Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-485/14-2/KSM
z 31 października 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2014 r. (data wpływu 14 sierpnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 9 kwietnia 2012 r. Wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu Rejonowego z pozwem o odszkodowanie za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenia wartości Jej nieruchomości – działki o pow. gruntu 31 arów, położonej w miejscowości …, powiat …, gmina …, oznaczonej nr 382/2, KW nr …. Działka ta znajduje się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa z dnia 9 lutego 2010 r., nr …. Wyrokiem z dnia 5 września 2013 r., sygn. akt … Sąd Rejonowy, Wydział I Cywilny zasądził od Skarbu Państwa – Szefa Rejonowego Zarządu Infrastruktury w … na rzecz Wnioskodawczyni kwotę … zł wraz z odsetkami ustawowymi. Przedmiotowa działka stanowi niezabudowaną nieruchomość rolną.

Wnioskodawczyni podała, że zmniejszenie wartości nieruchomości i ograniczenie sposobu korzystania z tej nieruchomości spowodowane zostało wydaniem Uchwały nr … Sejmiku Województwa z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego. Nieruchomość ta została zakwalifikowana do podobszaru, którego granicę wewnętrzną wyznacza granica terenu lotniska, zewnętrzna natomiast wyznacza izolinia równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy (przedział czasu od godziny 22.00 do 6.00), wyrażonego wskaźnikiem hałasu L Aeq N= 50dB. Na skutek tej uchwały na przedmiotowej działce wprowadzono zakaz zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej, zagrodowej i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługowej oraz zakaz tworzenia terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk, zakaz przeznaczenia terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub tymczasowym pobytem dzieci i młodzieży. W związku z powyższym wartość działki uległa znacznemu zmniejszeniu, dlatego też Wnioskodawczyni wniosła powództwo do Sądu Rejonowego na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150). Sąd Rejonowy, na podstawie art. 129 ust. 2 ww. ustawy oraz art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska wydał wyrok, w którym przyznał Wnioskodawczyni odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości przedmiotowej niezabudowanej działki na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego znajdującego się w ….

W związku z wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania na tej nieruchomości Wnioskodawczyni nie może starać się o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, ponieważ na danym terenie nie jest ustanowiony plan zagospodarowania przestrzennego,a w konsekwencji nie może rozpocząć budowy budynku mieszkalnego, ani innej zabudowy, ponieważ działka ta nie będzie miała zmienionej klasyfikacji z rolnej na budowalną.

Wnioskodawczyni podała, że nie otrzymała przedmiotowego odszkodowania w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą, ponieważ nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej.

Otrzymane przez Nią odszkodowanie dotyczyło korzyści, które mogłaby osiągnąć (np. przy sprzedaży działki) gdyby Jej szkody nie wyrządzono. Nie dotyczyło szkody rzeczywistej. Podstawą przyznania przedmiotowego odszkodowania był wyrok Sądu Rejonowego, nie była to umowa ani ugoda.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy otrzymana w 2013 r. kwota odszkodowania, zarządzona wyrokiem Sądu za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenia wartości działki korzysta ze zwolnienia przedmiotowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymane odszkodowanie zasądzone wyrokiem sądu korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z powyższego przepisu wynika, że pod pojęciem przychodu ustawodawca rozumie m.in. otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku podatkowym pieniądze.

Zatem, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni w dniu 9 kwietnia 2012 r. wystąpiła do Sądu Rejonowego z pozwem o odszkodowanie za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenia wartości niezabudowanej nieruchomości rolnej – działki o pow. gruntu 31 a, położonej w miejscowości …, znajdującej się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa. Wyrokiem z dnia

5 września 2013 r., Sąd Rejonowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Wnioskodawczyni kwotę … zł wraz z odsetkami ustawowymi. Zmniejszenie wartości nieruchomości i ograniczenie sposobu korzystania z tej nieruchomości spowodowane zostało wydaniem Uchwały Sejmiku Województwa w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego. W związku z powyższym wartość działki uległa znacznemu zmniejszeniu. Sąd wydał wyrok, w którym przyznał Wnioskodawczyni odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości przedmiotowej działki na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego. W związku z wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania na tej nieruchomości Wnioskodawczyni nie może starać się o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, ponieważ na danym terenie nie jest ustanowiony plan zagospodarowania przestrzennego, a w konsekwencji nie może rozpocząć budowy budynku mieszkalnego, ani innej zabudowy, ponieważ działka ta nie będzie miała zmienionej klasyfikacji z rolnej na budowalną. Otrzymane przez Nią odszkodowanie dotyczyło korzyści, które mogłaby osiągnąć gdyby Jej szkody nie wyrządzono, nie dotyczyło szkody rzeczywistej. Wnioskodawczyni nie otrzymała przedmiotowego odszkodowania w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarcza, ponieważ nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów określony w art. 10 ust. 1 ww. ustawy. W pkt 9 powołanego wyżej przepisu wymieniono „inne źródła”.

Stosowanie do art. 20 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zatem, otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wskazać należy, że w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   

Na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie „inne” rozumie się odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne zwolnienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie wyroków sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Przy czym zakres zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Należy podkreślić, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda, w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121):

• zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła - § 1,

• w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia, umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono - § 2.
  

Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, który może mieć w świetle tego przepisu postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy, niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista, ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie natomiast ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Funkcja odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy podkreślić należy, że co prawda Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie na podstawie wyroku sądowego, jednak dotyczyło ono korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby Jej szkody nie wyrządzono. Powyższa przesłanka stanowi element, jednoznacznie wykluczający możliwość skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego należało uznać za nieprawidłowe, ponieważ otrzymane przez Wnioskodawczynię w 2013 r. odszkodowanie, zasądzone wyrokiem Sądu za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenia wartości działki nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na spełnienie przesłanki wykluczającej możliwość skorzystania z tego zwolnienia, tj. uzyskanie odszkodowania dotyczącego korzyści, jakie Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono Jej szkody.

Otrzymane odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.