Na podstawie przepisu art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) odpowiadając na zapytanie Spółki zawarte w piśmie z dnia 22 grudnia 2003r. (wpływ do Urzędu Skarbowego w Brodnicy 29 grudnia 2003r.) o zakresie stosowania przepisów podatkowych, a mianowicie:

Czy Spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wartość zadośćuczynienia w kwocie 25 000,00 zł oraz renty za okres 12 miesięcy w kwocie 7 534,44 zł, zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu na rzecz byłego pracownika tytułem wypadku przy pracy?

Zgodnie z definicją zawartą w przepisie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z powyższego wynika, iż generalnie wydatki ponoszone przez pracodawcę na rzecz pracowników, o ile oczywiście spełniają warunek określony w art. 15 ust. 1 stanowić będą dla niego koszty uzyskania przychodów. Do tego rodzaju kosztów nie mogą być zaliczone jedynie takie obciążenia zakładu pracy, które  enumeratywnie zostały wyliczone w katalogu wydatków nie uznawanych za koszty podatkowe.

Z treści przepisu art. 16 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy. Przepis ten dotyczy odszkodowań wypłacanych na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673), w której określono rodzaje i zasady przyznawania jednorazowych świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 ww. ustawy, z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują m.in.: jednorazowe odszkodowanie dla pracownika, który doznał stałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; świadczenia wyrównawcze dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; renta inwalidzka dla pracownika, który stał się inwalidą; odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy itp. W pewnych przypadkach określonych ustawą jednorazowe odszkodowanie przysługuje członkom rodziny pracownika – np. jednorazowe odszkodowanie bądź renta rodzinna dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty. Wysokość jednorazowych odszkodowań określa Minister Pracy i Polityki Społecznej (art. 14 ust. 9 ustawy o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).

Pracownicy, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, oprócz świadczeń określonych w wymienionej ustawie - mogą także domagać się przyznania od pracodawcy świadczeń uzupełniających na podstawie art. 444 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) oraz kwoty pieniężnej jako zadośćuczynienia z tytułu doznanej krzywdy - art. 445 K.c.. Na podstawie art. 444 K.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty (§ 1). Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (§ 2). Zgodnie natomiast z art. 445 § 1 K.c., w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z przytoczonych unormowań ustaw podatkowych wynika, iż za koszt uzyskania przychodów nie można uznać jedynie odszkodowania wypłaconego pracownikowi, które ma charakter jednorazowy. Wyłączenie takich odszkodowań z kosztów podatkowych ma charakter sankcji za nieprzestrzeganie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy. W koszty uzyskania mogą być natomiast zarachowane odszkodowania o charakterze ciągłym, jak np. zasądzona od pracodawcy renta uzupełniająca. Trzeba przy tym zaznaczyć, że jak się powszechnie przyjmuje, "krzywda" oznacza uszczerbek o charakterze niemajątkowym, a więc w dobrach osobistych osoby (w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi), podczas gdy szkoda wiąże się jednoznacznie ze stratą majątkową poszkodowanego (np. z tytułu utraconego zarobku). Z uwagi więc na to, iż pojęcia "zadośćuczynienie" odnoszące się do krzywdy oraz "odszkodowanie", które jest formą naprawienia szkody - nie są tożsame - zatem zadośćuczynienie uregulowane art. 445 K.c., pomimo jednorazowego charakteru, nie podlega wyłączeniu z kosztów podatkowych zważywszy, że są to konsekwencje związane z zatrudnianiem pracowników, a związek zatrudniania pracowników z przychodami jest oczywisty.

Z przedstawionego w zapytaniu stanu faktycznego sprawy nie wynika, aby zasądzone wyrokiem sądu świadczenia stanowiły jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przyjąć zatem należy, iż zasądzone na rzecz byłego pracownika zadośćuczynienie i renta za okres 12 miesięcy były przez niego dochodzone, jako roszczenia uzupełniające na podstawie art. 444 i 445 kodeksu cywilnego. W takim przypadku mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Odpowiedź jest zgodna ze stanem prawnym obowiązującym na dzień jej udzielenia.