie można stwierdzić, że warunki, jakie ustaliły pomiędzy sobą podmioty powiązane w związku z umorzeniem udziałów bez wynagrodzenia, odbiegają od warunków jakie ustaliłby podmioty niezależne, gdyż do tego typu czynności w ogóle nie mogłoby dojść w relacji pomiędzy podatnikiem a podmiotem niezależnym.
Praktyka interpretacyjna organów podatkowych:
Zaprezentowane stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w praktyce organów podatkowych, a w szczególności:
- w interpretacji indywidualnej z 10 marca 2015 r. o sygn.: IPTPB3/423-437/14-3/GG wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym: „Funkcja art. 11 UPDOP polega (...) na uniemożliwianiu dokonywania modyfikacji dochodów z transakcji przez powiązanych ze sobą podatników, w celu zmniejszenia ich zobowiązań podatkowych. Jak wynika z powyższego, art. 11 UPDOP nie dotyczy umorzenia udziałów. Umorzenie udziałów nie stanowi bowiem transakcji, a jego celem nie jest modyfikacja wysokości dochodów, jakie osiągają podatnicy powiązani, poprzez zastosowanie nierynkowej ceny. Umorzenie udziałów jest to działanie jednorazowe, które w ramach stosunków korporacyjnych zostało dopuszczone przepisami KSH, a jego celem jest prawne unicestwienie udziałów wspólnika, którego udziały są umarzane, a nie dokonanie jakiejkolwiek transakcji gospodarczej”,
- w interpretacji indywidualnej z 24 listopada 2014 r. o sygn.: ILPB4/423-406/14-2/MC wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym: „przepisy ustawy o PDOP dotyczące cen transferowych odnoszą się do transakcji o charakterze handlowym. Przepisy o cenach transferowych dotyczą więc zdarzeń będących następstwem działalności gospodarczej (podstawowej łub dodatkowej), w wyniku których generowane są przychody. Nie znajdą one zatem zastosowania w przypadku umorzenia udziałów, które stanowi zdarzenie o charakterze czysto reorganizacyjnym i jednorazowym, uregulowane szczególnymi przepisami prawa handlowego. Umorzenie udziałów bez wynagrodzenia stanowi bowiem autonomiczną instytucję prawa spółek handlowych, regulującą specyficzny stosunek prawny, tj. relacje pomiędzy udziałowcem a spółką. Koniecznym elementem tej instytucji jest właśnie brak wynagrodzenia. Dlatego też, w ocenie Wnioskodawcy, art. 11 ustawy o PDOP nie będzie miał zastosowania w przypadku umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, bowiem nie mamy do czynienia z transakcją w rozumieniu przepisów o cenach transferowych”,
- w interpretacji indywidualnej z 7 sierpnia 2014 r., o sygn.: ILPB4/423-235/14-5/DS wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym: „[...] zbycie udziałów w celu umorzenia bez wynagrodzenia bądź za wynagrodzeniem znacząco niższym od wartości rynkowych umarzanych udziałów ze swej natury występuje jedynie pomiędzy spółką kapitałową a jej udziałowcem (udziałowcami). W konsekwencji, nie jest możliwe ustalenie czy transakcja umorzenia udziałów została przeprowadzona na warunkach rynkowych. Brak jest porównywalnych transakcji pomiędzy niezależnymi podmiotami”,
- w interpretacji indywidualnej z 18 lipca 2014 r. o sygn.: IPPB3/423-436/14/MC wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym: „[...] w przypadku umorzenia udziałów nie dochodzi do transakcji w rozumieniu przepisów o cenach transferowych Przepisy ustawy o PDOP nie definiują pojęcia transakcji. Zgodnie jednak z definicją zawartą w słowniku języka polskiego (Słownik Języka Polskiego, PWN, wydanie internetowe: www.sjp.pwn.pl) transakcja to «operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług» bądź «umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też: zawarcie takiej umowy». Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy ustawy o PDOP dotyczące cen transferowych odnoszące się do transakcji o charakterze handlowym. Przepisy o cenach transferowych dotyczą zatem zdarzeń będących następstwem działalności gospodarczej (podstawowej lub dodatkowej), w wyniku których generowane są przychody. [...] wskazane przepisy nie tylko nie znajdą zastosowania w przypadku umorzenia udziałów, które stanowi zdarzenie o charakterze czysto restrukturyzacyjnym i jednorazowym, lecz tym bardziej nie będą one miały zastosowania do sytuacji Wnioskodawcy przedstawionej w opisanym zdarzeniu przyszłym. Wzrost wartości aktywów posiadanych przez Wnioskodawcę, związany z umorzeniem udziałów Wspólnika, nie jest konsekwencją jakiejkolwiek transakcji pomiędzy Wnioskodawcą a Wspólnikiem. Instytucja umorzenia udziałów dotyczy wyłącznie stosunków pomiędzy Wspólnikiem a Spółką. Natomiast sam fakt umorzenia takich udziałów nie powoduje, iż pomiędzy Wspólnikiem a Wnioskodawcą, lub Spółką a Wnioskodawcą dochodzi do zawarcia transakcji”. W konsekwencji, podatnik ocenił, że „w przypadku przeprowadzenia przez Spółkę umorzenia udziałów Wspólnika w formie umorzenia dobrowolnego bez zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wspólnika przepisy ustawy o PDOP dotyczące tzw. cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o PDOP, nie znajdą zastosowania w odniesieniu do Wnioskodawcy. W szczególności, dla takiego zdarzenia nie powstanie obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej (tzw. dokumentacji cen transferowych), o której mowa w art. 9a ust 1 ustawy o PDOP”,
- w interpretacji indywidualnej z 11 lipca 2014 r. o sygn.: IPPB3/423-476/14-2/MC wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, w której organ uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym: „Określone przepisami Kodeksu spółek handlowych umorzenie udziałów może natomiast nastąpić za «wynagrodzeniem». Termin «wynagrodzenie» nie jest tożsamy z «ceną». Zgodnie ze słownikiem języka polskiego «cena» jest to «wartość rzeczy wyrażona w pieniądzach» natomiast «wynagrodzenie» oznacza «zapłatę za pracę bądź odszkodowanie za utratę czegoś». Z samej językowej wykładni wskazanych pojęć wynika zatem, iż mają one odmienne znaczenie. Ponadto art. 2 Kodeksu spółek handlowych przewiduje stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie, jaki pozostaje w Kodeksie spółek handlowych nieuregulowany. Skoro zatem Kodeks spółek handlowych w zakresie umorzenia udziałów posługuje się pojęciem wynagrodzenia, to jest to zabieg celowy i nie ma podstaw, by pojęcie to utożsamiać z ceną w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących sprzedaży. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż dyspozycja art. 11 ustawy o CIT nie obejmuje czynności umorzenia udziałów. Skoro bowiem umorzenie to nie następuje za cenę, to tym bardziej nie można ustalić dla niego ceny rynkowej, czy też nierynkowej. Ponadto użycie w przepisach Kodeksu spółek handlowych terminu «wynagrodzenie» świadczy, że nie dotyczą one sprzedaży w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować np. jako umowy sprzedaży, co jednocześnie potwierdza, że nie stanowi ona transakcji w rozumieniu przepisów o cenach transferowych”.
Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku nieodpłatnego nabycia od Udziałowca własnych udziałów w celu ich umorzenia (umorzenie dobrowolne) jak i ich umorzenia nie znajdą zastosowania przepisy art. 9a oraz art. 11 ust. 1 ustawy o CIT, a zatem:
- nie wystąpi obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej obejmującej czynność dobrowolnego umorzenia udziałów Spółki,
- organy podatkowe nie będą uprawnione do określenia dochodu i podatku dochodowego Spółki z uwagi na nieustalone wynagrodzenia należnego udziałowcowi z tytułu nabycia udziałów w celu ich umorzenia.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.
Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Nadmienić należy, że w zakresie pytania oznaczonego we wniosku jako nr 1 zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.