W odpowiedzi na pismo z dnia 23.01.2004 r. w sprawie udzielenia pisemnej informacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926), informuje:

Zgodnie z art. 21 ust. 1 lit. pkt 46 lit. a - b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), wolne od podatku dochodowego są dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:

1. pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań; rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz
2. podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

Powołany przepis wprowadza przedmiotowo-podmiotowe, przesłanki zwolnienia (pochodzenie dochodów z określonych źródeł oraz bezpośrednie realizowanie celu programu finansowego z tych źródeł). Począwszy od 1.01.2003 r. zakres zwolnienia został w istotny sposób ograniczony poprzez wyłączenie jego stosowania w odniesieniu do dochodów osób, którym podatnik bezpośrednio realizujący program zlecił wykonanie określonych czynności.

Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej jako beneficjenci środków pomocowych nie mogą samodzielnie realizować np. programów szkoleniowych, w związku z czym prace te wykonują osoby fizyczne, bezpośrednio realizujące cel programu. Nie ulega również wątpliwości, że w takim przypadku nie zmienia się źródło środków - pochodzą one w dalszym ciągu z bezzwrotnej pomocy.

W sytuacji, gdy beneficjent pomocy (jednostka organizacyjna) zawarł umowę z osobami wykonującymi czynności merytoryczne przewidziane w programie, zatem bezpośrednio realizującymi program, osoby te będą korzystały ze zwolnienia. Nie będą natomiast do tego uprawnione inne osoby - zarówno wykonujące czynności techniczne, pomocnicze, obsługi niemerytorycznej programu, jak i realizujące program (jego część) na zlecenie bezpośredniego wykonawcy.

W związku z powyższym nie ma wątpliwości, że zakresem zwolnienia będą objęte osoby wskazane imiennie w treści porozumień i umów zawieranych przez beneficjenta pomocy oraz osoby należące do określonych kategorii ekspertów, wykładowców itd.

Stanowisko powyższe odnosi się również do dochodu z bezpośredniej realizacji programów finansowych ze środków pomocowych (zwolnionych od opodatkowania) przy jednoczesnym wykonywaniu innych zadań i czynności (podlegających opodatkowaniu). Przedstawienie dowodów co do charakteru otrzymywanych przychodów należy do podatnika.

Ustawa z dnia 12.11.2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956) wprowadziła zmiany w treści powołanego powyżej art. 21 ust. 1 pkt 46 lit. b ustawy. Wprowadzona zmiana, na co zwrócono uwagę w zapytaniu, polega jedynie na dodaniu zastrzeżenia, że wyłączenie zwolnienia podatkowego jest niezależne od rodzaju umowy łączącej podatnika bezpośrednio realizującego cel programu z osobą wykonującą owe określone czynności.

Zmiana treści powołanego przepisu, jak słusznie zauważono, nie wywiera wpływu na zakres stosowania określonego w nim zwolnienia podatkowego.