Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/415-640/14-4/MS
z 5 grudnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 25 sierpnia 2014 r. (data wpływu 27 sierpnia 2014 r.) uzupełnione pismem z dnia 6 listopada 2014 r. (data nadania 6 listopada 2014 r., data wpływu 10 listopada 2014 r.) na wezwanie Nr IPPB4/415-640/14-2/MS z dnia 30 października 2014 r. (data nadania 30 października 2014 r., data doręczenia 4 listopada 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-640/14-2/MS z dnia 30 października 2014 r. (data nadania 30 października 2014 r., data doręczenia 4 listopada 2014 r.) tutejszy organ wezwał pełnomocnika Wnioskodawcy o doprecyzowanie stanu faktycznego.

Pismem z dnia 6 listopada 2014 r. (data nadania 6 listopada 2014 r., data wpływu 10 listopada 2014 r.) wniosek został uzupełniony w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 1999 r. Wnioskodawca, wówczas kilkunastoletni chłopiec, został poddany drobnemu zabiegowi chirurgicznemu w znieczuleniu ogólnym w jednym z szpitali klinicznych. W trakcie operacji doszło do tragicznego w skutkach niedotlenienia mózgu i zatrzymania krążenia i reanimacji. W wyniku tej tragedii u Wnioskodawcy nastąpiło rozlane uszkodzenie centralnego układu nerwowego doprowadzając do trwałej i ciężkiej niepełnosprawności.

Po okresie śpiączki, wielomiesięcznej walki o życie na oddziale intensywnej opieki, dalszego leczenia i ciągłej, intensywnej rehabilitacji – Wnioskodawca nie odzyskał świadomości, jest całkowicie uzależniony od osób trzecich – wymaga 24-godzinnej opieki i pielęgnacji przez 1-2 osoby. Według opinii biegłych wskutek długotrwałego niedotlenienia mózgu spowodowanego brakiem podaży tlenu połączonego z przedawkowaniem podtlenku azotu w czasie operacji, Wnioskodawca nie jest i nie będzie w stanie funkcjonować samodzielnie. Wnioskodawca zachował życie, ale w bardzo młodym wieku zostały mu odebrane wszelkie perspektywy na przyszłość. Jego bieżąca egzystencja w bardzo podstawowym zakresie może być utrzymywana dzięki całodobowemu wysiłkowi opiekunów. Każda, nawet krótka przerwa w rehabilitacji przynosi regres w jego stanie zdrowia, ból i bezsenność. Zaniechanie rehabilitacji może doprowadzić do ciężkich chorób układu oddechowego i krążenia, a nawet śmierci. Przyczyną tragedii niedotlenienia i zatrzymania krążenia w trakcie operacji były zaniedbania szpitala dotyczące m.in. sprzętu (w tym aparatu do znieczulania, instalacji gazów medycznych) - w wyniku których nastąpił brak lub niedostateczna podaż tlenu do dróg oddechowych.

W dniu 22 lutego 2001 r. matka Wnioskodawcy została ustanowiona opiekunem prawnym Wnioskodawcy, całkowicie ubezwłasnowolnionego.

W związku z wniesionym w marcu 2008 r. pozwem do Sądu Okręgowego przeciwko szpitalowi, postanowieniem z lipca 2008 r. Sąd wezwał także towarzystwo ubezpieczeniowe do udziału w sprawie w charakterze pozwanego. Odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego została sprecyzowana i ograniczona do określonej kwoty, wolnej sumy gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia ze szpitalem. Wyrokiem z dnia 4 lutego 2014 r., Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Wnioskodawcy:

1. kwotę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od szpitala i towarzystwa ubezpieczeniowego wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi wobec szpitala od dnia 16 kwietnia 2008 r. do dnia zapłaty, a wobec towarzystwa ubezpieczeniowego od dnia 29 sierpnia 2008 r. do dnia zapłaty, przy czym odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego jest ograniczona do kwoty wolnej sumy gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia ze szpitalem (zadośćuczynienie zasądzono na podstawie łącznie art. 445 § 1 k.c., art. 448 k.c.; w oparciu o przepis art. 822 k.c., wobec ustalenia istnienia odpowiedzialności szpitala za szkody wynikające ze zdarzenia z kwietnia 1999 r., obciążono ubezpieczyciela obowiązkiem zapłaty zadośćuczynienia na rzecz powoda maksymalnie do wysokości wolnej sumy gwarancyjnej),
2. kwotę tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia od szpitala wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 kwietnia 2008 r. do dnia zapłaty (zasądzono na podstawie art. 444 § 1 k.c.),
3. kwotę tytułem środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia (przewidywane w najbliższej przyszłości) od szpitala wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 listopada 2013 r. do dnia zapłaty (zasądzono na podstawie art. 444 § 1 k.c.),
4. kwotę tytułem renty na zwiększone potrzeby, od szpitala, płatnej miesięcznie do dnia 10 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia płatności: za okres od 1 stycznia 2008 r. i dalej (zasądzono na podstawie art. 444 § 2 k.c.),
5. kwotę tytułem renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość, od szpitala płatnej do dnia 10 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia płatności: za okres od 1 lipca 2006 r. i dalej (zasądzono na podstawie art. 444 § 2 k.c.),
6. kwotę tytułem zwrotu kosztów procesu od szpitala i towarzystwa ubezpieczeniowego solidarnie, przy czym odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego jest ograniczona do określonej sumy (zasądzono na podstawie § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.).
   
   

Odsetki od zasądzonych kwot zadośćuczynienia/odszkodowania Sąd przyznał w oparciu o art. 481 k.c.

W marcu bieżącego roku w wykonaniu powyższego wyroku Wnioskodawca otrzymał następujące wpłaty:

Ad. 1 – kwotę zadośćuczynienia – w części należnej od szpitala – oraz odsetki ustawowe od tej części zgodnie z wyrokiem, kwotę zadośćuczynienia – w części należnej od towarzystwa ubezpieczeniowego – w kwocie wolnej sumy gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia ze szpitalem, zgodnie z wyrokiem; od tej części zadośćuczynienia ubezpieczyciel nie wpłacił odsetek ustawowych według wyroku. W zakresie odsetek od zadośćuczynienia ubezpieczyciel wniósł apelację.

Ad. 2 – kwotę odszkodowania za poniesione koszty leczenia od szpitala wraz z ustawowymi odsetkami – zgodnie z wyrokiem.

Ad. 3 – kwotę tytułem środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia od szpitala wraz z ustawowymi odsetkami – zgodnie z wyrokiem.

Ad. 4 – kwotę tytułem renty na zwiększone potrzeby, od szpitala, za okres od 1 stycznia 2008 r., wraz z ustawowymi odsetkami – zgodnie z wyrokiem.

Ad. 5 – kwotę tytułem renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość, od szpitala za okres od 1 lipca 2006 r. wraz z ustawowymi odsetkami – zgodnie z wyrokiem.

Ad. 6 – kwotę tytułem zwrotu kosztów procesu od szpitala – zgodnie z wyrokiem.

Wypłacone odsetki od kwoty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, kwoty odszkodowania za poniesione koszty leczenia, kwoty tytułem środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia (przewidywane w najbliższej przyszłości), kwoty tytułem renty na zwiększone potrzeby od szpitala oraz kwoty tytułem renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość stanowią odsetki naliczone i wypłacone zgodnie z wyrokiem (nie są odsetkami z tytułu spóźnienia się zobowiązanego z wypłatą ww. świadczeń).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy od otrzymanych wyrokiem sądu kwot: zadośćuczynienia (pkt 1), odszkodowania (pkt 2) oraz środków pieniężnych potrzebnych na przewidywane w najbliższej przyszłości koszty leczenia (pkt 3) Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?
2. Czy od otrzymanych wyrokiem sądu odsetek ustawowych od zadośćuczynienia, odszkodowania i kwoty środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?
3. Czy od otrzymanej wyrokiem sądu renty na zwiększone potrzeby oraz renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość (zarówno za poprzednie okresy, jak też wypłacanych przez szpital bieżąco co miesiąc) Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?
4. Czy od otrzymanych wyrokiem sądu odsetek ustawowych od renty na zwiększone potrzeby oraz renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych ?
5. Czy od otrzymanej wyrokiem sądu kwoty tytułem zwrotu kosztów procesu Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych ?
6. Czy ww. przychody podlegające opodatkowaniu Wnioskodawca powinien wykazać w pozycji „inne źródła” w zeznaniu rocznym PIT i zapłacić należny z tego tytułu podatek według skali podatkowej, natomiast ww. przychody zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych nie powinny zostać wykazane w zeznaniu rocznym PIT?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy.

Ad. 1

Otrzymane przez Wnioskodawcę wyrokiem sądu kwoty: zadośćuczynienia, odszkodowania oraz środków pieniężnych potrzebnych na przewidywane w najbliższym czasie koszty leczenia są zwolnione od opodatkowania na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad 2 i 4

Otrzymane przez Wnioskodawcę wyrokiem sądu odsetki ustawowe od zadośćuczynienia, odszkodowania, kwoty środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia, renty na zwiększone potrzeby oraz renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość nie podlegają zwolnieniu od opodatkowania, stanowią przychód z innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej.

Ad. 3

Otrzymane przez Wnioskodawcę wyrokiem sądu: renta na zwiększone potrzeby oraz renta za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość (zarówno za poprzednie okresy, jak też wypłacane przez szpital bieżąco co miesiąc) są zwolnione od opodatkowania na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 5

Otrzymana przez Wnioskodawcę wyrokiem sądu kwota tytułem zwrotu kosztów procesu nie podlega opodatkowaniu.

Ad. 6

Otrzymane wyrokiem kwoty zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych nie powinny być wykazywane w zeznaniu rocznym PIT, natomiast otrzymane kwoty podlegające opodatkowaniu Wnioskodawca powinien wykazać w pozycji „inne źródła” i zapłacić należny z tego tytułu podatek według skali podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są m.in.:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta – pkt 1,
  
• inne źródła – pkt 9.
  
  

W myśl art. 12 ust. 7 ustawy, przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych.

Należy podkreślić, że definicja renty, określona w ww. przepisie, nie ogranicza pojęcia renty wyłącznie do świadczeń rentowych wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Obejmuje również renty mające charakter odszkodowawczy, otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego.

W myśl art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i do tej kategorii zaliczyć można również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody. Ma bowiem służyć naprawieniu uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych, jak i niematerialnych).

Stosownie natomiast do treści art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.
   
   

W myśl art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie (art. 805 § 2 k.c.):

1. przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
   
   

Zgodnie z art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy Kodeks cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151, z późn. zm.), zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Jak stanowi art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Z przepisu art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego wynika, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego).

Na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia „zadośćuczynienia” z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca został poddany drobnemu zabiegowi chirurgicznemu. W trakcie operacji doszło do tragicznego w skutkach niedotlenienia mózgu i zatrzymania krążenia i reanimacji. W wyniku tej tragedii u Wnioskodawcy nastąpiło rozlane uszkodzenie centralnego układu nerwowego doprowadzając do trwałej i ciężkiej niepełnosprawności. Wnioskodawca został całkowicie ubezwłasnowolniony, w związku z czym w dniu 22 lutego 2001 r. matka Wnioskodawcy została ustanowiona Jego opiekunem prawnym. W związku z wniesionym w marcu 2008 r. pozwem do Sądu Okręgowego przeciwko szpitalowi, postanowieniem z lipca 2008 r. Sąd wezwał także towarzystwo ubezpieczeniowe do udziału w sprawie w charakterze pozwanego. Odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego została sprecyzowana i ograniczona do określonej kwoty, wolnej sumy gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia ze szpitalem. Wyrokiem z dnia 4 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Wnioskodawcy:

1. kwotę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od szpitala i towarzystwa ubezpieczeniowego wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi wobec szpitala od dnia 16 kwietnia 2008 r. do dnia zapłaty, a wobec towarzystwa ubezpieczeniowego od dnia 29 sierpnia 2008 r. do dnia zapłaty, przy czym odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego jest ograniczona do kwoty wolnej sumy gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia ze szpitalem (zadośćuczynienie zasądzono na podstawie łącznie art. 445 § 1 k.c., art. 448 k.c.; w oparciu o przepis art. 822 k.c., wobec ustalenia istnienia odpowiedzialności szpitala za szkody wynikające ze zdarzenia z kwietnia 1999 r., obciążono ubezpieczyciela obowiązkiem zapłaty zadośćuczynienia na rzecz powoda maksymalnie do wysokości wolnej sumy gwarancyjnej),
2. kwotę tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia od szpitala wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 kwietnia 2008 r. do dnia zapłaty (zasądzono na podstawie art. 444 § 1 k.c.),
3. kwotę tytułem środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia (przewidywane w najbliższej przyszłości) od szpitala wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 listopada 2013 r. do dnia zapłaty (zasądzono na podstawie art. 444 § 1 k.c.),
4. kwotę tytułem renty na zwiększone potrzeby, od szpitala, płatnej miesięcznie do dnia 10 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia płatności: za okres od 1 stycznia 2008 r. i dalej (zasądzono na podstawie art. 444 § 2 k.c.),
5. kwotę tytułem renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość, od szpitala płatnej do dnia 10 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia płatności: za okres od 1 lipca 2006 r. i dalej (zasądzono na podstawie art. 444 § 2 k,c.),
6. kwotę tytułem zwrotu kosztów procesu od szpitala i towarzystwa ubezpieczeniowego solidarnie, przy czym odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego jest ograniczona do określonej sumy (zasądzono na podstawie § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.)
   
   

Odsetki od zasądzonych kwot zadośćuczynienia/odszkodowania Sąd przyznał w oparciu o art. 481 k.c.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że otrzymywane przez Wnioskodawcę zgodnie z art. 444, art. 445 i art. 448 Kodeksu cywilnego świadczenia, w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od szpitala, odszkodowanie za poniesione koszty leczenia od szpitala oraz kwotę tytułem środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia przyznane wyrokiem sądu na rzecz Wnioskodawcy, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z kolei, kwota tytułem renty na zwiększone potrzeby od szpitala oraz kwota tytułem renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy.

Natomiast, kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Stanowisko Wnioskodawcy, że przyznana kwota tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego jest zwolniona od podatku należało więc uznać za prawidłowe, zaznaczając jednocześnie, że zwolnienie to wynika nie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak wskazano we własnym stanowisku, ale z art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy

Przyznanych na podstawie wyroku sądowego ww. świadczeń korzystających ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym odpowiednio na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b, art. 21 ust. 1 pkt 3c oraz art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywać w zeznaniu podatkowym.

W odniesieniu do zasądzonych wyrokiem Sądu kosztów procesu, należy stwierdzić, że zwrócone ww. koszty nie stanowią po stronie Wnioskodawcy przysporzenia i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpiło po Jego stronie realne przysporzenie majątkowe. Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie orzeczenia Sądu zostały zwrócone. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie są więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwoty tytułem kosztów procesu są obojętne podatkowo. W konsekwencji, Wnioskodawca nie ma obowiązku opodatkowywania tych kwot w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym je otrzymał.

Ustosunkowując się natomiast do skutków podatkowych zasądzenia, a następnie wypłaty na rzecz Wnioskodawcy odsetek, organ podatkowy stwierdza, że instytucję prawną odsetek reguluje przepis art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek z odszkodowaniem i zadośćuczynieniem (naprawieniem szkody). Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania nalezności głównej nie oznacza że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania (zadośćuczynienia) i renty, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Tym samym, zasądzone przez Sąd odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia, a także renty nie mogą być zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak również odsetki te nie podlegają zwolnieniu na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b oraz art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na zasadzie wyjątku w przypadku dochodów z tytułu odsetek, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, 95, 119 i 130 oraz w art. 52a ust. 1 pkt 5 ustawy. Przy czym, przepis art. 21 ust. 1 pkt 95 powołanej ustawy stanowi, że wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Zatem o zastosowaniu tego zwolnienia decyduje spełnienie łącznie dwóch przesłanek:

1. dotyczącej źródła przychodu, do którego kwalifikowane jest ww. świadczenie,
2. dotyczącej nieterminowości jego wypłaty.
   
   

Odnosząc się do pierwszego warunku należy stwierdzić, że:

• przychód z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia – jako przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy) – nie kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy; z tego względu odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia (niezależnie od okresu, za który przysługują) podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy,
  

• przychód z tytułu renty przyznanej na podstawie Kodeksu cywilnego, kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy.
  
  
  

Odnosząc się natomiast do drugiego warunku należy stwierdzić, że z „nieterminową wypłatą świadczenia” w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy mamy do czynienia wówczas, gdy w terminie wymagalności danego świadczenia, przysługującego na podstawie zawartej umowy, ugody lub prawomocnego orzeczenia, nie zostało ono przez zobowiązanego wypłacone na rzecz poszkodowanego. Odsetki naliczane od tego momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia.

Odsetki z tytułu renty na zwiększone potrzeby przyznane za okres od 1 stycznia 2008 r. do ich zapłaty oraz renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość przyznane za okres od 1 lipca 2006 r. do ich zapłaty, zgodnie z wyrokiem z dnia 4 lutego 2014 r. nie spełniają drugiego warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten ma bowiem wyłącznie zastosowanie w sytuacji gdy – od momentu ogłoszenia wyroku sądu przyznającego odszkodowanie (rentę) – zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia na rzecz poszkodowanego. W związku z czym, przepis ten nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

Podsumowując powyższe należy stwierdzić, że otrzymywana przez Wnioskodawcę kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od szpitala, kwota odszkodowania za poniesione koszty leczenia od szpitala, kwota tytułem środków pieniężnych potrzebnych na koszty leczenia, kwota tytułem renty na zwiększone potrzeby oraz kwota tytułem renty za zmniejszenie się widoków powodzenia na przyszłość, a także kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Powyższych kwot zwolnionych Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywać w zeznaniu podatkowym. Zasądzone wyrokiem Sądu koszty procesu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych bowiem nie stanowią po stronie Wnioskodawcy przysporzenia majątkowego. Wnioskodawca nie ma obowiązku opodatkowywania i wykazywania tych kwot w zeznaniu podatkowym. Odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odsetki te stanowią przychód z innych źródeł, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy. Odsetki winny zostać przez Wnioskodawcę wykazane oraz opodatkowane w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym je otrzymał.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.