Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody ze stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, a w szczególności: wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za podatnika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub częściowo odpłatnych.

Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń lub częściowo odpłatnych – zgodnie z art. 12 ust. 3 ww. ustawy - ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2–2b. Zatem wartość czynszu ustalona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b ustawy za udostępniony pracownikowi lokal lub budynek stanowi przychód ze stosunku pracy.

Na podstawie art. 9 ust. 1 cyt. wyżej ustawy - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, i 52a.

Z dniem 01.01.2003 r. wprowadzono nowe zwolnienie przedmiotowe do ustawy o podatku dochodowym w art. 21 ust. 1 pkt 112, które stanowi, że wolna od podatku jest wartość świadczeń ponoszonych za pracownika z tytułu:

a) zwrotu kosztów dojazdu do zakładu pacy,
b) bezpłatnego zakwaterowania – do wysokości nie przekraczającej miesięcznie 2.280zł.
- jeżeli obowiązek ponoszenia tych świadczeń przez pracodawcę wynika wprost z przepisów innych ustaw.

Uprawnienie zatem do zwolnienia od podatku omawianych świadczeń uzależnione jest od ustawowego obowiązku ich przyznania.

Taką ustawą, z której wynika obowiązek ponoszenia świadczeń przez pracodawcę jest m. in. ustawa z dnia 28 września 1991 roku o lasach (Dz. U. z 2000 r. Nr 56 poz. 679 ze zm.). Art. 46 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o lasach stanowi, że pracownicy Służby Leśnej przy wykonywaniu czynności służbowych korzystają z ochrony prawnej, przewidzianej w przepisach prawa karnego dla funkcjonariuszy publicznych, a ponadto mają prawo do bezpłatnego mieszkania, jeżeli stanowisko oraz charakter pracy związane są z koniecznością zamieszkania w miejscu jej wykonywania.

Z kolei przepisy wykonawcze do ustawy tj. Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 14 marca 1995 r. w sprawie stanowisk Służby Leśnej, na których zatrudnionym pracownikom przysługuje bezpłatne mieszkanie, oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania i zwalniania tych mieszkań (M. P. Nr 15, poz. 180) – określają szczegółowo, którym pracownikom przysługują bezpłatne mieszkania, o jakiej powierzchni użytkowej, przy czym – uprawnienie do bezpłatnego mieszkania obejmuje również prawo do bezpłatnego używania pomieszczeń przynależnych do lokalu mieszkalnego oraz budynków gospodarczych (§ 3 ust. 3 cyt. wyżej zarządzenia).

Reasumując, zwolnieniu od podatku dochodowego od 01.01.2003 r. podlega wartość świadczeń ponoszonych za pracownika z tytułu bezpłatnego zakwaterowania – do wysokości nie przekraczającej miesięcznie 2.280 zł, jeżeli bezpłatne zakwaterowanie zostało przyznane w warunkach ściśle określonych przez ustawę o lasach.