Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4514-352/15/MD
z 20 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 25 września 2015 r. (data wpływu do Biura – 15 października 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przystąpienia do struktury cash poolingu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 października 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przystąpienia do struktury cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka z o.o., Wnioskodawca) mająca siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej (dalej: Grupa) prowadzącej działalność usługową w branżach technicznego utrzymania nieruchomości, utrzymania czystości, żywienia zbiorowego i cateringu oraz ochrony osób i mienia. Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Celem efektywniejszego zarządzania środkami finansowymi w ramach Grupy Wnioskodawca zamierza – wraz z innymi wybranymi, powiązanymi kapitałowo, podmiotami z Grupy (zwanymi dalej również: Uczestnikami) – przystąpić w charakterze uczestnika (dalej: Uczestnik) do wewnątrzgrupowego kompleksowego systemu zarządzania płynnością finansową (dalej: Cash Pooling).

Realizacją programu zarządzania płynnością finansową, w której będzie brała udział Spółka, od strony technicznej zajmie się bank z siedzibą w Polsce (dalej: Bank) – podmiot nienależący do Grupy, polski rezydent podatkowy, będący również podatnikiem podatku od towarów i usług.

W tym celu Wnioskodawca oraz inne spółki z Grupy zamierzają zawrzeć z Bankiem odpowiednią umowę (dalej: Umowa). Uczestnicy zamierzają również zawrzeć odrębną umowę regulującą stosunki między nimi (dalej: Umowa Ramowa), na podstawie której na rzecz Pool Leadera będzie płacone wynagrodzenie za usługi wykonywane w ramach Cash Poolingu.

Zgodnie z Umową Bank będzie prowadzić na rzecz Uczestników, więc także na rzecz Wnioskodawcy, rachunki bankowe (dalej: Rachunki Źródłowe). Ponadto w Banku zostanie otworzony rachunek dodatkowy pełniący rolę rachunku konsolidacyjnego (dalej: Rachunek Konsolidacyjny) dla Spółki z o.o. mającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, polskiego rezydenta podatkowego i mającej pełnić funkcję Pool Leadera (dalej: Pool Leader lub Agent). Wszystkie rachunki w ramach Cash Poolingu będą prowadzone w PLN.

Na mocy Umowy Pool Leader będzie:

1. przejmował zobowiązania Banku wobec Uczestników Umowy (w tym od Wnioskodawcy), jeżeli ich rachunki bankowe wykażą saldo dodatnie (dalej: Zobowiązania Banku),
2. nabywał od Banku jego wierzytelności wobec pozostałych Uczestników Umowy (w tym od Wnioskodawcy), których rachunki bankowe wykażą saldo ujemne (dalej: Wierzytelności Banku).
   
   

W Umowie powyższe czynności zapisane zostaną w następujący sposób: Uczestnicy „wydają Bankowi polecenie automatycznego zerowania sald na koniec każdego dnia roboczego na wszystkich Rachunkach Źródłowych”.

W przypadku gdy saldo środków zgromadzonych na Rachunku Źródłowym któregokolwiek z Uczestników (w tym Wnioskodawcy) na koniec danego dnia roboczego będzie dodatnie:

• „Agent przejmie od Banku zobowiązanie” wobec poszczególnych Uczestników do zwrotu salda dodatniego zapisanego na ich Rachunkach Źródłowych; „z tytułu przejęcia sald dodatnich, Bank uzna Rachunek Agenta (Rachunek Konsolidacyjny) kwotą równą ich wartości nominalnej”;
• „w związku z uznaniem Rachunku Konsolidacyjnego, na podstawie art. 519 § 1 Kodeksu Cywilnego, Agent wstąpi w miejsce Banku, jako dłużnika, a Bank zostanie z długu zwolniony” (przejęcie długu).
  
  

W sytuacji gdy na koniec danego dnia roboczego na Rachunku Źródłowym któregokolwiek z Uczestników (w tym Wnioskodawcy) wystąpi saldo ujemne:

• Agent, działając w oparciu o wyrażoną zgodę Uczestników, spłaci Wierzytelności Banku od poszczególnych Uczestników, wynikające z powstania ujemnego salda na ich Rachunkach Źródłowych. „Spłata zostanie dokonana poprzez obciążenie Rachunku Konsolidacyjnego przez Bank”;
• „w związku ze spłatą, na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego, Agent wstąpi w prawa zaspokojonego Banku jako wierzyciela (subrogacja)”.
  
  

Po wykonaniu wskazanych powyżej czynności, salda na Rachunkach Źródłowych pod koniec dnia roboczego będą równe zeru. Saldo wykazywane na nich pod koniec dnia roboczego znajdować się będzie na Rachunku Konsolidacyjnym. Umowa wskazuje, że w zakresie spłaty Wierzytelności Banku, operacje „będą realizowane, o ile Agent będzie dysponował odpowiednimi środkami na Rachunku Konsolidacyjnym”.

W związku z powyższym z tytułu dokonania ww. czynności, na koniec każdego dnia roboczego nie będą istniały więc Wierzytelności i Zobowiązania Banku, lecz będą istniały wierzytelności Agenta od pozostałych Uczestników (dalej: Wierzytelności Agenta), jeśli salda ich Rachunków Źródłowych będą ujemne. Względnie będą istniały zobowiązania Agenta w stosunku do Uczestników (dalej: Zobowiązania Agenta), jeśli salda ich Rachunków Źródłowych będą dodatnie.

Umowa wskazuje, że każdy Uczestnik będzie mógł realizować polecenia przelewu w ciężar Rachunku Źródłowego maksymalnie „do sumy środków dostępnych na rachunkach bankowych” każdego z Uczestników. Ponadto „gdy w wyniku realizacji przez Bank polecenia przelewu skutkującego powstaniem na którymkolwiek z Rachunków (Źródłowych) salda debetowego, kwota odpowiadająca wysokości tego salda zablokowana zostanie przez Bank na jednym lub kilku Rachunkach (Źródłowych oraz Konsolidacyjnym) posiadających saldo dodatnie w chwili dokonywania blokady”.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Bank może na zlecenie Agenta lub na skutek m.in. wystąpienia Uczestnika (innego niż Agent) z Cash Poolingu lub rozwiązania Umowy, dokonać rozliczenia struktury poprzez odwrócenie sald i odpowiednie zasilenie lub obciążenie Rachunków Źródłowych oraz Rachunku Konsolidacyjnego (dalej: odwrócenie sald). Rozliczenie to odbędzie się w kwotach netto wynikających z przejęcia przez Agenta wierzytelności i przejęcia sald dodatnich. Odwrócenie sald może nastąpić tylko w oparciu o instrukcje płatnicze Agenta.

Z powyższego wynika w zasadzie, że Uczestnictwo w Cash Poolingu oznaczać będzie dla Uczestników, że nadwyżki płynności kumulowane będą na Rachunku Konsolidacyjnym, natomiast bieżąca działalność Uczestników finansowana będzie ze swojego rodzaju linii kredytowej, której wysokość uwarunkowana będzie wysokością łącznych środków zgromadzonych na wszystkich Rachunkach (Źródłowych i Konsolidacyjnym). Względnie Umowa Ramowa będzie mogła ograniczyć wysokość dostępnej Uczestnikowi wysokości tej swoistej linii kredytowej, jak również wprowadzić limity dzienne jej wykorzystania.

Wnioskodawca wskazuje bowiem, że system Cash Poolingu, do którego zamierza przystąpić, nie będzie mieć automatycznych transferów zwrotnych. Oznacza to, że na początku każdego kolejnego dnia roboczego saldo na Rachunkach Źródłowych będzie – co do zasady – wykazywać saldo zerowe. Rachunek Źródłowy będzie mógł zostać zasilony środkami z Rachunku Konsolidacyjnego w zasadzie wyłącznie w wyniku operacji rozliczenia struktury. Ewentualnie na podstawie Umowy Ramowej Pool Leader będzie mógł zlecić wykonanie transferu zwrotnego części środków Wnioskodawcy celem zapłaty za jego konkretne zobowiązanie.

Salda netto Wierzytelności oraz Zobowiązań Agenta wykazywane na Rachunku Konsolidacyjnym, kalkulowane na bazie dziennej, będą oprocentowane w wysokości ustalonej zgodnie z postanowieniami odrębnych umów, na podstawie których będą prowadzone Rachunki Źródłowe.

Na podstawie zawartej Umowy Bank będzie dokonywał naliczenia powyższego oprocentowania oraz alokacji odsetek w stosunku do poszczególnych Uczestników w odniesieniu do środków, co do których Bank dokonał zerowania sald, zgodnie z następującymi zasadami:

• Uczestnik, którego saldo netto jest ujemne, zostanie obciążony odsetkami według określonej stopy procentowej od kwoty Wierzytelności Agenta,
• Uczestnik, którego saldo netto jest dodatnie, będzie uprawniony do otrzymania odsetek naliczonych według określonej stopy procentowej od kwoty Zobowiązania Agenta.
  
  

W związku z powyższym naliczeniem oprocentowania Bank, działając w imieniu Agenta oraz poszczególnych Uczestników, raz w miesiącu, odpowiednio zasili lub obciąży Rachunki Źródłowe każdego Uczestnika i Rachunek Konsolidacyjny Agenta odpowiednią kwotą za dany miesiąc. Transferów tych Bank będzie dokonywał automatycznie, o ile nie otrzyma innych instrukcji od Agenta. Salda na Rachunkach Źródłowych i Rachunku Konsolidacyjnym będą oprocentowane zgodnie z odrębnymi umowami, na podstawie których prowadzone są te rachunki.

Zgodnie z Umową odsetki będą transferowane w kwotach uwzględniających salda wzajemnych należności oraz zobowiązań odsetkowych wynikających z rozliczeń dziennych dokonywanych w trakcie danego miesiąca. Niemniej jednak Agent jest upoważniony do dokonywania zmian ustawień dotyczących alokacji tych odsetek.

Z tytułu czynności wykonywanych przez Bank na podstawie Umowy (m.in. dokonywanie przelewów środków pieniężnych w ramach operacji automatycznego zerowania sald, naliczanie i alokacja odsetek, etc.) Bank pobierać będzie wynagrodzenie. Kwotą tego wynagrodzenia Bank obciąży bezpośrednio poszczególne Rachunki Źródłowe Uczestników. Pool Leader będzie natomiast na podstawie Umowy Ramowej pobierał opłatę zryczałtowaną za świadczenie usługi prowadzenia systemu Cash Poolingu, tj. za pełnione przez niego funkcje.

Zgodnie z postanowieniami Umowy, Agent odpowiada wobec Banku solidarnie za wszelkie zobowiązania finansowe pozostałych Uczestników, które powstaną w wyniku wykonywania przez Bank poleceń przelewów.

Uczestnicy, w tym także Wnioskodawca oraz Agent są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Bank nie jest w stosunku do Uczestników oraz Pool Leadera podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym, biorąc pod uwagę postanowienia wynikające z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czynności realizowane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową na podstawie Umowy oraz Umowy Ramowej nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, czynności realizowane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową na podstawie Umowy oraz Umowy Ramowej nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Cash-pooling jest umową o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową lub umową konsolidacji rachunków bankowych. Cash-pooling polega na pokrywaniu niedoborów pieniężnych jednej spółki z nadwyżek wypracowanych przez inną spółkę z grupy. Mechanizm ten opiera się na przesyłaniu zasobów pieniężnych spółek na jedno wspólne konto, którym zarządza agent np. bank lub podmiot wchodzący w skład grupy kapitałowej. Jego zadaniem jest takie rozplanowanie posiadanych środków, by pokryte zostały ewentualne braki na kontach poszczególnych spółek w grupie (stron umowy).

Umowa cash-poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Kodeks cywilny nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu kontraktu. W operacjach cash-poolingu występują podmioty, wśród których niektóre posiadają wolne środki finansowe, natomiast inne posiadają niedobór tych środków oraz podmioty występujące w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy zostaną one wykorzystane na spłatę zadłużenia, w jakiej wysokości i którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji.

Umowa cash-poolingu pozwala na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu, dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

W przypadku cash-poolingu co do zasady nie mają miejsca żadne transakcje między uczestnikami, w szczególności żaden z nich nie jest zasilany kwotą niezbędną do zapłaty konkretnych zobowiązań. Wartość wszystkich płatności realizowanych przez wszystkich uczestników jest z reguły ograniczona do wysokości salda dodatniego powstającego w wyniku konsolidacji.

Zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, czynności realizowane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową na podstawie Umowy oraz Umowy Ramowej nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 626, ze zm.), podatkowi podlegają następujące czynności:

1. umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zdaniem Wnioskodawcy czynności realizowane w ramach Cash-poolingu nie powinny również prowadzić do zaklasyfikowania tego stosunku jako umowy depozytu nieprawidłowego, uregulowanego w art. 845 Kodeksu cywilnego. W myśl tego artykułu, „jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu”.

Wprawdzie z tytułu uczestnictwa w Cash-poolingu dla Wnioskodawcy powstaną określone prawa i obowiązki, jednakże nie dojdzie w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki (depozytu nieprawidłowego), ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków pieniężnych na inny podmiot. Wnioskodawca, posiadając nadwyżki płynności, transferuje je na Rachunek Konsolidacyjny. Jeżeli ich natomiast nie posiada na koniec danego dnia, to do takiego transferu nie dochodzi, ponieważ Wnioskodawca nie jest do tego zobowiązany. Tym samym, nie jest określony przedmiot oraz strona transakcji, które to elementy są niezbędne dla zaistnienia umowy pożyczki czy też depozytu nieprawidłowego, które to podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności, nie jest określona wysokość środków, które miałyby zostać przetransferowane oraz nie jest określone, czy Wnioskodawca będzie stroną dokonującą transferu, czy też odbiorcą.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż będąca przedmiotem niniejszego wniosku o wydanie wiążącej interpretacji Umowa jest w świetle prawa polskiego traktowana jako umowa nienazwana. Przepisy ustawy Kodeksu Cywilnego w części zobowiązaniowej nie odnoszą się do tego typów umów. Będąca przedmiotem niniejszego wniosku konstrukcja umowy Cash Pooling jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami pieniężnymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Istotą Cash Poolingu jest bowiem umożliwienie efektywniejszego zarządzania środkami finansowymi. Dzięki takiemu gospodarowaniu finansami grupy kapitałowej można skompensować niedobory środków spółek należących do danej grupy nadwyżkami innych spółek należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku zawarcia Umowy Cash Poolingu mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki pieniężne, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem lub/i Pool Leaderem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na podmiot określony w umowie.

W konsekwencji należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową Cash Pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie stanowiska Wnioskodawca powołał interpretacje indywidualne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.