2014.12.16 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/443-855/14/WN
z 16 grudnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 sierpnia 2014r. (data wpływu 2 września 2014r.), uzupełnionym pismem z 9 grudnia 2014r. (data wpływu 11 grudnia 2014r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności związanej z nabyciem wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 września 2014r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług m.in. w zakresie opodatkowania czynności związanej z nabyciem wierzytelności.

Wniosek ten został uzupełniony pismem z 9 grudnia 2014r. (data wpływu 11 grudnia 2014r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 21 listopada 2014r. znak: IBPP2/443-855/14/WN.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Wnioskodawca nabył wierzytelność (transakcja cesji wierzytelności w drodze umowy sprzedaży) od osoby trzeciej (zwany dalej: Zbywca). Wierzytelność u źródła dotyczyła zobowiązania (wymagalnego, nieprzedawnionego) do zapłaty Zbywcy za towary handlowe w stosunku od podmiotu gospodarczego - spółki kapitałowej (zwany dalej: Dłużnik).

Konieczne jest podkreślenie, iż Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Zbywcy wierzytelności, żadnych usług windykacyjnych bądź innych usług dotyczących wierzytelności. Celem umowy było zbycie wierzytelności w zamian za uzgodnioną cenę. Zbywca nie miał w związku z cesją żadnych roszczeń wobec Wnioskodawcy, poza żądaniem zapłaty ceny określonej w umowie. Z chwilą dokonania cesji, Zbywca utraci (przekazał) wszelkie prawa do wierzytelności i nie uzyskał żadnych praw do ewentualnych korzyści, które Wnioskodawca uzyska w przyszłości, w związku z nabytą wierzytelnością. Korzyścią Zbywcy było szybkie uzyskanie od Wnioskodawcy gotówki, nawet jeśli cena była niższa niż nominalna wartość wierzytelności. Korzyścią Wnioskodawcy różnica między nominalną wartością prawa majątkowego, a wartością nominalną, możliwa w taki lub inny sposób do "zdyskontowania", skoro kondycję Dłużnika ocenia się jako bardzo dobrą.

Po nabyciu wierzytelności, Wnioskodawca przystąpił do ściągnięcia wierzytelności we własnym imieniu i na własne ryzyko. Dłużnik - alternatywnie - zaproponował zamiast zapłaty w gotówce dokonanie konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy Dłużnika (w drodze umownej kompensaty wzajemnych wierzytelności). Oferta jest uzasadniona ekonomicznie - w dłuższym okresie Wnioskodawca odniesie korzyści z udziału w spółce, a Dłużnik dokapitalizuje spółkę i nie doprowadzi do nigdy nie wskazanego wyzbywania się z zasobów spółki gotówki. Przedsiębiorstwo Dłużnika dynamicznie się rozwija - obie strony pozytywnie oceniają gospodarczy sens transakcji.

Technicznie rzecz biorąc, rozważana konwersja ma przebiegać następująco: Dłużnik podejmie uchwałę o podwyższeniu kapitału w zamian za wkład pieniężny o taką wartość jak wartość rzeczonej wierzytelności i o pokryciu go wkładem pieniężnym. Wnioskodawca wejdzie do spółki dłużnika poprzez nabycie tych udziałów - zatem Dłużnik będzie miał roszczenie wobec Wnioskodawcy o wniesienie na pokrycie udziału gotówki. Skoro Dłużnik będzie miał roszczenie wobec Wnioskodawcy a Wnioskodawca wobec Dłużnika (z tytułu nabytej wcześniej wierzytelności) i to w tej samej wysokości, to obydwa podmioty zawrą porozumienie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności i zobowiązań, co w konsekwencji, poprzez kompensatę doprowadzi do wygaśnięcia zobowiązania i wierzytelności.

Dodatkowo w odpowiedzi na wezwanie Wnioskodawca do zadanych przez tut. organ pytań odniósł się w następujący sposób:

1.Czy w związku z zawarciem umowy przelewu wierzytelności, na podstawie której Wnioskodawca uwolnił wierzyciela od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu, otrzymał od zbywcy wierzytelności jakiekolwiek przysporzenie majątkowe (wynagrodzenie), jeśli odpowiedź będzie twierdząca to jak zostało ono określone (np. w określonym procencie odzyskanej kwoty).

Odp. Wnioskodawca nie otrzymał żadnego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia).

2.Czy na etapie nabycia przez Wnioskodawcę wierzytelności, różnica między wartością nominalną wierzytelności, którą Wnioskodawca nabył, a ceną jej sprzedaży odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili jej nabycia.

Odp. Różnica między wartością nominalną wierzytelności, którą Wnioskodawca nabył, a ceną jej sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili (na etapie) jej nabycia.

3.Czy umowa przelewu wierzytelności nakłada na Wnioskodawcę jakiekolwiek inne dodatkowe świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności, jeśli tak proszę wskazać jakie.

Odp. Umowa nie nakłada żadnych dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności.

4.Czy poza przelewem wierzytelności doszło do przekazania innego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy (np. premia, prowizja).

Odp. Nie przekazano (i nie było) żadnego innego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy (żadnej premii, prowizji itp.).

5.Czy w jakichkolwiek umowach zostały zawarte postanowienia pozwalające na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytej wierzytelności.

Odp. Nie uzgodniono nic w sprawie ewentualnej zmiany ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania wierzytelności.

6.Czy pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą istnieje odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności.

Odp. Nie istnieje żaden taki stosunek.

7.Czy umowa przelewu wierzytelności ustanawiała upoważnienie dla Wnioskodawcy do występowania wobec dłużnika, po to by wyegzekwować wierzytelność na rachunek zbywcy wierzytelności.

Odp. Nie. Nabywca działa wyłącznie we własnym imieniu i na własny rachunek.

8.Czy Wnioskodawca nabył wierzytelność we własnym imieniu na własny rachunek oraz na własne ryzyko. Odp. Tak.

9.Czy nabyta wierzytelność stanowiła w dacie nabycia wierzytelność wymagalną. Odp. Tak.

10.Czego dotyczy ww. wierzytelność, jak też czy np. w związku z upływem terminu wymagalności było prowadzone postępowanie egzekucyjne, upadłościowe, inne (jakie).

Odp. Wierzytelność dotyczy zobowiązania (wymagalnego, nieprzedawnionego) zapłaty za towary handlowe w stosunku do podmiotu gospodarczego. W związku z upływem terminu nie było prowadzone żadne postępowanie egzekucyjne, upadłościowe, inne. Zbywca najwyraźniej zdecydował, że zamiast takich czynności po prostu sprzeda wierzytelność.

11.Czy umowa przelewu wierzytelności zawiera zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu wierzytelności. Odp. Nie. Umowa przelewu wierzytelności nie zawiera takich zastrzeżeń.

12.Czy w stosunku do zakupionej wierzytelności istniała wątpliwość czy zostanie zaspokojona. Odp. Nie. Wątpliwości takie nie istniały.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 1):

Czy w zaistniałym stanie faktycznym nabycie wierzytelności w drodze cesji (w ramach umowy sprzedaży) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, rozpatrując stan faktyczny od strony Wnioskodawcy?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie wierzytelności (także za cenę niższą od wartości nominalnej wierzytelności) nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT.

Uzasadnienie własnego stanowiska:

Zdaniem Wnioskodawcy, transakcję nabycia wierzytelności nie można w ogóle rozpatrywać z punktu widzenia ewentualnego odpłatnego świadczenia usług przez Wnioskodawcę na rzecz Zbywcy, wymienionych w art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r o podatku od towarów i usług, zwanej dalej UPTU (a tym bardziej z punktu widzenia dostawy towarów, o którym mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy).

Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, iż cesji wierzytelności nie można utożsamiać ze świadczeniem usług przez Wnioskodawcę na rzecz jej dotychczasowego wierzyciela (cedenta) bowiem brak jest tutaj istotnego elementu, jakim jest odpłatność. Odpłatnością nie jest różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży, lecz odzwierciedleniem rzeczywistej ekonomicznej wartości nabytych wierzytelności, która jest uzależniona od perspektyw na ich spłatę i zawsze występującego ryzyka niewypłacalności dłużników.

Należy wskazać, iż nabycie wierzytelności na podstawie przepisów kodeksu cywilnego nie może być traktowane jako świadczenie jakiejkolwiek usługi. Transakcja ta dotyczyła przelewu pakietu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Na mocy takiej transakcji Wnioskodawca wszedł w miejsce dotychczasowego wierzyciela, jednocześnie dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją. Nawet jeżeli Wnioskodawca wyegzekwuje dług wynikający z wierzytelności na swoją rzecz (w jaki bądź sposób), nie można uznać, iż takie „ściągnięcie długu" konstytuuje jakąkolwiek usługę dla pierwotnego wierzyciela, bowiem stanowi to egzekwowanie już własnych wierzytelności i na swoją rzecz (nie Zbywcy).

Zgodnie z orzecznictwem sądowym taki proces jest naturalnym elementem obrotu gospodarczego. Co więcej, nie można przeoczyć faktu, iż zarówno odzyskiwanie długów jak i windykacja należności polega na dokonaniu szeregu czynności prawnych, procesowych i faktycznych, których celem jest wykonanie przez dłużnika zobowiązania wobec wierzyciela. W omawianej sprawie warunki te nie będą spełnione, bowiem ewentualne czynności windykacji we własnym zakresie bądź przy skorzystaniu z usług zewnętrznego podmiotu bądź konwersji wierzytelności na kapitał zakładowy dłużnika nastąpią już na własny rachunek Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie pakietu wierzytelności - a tym bardziej za cenę niższą od wartości nominalnej nie jest świadczeniem usługi przez Wnioskodawcę, a więc nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe znajduje potwierdzenie, w licznych wyrokach sądów administracyjnych. Przywołać można choćby wyroki WSA w Łodzi z dnia 27 lutego 2007r., I SA/Łd 1239/06, WSA w Warszawie z dnia 19 maja 2008r., III SA/Wa 252/08, WSA w Opolu z dnia 17 grudnia 2008r., I SA/Op 346/08, WSA w Gliwicach z dnia 20 marca 2009r., III SA/GL 1368/08, WSA w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2009r., I SA/Po 8/09, WSA w Opolu z dnia 29 kwietnia 2009r., I SA/Op 79/09, WSA w Opolu z dnia 14 lipca 2009r., I SA/Op 11/09, WSA we Wrocławiu z dnia 20 sierpnia 2009r., I SA/Wr 351/09, WSA we Wrocławiu z dnia 24 września 2009r., I SA/Wr 634/09, WSA w Poznaniu z dnia 6 listopada 2009r., I SA/Po 628/09, WSA w Łodzi z dnia 26 listopada 2009r., I SA/Łd 755/09, WSA w Łodzi z dnia 26 stycznia 2010r., I SA/Łd 754/09, WSA w Warszawie z dnia 25 lutego 2010r., III SA/Wa 1766/09.

W powyższych wyrokach podkreślono, że czynności, obejmujące zakup wierzytelności, a następnie podjęcie działań celem ich egzekucji bądź windykacji, ewentualnie celem ich zbycia na własny rachunek i własną odpowiedzialność nabywcy, nie można zaklasyfikować, jako usługi ściągania długów. Wykonanie takiej usługi zakłada istnienie dwóch podmiotów, które zawarły transakcję. Usługodawca zobowiązuje się do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie. Konsumentem usługi (usługobiorcą) jest ten podmiot, który korzysta z usługi wykonywanej przez kontrahenta, co oznacza, że usługodawca ściąga dług dla usługobiorcy, a nie dla siebie. Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Podatnik nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność za własne środki finansowe wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Z tą chwilą wykonana zostaje transakcja pomiędzy cedentem a cesjonariuszem. Dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją.

Ewentualne, podjęcie przez podatnika działań zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie już wynikało z transakcji zawartej wcześniej z cedentem. Istniejący nadal dług podatnik będzie ściągał dla siebie, a nie dla innego podmiotu. Niewykluczone, że decydując się na takie kroki podatnik zawrze kolejną transakcję z innym podmiotem, który zobowiąże się do ściągnięcia długu na rzecz podatnika (aktualnego wierzyciela), ale wtedy będzie to inna transakcja, a wykonawcą usługi ściągania długu (usługodawcą) będzie ten inny podmiot, zobowiązany do opodatkowania świadczonej usługi.

Wnioskodawca chciałaby zauważyć, iż w sprawie cesji (nabycia) wierzytelności zapadł w dniu 27 października 2011r. ważny wyrok przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości (sygn. C-93/10). W wyroku tym, ETS uznał, iż: „ art. 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży".

W wyroku ETS wskazał, iż różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników.

Zdaniem Wnioskodawcy, wyrok ten potwierdza, że cesja wierzytelności związana z nabyciem wierzytelności, nie podlegała opodatkowaniu VAT, bowiem Wnioskodawca nabywa taką wierzytelność (wierzytelności) we własnym imieniu i na własny rachunek, samemu ponosząc ryzyko późniejszej ewentualnej niewypłacalności dłużnika zbywanej na podstawie cesji wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego w kwestii objętej pytaniem nr 1 jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r., Nr 177 poz. 1054 ze zm.) zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ww. ustawy. I tak, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Pojęcie usługi według ustawy jest także szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W konsekwencji, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wskazać w tym miejscu należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014r. poz. 121). Zgodnie więc z art. 509 § 1 tej ustawy, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 cyt. artykułu, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 ww. ustawy, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże, jak wskazano na wstępie, ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

W kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011r., w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, iż artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

O ile więc, ustalona przez strony umowy cesji cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

TSUE w wyroku z dnia 27 października 2011r. już w punkcie wyjścia zastrzegł, że opodatkowaniu w ramach systemu VAT podlegają tylko takie transakcje, które przewidują zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie (pkt 17 wyroku z dnia 27 października 2011r.).

Natomiast NSA w wyroku z dnia 19 marca 2012r. sygn. akt akt I FPS 5/11 rozważał okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę, ustalając, czy po stronie kupującego-cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za wykonaną na rzecz zbywcy-cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną czyli czynnością opodatkowaną. Sąd wyraził w tym zakresie pogląd, że „poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy". Stwierdził zarazem, że trzeba odpowiedzieć na pytanie, „czy - obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności - wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę". W jego ocenie, „w sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi".

Z przedstawionej treści wniosku wynika, że Wnioskodawca nabył wierzytelność (transakcja cesji wierzytelności w drodze umowy sprzedaży) od osoby trzeciej. Wierzytelność u źródła dotyczyła zobowiązania (wymagalnego, nieprzedawnionego) do zapłaty Zbywcy za towary handlowe w stosunku od podmiotu gospodarczego - spółki kapitałowej - Dłużnika.

Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Zbywcy wierzytelności, żadnych usług windykacyjnych bądź innych usług dotyczących wierzytelności. Celem umowy było zbycie wierzytelności w zamian za uzgodnioną cenę. Zbywca nie miał w związku z cesją żadnych roszczeń wobec Wnioskodawcy, poza żądaniem zapłaty ceny określonej w umowie. Z chwilą dokonania cesji, Zbywca utraci (przekazał) wszelkie prawa do wierzytelności i nie uzyskał żadnych praw do ewentualnych korzyści, które Wnioskodawca uzyska w przyszłości, w związku z nabytą wierzytelnością. Korzyścią Zbywcy było szybkie uzyskanie od Wnioskodawcy gotówki, nawet jeśli cena była niższa niż nominalna wartość wierzytelności. Korzyścią Wnioskodawcy różnica między nominalną wartością prawa majątkowego, a wartością nominalną, możliwa w taki lub inny sposób do "zdyskontowania", skoro kondycję Dłużnika ocenia się jako bardzo dobrą.

Dodatkowo z treści wniosku wynika, że:

Wnioskodawca nie otrzymał żadnego przysporzenia majątkowego (wynagrodzenia).
Różnica między wartością nominalną wierzytelności, którą Wnioskodawca nabył, a ceną jej sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili (na etapie) jej nabycia.
Umowa nie nakłada żadnych dodatkowych świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności.
Nie doszło do przekazania innego wynagrodzenia dla Wnioskodawcy (np. premia, prowizja)
Nie uzgodniono nic w sprawie ewentualnej zmiany ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania wierzytelności.
Pomiędzy zbywcą wierzytelności a Wnioskodawcą nie istnieje odrębny stosunek prawny rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności.
Nabywca działa wyłącznie we własnym imieniu i na własny rachunek.
Wnioskodawca nabył wierzytelność we własnym imieniu na własny rachunek oraz na własne ryzyko.
Nabyta wierzytelność stanowiła w dacie nabycia wierzytelność wymagalną.
Wierzytelność dotyczy zobowiązania (wymagalnego, nieprzedawnionego) zapłaty za towary handlowe w stosunku do podmiotu gospodarczego. W związku z upływem terminu nie było prowadzone żadne postępowanie egzekucyjne, upadłościowe, inne. Zbywca najwyraźniej zdecydował, że zamiast takich czynności po prostu sprzeda wierzytelność.
Umowa przelewu wierzytelności nie zawiera zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu wierzytelności.
W stosunku do zakupionej wierzytelności nie istniała wątpliwość czy zostanie zaspokojona.

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do opisanego we wniosku stanu faktycznego należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca dokonał nabycia wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek, wchodząc tym samym na miejsce dotychczasowego wierzyciela. W zawartej umowie cesji wierzytelności pomiędzy stronami, doszło do nabycia wierzytelności przez cesjonariusza od cedenta za umówioną cenę – różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a ceną zakupu od zbywcy odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość tej wierzytelności w chwili nabycia oraz ustalono, że cesja wierzytelności jest w taki sposób skalkulowana, że nie zawiera wynagrodzenia z tytułu określonej usługi nabycia wierzytelności. Zatem czynność ta nie stanowi odpłatnej usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji powyższego, należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie Wnioskodawca nie dokonuje czynności, które na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem oceniając stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać je za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zmiana któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność.

Zatem ochrona prawna zastosowania się do interpretacji indywidualnej wynikająca z przepisów art. 14k-14m ustawy Ordynacja podatkowa będzie miała zastosowanie tylko gdy opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego będzie zgodny z rzeczywistością.

Oceny zgodności stanu faktycznego przedstawionego w interpretacji z rzeczywistością dokonać może tylko uprawniony do tego organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej podczas prowadzenia postępowania kontrolnego lub podatkowego. W przypadku wystąpienia rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym przedstawionym w interpretacji a rzeczywistością podatnik nie może powoływać się na interpretację indywidualną i korzystać z ochrony prawnej przewidzianej w ww. przepisach ustawy Ordynacja podatkowa.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej przedstawionego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług nabycia wierzytelności w drodze cesji (w ramach umowy sprzedaży). Natomiast kwestia opodatkowania podatkiem VAT, po stronie Wnioskodawcy, czynności podwyższenia kapitału zakładowego przez konwersję wierzytelności na udziały spółki dłużnika), została załatwiona odrębnym rozstrzygnięciem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin