Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/415-175/14-4/JR
z 26 czerwca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 14 marca 2014 r. (data wpływu 17 marca 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 maja 2014 r. (data wpływu 2 czerwca 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zatrzymania zadatku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zatrzymania zadatku.

Wniosek nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.). Pismem z dnia 19 maja 2014 r., Nr IPTPB2/415-175/14-2/JR, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawcę do usunięcia braków, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 22 maja 2014 r., natomiast w dniu 2 czerwca 2014 r. wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku (data nadania 29 maja 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca od 2002 r. jest w 1/3 wraz z dwiema siostrami współwłaścicielem zabudowanej nieruchomości rolnej położonej w miejscowości S., gmina K., powiat K., województwo W. Nieruchomość tę Wnioskodawca wraz z siostrami ma zamiar sprzedać. Umowa przedwstępna sprzedaży z kupującymi: Panem M.K. i jego żoną J.K. została sporządzona w dniu 27 czerwca 2012 r. w Kancelarii Notarialnej w K. (umowa przedwstępna sprzedaży – akt notarialny). Tytułem zadatku kupujący zapłacili Wnioskodawcy 1/3 kwoty 100 000 zł, tj. 33 333 zł 33 gr (trzydzieści trzy tysiące trzysta trzydzieści trzy i 33/100 zł). Zgodnie z umową do ostatecznej transakcji miało dojść najpóźniej do dnia 30 czerwca 2013 r., jednak mimo wezwania do zawarcia umowy o ustalonej godzinie, miejscu i dniu (28 czerwca 2013 r.) M. i J. K. nie stawili się (odpis protokołu stawiennictwa stron – akt notarialny). Z tego powodu do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło, a Wnioskodawca zadatku nie zwrócił.

Wnioskodawca wskazał, że sprawa toczy się dalej, ponieważ Pani K. żąda zwrotu części zadatku z zamiarem wstąpienia na drogę sądową (wezwanie do zwrotu zadatku uiszczonego oraz odpowiedź Wnioskodawcy na to wezwanie). Wnioskodawca wskazał, że być może dojdzie do kupna nieruchomości lub do ugody i częściowego zwrotu zadatku.

W uzupełnieniu wniosku z dnia …maja 2014 r. Wnioskodawca wskazał, że w chwili obecnej doszło do ustnej ugody, która ma być potwierdzona w końcu czerwca 2014 r. aktem notarialnym rozwiązującym umowę przedwstępną sprzedaży, a zadatek w kwocie 13 333 zł 33 gr (trzynaście tysięcy trzysta trzydzieści trzy i 33/100 zł) zostanie zwrócony. Pozostała kwota w wysokości 20 000,00 zł (dwadzieścia tysięcy zł) zostanie przez Wnioskodawcę zatrzymana i będzie stanowiła Jego przysporzenie majątkowe.

W związku z powyższym opisem zadano (ostatecznie doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku) następujące pytania.

1. W jakim terminie należy opodatkować podatkiem dochodowym zatrzymaną przez Wnioskodawcę kwotę pieniężną (przychód)?
2. Czy Wnioskodawca może pomniejszyć przychód o koszty związane uzyskaniem tego przychodu (zawarciem ugody i rozwiązaniem umowy przedwstępnej – koszty adwokata i notariusza)?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku), w odniesieniu do pierwszego pytania, zatrzymaną kwotę pieniężną należy opodatkować podatkiem dochodowym w zeznaniu rocznym za 2014 r., gdyż dopiero będzie stanowić ostateczne przysporzenie majątkowe. Według Wnioskodawcy dopiero definitywne rozliczenie się z zadatkującym stanowi moment powstania przysporzenia majątku.

W odniesieniu do drugiego pytania, zdaniem Wnioskodawcy koszty poniesione na adwokata i notariusza stanowią koszty uzyskania przychodu, gdyż osoby te pośredniczyły i były niezbędne do zawarcia korzystnej dla Wnioskodawcy ugody (zatrzymania części zadatku).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. mający konkretny wymiar finansowy.

Zadatek jest instytucją prawa cywilnego związaną z wykonaniem zobowiązań umownych. Uiszczenie zadatku służyć ma zabezpieczeniu wykonania świadczenia umownego. Może również stanowić rodzaj świadczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania zobowiązania. Zastosowanie omawianej instytucji nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, lecz zależy od decyzji stron umowy.

Z przepisu art. 394 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121) wynika, że w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Z art. 394 § 2 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony (art. 394 § 3 ww. ustawy).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł z kupującymi przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości. Kupujący zapłacili określona kwotę tytułem zadatku. Do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło, gdyż kupujący nie stawili się w wyznaczonym dniu. Następnie kupujący zażądali zwrotu części zadatku.

Wnioskodawca wskazał, że doszło do ustnej ugody, która ma być potwierdzona aktem notarialnym rozwiązującym umowę przedwstępną sprzedaży, a zadatek zostanie w części zwrócony. Pozostała kwota zadatku zostanie zatrzymana przez Wnioskodawcę i będzie stanowiła przysporzenie majątkowe.

W świetle powołanych powyżej przepisów oraz przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że kwota zachowanego zadatku stanowić będzie dla sprzedającego (Wnioskodawcy) przysporzenie majątkowe. Przysporzenie to stanowi więc przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1, czyli przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania „w szczególności”. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym.

Tym samym kwota zachowanego zadatku, jako przysporzenie majątkowe, stanowić będzie przychód objęty tym przepisem.

Otrzymany zadatek na poczet przyszłego zbycia nieruchomości nie wywołuje skutków podatkowych wyłącznie w sytuacji, gdy dochodzi do zawarcia umowy przyrzeczonej i zadatek wynikający z umowy przedwstępnej zawiera się w cenie sprzedaży.

W przedmiotowej sprawie nie doszło do zawarcia umowy sprzedaży, a więc nie nastąpiło przeniesienie własności nieruchomości ze sprzedającego na kupującego, wobec czego przychód z tytułu otrzymania zadatku powstanie w momencie zachowania tego zadatku przez Wnioskodawcę jako sprzedającego.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Do kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 22 ust. 1 ww. ustawy można zaliczyć wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. A zatem, uzyskany przychód może zostać pomniejszony o wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w celu uzyskania tego przychodu, tj. koszty dotyczące zawarcia ugody i rozwiązania umowy przedwstępnej, koszty adwokata i notariusza.

Stosownie natomiast do przepisu art. 9 ust. 1a, dochody z innych źródeł podlegają sumowaniu z innymi dochodami i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 tej ustawy, według skali podatkowej. Na mocy przepisu art. 45 ust. 1 powołanej ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. Natomiast zgodnie z przepisem art. 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, w tym samym terminie należy wpłacić należny z tego tytułu podatek.

Reasumując należy stwierdzić, że zadatek zatrzymany przez Wnioskodawcę stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający sumowaniu w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym doszło do jego uzyskania, z innymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 tejże ustawy. Uzyskany przychód może zostać pomniejszony o koszty poniesione przez Wnioskodawcę w celu jego uzyskania.

Tutejszy Organ informuje, że w świetle obowiązujących przepisów, obowiązek udowodnienia w toku postępowania podatkowego, że wymienione wydatki zostały poniesione w celu uzyskania przychodu lub jego zachowania albo zabezpieczenia, spoczywa na podatniku. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku.

Końcowo Organ podatkowy wskazuje, że jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różnić się od zdarzenia przyszłego, które wystąpi w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Wnioskodawcy, nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych współwłaścicieli.

Nadmienia się, że dokumenty dołączone do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Zgodnie bowiem z przepisem art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.