Podatnik wystawił faktury sprzedaży dla firmy budowlanej, które zostały zaewidencjonowane w książce przychodów i rozchodów i opodatkowane jako przychody należne, a następnie otrzymał postanowienie z sądu o wszczęciu postępowania układowego wobec tej firmy.

Według Podatnika prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów może na podstawie ustawy o rachunkowości utworzyć odpis aktualizujący i zaliczyć w koszty uzyskania przychodu tak uprawdopodobnioną nieściągalność wierzytelności.

Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Opolu, po przeanalizowaniu przedstawionego w treści zapytania stanu faktycznego stwierdza co następuje - wg stanu prawnego obowiązującego w 2003 r.

Zgodnie z art. 22 ust.1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (jt.Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz.176 ze zmianami) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Natomiast zgodnie z treścią art.23 ust.1 pkt 21 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizacyjnych, z tym , że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizacyjne wartość należności określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art.14 do przychodów, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust.3. Zgodnie z treścią tego przepisu nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną w szczególności gdy:

1. dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo

2. na wniosek dłuznika wszczęte zostało postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków lub postępowanie układowe w rozumieniu przepisów o postępowaniu układowym, albo

3. wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo

4. wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika, na drodze powództwa sądowego.

W przedstwionym stanie faktycznym i prawnym Podatnik może dokonać odpisów aktualizujących należności i zaliczyć je do kosztów uzyskaniaprzychodu, gdyż uprawdopodobnił nieściągalność wierzytelności w sposób wskazany przez ustawodawcę w art.23 ust.3 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaliczając w ciężar kosztów uzyskania przychodów odpisy aktualizujące Podatnik powinien uwzględnić, iż zgodnie z treścią art.14 ust.2 pkt 7b ustwy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z działalności gospodarczej jest wartość należności umorznych, przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Z kolei w świetle art.14 ust.2 pkt 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z działalności gospodarczej jest równowartośc odpisów aktualizujących wartość należności uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów.A zatem w przypadku umorzenia, przedawnienia lub odpisania wierzytelności jako nieściągalnej, tą część wierzytelności, od której Podatnik dokonał odpisu aktualizującego zaliczonego w ciężar kosztów uzyskania przychodów, Podatnik będzie musiał - w momencie umorzenia, przedawnienia lub odpisania jako nieściągalnej - wykazać w rachunku podatkowym jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Również w momencie ustania przyczyn, dla których Podatnik utworzył odpis aktualizujący wartość należności i który zaliczył w ciężar kosztów uzyskania przychodów, Podatnik będzie musiał wykazać równowartość tego odpisu jako przychód z prowadzonej działalności.