Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Pewne ograniczenie tej zasady zawarte zostało w art. 12 ust. 4 ww. ustawy, który formułuje katalog wyłączeń z kategorii przychodów podatkowych. Do katalogu tego ustawodawca nie włączył dotacji. Otrzymana zatem przez jednostkę dotacja z P. będzie stanowiła dla niej – stosownie do zapisu art. 12 ust. 1 pkt 1 powoływanej ustawy – przychód w dacie jej otrzymania.

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 pkt pkt 14, 14a analizowanej ustawy (w brzmieniu obowiązującym na dzień 31.12.2003 r.), dotacje w tych przepisach wymienione, a mianowicie m.in. dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetów samorządu terytorialnego, dotacje z budżetu państwa otrzymane na dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych w ramach SAPARD są wolne od podatku. Wolne od podatku są także – zgodnie z zapisem art. 17 ust. 1 pkt 14b ww. ustawy – kwoty otrzymane od agencji rządowych, jeżeli agencje otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych oraz dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy spełniające warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 23 powoływanej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w jej brzmieniu na koniec 2003 r. Jeżeli zatem otrzymane przez jednostkę środki pieniężne spełniają, a o tym może przesądzić tylko podatnik w oparciu o posiadane dokumenty źródłowe, cechy wyżej omówionych dotacji, kwot czy dochodów, spółka winna otrzymaną kwotę potraktować jako wolną od podatku i wykazać w stosownej pozycji informacji CIT-2/O i CIT-8/O. Jeżeli tak się stanie, to jednostka wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z tych dochodów (przychodów) winna stosownie do zapisu art. 16 ust. 1 pkt 58 ww. ustawy (wg stanu prawnego na dzień 31.12.2003 r.) wyłączyć z kategorii kosztów podatkowych.

Omówiona powyżej regulacja prawna w zakresie dochodów wolnych od podatku obowiązywała, o czym wspominano powyżej, do końca 2003 r. Została bowiem zmieniona przepisami ustawy z dnia 12.11.2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003 r. Nr 202, poz. 1957). Otóż art. 1 pkt 13 lit. a tiret pierwsze uchylił m.in. przepisy art. 17 ust. 1 pkt 14 i 14b, co oznacza, że kwoty i dotacje w nich wymienione nie zostały zwolnione od podatku. Konsekwencją wprowadzenia tej regulacji jest wprowadzona art. 1 pkt 16 lit. a tiret trzecie ww. nowelą zmiana zapisu art. 16 ust. 1 pkt 58, zgodnie z którą wydatki i koszty bezpośrednio sfinansowane z tych środków stanowią koszt uzyskania przychodów. Jednakże istotnym jest, że stosownie do zapisu art. 5 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zwolnienia, o których mowa m.in. w art. 17 ust. 1 pkt pkt 14 i 14b, a więc analizowane w niniejszym piśmie, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.2003 r., stosuje się do dnia 31.12.2004 r. w zakresie i na zasadach obowiązujących do dnia 31.12.2003 r.